Νικόλαος Μάντζαρος: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

|πραγματικό όνομα = Νικόλαος Χαλκιόπουλος Μάντζαρος

|θάνατος = {{ηθηλ|1872|4|12|1795|10|26}}

|είδος τέχνης = [[συνθέτης|μουσικοσυνθέτης]]

}}

Ο '''Νικόλαος Χαλικιόπουλος Μάντζαρος''' ([[26 Οκτωβρίου]] [[1795]] - [[12 Απριλίου]] [[1872]]) ήταν σπουδαίος Έλληνας [[συνθέτης]], ιδρυτής της μουσικής [[Επτανησιακή Σχολή (μουσική)|Επτανησιακής Σχολής]] και θεωρείται από τους ανθρώπους που έβαλαν τις βάσεις για την [[Ελληνική Μουσική|ελληνική μουσική]].

==Βιογραφία==

=== Νεανικά χρόνια και διαμονή στην Ιταλία ===

Γεννήθηκε στην [[Κέρκυρα]] από πλούσια οικογένεια και ο πατέρας του Ιάκωβος Χαλικιόπουλος Μάντζαρος ήταν έγκριτος νομικός, ενώ ο αδελφός του παππού του Γεώργιος ήταν ο τελευταίος Μεγάλος Πρωτοπαπάς και πρώτος ψηφισμένος αρχιεπίσκοπος Κερκύρας των νεώτερων χρόνων. Λόγω της ευγενικής και πλούσιας του καταγωγής, ο Μάντζαρος πήρε κληρονομικά και τον τίτλο του [[ιππότης|ιππότη]]. Σπούδασε μουσική στην Κέρκυρα με τους αδελφούς Στέφανο ([[πληκτροφόρο]]) και Ιερώνυμο ([[βιολί]]) Πογιάγου, τον καταγόμενο από την [[Ανκόνα]] Στέφανο Μορέττι (θεωρητικά) και τον πιθανότατα ναπολιτάνικης καταγωγής 'ιππότη' Μπαρμπάτι (θεωρητικά, σύνθεση). Το [[1813]], σε ηλικία μόλις 18 χρονών, παντρεύεται την μοναχοκόρη του δούκα Αντωνίου Ιουστινιάνη, Μαριάννα, και απέκτησαν μαζί τρεις κόρες και δύο γιούς. Στη γενέθλια πόλη του παρουσίασε και τα πρώτα του έργα ήδη από το [[1815]]. Από το [[1819]] συνέχισε τις μουσικές ενασχολήσεις του στην [[Ιταλία]] (την οποία επισκεπτόταν κατά διαστήματα), όπου συνδέθηκε ιδιαίτερα με το περιβάλλον του Βασιλικού Ωδείου της Νάπολης και τον διευθυντή του [[Νικολό Αντόνιο Τσινγκαρέλι]].

=== Επιστροφή στην Κέρκυρα ===

Στην Κέρκυρα εγκαταστάθηκε οριστικά το [[1826]] με σκοπό να ασχοληθεί με την μουσική εκπαίδευση της πατρίδας του, παρά τις προσπάθειες του Τσινγκαρέλι να τον πείσει για να παραμείνει στην Νάπολη. Για να επιτύχει αυτό, έδινε δωρεάν μαθήματα θεωρίας και μουσικής και ίδρυσε την [[Φιλαρμονική Εταιρεία Κερκύρας]] το [[1840]] της οποίας έγινε και ισόβιος καλλιτεχνικός διευθυντής. Χάρη σ' αυτές τις εκπαιδευτικές ενέργειες του Μάντζαρου, πολλοί Επτανήσιοι μορφώθηκαν μουσικά και δημιουργήθηκε η πρώτη γενιά Επτανήσιων συνθετών, μεταξύ αυτών και ο [[Σπυρίδων Ξύνδας]], ο [[Παύλος Καρρέρ]] και ο [[Φραγκίσκος Δομενιγίνης]]. Γι' αυτό ο Μάντζαρος θεωρείται και ο θεμελιωτής της [[Επτανησιακή Σχολή|Επτανησιακής Σχολής]]. Στον χαρακτήρα ήταν ανεξίκακος, γενναιόδωρος, ευγενικός και μετριόφρων. Λόγω του έργου του και της κοινωνικής του θέσης, πολλοί Ιταλοί συνθέτες αλλά και Έλληνες ποιητές συνήθιζαν να παρευρίσκονται και να μιλάνε μαζί του, καθώς είχε και στενή σχέση φιλίας με τον [[Διονύσιος Σολωμός|Διονύσιο Σολωμό]]. O ίδιος βέβαια δεν θεωρούσε τον εαυτό του επαγγελματία μουσικό και αυτοχαρακτηριζόταν "ερασιτέχνης" (αυτός είναι και από τους λόγους που δεν δεχόταν χρήματα για τις υπηρεσίες του). Δυστυχώς, την 29η Μαρτίου του [[1872]], ο Μάντζαρος έπεσε σε κώμα κατά τη διάρκεια μαθήματος και τελικά πέθανε στις 12 Απριλίου του ίδιου έτους.

