[[File:Xenophanes in Thomas Stanley History of Philosophy.jpg|thumb|right|Ο Ξενοφάνης, γκραβούρα του 17ου αιώνα.]]
Ο '''Ξενοφάνης ο Κολοφώνιος''' ([[570 π.Χ.|570]] – [[480 π.Χ.]]) ήταν [[φιλόσοφος]] και [[ποιητής]] που γεννήθηκε στη μικρασιατική [[Κολοφώνα]] και έζησε σε διάφορα μέρη του αρχαίου ελληνικού κόσμου. Η Ιστορία τον θυμάται για την κριτική που άσκησε στον θρησκευτικό ανθρωπομορφισμό, για την ώθηση που έδωσε με τη σκέψη του στο [[μονοθεϊσμός|μονοθεϊσμό]] και ορισμένες πρωτοποριακές ιδέες του σε τομείς της γνώσης. Πολλοί ύστεροι συγγραφείς, ίσως επηρεάστηκαν από δύο μικρούς χαρακτηρισμούς του Ξενοφάνη στον [[Πλάτων|Πλάτωνα]] ([[s:Σοφιστής#242c|''Σοφιστής'' 242c-d]]) και τον [[Αριστοτέλης|Αριστοτέλη]] ([[s:Μεταφυσικά - Βιβλίο Α#986b|''Μετά τα φυσικά'' 986b]]18-27), που τον προσδιόριζαν ως ιδρυτή της ελεατικής φιλοσοφίας.
