Παννονία: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μ σήμανση για έλλειψη πηγών
Yobot (συζήτηση | συνεισφορές)
μ Διόρθωση συντακτικών λαθών του κώδικα με τη χρήση AWB (11457)
Γραμμή 3:
[[Image:Pannonia01.png|thumb|250px|Η επαρχία της Παννονίας τον 1ο αιώνα μ.Χ.]]
[[Image:Pannonia02.png|thumb|250px|Η επαρχία της Παννονίας το 2ο αιώνα μ.Χ.]]
Η '''Παννονία''' είναι αρχαία περιοχή της κεντρικής Ευρώπης, που οριζόταν βόρεια από το [[Δούναβης|Δούναβη]] και βρισκόταν στη θέση της σημερινής [[Ουγγαρία]]ς και εν μέρει της [[Κροατία]]ς, της [[Σερβία]]ς, της [[Βοσνία και Ερζεγοβίνη|Βοσνίας και Ερζεγοβίνης]], της [[Σλοβενία]]ς, της [[Αυστρία]]ς και της [[Σλοβακία]]ς.
 
Η περιοχή λέγεται πως έλαβε την ονομασία της από την ιαπετική ρίζα -''πεν''- που σημαίνει: υγρός και νερό, λόγω των πολλών ποταμών που την διασχίζουν. Ωστόσο δεν αποκλείεται η ονομασία Παννονία να σχετίζεται και με την αρχαία πόλη της [[Κρήτη]]ς '''Παννόνα''' ή '''Φαννόνα''' που βρίσκεται στο χωριό άγιος Θωμάς. Η ονομασία που της έδιναν οι αρχαίοι Έλληνες γεωγράφοι ως Παιονία, ίσως να προϋποθέτει και κάποια γλωσσική συσχέτιση με την [[Παιονία]] του νότου.
 
Υποστηρίζεται ότι οι κάτοικοι της Παννονίας ήταν Ιλλυριοί σε άμεση όμως γειτνίαση με τους Θράκες στα ανατολικά (Δάκες) και στα νοτιοανατολικά (Δάρδανοι και Μοισοί). Ενδείξεις υπάρχουν από το Παννονικό φύλο των Βρεύκων που ζούσε στην αρχαία '''Σιγγιδόνα''' ([[Βελιγράδι]]) και των Αμαντίνων στα ανατολικά των Βρεύκων (συγγενών των Αμάντων, οι οποίοι κατά τον [[Στέφανος Βυζάντιος|Στέφανο Βυζάντιο]] ήταν το θρακικό φύλο των [[Άβαντες|Αβάντων]] από την Τροία). Εκτός αυτού πόλεις της Παννονίας ήταν η [[Ηράκλεια Παννονίας|Ηράκλεια]] (η σημερινή Τακ της κεντρικής Ουγγαρίας), το Βριγέτιο (η Szőny της Ουγγαρίας), η Σάλα, η Σκαραβαντία (το [[Σόπρον]] της βορεοδυτικής [[Ουγγαρία]]ς), η Κέρτισσα, στο σημερινό Τζάκοβο της [[Κροατία]]ς). Μετά τους [[Θράκες]] καί τους Ιλλυριούς, εισέβαλαν στην χώρα οι [[Κέλτες]] (4ος αι. π.Χ.) που νικήθηκαν από τους [[Δάκες]] του Βοιρεβίστα το 60 π.Χ.
Γραμμή 22:
To 69 η στρατιά του Δούναβη εξεγέρθηκε εκ νέου, αλλά για πολιτικούς λόγους : όταν στη Ρώμη οι πραιτωριανοί δολοφόνησαν το νόμιμο αυτοκράτορα [[Γάλβας|Γάλβα]], η στρατιά του [[Ρήνος|Ρήνου]] επέβαλε το [[Βιτέλλιος|Βιτέλλιο]], αλλά η ο στρατιά του Δούναβη συσπειρώθηκε γύρω από το [[Βεσπασιανός|Βεσπασιανό]], και συνέβαλε αποφασιστικά στην ανάρρησή του στο θρόνο του αυτοκράτορα.
 
