Μικρά Ασία: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Spiros790 (συζήτηση | συνεισφορές)
μΧωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 1:
[[Αρχείο:Modern-day Turkey and Europe NASA modified.png|thumb|350 px|right|Δορυφορική άποψη της Μ. Ασίας]]
Η '''Μικρά Ασία''' (στα σύγχρονα Τουρκικά Αναντολού), γνωστή επίσης ως '''Ανατολία''', '''Ασιατική Τουρκία''', '''χερσόνησος της Ανατολίας''' ή '''οροπέδιο της Ανατολίας''' αποτελεί τη δυτικότερη προέκταση της [[Ασία]]ς και αποτελεί το μεγαλύτερο μέρος της [[Τουρκία|Δημοκρατίας της Τουρκίας]]. Η περιοχή ορίζεται από τη [[Μαύρη Θάλασσα]] στα βόρεια, τη [[Μεσόγειος Θάλασσα|Μεσόγειο Θάλασσα]] στα νότια και το [[Αιγαίο Πέλαγος]] στα δυτικά. Η [[θάλασσα του Μαρμαρά]] συνδέει τη Μαύρη Θάλασσα με το Αιγαίο Πέλαγος, μέσω των στενών του [[Βόσπορος|Βοσπόρου]] και των [[Δαρδανέλια|Δαρδανελίων]] και χωρίζει τη Μικρά Ασία από τη [[Θράκη]] στην Ευρωπαϊκή ήπειρο. Παραδοσιακά θεωρείται ότι η Μικρά Ασία εκτείνεται στα ανατολικά σε μια γραμμή από τον κόλπο της [[Αλεξανδρέττα]]ς μέχρι τη Μαύρη Θάλασσα, αποτελώντας περίπου τα δυτικά δύο τρίτα του Ασιατικού τμήματος της Τουρκίας. Εντούτοις, καθώς η Μικρά Ασία (ιδίως ως Ανατολία) θεωρείται συχνά συνώνυμος της Ασιατικής Τουρκίας, ανατολικά και νοτιοανατολικά της σύνορα θεωρούνται ευρέως εκείνα της Τουρκίας με τις γειτονικές χώρες (δεξιόστροφα) [[Γεωργία]], [[Αρμενία]], [[Αζερμπαϊτζάν]], [[Ιράν]], [[Ιράκ]] και [[Συρία]]. Ο γεωγραφικός προσδιορισμός της είναι 36°-42° βόρειο πλάτος και 26°-40° ανατολικό μήκος. Το μέγιστο μήκος είναι 1044 χλμ. και το μέγιστο πλάτος 509 χλμ. αντίστοιχα.
[[File:AnatolieLimits.jpg|thumb|300px|Ο παραδοσιακός ορισμός της Μικράς Ασίας στη σύγχρονη Τουρκία]]
 
Γραμμή 7:
 
