Βασίλειο της Παμπλόνα: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
JSion (συζήτηση | συνεισφορές)
μΧωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Yobot (συζήτηση | συνεισφορές)
μ Διόρθωση συντακτικών λαθών του κώδικα με τη χρήση AWB (11457)
Γραμμή 3:
 
== Ιστορία ==
Η [[Παμπλόνα]] υπήρξε η μοναδική αξιοπρόσεκτη ρωμαϊκή πόλη της ευρύτερης [[Χώρα των Βάσκων|Χώρας των Βάσκων]], μέχρι την ίδρυση της σημερινής [[Βιτόρια-Γκαστέις|Βιτόρια]] από τον βησιγότθο βασιλιά Λεοβίγιλδο το 586. Με την μουσουλμανική κατάκτηση της Ιβηρικής μεταξύ 711 και 721, η περιοχή πέρασε στα χέρια των μουσουλμάνων. Οι συνεχείς εποχιακές τους επιδρομές εναντίον της [[Φραγκία|Φραγκίας]]ς επέβαλαν στον [[Καρλομάγνος|Καρλομάγνο]] να προσπαθήσει να ιδρύσει μια κομητεία με σκοπό την θωράκιση των περασμάτων των Δυτικών Πυρηναίων. Σε καμία περίπτωση ωστόσο δεν κατέλαβε μόνιμα την Παμπλόνα· αντίθετα, το 778 γκρέμισε τα τείχη της. Ως αντίποινα, μια ομάδα βάσκων επιτέθηκε κι εξολόθρευσε την οπισθοφυλακή των φραγκικών στρατευμάτων που υποχωρούσαν διαμέσω του περάσματος των [[Μάχη των Ρονθεσβάγιες|Ρονθεσβάγιες]].<ref>Collins 2012: 206.</ref>
 
Η μουσουλμανική κυριαρχία στην Παμπλόνα επανήλθε μέχρι το 806, έτος κατά το οποίο οι κάτοικοι της πόλης εξεγέρθησαν. Παρότι ο βάσκος επικεφαλής Βελάσκο ηττήθηκε στη μάχη του ποταμού Αρούμ, πιθανολογείται ότι ήδη ήταν αναγνωρισμένος ηγεμόνας της πόλης από το Φραγκικό Βασίλειο.<ref>Collins 2012: 207.</ref> Αυτό που είναι σίγουρο ωστόσο είναι ότι από το 824 κι έπειτα στην Παμπλόνα κυβερνά η τοπική βασκική δυναστεία των Αρίστα. Έχοντας ανεξαρτητοποιηθεί ολοκληρωτικά από την φραγκική επικυριαρχία, έψαξε στους εξισλαμισμένους ηγεμόνες της Ανωτέρας Μαρκίας της [[Αλ-Άνταλους]], [[Μπάνου-Κάσι]] τον κύριο σύμμαχό της εναντίον των επιθέσεων του [[Χαλιφάτο της Κόρδοβα|Χαλιφάτου της Κόρδοβας]] που πολλάκις στρέφοντο εναντίον των τελευταίων λόγω της συχνής ανυπακοής τους.<ref>Collins 2012: 210.</ref>
Γραμμή 9:
Μια νέα δυναστεία, που φέρει το όνομα ενός αγνώστου πιθανού γενάρχη, Χιμένο, ανέβηκε στην εξουσία με τον Σάντσο Γκαρθές Α΄ το 905. Στην εποχή του κατακτήθηκε η [[Νάχερα]] από τους Μπανου-Κάσι, το δεύτερο σημαντικότερο αστικό κέντρο του βασιλείου ενώ συνολικά στράφηκε προς το γειτονικό και ισχυρό [[Βασίλειο της Λεόν]]. Έναν αιώνα αργότερα, ο Σάντσο Γ΄ εκμεταλεύτηκε τις εσωτερικές έριδες του Βασιλείου της Λεόν και την διάσπαση του Χαλιφάτου της Κόρδοβα και ανέδειξε το Βασίλειο της Παμπλόνα στον ουσιαστικό επικυρίαρχο του συνόλου των χριστιανικών βασιλείων της Ιβηρικής και της [[Γασκώνη|Γασκωνίας]].<ref>Collins 2012: 213.</ref> Με τον θάνατό του το 1025 έληξε η σύντομη αυτή πολιτική ηγεμονία της Παμπλόνα με τα επιμέρους βασίλεια να μοιράζονται στους απογόνους του.
 
Κύριος διάδοχός του ήταν ο γιος του Γκαρθία Γ΄, που κληρονόμησε τον θρόνο της Παμπλόνα και την ονομαστική υποταγή της κομητείας της Αραγόνας, που αποδόθηκε στον Ραμίρο, πρώτο μονάρχη του νεότευκτου [[Βασίλειο της Αραγονίας|Βασιλείου της Αραγόνας]]. Στα δυτικά, ο Φερδινάνδος, ετεροθαλής αδερφός του Γκαρθία, κληρονόμησε την [[κομητεία της Καστίλης|Κομητεία της Καστίλης]]. Σύντομα όμως, μετά τη νίκη του στη μάχη του Ταμαρόν εναντίον του βασιλιά της Λεόν Βερμούδου Γ΄, έγινε βασιλιάς της. Το νέο κύρος του Φερδινάνδου Α΄ της Λεόν και η φεουδαρχική διαφορά των δύο γύρω από την επικυριαρχία στην Κομητεία της Καστίλης, κατέληξε στην ήττα και τον θάνατο του παμπλονέζου μονάρχη στη μάχη της Αταπουέρκα το 1054.<ref name=":0">Miranda García, Fermín (1993). «Del apogeo a la crisis». ''Historia Ilustrada de Navarra''. Pamplona: Diario de Navarra. σελ. 86.</ref>
 
Νέος βασιλιάς της Παμπλόνα ανακηρρύχθηκε από τον Φερδινάνδο ο γιος του αποθανούντος, Σάντσο Δ΄. Ο διάδοχος του [[Ραμίρο Α΄ της Αραγωνίας|Ραμίρο Α΄ της Αραγόνας]], Σάντσο Α΄, αδιαφόρησε για την υποταγή της Αραγόνας στην Παμπλόνα και προσέφερε το 1068 το βασίλειό του στον Πάπα. Ο δύσκολος χαρακτήρας του παμπλονέζου βασιλιά επέφερε τον Ιούνιο του 1076 τη δολοφονία του από τον αδερφό του. Τα δύο γειτονικά βασίλεια έδραξαν την ευκαιρία και διαμοίρασαν το τέως Βασίλειο της Παμπλόνα: η σημερινή αυτόνομη κοινότητα της [[Χώρα των Βάσκων (αυτόνομη κοινότητα)|Χώρας των Βάσκων]] πέρασαν υπό την κυριαρχία του Αλφόνσου Στ΄ της Λεόν και των [[Δουκάτο του Άρο|δούκων του Άρο]] και η Παμπλόνα με τα υπόλοιπα εδάφη υποτάχθησαν, με τη συνεργασία των ντόπιων ευγενών, στην Αραγόνα.<ref name=":0" />
Γραμμή 23:
== Βιβλιογραφία ==
* Collins, Roger (2012), ''Caliphs and Kings. Spain, 796–1031''. Blackwell, Malden, Οξφόρδη.
 
[[Κατηγορία:Βασίλειο της Ναβάρρας]]