Εκκλησιαστική ιστορία της Ελλάδας (1821-1827): Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Γραμμή 58:
Η πολιτική εξουσία βρήκε μια προσωρινή λύση θεσπίζοντας το αξίωμα του Μνίστρου της θρησκείας, που θα δινόταν σε έναν ιεράρχη.
Δεν γνωρίζουμε αν είχε επιδράσει ο Κοραής στην ιδέα της Α’ Εθνοσυνέλευσης περί συγκρότησης μιας Διαρκούς Ιεράς Συνόδου ή αν είχε ομοιότητες με τη Ρωσική Σύνοδο. Η πρόταση του Βουλευτικού για συνέλευση αρχιερατική, που τελικά δεν έγινε, θα ήταν η πρώτη Σύνοδος της Ιεραρχίας της ελεύθερης Ελλάδας.<ref>Αγγελική Τσαγκάρη, Η ιστορία και το νομικό πλαίσιο της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου, εκδ. Σάκκουλας, Αθήνα, 2001, σελ.56-59</ref><ref>Βασίλειος Καραγιώργος, Το ζήτημα της σχέσεως Εκκλησίας και Πολιτείας κατά την περίοδο της Επαναστάσεως (1821), εκδ.Διήγηση, 1998, σελ.205-206</ref>
Σχέδια για την οργάνωση της Εκκλησίας κατά την Επανάσταση υπέβαλαν διάφοροι αρχιερείς: στη Β' Εθνοσυνέλευση ανεγνώσθη ''γνώμη περί εκκλησιαστικής ευταξιας και επροβλήθη περί εκκλησιαστικής κεφαλής εις την Ελλάδα'' -εννοώντας προφανώς για το τελευταίο τις σχέσεις με το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Ανατέθηκε στον Μινίστρο της Θρησκείας ''να δώση σχέδιον εις την Διοίκησιν περί εκκλησιαστικής διατάξεως''<ref>Βασίλειος Καραγιώργος, Το ζήτημα της σχέσεως Εκκλησίας και Πολιτείας κατά την περίοδο της Επαναστάσεως (1821), εκδ.Διήγηση, 1998, σελ.207</ref>Το 1826 δόθηκαν οδηγίες στην Επιτροπή της Συνελεύσεως οι οποίες αφορούσαν τους όρους ειρήνευσης που ήταν αποδεκτοί από την Ελλάδα και που θα υποβάλλονταν στην Στράφορντ Κάννινγκ. Σε μια παράγραφο που έθιγε τις μελλοντικές σχέσεις του Πατριαρχείου με μια ανεξάρτητη ή αυτόνομη Ελλάδα, το έγγραφο έδινε εντολή στην Επιτροπή ''να μην δεχθή ώστε η Πόρτα να έχη μέρος ή επιρροήν, μήτε εκ πλαγίου μήτε κατ' ευθείαν,εις την Εσωτερικήν Κυβέρνησιν, είτε Πολιτικήν, είτε Εκκλησιαστικήν της Ελλάδος''<ref> [[Νικηφόρος Διαμαντούρος]], Οι απαρχές της συγκρότησης σύγχρονου κράτους στην Ελλάδα 1821-1828, μτφρ. Κώστας Κουρεμένος, εκδ. Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης,Αθήνα, 2002,σελ.242-243</ref> Μια ακόμα πρωτοβουλία ελήφθη από τους Τριπολιτσάς Δανιήλ, Κορίνθου Κύριλλο, [[Θεοδώρητος Βρεσθένης|Βρεσθένης Θεοδώρητο]], Ρέοντος και Πραστού Διονύσιο και [[Ιωσήφ ο από Ανδρούσης|Ανδρούσης Ιωσήφ]]. Αυτοί στις 21 Φεβρουαρίου 1827 υπέβαλαν αναφορά στην Γ' Εθνοσυνέλευση πρότειναν τη σύγκληση κανονικών αρχιερέων