Άννα της Σαβοΐας: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
μΧωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 3:
 
== Βίος ==
Η Άννα της Σαβοΐας είχε γεννηθεί γύρω στα [[1306]] στο [[Σαμπερί]] (Chambery). Oι γονείς της ήταν ο κόμης της [[Σαβοΐα|Σαβοΐας]] [[Αμεδαίος Ε΄]] και η Μαρία της Μπραμπάντ (Brabant) η οποία ήταν 5η απόγονος του Ισαακίου Β' ΑγγέλουΕΑγγέλου.<ref>Ισαάκιος Α' -> Ειρήνη Αγγελίνα -> Maria Hohenstaufen -> Henry III duke Brabant -> John I duke Brabant -> Marie Brabant -> Anna Savoy</ref> Εντελώς τυχαία ο άντρας της [[Ανδρόνικος Γ΄ Παλαιολόγος|Ανδρόνικος Γ΄]] ήταν 5ος απόγονος του Αλέξιου Γ Άγγελου αδελφού του Ισαάκ. Το όνομα με το οποίο ήταν γνωστή στη Δύση ήταν ''Ιωάννα'' ή ''Γιοβάνα''. Τον [[Οκτώβριος|Οκτώβριο]] του [[1323]] πέθανε ο πατέρας της και την επιμέλειά της ανέλαβε ο ετεροθαλής αδελφός της Εδουάρδος, κόμης της Σαβοΐας.
 
Το καλοκαίρι του [[1325]] έφτασε βυζαντινή αποστολή στην πατρίδα της με σκοπό τη σύναψη συνοικεσίου ανάμεσα στον βυζαντινό αυτοκρατορικό οίκο του [[Ανδρόνικος Γ΄ Παλαιολόγος|Ανδρόνικου Γ΄ Παλαιολόγου]], ο οποίος στο μεταξύ είχε χηρέψει όταν πέθανε η [[Αδελαΐδα (Ειρήνη) του Μπρούνσβικ]] και μάλιστα άτεκνη. Τον [[Σεπτέμβριος|Σεπτέμβριο]] του ίδιου έτους συνάφθηκε συμβόλαιο και στα τέλη του [[Νοέμβρης|Νοεμβρίου]] αναχώρησε για την Βυζαντινή πρωτεύουσα. Έφτασε εκεί τον [[Φεβρουάριος|Φεβρουάριο]] της επόμενης χρονιάς. Λόγω των δύσκολων συνθηκών του ταξιδιού η Άννα αρρώστησε και η πραγματοποίηση του γάμου της καθυστέρησε έως τον [[Οκτώβριος|Οκτώβριο]]. Τελικά τελέστηκε στην [[Κωνσταντινούπολη]] από τον Πατριάρχη κατά το βυζαντινό τυπικό κάτι που ενόχλησε τον Πάπα αφού οι Βυζαντινή Εκκλησία ήταν γι' αυτόν μια ''σχισματική '' Εκκλησία.
Γραμμή 12:
 
== Η περίοδος της αντιβασιλείας της: 1341-1347 ==
Η περίοδος της αντιβασιλείας της σημαδεύεται από την «μεταμόρφωση της δυναστικής έριδας σε εμφύλιο πόλεμο με κοινωνικές προεκτάσεις».<ref>Αγγελική Λαΐου, «Ο δεύτερος εμφύλιος πόλεμος», Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, τομ. Θ (1980), σελ.155</ref> Την αντιβασιλεία εποφθαλμιούσαν οι [[Ιωάννης ΣΤ΄]] από τη μια μεριά και ο [[Αλέξιος Απόκαυκος]] με τον πατριάρχη [[Ιωάννης ΙΔ΄ Καλέκας|Ιωάννη ΙΔ΄ Καλέκα]] οι οποίοι την επηρέαζαν αρκετά. Η ίδια και ο πατριάρχης ήταν άπειροι στη διαχείριση των κρατικών υποθέσεων.
Την αντιβασιλεία εποφθαλμιούσαν οι [[Ιωάννης ΣΤ΄]] από τη μια μεριά και ο [[Αλέξιος Απόκαυκος]] με τον πατριάρχη [[Ιωάννης ΙΔ΄ Καλέκας|Ιωάννη ΙΔ΄ Καλέκα]] οι οποίοι την επηρέαζαν αρκετά. Η ίδια και ο πατριάρχης ήταν άπειροι στη διαχείριση των κρατικών υποθέσεων.
 
