Αλέξανδρος Α΄ της Ρωσίας: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
μ διόρθωση με τη χρήση AWB |
||
Γραμμή 9:
|περίοδος_εξουσίας=[[24 Μαρτίου]] [[1801]] – [[1 Δεκεμβρίου]] [[1825]]
|ημ_στέψης=15 Σεπτεμβρίου 1801
|τόπος_στέψης= [[
|προκάτοχος=[[Παύλος Α΄ της Ρωσίας|Παύλος Α΄]]
|διάδοχος = [[Νικόλαος Α΄ της Ρωσίας|Νικόλαος Α΄]]
Γραμμή 38:
}}
Ο '''Αλέξανδρος Α΄ Παύλοβιτς''' ([[Ρωσική γλώσσα|ρωσικά]]: Александр I Павлович, προφέρεται σύμφωνα με το [[ΔΦΑ]] [ɐlʲɪˈksandr ˈpavɫəvʲɪʨ], [[23 Δεκεμβρίου]] [[1777]] – [[1 Δεκεμβρίου]] [[1825]]) ήταν [[τσάρος]] της [[Ρωσία
Γεννήθηκε στην [[Αγία Πετρούπολη]], γιος του Μεγάλου Δούκα Παύλου Πέτροβιτς, αργότερα Αυτοκράτορος [[Παύλος Α΄ της Ρωσίας|Παύλου Α΄]], και της [[Σοφία Δωροθέα της Βυρτεμβέργης|Μαρίας Φεοντόροβνας]], κόρης του [[Φρειδερίκος Β΄ Ευγένιος]], δούκας της [[Βυρτεμβέργη]]ς. Ο Αλέξανδρος διαδέχθηκε στο θρόνο τον πατέρα του μετά τη δολοφονία του και κυβέρνησε τη Ρωσία κατά τη χαοτική περίοδο των [[Ναπολεόντιοι Πόλεμοι|Ναπολεοντίων Πολέμων]]. Κατά το πρώτο ήμισυ της βασιλείας του, ο Αλέξανδρος προσπάθησε να εισαγάγει φιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις, ενώ κατά το δεύτερο ήμισυ ακολούθησε έναν πιο τυχαίο τρόπο διακυβέρνησης, που οδήγησε στην εγκατάλειψη πολλών από τις προηγούμενες μεταρρυθμίσεις. Στην εξωτερική πολιτική ο Αλέξανδρος είχε συγκεκριμένες επιτυχίες, έχοντας κερδίσει πολλές εκστρατείες. Ιδιαιτέρως υπό την ηγεσία του η Ρωσία κατέλαβε τη [[Φινλανδία]] και μέρος της [[Πολωνία
== Πρώτα Χρόνια ==
Σύντομα μετά τη γέννησή του στις [[23 Δεκεμβρίου]] [[1777]], ο Αλέξανδρος απομακρύνθηκε από τον πατέρα του, [[Παύλος Α΄ της Ρωσίας|Παύλο Α΄]], από τη γιαγιά του, [[Αικατερίνη Β΄ της Ρωσίας|Μεγάλη Αικατερίνη]], η οποία δεν συμπαθούσε τον Παύλο και δεν ήθελε να έχει καμία επίδραση στο μελλοντικό αυτοκράτορα. Μερικές πηγές ισχυρίζονται ότι κατέστρωσε το σχέδιο να αποκλείσει εντελώς τον Παύλο από την αυτοκρατορική διαδοχή. Και οι δύο πλευρές προσπάθησαν να χρησιμοποιήσουν τον Αλέξανδρο για τους δικούς τους σκοπούς και αυτός πληγώθηκε συναισθηματικά ανάμεσα στη γιαγιά και τον πατέρα του, το διάδοχο του θρόνου. Έτσι, ο Αλέξανδρος διδάχθηκε από πολύ νωρίς πως να χειραγωγεί τους αγαπημένους του και έγινε ένας φυσικός «[[χαμαιλέων]]», αλλάζοντας τις απόψεις του και την προσωπικότητά του ανάλογα με το πρόσωπο που είχε απέναντι του.
