Σάχης: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μ Ρομπότ: Αφαιρώ 44 σύνδεσμους interwiki, που τώρα παρέχονται από τα Wikidata στο d:Q184299
Συνολική επανεγγραφή του λήμματος, η οποία καλύπτει πιο ουσιαστικά την σημασία και την χρήση του τίτλου.
Γραμμή 1:
''Μην συγχέετε με τον ετυμολογικά και ιστορικά άσχετο τίτλο [[Σεΐχης]]''.
[[Αρχείο:Olympic Park Cyrus.jpg|thumb|250px|right|Πέτρινη στήλη με τη μορφή του Κύρου, πρώτου Σάχη της Περσίας.]]
[[Αρχείο:Fath Ali Shah(hermitage1).jpg|thumb|705x705px|Φαθ-Αλί Σαχ Καζάρ, Σάχης της Περσίας τον 19ο αιώνα]]
Η ελληνοποιημένη ονομασία '''Σάχης''' (Shah ή Schah) αποτελεί Ηγεμονικό τίτλο Βασιλέων της Ασίας και ειδικότερα της [[Περσία|Περσίας]]. Στην αρχαία περσική γλώσσα λέγονταν ''Κσαγιαθίγια''. Κατά τον τελευταίο αιώνα η Βασιλική δυναστεία των Παχλεβί είχε υιοθετήσει αντ΄ αυτού, τον αρχαίο τίτλο του Βασιλέα [[Κύρος ο Μέγας|Κύρου Β΄ του Μεγάλου]] "Σαχανσάχ" που σημαίνει "Σαχ των Σαχ" (= Βασιλεύς των Βασιλέων), αποδίδοντας έτσι ισότιμο τίτλο του Αυτοκράτορα. Ένας άλλος επίσης τίτλος που είχε καθιερωθεί στη Περσία ήταν και αυτός του "Παντισάχ" με τη σημασία του "κυρίαρχου Βασιλέως". Σημειώνεται πως ο γιος και διάδοχος ενός Σάχη φέρει τον τίτλο του "Σαχζάντα"
Ο ελληνοποιημένος τίτλος Σάχης ([[Περσική γλώσσα|Πέρσικα]]: شاه, [ʃɒːh],''βασιλιάς''‎‎) είναι βασιλικός τίτλος Περσικής προέλευσης, και ιστορικά έχει χρησιμοποιηθεί ευρέως στον ανατολικό μουσουλμανικό κόσμο. Η πιο χαρακτηριστική μορφή του, ως τμήμα του αυτοκρατορικού τίτλου Shahanshah (Πέρσικα:شاهنشاه, ''βασιλέας των βασιλέων''), αποτελούσε τον τίτλο των βασιλέων του προ-Ισλαμικού [[Ιράν]], και η χρήση του υιοθετήθηκε από Πέρσες και Τούρκους ηγεμόνες μετά την Ισλαμική κατάκτηση τον έβδομο αιώνα. Οι Ιρανικές [[Σιίτες|Σιιτικές]] δυναστείες των [[Σαφαβίδες|Σαφαβιδών]] και των επιγόνων τους μέχρι την τελευταία δυναστεία των [[Μοχάμεντ Ρεζά Παχλαβί|Παχλεβί]] χρησιμοποιούσαν αυτήν την μορφή του τίτλου. Ο ίδιος τίτλος χρησιμοποιούνταν από του Μογγόλους της [[Χρυσή Ορδή|Χρυσής Ορδής]], καθώς και από την [[Μογγολική αυτοκρατορία της Ινδίας|Μογγολική δυναστεία]] της Ινδίας. Ως τμήμα της υψηλής Τούρκο-Περσικής κουλτούρας του ανατολικής κουλτούρας, η χρήση του τίτλου αναπτύχθηκε στο περιβάλλον του ευρύτερου μη-Αραβικού μουσουλμανικού κόσμου, και αποτέλεσε τμήμα μίας μακρόβιας υπερεθνικής αυλικής παράδοσης που ταυτιζόταν με ένα μείγμα Ισλαμικών και προ-Ισλαμικών Ιρανικών παραδόσεων.Ο τίτλος, υπό την ισοδύναμη μορφή Πατισάχ (Πέρσικα: پادشاه‎‎, Τούρκικα: ''padişah, κύριος βασιλέων'') αποτέλεσε τον κύριο τίτλο του Οθωμανού αυτοκράτορα, καθώς και πληθώρας μοναρχιών στην πολιτιστική σφαίρα της Περσίας.
 
Αρχαιότερες μορφές του τίτλου, παλαιότερες από την [[Περσική Αυτοκρατορία|Αχαιμενική αυτοκρατορία]] του 7ου αιώνα π.Χ, επιβίωσαν ως τίτλοι τοπικών μοναρχιών μέχρι την ιστορική εποχή, όπως στην περίπτωση της μικρής μοναρχίας του Σιρβάν, όπου ο τοπικός ηγεμόνας μέχρι τον 16ο αιώνα έφερε τον προ-Ισλαμικό τίτλο Σιρβανσάχης (''Shirvanshah'', Αζέρι:Şirvanşah, Πέρσικα: شروانشاه). Μία παρομοίως αρχαία μορφή του τίτλου διασώθηκε στην [[Χορασμία|Χοραζμία]] έως τον 13ο αιώνα(''Khorezmshah''), και υιοθετήθηκε από την νομαδική [[Δυναστεία των Χωρεσμίων|Χοραζμική αυτοκρατορία]]. Οι λέξεις σάχης και πατισάχ σήμερα είναι συνήθη μικρά και οικογενειακά ονόματα στο [[Πακιστάν]] και στην [[Ινδία]].
Τον τίτλο του Σάχη έφεραν επίσης και οι Βασιλείς του [[Αφγανιστάν]] μέχρι το πραξικόπημα του [[1973]] καθώς και άλλοι ηγεμόνες της Ασίας, με την ισοτιμία όμως του Βασιλέως και όχι του Αυτοκράτορα. Επίσης τον ίδιο τίτλο "Σαχ" φέρουν ως επιμέρους συνθετικό του πλήρους τίτλου τους και οι εκάστοτε αρχηγοί - κληρονόμοι [[σουφισμός|σουφιστικών ταγμάτων]] καθώς και πολλών πολιτικών και [[Ισλαμισμός|ισλαμικών]] οργανώσεων.
 
== Πηγές ==
* "Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα" τ.53ος σ.239
 
[[Κατηγορία:Ηγεμονικοί τίτλοι]]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/wiki/Σάχης"