== Γεωγραφία ==
Η Μ. Ασία εκτείνεται σε υψίπεδο, που ποικίλει από τα 700 έως τα 1800 περίπου μ. πάνω από το επίπεδο της θάλασσας. Μεγάλες οροσειρές διατρέχουν την περιοχή στον ανατολικό δυτικό άξονα, ενώ μικρότερες ομάδες ορέων και μεμονωμένες κορυφές είναι διασκορπισμένες σε όλη τη γη. Σε ό,τι αφορά στην έκτασή της η Μ. Ασία καλύπτει περίπου 391.500 τετρ. χλμ. και έχει περίπου το μέγεθος της Γαλλίας. Σε ό,τι αφορά στα φυσικά χαρακτηριστικά της συγκρίνεται πολλές φορές με την Ισπανία. Τα όρη της βόρειας ακτής, η [[ΠοντικήΠοντιακές Άλπεις|Ποντιακή οροσειρά]] υψώνεται απότομα από τη θάλασσα με αποτέλεσμα η φυσική διαμόρφωση να μην επιτρέπει τη δημιουργία φυσικών ή τεχνητών λιμένων, εκτός από την περιοχή του [[Βόσπορος|Βοσπόρου]]. Η [[Ταύρος (οροσειρά)|οροσειρά του Ταύρου]] στο Νότο ακολουθεί μια ακανόνιστη γραμμή διαμορφώνοντας ένα φυσικό όριο ανάμεσα στα κεντρικά υψίπεδα και τη νότια θάλασσα, που διακόπτεται μόνο από τις πεδιάδες της [[Παμφυλία]]ς και της [[Κιλικία]]ς. Στο εσωτερικό της Μ. Ασίας η οροσειρά του [[Αντίταυρος|Αντι-Ταύρου]] και απομονωμένες κορυφές υψώνονται σαν τείχη εμποδίζοντας τις οδικές επικοινωνίες και τις εμπορικές ανταλλαγές. Ορισμένες από αυτές τις κορυφές σαν το [[Αργαίος (Τουρκία)|όρος Αργαίος]] στην Καππαδοκία είναι [[ηφαίστειο|ηφαιστειογενούς προέλευσης]] με κωνικό σχήμα. Σε όλο αυτό το φυσικό σύστημα υπάρχουν λιγοστά υψηλά περάσματα, όπως οι γνωστές «[[Πύλες της Κιλικίας]]» στο ανατολικό άκρο, η μοναδική είσοδος από τις πεδιάδες της Συρίας. Αυτός είναι ο δρόμος που ακολούθησαν όλοι οι κατακτητές της Μ. Ασίας εξ ανατολών. Δυτικά τα βουνά σταδιακά φθίνουν σε ύψος, έως ότου καταλήγουν στη θάλασσα διαμορφώνοντας ένα γοητευτικό φυσικό τοπίο με αμέτρητους κολπίσκους.
 
Η Μ. Ασία είναι ένας πλούσιος τόπος από [[Γεωλογία|γεωλογικής]] άποψης. Η αχανής κεντρική μάζα του Αργαίου όρους στην [[Καππαδοκία]] αποτελείται κυρίως από κρητιδικό ασβεστόλιθο, ενώ αφθονεί γενικότερα σε ανατολή και δύση ο [[ασβεστόλιθος]]. Οι ποταμοί μεταφέρουν τεράστιες ποσότητες αυτού του υλικού -κυρίως την άνοιξη- που πετρώνει σταδιακά και μεταβάλλει τις κοίτες τους, μεταβάλλοντας παράλληλα τεράστιες εκτάσεις σε άγονα εδάφη. Επιπλέον υπάρχει άφθονο Φρυγικό και Προκοννησιακό μάρμαρο, ίδιο με αυτό που χρησιμοποίησαν οι γλύπτες και οι οικοδόμοι της [[Πέργαμος|Περγάμου]] και της [[Ρόδος|Ρόδου]]. Οι ποταμοί της Μ. Ασίας είναι πολυάριθμοι και εκβάλλουν κυρίως στη [[Μαύρη Θάλασσα]] και τη Μεσόγειο. Δεν είναι πλώιμοι, όμως, και τούτο υπήρξε σαφώς πολιτικό και οικονομικό πρόβλημα της περιοχής από αρχαιοτάτων χρόνων. Υπάρχουν συνολικά 26 λίμνες στα υψίπεδα, μερικές από τις οποίες συναγωνίζονται σε μέγεθος και ομορφιά τις λίμνες της [[Ελβετία]]ς. Οι θερμές ιαματικές πηγές είναι πολυάριθμες και αποτελούν χαρακτηριστικό της ηπειρωτικής χώρας. Γενικώς το κλίμα είναι ψυχρότερο από αυτό της ευρωπαϊκής χερσονήσου που εκτείνεται στο ίδιο γεωγραφικό πλάτος και υπόκειται σε ακραίες θερμοκρασιακές μεταβολές εξαιτίας της γενικής έλλειψης υγρασίας.
Γραμμή 17:
Οι σύγχρονες ανακαλύψεις του [[Ερρίκος Σλήμαν|Σλήμαν]] (Schliemann) και του Ντόρπφελντ (Dörpfeld) στο Χισαρλίκ, στην αρχαία Τρωάδα επιβεβαίωσαν την ημερομηνία καταστροφής της [[Τροία]]ς (1200-1100 π.Χ.) θέτοντας έτσι έναν ιστορικό σταθμό για την αλληλουχία των γεγονότων. Ωστόσο δεν ήταν ούτε ο [[Αγαμέμνων]] και οι Αργείοι του εκείνοι που κατέκτησαν την Μ. Ασία. Περίπου το 1100 π.Χ. ωθούμενοι από την πίεση των Δωρικών φυλών αρκετοί Έλληνες μετανάστευσαν ανατολικά από την [[Ήπειρος|Ήπειρο]] και τη [[Θεσσαλία]] για να εγκατασταθούν σε νησιά του Αρχιπελάγους και στις νότιες ακτές της Μ. Ασίας, όπου οι εκβολές ποταμών και η διαμόρφωση των ακτών ευνοούσαν την ανάπτυξη του εμπορίου.
 