==Το έργο του==

[[Εικόνα:Partimmenti.jpg|thumb|left|200px|Σελίδα από partimenti του Μάντζαρου]]Σπουδαιότερο έργο του θεωρείται η μελοποίηση του ''[[Ύμνος εις την Ελευθερίαν|Ύμνου εις την Ελευθερίαν]]'' του Διονυσίου Σολωμού, της οποίας το [[1865]] η πρώτη στροφή της (1829) καθιερώθηκε ως ο [[Εθνικός ύμνος]] της Ελλάδας. Ο Μάντζαρος στην πραγματικότητα είχε δημιουργήσει 5 συνολικά μελοποιήσεις για τον Ύμνο εις την Ελευθερίαν, η 1η το [[1829]] για τετράφωνη ανδρική χορωδία και πιάνο σε 24 μέρη, η 2η το [[1837]], η 3η το [[1839]]-[[1840|'40]], η 4η το [[1844]] πιο αντιστικτική σε σχέση με τις τρεις πρώτες και η 5η το [[1861]] που μοιάζει κυρίως σε εμβατήριο και η 6η.

 

Η νεώτερη έρευνα, όμως, έχει καταδείξει τις πολυεπίπεδες δραστηριότητες του Κερκυραίου μουσουργού πέρα από τη μονοδιάστατη σύνδεσή του με το σολωμικό 'Ύμνο'. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι είναι ο συνθέτης της μονόπρακτης κωμικής όπερας ''Don Crepuscolo'', που είναι η πρώτη σωζόμενη όπερα Έλληνα δημιουργού ([[1815]]). Έχει συνθέσει, επίσης, τα πρώτα γνωστά έργα σε ελληνική γλώσσα για φωνή και ορχήστρα, την 'Aria Greca' ([[1827]]), τη συλλογή τραγουδιών ''16 Arie Greche'' (1830) που περιλαμβάνει μελοποιήσεις πολλών ποιημάτων του Σολωμού (Ξανθούλα, Φαρμακωμένη) αλλά και του [[Θούριος|Θουρίου]] του [[Ρήγας Φεραίος|Ρήγα Φερραίου]],τον κύκλο 6 τραγουδιών σε στίχους του ποιητή [[Γεώργιος Κανδιανός Ρώμας|Γεώργιου Κανδιανού Ρώμα]] με τίτλο ''Οι παλμοί της καρδιάς μου'', μελοποιήσεις ιταλικών ποιημάτων αλλά και δικών του στίχων. Είναι επίσης συνθέτης των πρώτων γνωστών ελληνικών έργων για κουαρτέτο εγχόρδων (''Partimenti'', εργά του Ιταλού Fedele Fenaroli τα οποία ο Μάντζαρος επεξεργάστηκε, περίπου [[1850]]), του πρώτου ελληνικού πιανιστικού ρεπερτορίου, του πρώτου ελληνικού έργου σε μορφή [[φούγκα]]ς, της πρώτης μνημονευόμενης ελληνικής [[συμφωνία (μουσική)|συμφωνίας]] (χαμένη) αλλά και άλλων πολλών συμφωνιών, καθώς και ο συγγραφέας του πρώτου δοκιμίου μουσικής ανάλυσης (''Rapporto'', [[1851]]) και των πρώτων μουσικοπαιδαγωγικών συγγραμμάτων στην [[Ελλάδα]].

==Βιβλιογραφία==

* Χάρης Ξανθουδάκης, Κώστας Καρδάμης (επιμ.): ''Νικόλαος Χαλικιόπουλος Μάντζαρος: ερευνητική συμβολή στα 130 χρόνια από το θάνατο του συνθέτη'', Κέρκυρα, Ιόνιο Πανεπιστήμιο - Τμήμα Μουσικών Σπουδών, 2003.

* "Αφιέρωμα στον Νικόλαο Χαλικιόπουλο Μάντζαρο", 'Μουσικός Λόγος' 7 (Καλοκαίρι 2006)

*"Το τραγούδι για φωνή και πιάνο στην Ελληνική Έντεχνη Μουσική", Ιωάννης Φούλιας

{{DEFAULTSORT:Μαντζαρος Νικολαος}}

{{DEFAULTSORT:Μαντζαρος Νικολαος}}

[[Κατηγορία:Θάνατοι το 1872]]

[[Κατηγορία:Έλληνες συνθέτες]]