Μεγαλωμένος στην ελευθεριάζουσα ατμόσφαιρα της αυλής της Αικατερίνης, είχε διδαχθεί τις αρχές του ευαγγελίου [[ανθρωπισμός|ανθρωπισμού]] του [[Ζαν Ζακ Ρουσσώ|Ρουσσώ]] από τον [[Ελβετία|Ελβετό]] δάσκαλο Φρειδερίκο Καίσαρα ντε Λαχάρπ, και τις παραδόσεις της ρωσικής [[απολυταρχία
Το [[1793]], όταν ο Αλέξανδρος ήταν 16 ετών, νυμφεύτηκε την 14χρονη [[Λουίζα του Μπάντεν]]. Εν τω μεταξύ ο θάνατος της Αικατερίνης το Νοέμβριο του [[1796]] έφερε τον πατέρα του, Παύλο Α΄, στο θρόνο. Οι εκσυγχρονιστικές προσπάθειες του Παύλου συνάντησαν εχθρότητα και πολλοί από τους πιο στενούς του συμβούλους, καθώς και ο Αλέξανδρος, ήταν ενάντιοι στις προτεινόμενες αλλαγές. Ο Παύλος Α΄ δολοφονήθηκε τον Μάρτιο του [[1801]].
Γραμμή 52:
[[Αρχείο:Lesser Coat of Arms of Russian Empire.svg|thumb|right|150px|Ο βασιλικός θυρεός]]
Ο Αλέξανδρος Α΄ ανήλθε στο θρόνο στις [[23 Μαρτίου]] [[1801]] και στέφθηκε στο [[
Κατά την αρχή της εξουσίας του Αλεξάνδρου αρκετά σημαντικά βήματα έγιναν, περιλαμβανομένης της ελευθερίας των εκδοτικών οίκων, της χαλάρωσης των δράσεων των μυστικών υπηρεσιών και της απαγόρευσης των βασανισμών. Αρκετά χρόνια αργότερα, ο φιλελεύθερος [[Μιχαήλ Σπεράνσκυ]] έγινε ένας από τους στενότερους συμβούλους του Τσάρου, και έκανε πολλά σχέδια για την πραγματοποίηση μεταρρυθμίσεων. Οι σκοποί τους, εμπνευσμένοι από το θαυμασμό των [[Ηνωμένο Βασίλειο|Αγγλικών]] θεσμών, υπερθεμάτισαν τις δυνατότητες της εποχής, και ακόμη και μετά την ανάρρησή τους σε κανονικές θέσεις υπουργών μικρό μέρος του προγράμματός τους εφαρμόστηκε. Η [[Ρωσία]] δεν ήταν έτοιμη για μια πιο [[φιλελευθερισμός|φιλελεύθερη]] κοινωνία και ο Αλέξανδρος, ο απόστολος του προοδευτικού δασκάλου Λαχάρπ, ήταν, όπως ο ίδιος αυτοπεριγραφόταν, ένα "ευτυχές ατύχημα" στον θρόνο των τσάρων. Μίλησε, πραγματικά, με πικρία για την κατάσταση βαρβαρότητος στην οποία είχε αφεθεί η χώρα».
Γραμμή 61:
=== Κοινωνικές μεταρρυθμίσεις ===
Στη Ρωσία, επίσης, ορισμένες μεταρρυθμίσεις έλαβαν χώρα, αλλά δεν μπορούσαν να επιβιώσουν από την υποψιασμένη εμπλοκή του αυτοκράτορα και των αξιωματούχων του. Το νεοδημιουργηθέν Υπουργικό Συμβούλιο και η Κυβέρνηση υπό την Κυβερνούσα Γερουσία, εξοπλίστηκαν για πρώτη φορά με συγκεκριμένες θεωρητικές εξουσίες, αλλά κατέληξαν υποτακτικά όργανα του Τσάρου και των ευνοουμένων του κατά τη συγκεκριμένη στιγμή. Το σύστημα της εκπαίδευσης, με αποκορύφωση τα ανασυνταγμένα, ή νεοϊδρυμένα, Πανεπιστήμια του [[Ντόρπατ]], της [[Βίλνα]], του [[Καζάν]] και του [[Χάρκοβο|Χαρκόβου]], στραγγαλίστηκε από τα υποτιθέμενα ενδιαφέροντα της «εξουσίας» και της [[Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία|ρωσικής Ορθοδόξου Εκκλησίας]], ενώ τα στρατόπεδα τα οποία ο Αλέξανδρος διαφήμισε ως ευλογία τόσο για τους στρατιώτες όσο και για το κράτος εφαρμόστηκαν βιαίως στους αγρότες και το στρατό με ανηλεή αγριότητα.
