Ο γνωστός με την ονομασία '''{{πολυτονικό|μέλας (μέλανας) ζωμός}}</span>''', ήταν ένας ζωμός από χοιρινό και αποτελούσε την κύρια τροφή των [[Αρχαία Σπάρτη|Σπαρτιατών]] πολεμιστών. Ο [[Πλούταρχος]] υποστηρίζει πως ''«ανάμεσα στα πιάτα, αυτό που έχαιρε της μεγαλύτερης εκτίμησης ήταν ο μέλας ζωμός, μάλιστα σε τέτοιο σημείο που οι ηλικιωμένοι δεν αναζητούσαν καθόλου το κρέας. Το άφηναν για τους νεότερους και δειπνούσαν μονάχα με το ζωμό ποπου τους παρείχαν»''άτο.<ref αυτόname="Lyc12">Πλούταρχος, αποτελούταν«Βίοι απόΠαράλληλοι: χοιρινόΛυκούργος», [[αλάτι]],http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Plutarch/Lives/Lycurgus*.html#12 [[ξίδι|ξύδι]12]</ref> καιΓια [[αίμα]]τους υπόλοιπους Έλληνες πρόκειται για αξιοπερίεργο φαινόμενο. Συνοδευόταν''«Φυσικά απόκαι τηοι γνωστήΣπαρτιάτες μάζα,είναι σύκαοι γενναιότεροι ανάμεσα σε όλους»'', αστειεύεται ένας [[τυρίΣύβαρις|Συβαρίτης]], και''«ο καμίαοποιοσδήποτε φοράλογικός απόάνθρωπος θηράματαθα ήπροτιμούσε ψάρινα πεθάνει χίλιους θανάτους παρά να διάγει τόσο λιτό βίο»''.<ref>Αθήναιος, name="Lyc12"«Δειπνοσοφισταί», 138d.</ref><ref>Πλούταρχος, «Βίοι Παράλληλοι: ΛυκούργοςΠελοπίδας», [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Plutarch/Lives/LycurgusPelopidas*.html#121 121.3]</ref> Το πιάτο αυτό αποτελούταν από χοιρινό, [[αλάτι]], [[ξίδι|ξύδι]] και [[αίμα]]. Συνοδευόταν από τη γνωστή μάζα, σύκα, [[τυρί]] και καμία φορά από θηράματα ή ψάρι.<ref name="Lyc12"/> Ο [[Κλαύδιος Αιλιανός|Αιλιανός]], συγγραφέας του 2ου και 3ου αιώνα μ.Χ., υποστηρίζει πως στους Λακεδαιμόνιους μάγειρες απαγορευόταν να προετοιμάζουν ο,τιδήποτε άλλο εκτός από κρέας.<ref>Κλαύδιος Αιλιανός, «Ποικίλη Ιστορία», XIV, 7.</ref>