=== Εξωτερική πολιτική ===
Σε διπλωματικό επίπεδο, επιχείρησε να προσεγγίσει τον [[Στέφανος Δουσάν|Στέφανο Δουσάν]] ζητώντας να εγκαταλείψει τη συνεργασία του με τον αντίπαλό της υποσχόμενη να του δώσει εδάφη της Μακεδονίας δυτικά της Χριστουπόλεως με εξαίρεση τη [[Θεσσαλονίκη]]<ref>Αγγελική Λαΐου, «Η ανάμιξη του Στέφανου Δουσάν στον δεύτερο εμφύλιο πόλεμο», Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, τομ. Θ (1980), σελ.179-180</ref> Ανάλογη πρόταση έκανε και στον Βούλγαρο τσάρο, ενώ προσέγγισε και τους Τούρκους-τον Οσμανίδη Ορχάν και τον εμίρη του Καρασί-<ref>Donald M. Nicol, Οι τελευταίοι αιώνες του Βυζαντίου: 1261-1453, μτφρ.Στάθης Κομνηνός,εκδ. Παπαδήμας, Αθήνα, 1996, σελ.322</ref> για να την βοηθήσουν, την ίδια στιγμή που απειλούσαν τα Μικρασιατικά εδάφη της αυτοκρατορίας και που για την απόκρουσή τους ζήτησε βοήθεια από τη [[Βενετία]].<ref>Donald M. Nicol, Οι Βυζαντινές Δεσποσύνες: Δέκα πορτρέτα: 1250-1500, μτφρ.Στάθης Κομνηνός, εκδ. Παπαδήμας, Αθήνα, 1996, σελ.148</ref>
 
=== Οικονομική πολιτική ===
Η οικονομία του κράτους είναι κλονισμένη, το βυζαντινό νόμισμα είναι αισθητά υποτιμημένο και η ίδια με συμφωνίες που ανανεώνει με τις Ιταλικές Δημοκρατίες της Βενετίας ([[Μάρτιος]] [[1342]]) και της Γένοβας ([[Σεπτέμβριος]] [[1342]]). H πρώτη αποσκοπούσε στη ρύθμιση των χρεών του Βυζαντίου απέναντι στη Βενετία και του τρόπου αποπληρωμής τους, και η δεύτερη να άρει την αποξένωση των Κωνσταντινοπολιτών και των Γενουατών εμπόρων, ενισχύοντας ακόμα περισσότερο την οικονομική τους διείσδυση<ref>όπ.π., σελ.147-148 και Αγγελική Λαΐου, «Διείσδυση των Ιταλικών πόλεων στην ανατολή και διεθνής αγορά» Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, τομ. Θ (1980), σελ.236. Donald Nicol, Βυζάντιο και Βενετία, μτφρ.Χριστίνα –Αντωνία Μουτσοπούλου, εκδ.Παπαδήμας, Αθήνα, 2004, σελ.326</ref>
 
Η έκταση της οικονομικής δυσχέρειας που αντιμετώπιζε το κράτος εκτεινόταν και στην ίδια την αυτοκράτειρα. Έτσι είχε φτάσει να υποθηκεύσει τα ''κόσμια της βασιλείας'' (''iocalia imperii''), που αποτελούνταν από πολύτιμες πέτρες και μαργαριτάρια, στους Βενετούς αντί του δυσανάλογα μικρού για την αξία τους ποσού των 30.000 δουκάτων. Δεν κατόρθωσε να επιστρέψει ποτέ τα χρήματα ούτε να πάρει πίσω τα κοσμήματά της.<ref>Τamara Talbot Rice, Ο δημόσιος και ιδιωτικός βίος των Βυζαντινών, μτφρ.Φανούριος Βώρος, εκδ.Παπαδήμας, Αθήνα, 1990, σελ.56,Αγγελική Λαΐου, «Οι βασιλείες του Ανδρόνικου Γ΄ και του Ιωάννη ΣΤ΄ (1328-1354)», Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, τομ. Θ (1980), σελ.150 </ref> <ref>Επρόκειτο για ένα δάνειο 30000 δουκάτων, το οποίο έπρεπε να εξοφληθεί εντός τριών ετών με αναλογία 10000 δουκάτων το χρόνο και 5% επιτόκιο. Στα μέσα του 14ου αιώνα το χρυσό δουκάτο ισοδυναμούσε με δύο υποτιμημένα βυζαντινά υπέρπυρα, άρα έπρεπε να συγκεντρώσει η Άννα 20.000 υπέρπυρα τον χρόνο. Donald M. Nicol, όπ.π. σελ.151, και Donald Nicol, Βυζάντιο και Βενετία, μτφρ.Χριστίνα –Αντωνία Μουτσοπούλου, εκδ.Παπαδήμας, Αθήνα, 2004, σελ. 326</ref> Επίσης έφτασε να πωλήσει το διάκοσμο των εικόνων των εκκλησιών της Κωνσταντινούπολης <ref>Donald M. Nicol, Οι τελευταίοι αιώνες του Βυζαντίου: 1261-1453, μτφρ.Στάθης Κομνηνός,εκδ. Παπαδήμας, Αθήνα, 1996 , σελ.327.</ref>
 