Αν και υποτίθεται ότι θα βελτίωνε τις συνθήκες ζωής των στρατιωτών, το οικονομικό αποτέλεσμα στην πραγματικότητα ήταν πενιχρό και η σκληρή στρατιωτική πειθαρχία επέφερε συχνές αναταραχές. Ακόμη και η Βιβλική Κοινωνία, μέσω της οποίας ο Αυτοκράτωρ κατά την ύστερη έφεσή του ευαγγελικού ζήλου πρότεινε για να ευλογήσει το λαό του, δημιουργήθηκε με τους ίδιους σκληρούς κανόνες. Ο [[Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία|Καθολικός]] [[Αρχιεπίσκοπος]] και οι Ορθόδοξοι [[Μητροπολίτης|Μητροπολίτες]] εξαναγκάστηκαν να υπηρετήσουν στην ίδια επιτροπή μαζί με [[Προτεσταντισμός|Προτεστάντες]] πάστορες και χωρικοί [[ιερέας|ιερείς]], που είχαν εκπαιδευτεί να θεωρούν κάθε παρέκκλιση από το γράμμα της παράδοσης της Εκκλησίας ως [[θανάσιμο αμάρτημα]], έγιναν τα ακούσια όργανα της διάδοσης αυτού που θεωρούσαν ως έργο του [[Διάβολος|Σατανά]].
Γραμμή 72:
=== Συμμαχίες με άλλες δυνάμεις ===
Με την ενθρόνισή του, ο Αλέξανδρος ανέτρεψε την πολιτική του πατέρα του, Παύλου, αποκήρυξε τη Λεγεώνα των Ουδετέρων, και συνήψε ειρήνη με το [[Ηνωμένο Βασίλειο]] (Απρίλιος 1801). Ταυτοχρόνως ξεκίνησε διαπραγματεύσεις με τον [[Φραγκίσκος Β΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας|Φραγκίσκο Β΄]] της [[Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία|Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας]]. Σύντομα στο [[Μέμελ]] συνήψε ισχυρή συμμαχία με το Βασίλειο της [[Πρωσία
Η ανάπτυξη αυτής της συμμαχίας διεκόπη από τη σύντομη ειρήνη του Οκτωβρίου 1801 και για λίγο φάνηκε ότι η [[Γαλλία]] και η [[Ρωσία]] θα μπορούσε να έλθουν σε συνεννόηση. Ενθουσιασμένος από το Λαχάρπ, που είχε επιστρέψει στη [[Ρωσία]] από το [[Παρίσι]], ο Αλέξανδρος άρχισε ανοικτά να διακηρύσσει την εκτίμησή του στους γαλλικούς θεσμούς και στο πρόσωπο του [[Ναπολέων Βοναπάρτης|Ναπολέοντος Βοναπάρτη]]. Σύντομα, ωστόσο, επήλθε μια αλλαγή. Ο Λαχάρπ, μετά από μία νέα επίσκεψη στο Παρίσι, παρουσίασε στον Τσάρο τις Ανακλάσεις του σχετικά με την Πραγματική Φύση του Προξενείου για τη Ζωή, που, καθώς ο Αλέξανδρος είπε, αφαίρεσαν το προπέτασμα από τα μάτια του, και απεκάλυψαν το Βοναπάρτη «ως μη αληθινό [[πατριωτισμός|πατριώτη]]», αλλά μόνο ως «τον πιο φημισμένο τύραννο που έχει αναδειχθεί παγκοσμίως». Ο αποπροσανατολισμός του ολοκληρώθηκε με τη δολοφονία του [[Λουδοβίκος Αντώνιος του Ανγκιέ|Λουδοβίκου Αντώνιου των Βουρβόνων-Κοντέ]], δούκα του [[Ανγκιέ]]. Η ρωσική αυλή πένθησε για τον τελευταίο Κοντέ και οι διπλωματικές σχέσεις με το Παρίσι διεκόπησαν.
