Λαζαίοι: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Διορθωση νεκρού συνδέσμου, διόρθωση εσφαλμένης ανάγνωσης παραπομπής, διόρθωση χρονολογίας |
σχεδόν από την αρχή |
||
Γραμμή 1:
[[Image:Ano milia pirgos lazeon.jpg|thumb|Σύγχρονη κατασκευή με βρύση και διακοσμητική καμάρα στο επάνω μέρος του οικοπέδου όπου βρίσκονται τα ερείπια του Πύργου των Λαζαίων στην Άνω Μηλιά.]]
Οι '''Λαζαίοι''' ήταν οικογένεια [[Κλέφτες|κλεφτών]] και [[Αρματολοί|αρματολών]],
== Τόλιος Λάζος ==
Γενάρχης της οικογένειας θεωρείται ο Έξαρχος Τόλιος Λάζος (περίπου 1710-1760 ή 70<ref name=":0" />), με καταγωγή από την [[Ελασσόνα]] , ο οποίος ανέλαβε επικεφαλής των καπεταναίων στο αρματολίκι της Πιερίας, με έδρα τη [[Μηλιά Πιερίας]]. Σε κάποια έγγραφα αναφέρεται καταγωγή από τα Βοδενά (σημ. [[Έδεσσα]]), ωστόσο αυτή η πληροφορία θεωρείται εσφαλμένη<ref>[http://ejournals.epublishing.ekt.gr/index.php/makedonika/article/view/5962 Γεώργιος Χ. Χιονίδης,"Ανέκδοτα έγγραφα και άγνωστα στοιχεία για κλεφταρματολούς και για την επανάσταση (1821-1822) στη Μακεδονία και ιδιαίτερα στον Όλυμπο", Βέροια 1979, σ. 135.]</ref>. Ο Τόλιος Λάζος έλαβε μέρος στην επιτυχημένη επιχείρηση στην [[Αιανή Κοζάνης|Κάλλιανη (Αιανή σήμερα)]] μαζί με άλλους κλέφτες. Αποτέλεσμα της επιχείρησης ήταν η λεηλασία του τσιφλικιού και η αρπαγή 94 φορτωμάτων ζώων με πλούσια λεία. Στα [[Ορλωφικά]], συγκρούστηκε με τους Τούρκους και αναγκάστηκε να καταφύγει στο [[Αιτωλικό]]. Έπειτα από τρίμηνη πολιορκία, κατάφερε να αντισταθεί και να επιστρέψει στα λημέρια του στον Όλυμπο. Απέκτησε 4 γιους
== Δράση στη θάλασσα ==
Το 1790, οι γιοι του Τόλιου, μη θέλοντας να υποταγούν στον [[Αλή πασάς|Αλή Πασά]], επαναστάτησαν εναντίον του και αναγκάστηκαν να αποσυρθούν στις [[Σποράδες|Βόρειες Σποράδες]], όπου έγιναν πειρατές. Στα 1798 πήραν ξανά το πατρικό τους αρματολίκι, αφού συμφιλιώθηκαν με τον Αλή, όπως και ο Νικοτσάρας. Το 1802 ο Λιόλιος Λάζος πολέμησε ως σύμμαχός του, μαζί με άλλους Έλληνες καπετάνιους, κατά των Σουλιωτών. Ωστόσο, τον Αύγουστο του 1806, η ύπαρξη ρωσικού στόλου στο Αιγαίο έγινε αφορμή να επαναστατήσουν ξανά, μαζί με τον Νικοτσάρα, και να ξαναγίνουν κουρσάροι. Τότε, σε μία από τις πειρατικές επιδρομές τους εναντίον των χωριών του Πηλίου, σκότωσαν τον ντόπιο αρματολό Μπασδέκη. Ενωμένοι με τον ρωσικό στόλο, νίκησαν την τουρκική αρμάδα στην Τένεδο, το [[1807]]. Τον Ιούλιο του 1807 σκοτώθηκε ο [[Νικοτσάρας]], καθώς και ο Γιάννης Λάζος.<ref name=":0" />
== Αιφνιδιασμός από τον Αλή Πασά ==