Ο Βεσπασιανός εξετίμησε τη σημασία των παραδουνάβιων επαρχιών και ίδρυσε πολλές αποικίες βετεράνων στην Παννονία, μεταξύ αυτών το Σίρμιο (σημερινή [[Σρέμσκα Μιτρόβιτσα]]) και τη Σίσια (σημερινό [[Σίσακ]]). Ο στρατός κατέστη παράγων εκρωμαϊσμού των τοπικών πληθυσμών και, ως μεγάλος καταναλωτής, πρόξενος βιοτεχνικής και εμπορικής δρασηριότητας. Οι ντόπιοι που απασχολούντο στις ρωμαϊκές μονάδες απέκτησαν την ιδιότητα του ρωμαίου πολίτη και πήραν ως επώνυμο το όνομα του βασιλεύοντα αυτοκράτορα, πράγμα που εξηγεί τη παρουσία [[Φλάβιοι|Φλάβιων]], όπως ο Φλάβιος [[Κωνστάντιος Α΄ Χλωρός|Κωνστάντιος Χλωρός]], Βαλέριων και Αυρήλιων. Η Παννονία έγινε σταυροδρόμι στρατιωτικών και εμπορικών δρόμων στους άξονες Ρήνου-Βαλκανίων και Ιταλίας-Βαλκανίων και του εμπορικού δρόμου προς τη [[Βαλτική Θάλασσα|Βαλτική]]. Δύο εμπορικοί δρόμοι διέσχιζαν την Παννονία εκ δυσμών προς ανατολάς :
 
* ο ένας εχόταν από τη Βόρεια Ιταλία από την κοιλάδα του [[Δράβος|Δράβου]]
Γραμμή 33:
* Κάρνουντουμ, η πρωτυεύουσα (σημ. Μπαντ Ντόιτς-Αλτενμπουργκ)
* Μπριγκέτιο (Σζόνι)
* Σίσια (Σίσακ), έδρα νομισματοκοπείου από το [[Γαλλιηνός|Γαλλιηνός]] μέχρι περίπου το 410
* Βιντομπόνα (η σημερινή [[Βιέννη]]), που φιλοξένησε το γενικό στρατηγείο του αυτοκράτορα [[Μάρκος Αυρήλιος|Μάρκου Αυρήλιου]] κατά τον πόλεμό του κατά των Κουαδών και Μαρκομάνων.
 
Γραμμή 48:
 
* Ο [[Μάρκος Αυρήλιος]] απωθεί τους Κουαδούς, Μαρκομάνους, Ιαζύγκους και [[Σαρμάτες]] και μετά τους αντιμετωπίζει στα εδάφη τους μεταξύ 167-175 και 177-180. Είναι τέτοιες οι ήττες των Κουαδών και Μαρκομάνων, που τα σύνορα του Μέσου Δούναβη θα παραμείνουν ασφαλή για πάνω από δυο γενιές. Ο Μάρκος Αυρήλιος πεθαίνει στη Βιέννη το 180.
 
* Το 193 ο [[Σεπτίμιος Σεβήρος]] ανακηρύσσεται αυτοκράτορας στο Κάρνουντουμ από τις δεκαπέντε λεγεώνες της Γερμανίας, Νορικής, Παννονίας, Δαλματίας και Μοισίας. Φτάνοντας στη Ρώμη διώχνει τις ομάδες των πραιτωριανών και τις αντικαθιστά με πλήθος Ιλλυριών στρατιωτών. Η δύναμη της στρατιάς του Δούναβη χρησιμοποιείται εναντίον των άλλων υποψήφιων για την Αυτοκρατορία, του Πεσκήνιου Νίγηρα και κατόπιν του Κλόδιου Αλβίνου.
 
* Το 214 ο [[Καρακάλλας]] πραγματοπιεί μια περιοδεία επιθεώρησης στο Δούναβη πριν περάσει στην Ασία. Τα σύνορα μεταξύ των δύο επαρχιών της Παννονίας είναι ελαφρώς αλλαγμένα : η περιοχή του Μπριγκέτιο έχει αποδοθεί στην Κάτω Παννονία.
 