=== Αντίδραση στον Ναπολέοντα ===
Τα γεγονότα των [[Ναπολεόντειοι Πόλεμοι|Ναπολεοντείων Πολέμων]] που ακολούθησαν ανήκουν στη γενική ιστορία της Ευρώπης, αλλά η συμπεριφορά του Τσάρου είναι προσωπική για τον ίδιο, αν και εγκυμονούσα θέματα παγκοσμίου σημασίας. Αντιπαρατιθέμενος στο Ναπολέοντα Α΄, «τον καταπιεστή της Ευρώπης και διαταρακτή της παγκόσμιας ειρήνης», ο Αλέξανδρος στην πραγματικότητα ήδη πίστευε ότι εκπληρούσε μία θεία αποστολή. Στις οδηγίες του προς το Νοβοσιλτσώφ, τον ειδικό απεσταλμένο του στο [[Λονδίνο]], ο Τσάρος φώτισε τα κίνητρα της πολιτικής του με γλώσσα που απευθυνόταν τόσο ελάχιστα στην κοινή λογική του πρωθυπουργού, [[Γουλιέλμος Πιτ ο νεότερος|Πιτ]], όσο αργότερα η συνθήκη της [[Ιερά Συμμαχία|Ιεράς Συμμαχίας]] προσείλκυε τον υπουργό εξωτερικών, [[Λόρδος Κάσλρη|Κάσλρη]]. Ωστόσο το κείμενο είναι μεγάλης σπουδαιότητος, καθώς σε αυτό βρίσκουμε σχηματοποιημένα για πρώτη φορά με επίσημο τρόπο εκείνα τα ιδανικά της διεθνούς πολιτικής που έπαιξαν καταλυτικό ρόλο στις παγκόσμιες υποθέσεις κατά το τέλος της επαναστατικής εποχής και οδήγησαν κατά το τέλος του 19ου αιώνα στον περιορισμό του [[Νικόλαος Β΄ της Ρωσίας|Νικολάου Β΄]] και τη διάσκεψη της [[Χάγη
Μία γενική συνθήκη θα έπρεπε να είναι η βάση των σχέσεων των κρατών που θα σχημάτιζαν την «Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία» και αυτή, αν και «δεν θα απαντούσε στο ερώτημα της υλοποίησης του οράματος της παγκοσμίου ειρήνης, θα διατηρούσε ορισμένα από τα αποτελέσματά της αν, μετά τη λήξη του γενικού πολέμου, ήταν δυνατόν να εγκαθιδρύσει με καθαρές αρχές τα δικαιώματα των εθνών». «Γιατί δεν θα μπορούσε να υποβληθεί σε αυτή», ο Τσάρος συνέχισε, «το θετικό δικαίωμα των εθνών, να επιβεβαιωθεί το δικαίωμα της ουδετερότητας, να εισαχθεί η υποχρέωση μη ενάρξεως πολέμου έως ότου εξαντληθούν όλοι οι πόροι που θα μπορούσε η διαμεσολάβηση ενός τρίτου μέρους να προσφέρει, έχοντας έτσι φωτίσει τα αντίστοιχα παράπονα, και προσπαθήσει να τα λύσει. Είναι τέτοιες οι αρχές με τις οποίες θα μπορούσε να προχωρήσει η γενική ειρήνευση, και να γεννηθεί μία λεγεώνα της οποίας οι ρήτρες θα σχημάτιζαν, τρόπον τινά, ένα νέο κώδικα διεθνούς δικαίου, που, επικυρωμένος από το μεγαλύτερο μέρος των ευρωπαϊκών εθνών, θα γίνει άνευ δυσκολίας ο αμετάβλητος κανόνας των κυβερνήσεων, ενώ αυτοί που θα προσπαθούσαν να τον παραβιάσουν θα διακινδύνευαν να βρεθούν αντιμέτωποι με τις δυνάμεις της νέας ένωσης».
Γραμμή 84:
[[Αρχείο:Alexander_I_of_Russia_by_F.Kruger_(1837,_Hermitage).jpg|thumb|300px|Έφιππο πορτραίτο του Αλεξάνδρου Α΄ (1812)]]
Εν τω μεταξύ ο Ναπολέων, κάπως ενοχλημένος από τη νεανική ιδεολογία του Ρώσου μονάρχη, ποτέ δεν εγκατέλειψε την ελπίδα να τον αποσπάσει από τη συμμαχία του. Δεν είχε ακόμη μπει θριαμβευτικά στη [[Βιέννη]] και ξεκίνησε διαπραγματεύσεις μαζί του. Τις επανέλαβε μετά την [[Μάχη του Άουστερλιτς]] ([[2 Δεκεμβρίου]] [[1805]]). Η [[Ρωσία]] και η Γαλλία, τόνισε, ήταν «γεωγραφικοί σύμμαχοι»: δεν υπήρχε, και θα μπορούσε να μην υπάρξει, μεταξύ τους σύγκρουση συμφερόντων καθώς μαζί θα μπορούσαν να κυβερνήσουν τον κόσμο. Αλλά ο Αλέξανδρος αποφάσισε «να επιμείνει στο σύστημα αδιαφορίας όσον αφορά όλα τα ευρωπαϊκά κράτη που είχε ακολουθήσει» και συμμάχησε ξανά με την [[Πρωσία]]. Η εκστρατεία της [[Ιένα