Από τον 9ο έως τον 6ο αι. π.Χ. σε μια μακρά διαδοχή μεταναστεύσεων Ίωνες, Αιολείς και Δωριείς έφθασαν ως τις ακτές της Μ. Ασίας ως έμποροι, αποικιστές, τυχοδιώκτες και στρατιώτες, έκτισαν τις πόλεις τους, αναμείχθηκαν με τους γηγενείς πληθυσμούς υιοθέτησαν τμήμα της θρησκείας τους (βλ. πολύστηθη 'Άρτεμις) και σύντομα εγκαθίδρυσαν έναν αξιόλογο πολιτισμό που προπορεύθηκε σε πολλές περιπτώσεις εκείνου της ηπειρωτικής Ελλάδας. Η ανάπτυξη αυτού του πολιτισμού θεωρείται από αρκετούς ιστορικούς το πρώτο κεφάλαιο στην ανάπτυξη του δυτικού [[πολιτισμός|πολιτισμού]] κυρίως εξαιτίας της [[φιλοσοφία|φιλοσοφικής]] σκέψης που παρήγαγε. Σε αυτή την περίοδο κόπηκαν τα πρώτα τετράγωνα νομίσματα από ''ήλεκτρον'', (Λυδία-7ος π.Χ.), πιθανώς ως αποτέλεσμα των εμπορικών συναλλαγών των γηγενών με τους Έλληνες, ενώ άρχισαν οι ΛυδοίΛύδοι βασιλείς -σύμφωνα με τον [[Ηρόδοτος|Ηρόδοτο]]- να ενδιαφέρονται για το [[μαντείο των Δελφών]] και να στέλνουν δώρα στον ναό του.
 
Περί τα μέσα του 6ου αι. π.Χ. κατόρθωσε να εξαπλώσει την ηγεμονία του στην ευρύτερη περιοχή ο βασιλιάς των Λυδών Κροίσος, (548-546 π.Χ.), ο οποίος σύντομα εκδιώχθηκε από τον Πέρση Κύρο, που μετέτρεψε όλη την περιοχή σε επαρχία του διοικητικού συστήματος της [[Περσία]]ς. Σε εκείνα τα χρόνια οι φιλοδοξίες του Μεγάλου Βασιλέα [[Δαρείος Α΄|Δαρείου Α΄]] και του διαδόχου του [[Ξέρξης Α΄|Ξέρξη Α΄]] έφεραν σε σύγκρουση τις ελληνικές [[Πόλις-κράτος|πόλεις-κράτη]] με την περσική αυτοκρατορία (500-449 π.Χ.). Η περσική ήττα προκάλεσε αλλεπάλληλες κοινωνικές αλλαγές που προετοίμασαν το δρόμο για τον [[Αλέξανδρος ο Μέγας|Αλέξανδρο]] και την ολοκληρωτική κατάκτηση της περσικής αυτοκρατορίας από τους Έλληνες.