* Το 235 ο [[Μαξιμίνος Θραξ|Μαξιμίνος ο Θραξ]] εγκαθιστά την αυτοκρατορική αυλή στο Σίρμιο για να πολεμήσει καλύτερα τους [[Σαρμάτες]] και τους [[Δακία|Δάκες]].
 
* Το 248 η πίεση στο Δούναβη αυξάνεται, στη [[Μοισία]] εισβάλλουν [[Γότθοι]] και [[Βάνδαλοι]], τα Βαλκάνια λεηλατούνται. Οι λεγεώνες της Παννονίας ανακηρύσσουν αυτοκράτορα το στρατηγό τους Πακατιανό, to 249 (αλλά δολοφονήθηκε λίγο αργότερα από τους στρατιώτες του) και στη συνέχεια το [[Δέκιος|Δέκιο]], που σκοτώθηκε στη Μοισία σε μια εκστρατεία κατά των Γότθων.
 
* Από το 249 οι Κουάδοι και οι Σαρμάτες εισβάλλουν στην Παννονία, οι Γότθοι διασχίζουν τη Μοισία και λυμαίνονται τα Βαλκάνια και τις ακτές της Μοισίας, ενώ οι λεγεώνες ανακηρύσσουν σχεδόν παντού εφήμερους σφετεριστές.
 
* Το 258 ο αυτοκράτορας [[Γαλλιηνός]] αποφασίζει να στείλει στρατεύματα από την Παννονία στη Γερμανία για να ενισχύσουν την άμυνα του Ρήνου έναντι των επιθέσεων των [[Φράγκοι|Φράγκων]]. Έξαλλος, ο κυβερνήτης της Παννονίας Ιντζένουους διαμαρτύρεται κατά της απόφασης αυτής, που εκθέτει ανυπεράσπιστη την επαρχία του. Ο Γαλλιηνός αναγκάζεται να στείλει εναντίον του τον αρχηγό του ιππικού του Αυρέολο. Ο Ιντζένουους ηττάται στη Μούρσα το 258.
 
* Το 259 ο στρατηγος Ρεγαλιενός, ενώ ασχολείτο με την υπεράσπιση της Παννονίας, επωφελείται από τη σύλληψη του [[Βαλεριανός|Βαλεριανόύ]] από τους [[Δυναστεία των Αρσακιδών|Πάρθους]] για να αυτοανακηρυχθεί αυτοκράτορας. Οι Σαρμάτες, οι Κουάδοι και οι Ροξολανοί επωφελούνται της ευκαιρίας για να διασχίσουν το Δούναβη και συντρίβουν το Ρεγαλιενό.
 
* Το 270-271 ο αυτοκράτορας [[Αυρηλιανός]] αποκαθιστά την ασφάλεια στην Παννονία με τις νίκες του επί των Γερμανών.
 
* Το 278-279 ο αυτοκράτορας [[Πρόμπος]] απαλλάσσει την Παννονία από τις τελευταίες ορδές γερμανικών επιδρομών. Το 282 αναθέτει στους στρατιώτες του εργασίες αποκατάστασης γύρω από το Σίρμιο αλλά τα στρατεύματά του επαναστατούν και τον θανατώνουν.
 
Γραμμή 81 ⟶ 72 :
* Το 364 ένας ακόμη στρατηγός Παννονικής καταγωγής ανακηρύχθηκε αυτοκράτορας από το στρατό, ο [[Ουαλεντινιανός Α΄]]. Το 375 κατέφερε ένα συντριπτικό πλήγμα στους Κουαδούς και τους Σαρμάτες, που είχαν διασχίσει το Δούναβη και λεηλατούσαν την Παννονία, αλλά πέθανε. Ο στρατός του Δούναβη ανακήρυξε αυτοκράτορα το γιο του [[Ουαλεντινιανός Β΄|Ουαλεντινιανό Β΄]], ένα παιδί τεσσάρων-πέντε χρονών, με αντιβασίλισσα τη μητέρα του Ιουστίνα.
 