Οι δύο αυτοκράτορες συναντήθηκαν στο [[Τίλσιτ]] στις [[25 Ιουνίου]] [[1807]]. Ο Αλέξανδρος, θαμπωμένος από την ευφυΐα του Ναπολέοντος και έκπληκτος από την φαινομενική του γενναιοδωρία, κερδήθηκε πλήρως. Ο Ναπολέων ήξερε καλά πώς να απευθυνθεί στην εξημμένη φαντασία του νέου του φίλου. Θα μοιραζόταν με τον Αλέξανδρο την παγκόσμια Αυτοκρατορία: ως πρώτο βήμα θα τού άφηνε την κατοχή των [[Δούναβης|Παραδουνάβιων]] ηγεμονιών και τού έδωσε το ελεύθερο να χειριστεί τη [[Φινλανδία]] και, αργότερα, οι Αυτοκράτορες της Ανατολής και της Δύσης, όταν έλθει το πλήρωμα του χρόνου, θα έδιωχναν τους [[Οθωμανική Αυτοκρατορία|Τούρκους]] από την [[Ευρώπη]] και θα βάδιζαν προς την [[Ασία]] για να καταλάβουν την [[Ινδία]]. Το μεγαλεπήβολο σχέδιο ξύπνησε στο ευεπηρέαστο μυαλό του Αλεξάνδρου μια φιλοδοξία προς την οποία ήταν μέχρι τώρα ξένος. Τα ευρωπαϊκά ενδιαφέροντα ξεχάστηκαν. «Τι είναι η Ευρώπη;» αναφώνησε στο Γάλλο πρέσβη. «Πού είναι, αν δεν είμαστε εσείς κι εμείς;»
Γραμμή 92:
=== Γαλλο-Ρωσική Συμμαχία ===
Τα γεγονότα στην πραγματικότητα ταχέως οδηγούσαν στη θραύση της γαλλο-ρωσικής συμμαχίας. Ο Αλέξανδρος, στην πραγματικότητα, βοήθησε το Ναπολέοντα στον πόλεμο του [[1809]], αλλά διακήρυξε ωμά ότι δεν θα επέτρεπε να διαλυθεί η [[Αψβούργοι|Αυστριακή Αυτοκρατορία]] και ο Ναπολέων παραπονέθηκε πικρά για την απραξία των ρωσικών στρατευμάτων κατά την εκστρατεία. Ο Τσάρος, με τη σειρά του, διαμαρτυρήθηκε για την ενθάρρυνση του Ναπολέοντος προς τους [[Πολωνία|Πολωνούς]]. Σχετικά με τη γαλλική συμμαχία ήξερε ότι πρακτικά ήταν απομονωμένος στη Ρωσία και διακήρυξε ότι δεν θα θυσίαζε το συμφέρον του λαού του και της αυτοκρατορίας χάριν της φιλίας με το Ναπολέοντα. «Δεν θέλω τίποτε για τον εαυτό μου», είπε στο Γάλλο πρέσβη, «ωστόσο ο κόσμος δεν είναι επαρκώς μεγάλος ώστε να κατανοήσει το ζήτημα της Πολωνίας, αν τίθεται θέμα ανασύστασής της».
Η [[Συνθήκη της Βιέννης]], που προσέθεσε σημαντικά εδάφη στο [[Δουκάτο της Βαρσοβίας]], έλεγε με παράπονο «αντιμετώπισε την πίστη του με απρέπεια», και ήταν μόνο δεσμευμένος από την εποχή της δημόσιας διακήρυξης του Ναπολέοντος ότι δεν είχε πρόθεση ανασύστασης της Πολωνίας και από μία συνθήκη, που υπεγράφη στις [[4 Ιανουαρίου]] [[1810]] αλλά δεν κυρώθηκε, που καταργούσε το Πολωνικό όνομα και τις τάξεις των ευγενών.
Γραμμή 98:
Αλλά αν ο Αλέξανδρος υποπτευόταν το Ναπολέοντα, ο Ναπολέων δεν ήταν λιγότερο καχύποπτος και, μερικώς για να ελέγξει την ειλικρίνειά του, ζήτησε το χέρι της Μεγάλης Δουκίσσης Άννας, νεώτερης αδελφής του Τσάρου. Μετά από μια μικρή καθυστέρηση ο Αλέξανδρος αρνήθηκε ευγενώς, με μία έκκληση σχετική με την τρυφερή ηλικία της Πριγκίπισσας και την αντίθεση της Αυτοκράτειρας [[Σοφία Δωροθέα της Βυρτεμβέργης|Μαρίας Φεοντόροβνας]] στο γάμο. Η απάντηση του Ναπολέοντος ήταν να αρνηθεί την κύρωση της συνθήκης της 4ης Ιανουαρίου [[1810]] και να ανακοινώσει τον αρραβώνα του με την Αρχιδούκισσα της [[Μαρία Λουίζα της Αυστρίας|Μαρίας Λουΐζας]], με τέτοιο τρόπο που να οδηγήσει τον Αλέξανδρο στην υπόθεση ότι οι δύο γαμήλιες συνθήκες έτυχαν ταυτόχρονης διαπραγματεύσεως. Από τη στιγμή αυτή η σχέση μεταξύ των δύο αυτοκρατόρων σταδιακά εντάθηκε.