για να αποφασίσουν τα αναγκαία για τη διαφύλαξη των εκκλησιαστικών κανόνων. Η Εθνοσυνέλευση θα συγκροτούσε επιτροπή από εννέα μέλη, 7 λαϊκούς και 2 κληρικούς για να εκπονήσουν σχέδιο ανάλογο. Καλούσε ταυτόχρονα τους προηγούμενους πέντε αρχιερείς που υπέβαλαν το σχετικό υπόμνημά τους να καταθέσουν και τη δική τους πρόταση. Στις 9 Απριλίου 1827 κατέθεσαν το σχέδιό τους στην εννεαμελή επιτροπή. Το εν τάχει εκπονηθέν σχέδιό τους αποτελείτο από 24 άρθρα τα κυριώτερα σημεία του οποίου αναφέρονταν στα εξής<ref>Αγγελική Τσαγκάρη, Η ιστορία και το νομικό πλαίσιο της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου, εκδ. Σάκκουλας, Αθήνα, 2001, σελ.61 κ.εξ Βασίλειος Καραγιώργος, Το ζήτημα της σχέσεως Εκκλησίας και Πολιτείας κατά την περίοδο της Επαναστάσεως (1821), εκδ.Διήγηση, 1998, σελ.211-212</ref>: διορισμός τριμελούς ή πενταμελούς συνόδου με τον τίτλο Επιτροπή Εκκλησιαστική, καθορισμός των υποχρεώσεών της: αποκλεισμός από την πολιτική ζωή και απαγόρευση ανάληψης στρατιωτικών αρμοδιοτήτων, να μεριμνά για την κάλυψη των χηρευουσών επαρχιών, για το κήρυγμα, τις μονές, τη σύσταση σχολείων, την επίλυση των διαφορών μεταξύ κληρικών, τις κληρονομικές υποθέσεις, τα συνοικέσια, την επιβολή κυρώσεων, για τα οικονομικά της Εκκλησίας. Τέλος προβλεπόταν η μη απόσπαση της Εκκλησίας της Ελλάδος από το Οικουμενικό Πατριαρχείο.<ref>Αρχιμ. Νεόφυτου Παντζή, «Ανδρούσης Ιωσήφ-Ηλιουπόλεως Άνθιμου σχέδιον περί του εκκλησιαστικού συστήματος», Πελοποννησιακά, τομ.10 (1974), σελ.118-120</ref>ο τίτλος ‘’Επιτροπή Εκκλησιαστική’’ έδειχνε πως δεν θα διοικούσε με αυτοτέλεια ,αλλά ‘’επιτροπικώς’’ , προσωρινά, και με περιορισμένη δικαιοδοσία (δεν γίνεται λόγος για χειροτονίες)<ref>Αγγελική Τσαγκάρη, Η ιστορία και το νομικό πλαίσιο της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου, εκδ. Σάκκουλας, Αθήνα, 2001, σελ.62-63</ref>
Όπως σχολιάζει ο καθηγητής του Εκκλησιαστικού δικαίου Ιωάννης Κονιδάρης, «[...]απλή και μόνο ανάγνωση του σχεδίου [...] δεν αφήνει αμφιβολίες ότι η ουσιαστική διοίκηση της Εκκλησίας περιερχόταν στην ''Εκκλησιαστική Επιτροπή'' και μάλλον διακοσμητικός επρόκειτο να είναι ο ρόλος του Πατριαρχείου». Το σχέδιο αυτό δεν έμελλε να υλοποιηθεί.<ref>Ιωάννης Κονιδάρης, «Η γένεση του πολιτεύματος της Αυτοκεφαλίας της Εκκλησίας της Ελλάδος», στο: Ευάγγελος Χρυσός (επίμ), Ένας κόσμος γεννιέται. Η εικόνα του Ελληνικού πολιτισμού στη Γερμανική επιστήμη κατά τον 19οαι., εκδ.Ακρίτας, Αθήνα, 1996, σελ.211</ref>