Στα μέσα του 4ου αιώνα η Παννονία ενεπλάκη επίσης στη διαμάχη μεταξύ Ορθοδόξων και [[Αρειανισμός|Αρειανών]] :
 
* οι επίσκοποι Φωτίνος του Σιρμίου (σημ. [[Σρέμσκα Μιτρόβιτσα]]), Ουάλης της Μούρσας (σημ. [[Όσιγιεκ]] και Ουρσάκιος του γειτονικού Σιγκίντουνουμ (σημ. [[Βελιγράδι]] στη [[Μοισία]] ήταν Αρειανοί.
Γραμμή 94 ⟶ 85 :
Το 395 η οριστική διαίρεση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας απέδωσε την Παννονία στη [[Δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία]]. Στην πράξη οι Ρωμαίοι δεν εξουσίαζαν παρά μόνο ορισμένους θύλακες των εδαφών της, όπου εγκαταστάθηκαν και συνέχισαν να εισρέουν οι βάρβαροι. Από το 400 περνούσαν οι [[Βησιγότθοι]] του [[Αλάριχος Α΄|Αλάριχου Α΄]], πριν επιτεθούν στην Ιταλία. Προς το 440 οι Ρωμαίοι εκκένωσαν τις τελευταίες πόλεις που απειλούνταν από τους [[Ούννοι|Ούννους]]. Η Παννονία εντάχθηκε στην εφήμερη αυτοκρατορία του [[Αττίλας|Αττίλα]], από όπου εξαπέλυε τις επιδρομές του στην Ανατολική και μετά στη Δυτική Αυτοκρατορία. Ορισμένοι Παννόνιοι συνεργάστηκαν, όπως ο [[Φλάβιος Ορέστης]], ως γραμματέας του Αττίλα.
 
Μετά το θάνατο του βασιλιά των Ούννων Αττίλα το 453, η Παννονία καταλήφθηκε διαδοχικά από τους [[Οστρογότθοι|Οστρογότθους]], τους Γέπιδες και μετά τους [[Λομβαρδοί|Λομβαρδούς]] στις αρχές του 6ου αιώνα. Συγχωνεύθηκαν με τα υπολείμματα διαφόρων λαών (Σαρματών, Ερούλων, Ρούγων, [[Σουηβία|Σουηβών]]. κ.α.). Ο βασιλιάς τους Βάχο (περ. 510-540) είχε καλές σχέσεις με την Ανατολική Αυτοκρατορία, που κατέλαβε τη [[Δαλματία]] και πολεμούσε για την ανακατάληψη της Ιταλίας. Το 568 οι Λομβαρδοί και οι συμμαχοί τους άφησαν την Παννονία για την Ιταλία.
 
Τους αντικατέστησαν αμέσως οι [[Άβαροι]] που κατέλαβαν την κοιλάδα του Δούναβη και το Σίρμιο το 582. Ο εκρωμαϊσμός της Παννονίας είχε ήδη ανατραπεί και η παρουσία τους απέκοψε οριστικά τον εμπορικό δρόμο μεταξύ της [[Αδριατική θάλασσα|Αδριατικής]] και της [[Βαλτική Θάλασσα|Βαλτικής Θάλασσας]]. Το βασίλειό τους έγινε ισχυρότερο και μακροβιότερο από εκείνο των Ούννων, απείλησε την Ανατολική Αυτοκρατορία και μετά αντιμετώπισε την προς ανατολάς επέκταση των [[Φράγκοι|Φράγκων]] στα μέσα του 7ου αιώνα. Υποτάχθηκαν στον [[Καρλομάγνος|Καρλομάγνο]] το 811.
Γραμμή 103 ⟶ 94 :
* Κλαυδίου Πτολεμαίου ''Γεωγραφική υφήγησις''
 
{{DEFAULTSORT:Παννονια}}
{{Ιστορική γεωγραφία-επέκταση}}
{{ενσωμάτωση κειμένου|en|Pannonia}}
 
 
{{Ιστορική γεωγραφία-επέκταση}}
 
{{DEFAULTSORT:Παννονια}}
[[Κατηγορία:Παννονία| ]]
[[Κατηγορία:Ιστορία της Σερβίας]]