Η προσάρτηση του [[Όλντενμπουργκ]], του οποίου ο [[Γουλιέλμος του Ολδεμβούργου|Δούκας του Όλντενμπουργκ]] ([[3 Ιανουαρίου]] [[1754]] - [[2 Ιουλίου]] [[1823]]) ήταν θείος του Τσάρου, στη [[Γαλλία]] το Δεκέμβριο του [[1810]], προσέθεσε ένα ακόμη προσωπικό παράπονο του Αλεξάνδρου απέναντι στο Ναπολέοντα, ενώ η αντίδραση του «ηπειρωτικού συστήματος» στο ρωσικό εμπόριο κατέστησε αδύνατο για τον Τσάρο να διατηρήσει μία πολιτική που ήταν το κύριο κίνητρο του Ναπολέοντος για τη συμμαχία. Ακολούθησαν οξεία αλληλογραφία και μερικώς συγκεκαλυμμένοι εξοπλισμοί, που είχαν ως αποκορύφωμα την εισβολή του Ναπολέοντος το [[1812]] στη Ρωσία. Ωστόσο, ακόμη και μετά τη διάβαση του ορίου από τους Γάλλους, ο Αλέξανδρος ακόμη διαμαρτυρόταν ότι τα προσωπικά του αισθήματα έναντι του αυτοκράτορα ήταν αναλλοίωτα. Αλλά, προσέθετε, «ο ίδιος ο [[Θεός]] δεν είναι δυνατόν να διαγράψει το παρελθόν». Ήταν η κατοχή της [[Μόσχα
=== Η εκστρατεία του 1812 ===
[[Αρχείο:Russparis.jpg|thumb|350px|''Ο ρωσικός στρατός εισέρχεται στο [[Παρίσι]] το 1814'']]
Η εκστρατεία του [[1812]] ήταν σημείο καμπής στη ζωή του Αλεξάνδρου και η φρίκη της, για την οποία η ευαίσθητη φύση του αισθάνθηκε μεγάλη ευθύνη, επιβάρυναν υπέρμετρα ένα νου που δεν υπήρξε ποτέ απόλυτα ισορροπημένος. Όταν ο Ναπολέων διέσχισε τα ρωσικά σύνορα με το Μεγάλο Στρατό, ο Αλέξανδρος Α΄ ήταν εντελώς απροετοίμαστος για πόλεμο, εμπιστευόμενος το γαλλόφιλο καγκελάριο [[Ρουμυαντσέφ|Νικολάι Ρουμυαντσέφ]] περισσότερο από τον πρέσβη του στη Γαλλία [[Αλέξανδρο Κουράκιν]], ο οποίος τον είχε προειδοποιήσει σχετικά με τα πολεμικά σχέδια του Ναπολέοντος. Η Ρωσία κήρυξε Ιερό Πόλεμο προς υπεράσπιση της Μητέρας Πατρίδος. Κατά τον εμπρησμό της [[Μόσχα
== Φιλελεύθερες πολιτικές απόψεις ==
Γραμμή 111:
Ήταν ο προφανής θρίαμβος των αρχών της αταξίας στις επαναστάσεις της [[Νάπολη|Νεάπολης]] και του [[Πεδεμόντιο (Ιταλία)|Πεδεμοντίου]], συνδυασμένος με τα αυξανόμενα ανησυχητικά συμπτώματα στη Γαλλία, τη Γερμανία, και στον ίδιο το λαό του, που ολοκλήρωσαν τη μεταστροφή του Αλεξάνδρου. Στην απομόνωση της μικρής πόλης [[Τροπάου]], όπου τον Οκτώβριο του [[1820]] οι δυνάμεις συνδιασκέφθηκαν, ο [[Κλέμενς Βένζελ φον Μέττερνιχ|Μέττερνιχ]] βρήκε μια ευκαιρία για την παγίωση της επιρροής του πάνω στον Αλέξανδρο, που αναμενόταν μεταξύ του θορύβου και των γυναικείων δολοπλοκιών της Βιέννης και του Αιξ. Εδώ, με εμπιστοσύνη που αποκτήθηκε με φιλικές συνομιλίες κατά το απογευματινό τσάι, ο αποπροσανατολισμένος αυτοκράτωρ εξομολογήθηκε το λάθος του. «Δεν έχεις τίποτε να μετανιώσεις», είπε λυπημένα στον έκπληκτο καγκελάριο, «αλλά εγώ έχω!»