Το 1811, οι Λιόλιος, Δήμος, Κώστας αναγκάζονται να γυρίσουν στο αρματολίκι τους στον βόρειο Όλυμπο, ξανακατέφυγαν όμως στα νησιά όταν ξέσπασε η επανάσταση του [[Βλαχάβας|Θύμιου Μπλαχάβα]], καθώς δεν ένοιωθαν ασφαλείς. Το 1811 επέστρεψαν πάλι στο αρματολίκι τους, υποτασσόμενοι στον πανίσχυρο εκείνη την εποχή Αλή Πασά. Έτσι ο Λιόλιος με τον Κώστα μετέβησαν στα Ιωάννινα για να προσκυνήσουν, με τον Κώστα να παραμένει εκεί ως όμηρος.<ref name=":0" />
Το 1813, ο Βλαχοθόδωρος (αρματολός στη θέση του Νικοτσάρα και δολοφόνος του [[Πάνος Τσάρας|Πάνου Τσάρα]]) διέβαλλε τους Λαζαίους στον Αλή, λέγοντάς του πως είχαν σχέσεις με τον αντίπαλό του, Ισμαήλ μπέη των Σερρών. Τότε, τον Απρίλιο του 1813, ο Αλής έστειλε τον γιο του, Βελή, να επιτεθεί εναντίον των αρματολών του Ολύμπου. Αυτός επιτέθηκε τη νύχτα στη Μηλιά της Πιερίας, όπου αιφνιδίασε τους Λαζαίους με αποτέλεσμα να σκοτωθεί, αμυνόμενος, ο Δήμος και να συλληφθούν όλα τα γυναικόπαιδα της οικογένειας και των φίλων τους. Στη συνέχεια, αυτά μεταφέρθηκαν από τον Βελή στη [[Λάρισα]] ή τον [[Τύρναβος|Τύρναβο]].<ref name=":0" /> Ο Λιόλιος διέφυγε τη σύλληψη και, μαζί με άλλους κυνηγημένους αρματολούς, έγινε πάλι πειρατής. Τότε ο Αλής εκτέλεσε τον Κώστα, ο οποίος ήταν όμηρός του. Το ίδιο έκανε και ο Βελής με όλους τους αρσενικούς της οικογένειας, εκτός από τον 12χρονο Τόλιο, γιο του Γιάννη Λάζου, τον οποίο σπλαχνίστηκε λόγω της ηλικίας του. Ο [[Νικόλαος Κασομούλης|Κασομούλης]], μάλιστα, αναφέρει πως ο Βλαχοθόδωρος ζήτησε από τον Βελή να εκτελέσει και τον μικρό Τόλιο λέγοντας πως δεν είναι καλό ούτε σπορά μείνει από αυτή την οικογένεια. Ωστόσο ο Βελής απάντησε οργισμένος: «''Κερατά Βλαχοθόδωρε, αυτό το παιδί θα το αφήσω να σκοτώσει εσένα, οπού έγινες αιτία του θανάτου των πατέρων του και συγγενών και άιντε απ' εδώ να μη σε γλέπω''».<ref name=":0" />
Ο Λιόλιος έγινε ξανά πειρατής και πολιορκήθηκε στην Πάρο από τον Ομέρ Πασά της Καρύστου. Πιάστηκε και οδηγήθηκε στο Σουλτάνο, όπου απαγχονίστηκε. Η οικογένεια του Λιόλιου μαζί με 50 ακόμα συγγενείς του αιχμαλωτίστηκε και όλοι μαζί κάηκαν στα αμπάρια της τούρκικης ναυαρχίδας, η οποία ανατινάχθηκε από τον Κανάρη, το [[1822]]. Ο Μητροπολίτης Χίου κατόρθωσε να εξαγοράσει μόνο τους 2 ανήλικους γιους του Λιόλιου, τον Τόλιο Λάζο και το Δήμο Λάζο.
== Τόλιος και Δήμος Λάζος ==
Στα χρόνια τους έδρα του αρματολικιού έγινε το Λιβάδι Ελασσόνας. Ο Τόλιος (1803-1878) ξαναδημιούργησε με τον αδερφό του το αρματολίκι του Ολύμπου, το 1826 και κατέφυγαν το 1841 στη Νέα Πέλλα Αταλάντης. Ο Δήμος (1804-1865) έλαβε μέρος
== Λαζαίοι και παράδοση ==
Η ιστορία και η δράση των Λαζαίων τροφοδότησε δημοτικά τραγούδια
:«''Τι’ ναι τούτο το κακό ,που πάθαμε εμείς οι μαύροι κλέφτες;''
|