Το θέμα ήταν βαρυσήμαντο. Τον Ιανουάριο ο Αλέξανδρος υπερασπιζόταν ακόμη το ιδανικό της ελεύθερης συνομοσπονδίας των Ευρωπαϊκών κρατών, που συμβολιζόταν από την [[Ιερά Συμμαχία]], έναντι της πολιτικής μιας [[δικτατορία
== Η επανάσταση των Ελλήνων ==
Στο [[Συνέδριο του Λάιμπαχ]], άνοιξη του [[1821]], ο Αλέξανδρος πληροφορείται επίσημα με επιστολή από τον ίδιο τον στρατηγό του [[Αλέξανδρος Κ. Υψηλάντης|Α. Υψηλάντη]] που βρισκόταν σε άδεια για την έναρξη της [[Ελληνική Επανάσταση του 1821|Ελληνικής Επανάστασης]]. Από τη στιγμή αυτή μέχρι το θάνατό του, ο νους του παλινδρομούσε μεταξύ της ανυπομονησίας του να υλοποιήσει το όνειρό του, μιας συνομοσπονδίας της Ευρώπης και της παραδοσιακής του αποστολής ως ηγέτη μιας ορθόδοξης σταυροφορίας εναντίον της [[Οθωμανική Αυτοκρατορία|Οθωμανικής Αυτοκρατορίας]]. Έτσι παρά την αρχική και έντονη αντίδραση του Μέττερνιχ, το πρώτο κίνητρο υπερίσχυσε.
Διέγραψε το όνομα του [[Αλέξανδρος Υψηλάντης (1792-1828)|Αλεξάνδρου Υψηλάντη]] από τη λίστα του Ρωσικού στρατού, κατόπιν προηγούμενης παραίτησης του ίδιου, διατάζοντας τον υπουργό των εξωτερικών του, [[Ιωάννης Καποδίστριας|Ιωάννη Καποδίστρια]], να τον ενημερώσει εγγράφως για την αποκήρυξη της συμπάθειας της [[Ρωσία
Έκανε, στην πραγματικότητα, προσπάθεια να συμβιβάσει τις αρχές που μπλέκονταν στο μυαλό του. Προσφέρθηκε να παραδώσει τον ισχυρισμό, που επιτυχώς επιβεβαιώθηκε όταν ο [[Σουλτάνος]] [[Μαχμούτ Β΄]] είχε εξαιρεθεί από την Ιερά Συμμαχία και οι υποθέσεις της Οθωμανικής αυτοκρατορίας από τα εξαγόμενα της Βιέννης, ότι τα ζητήματα της Ανατολής ήταν «εσωτερικές υποθέσεις της Ρωσίας», και να εισβάλει στην Οθωμανική αυτοκρατορία, όπως η [[Αυστρία]] είχε εισβάλει στη [[Νάπολη|Νεάπολη]], «ως αναγκαιότητα της Ευρώπης».
Γραμμή 126:
== Θάνατος ==
Ο Τσάρος Αλέξανδρος Α΄ μπλέχτηκε όλο και περισσότερο στο [[μυστικισμός|μυστικισμό]] και υποπτευόταν όλο και περισσότερο αυτούς που ήταν γύρω του. Καθ' οδόν προς τη σύνοδο του [[Άαχεν]], της [[Γερμανία
[[Αρχείο:Alexandre1 Palace Taganrog.jpg|thumb|right|250px|Το Παλάτι του Αλεξάνδρου Α΄ στο [[Ταγκανρόγκ]], όπου ο Ρώσος Αυτοκράτορας απεβίωσε το 1825]]
Γραμμή 134:
Ο αδόκητος θάνατος του Αυτοκράτορα της Ρωσίας μακρυά από την πρωτεύουσα προξένησε επίμονες φήμες ότι ο θάνατός του και η κηδεία σκηνοθετήθηκαν, ενώ ο αυτοκράτωρ απαρνήθηκε το στέμμα και αποσύρθηκε για να περάσει το υπόλοιπο της ζωής του σε απομόνωση. Υπήρχε η φήμη ότι ένας «στρατιώτης» ενταφιάστηκε ως Αλέξανδρος ή ότι ο τάφος ήταν κενός ή ότι ο Βρετανός πρέσβης στη Ρωσική αυλή είπε ότι είχε δει τον Αλέξανδρο να επιβιβάζεται σε πλοίο. Ορισμένοι ισχυρίστηκαν ότι ο πρώην αυτοκράτωρ είχε γίνει [[μοναχός]] είτε στη [[Λαύρα Ποτσαέφ]] ή στη [[Λαύρα Κιέβου-Πετσέρσκαγια]] ή αλλού. Πολλοί άνθρωποι, περιλαμβανομένων πολλών ιστορικών, υπέθεσαν ότι ένας μυστηριώδης ερημίτης, ο [[Θεόδωρος Κουζμίτς]] (η ''Κοζμίτς''), που εμφανίστηκε στη [[Σιβηρία]] το [[1836]] και πέθανε στην επικράτεια του [[Τομσκ]] το [[1864]], ήταν στην πραγματικότητα ο Αλέξανδρος Α΄ υπό μία υποτιθέμενη ταυτότητα. Ενώ υπάρχουν μαρτυρίες ότι ο «Θεόδωρος Κόζμιτς» στη νωρίτερη ζωή του μπορεί να ανήκε στην υψηλή κοινωνία, η ταυτότητά του ως Αλέξανδρος Α΄ δεν απεδείχθη ποτέ πέραν λογικής αμφιβολίας.
Το άμεσο επακόλουθο του θανάτου του Αλεξάνδρου ήταν η σύγχυση σχετικά με τη σειρά διαδοχής και μια προσπάθεια στρατιωτικού πραξικοπήματος από φιλελεύθερους αξιωματικούς. Ο διάδοχος του θρόνου, Τσάρεβιτς και Μέγας Δούκας [[Κωνσταντίνος Παύλοβιτς]] είχε το [[1822]] παραιτηθεί του δικαιώματός του στη διαδοχή, αλλά η πράξη του δεν ανακοινώθηκε δημόσια, ούτε ήταν γνωστή σε κάποιον εκτός λίγων ανθρώπων της τσαρικής οικογένειας. Για το λόγο αυτό, στις [[27 Νοεμβρίου]] [[1825]] ο πληθυσμός, περιλαμβανομένου του νεώτερου αδελφού του Κωνσταντίνου, [[Νικόλαος Α΄ της Ρωσίας|Νικολάου]], ορκίστηκαν υπακοή στον Κωνσταντίνο. Μετά την αποκάλυψη της πραγματικής σειράς διαδοχής τόσο στην αυτοκρατορική οικογένεια όσο και στο κοινό, ο Νικόλαος Α΄ διέταξε την ορκωμοσία υπακοής να λάβει χώρα στις [[14 Δεκεμβρίου]] [[1825]]. Επωφελούμενοι της ευκαιρίας, οι [[Δεκεμβριστές]] επαναστάτησαν, για να υπερασπίσουν φαινομενικά τα δικαιώματα του Κωνσταντίνου στο θρόνο, αλλά στην πραγματικότητα- προκειμένου να ξεκινήσουν την αλλαγή του καθεστώτος στη [[Ρωσία]]. Ο [[Νικόλαος Α΄ της Ρωσίας|Νικόλαος Α΄]] βίαια κατέστειλε την εξέγερση και έστειλε τους ηγέτες της στις [[γαλέρα|γαλέρες]] και τη [[Σιβηρία]].
Μερικοί έμπιστοι του Αλεξάνδρου Α΄ ανέφεραν ότι κατά τα τελευταία έτη ο Αυτοκράτωρ ήταν ενήμερος ότι οι Δεκεμβριστές σχεδίαζαν μία επανάσταση, αλλά επέλεξαν να μην ενεργήσουν εναντίον τους, σημειώνοντας ότι αυτοί οι αξιωματούχοι μοιράζονταν «τις πλάνες της νιότης του». Οι ιστορικοί πιστεύουν ότι αυτές οι μυστικές κοινωνίες εμφανίστηκαν μετά την επιστροφή των Ρώσων αξιωματικών από τις Ναπολεόντειες εκστρατείες στην Ευρώπη το [[1815]].
Γραμμή 143:
== Εξωτερικοί σύνδεσμοι ==
{{commonscat}}
{{Τσάροι και Αυτοκράτορες της Ρωσίας}}
|