=== Εισαγωγέας δυτικών εθίμων ===
Γραμμή 28 ⟶ 27 :
=== Η σχέση της με τη Δυτική Εκκλησία ===
Το καλοκαίρι του [[1343]] θα στείλει αντιπροσωπεία στην [[Πάπες στην Αβινιόν|Αβινιόν]] με σκοπό να συναντήσει τον [[Πάπας Κλήμης ΣΤ΄|Πάπα Κλήμεντα ΣΤ΄]] και να του προτείνει «την υποταγή στην Αγία Έδρα τόσο της ίδιας όσο και του γιου της Ιωάννη, του Αλέξιου Απόκαυκου και του πατριάρχη Ιωάννη Καλέκα» έναντι πρακτικής, οικονομικής και στρατιωτικής, βοήθειας απέναντι στους Τούρκους.<ref>Donald M. Nicol, Οι τελευταίοι αιώνες του Βυζαντίου: 1261-1453, μτφρ.Στάθης Κομνηνός,εκδ. Παπαδήμας, Αθήνα, 1996, σελ.315</ref><ref>Πράγματι συγκροτήθηκε μία μικτή δύναμη αποτελούμενη από δυνάμεις που έστειλε ο Πάπας, ο βασιλιάς της Κύπρου, οι Ιππότες της Ρόδου, η Βενετία. Επικεφαλής του παπικού αγήματος ήταν ο Μαρτίνος Ζαχαρίας, πρώην ηγεμόνας της Χίου. Αρχικά ο συμμαχικός αυτός στόλος συγκεντρώθηκε στην Εύβοια. Η μεγαλύτερη επιτυχία του ήταν η καταστροφή του στόλου του Ουμούρ και η κατάληψη του λιμανιού και της κάτω πόλης της Σμύρνης τον Οκτώβρη του [[1344]]. Επίσης μια ανεξάρτητη γενοβέζικη μοίρα κατέλαβε τη Χίο στα πλαίσια αυτής της εκστρατείας. Donald Nicol, Βυζάντιο και Βενετία, μτφρ.Χριστίνα –Αντωνία Μουτσοπούλου, εκδ.Παπαδήμας, Αθήνα, 2004, σελ.328</ref>
Γύρω από τα ''ορθόδοξα'' ή ''ρωμαιοκαθολικά'' χριστιανικά θρησκευτικά φρονήματά της έχουν πλεχθεί πολλοί ισχυρισμοί: πέθανε μυημένη στον τρίτο βαθμό των Φραγκισκανών, ετάφη στην Ασσίζη, μετέστρεψε τον σύζυγό της Ανδρόνικο Γ΄ στον Ρωμαιοκαθολικισμό.<ref>Το 1334 ο πάπας προέτρεπε την Άννα να μεταστρέψει στον Ρωμαιοκαθολικισμό τον σύζυγό της και τον λαό της, διότι ας σώσει η πιστή γυναίκα τον άπιστο άνδρα'' (''salvabitur vir infidelis per mulierem fidelem'') της έγραφε ο πάπας. Ο πάπας Ιωάννης ΚΒ΄ φοβόταν πως ήταν πολύ πιθανό να ασπασθεί η γυναίκα τη θρησκεία του συζύγου της και όχι το αντίστροφο. Αγγελική Λαΐου, «Ο αυτοκράτωρ Ανδρόνικος Γ΄ και το ζήτημα της ενώσεως των Εκκλησιών», Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, τομ. Θ (1980), σελ.172</ref>. Όμως όλοι αυτοί οι ισχυρισμοί δεν ευσταθούν, μας λέει ο καθηγητής [[Ντόναλντ Νίκολ]], διότι θα επέστρεφε στην πατρίδα της αφού είχε εγκαταστήσει στο θρόνο τον γιο της, δεν θα μπορούσε να συνεργασθεί κατά την αντιβασιλεία της με έναν ορθόδοξο πατριάρχη, δύσκολα θα εξασφάλιζε την αφοσίωση των υπηκόων της στο πρόσωπό της. Επίσης πραγματοποίησε δωρεές της σε ορθόδοξες εκκλησίες και μονές, ενώ στο Πρωτάτο του Αγίου Όρους μνημονεύεται ως η ''Αθάνατη δόξης αυτοκράτειρά μας Άννα,[...] η οποία έργοις και λόγοις κοπίασε (υποστηρίζοντας) τα αποστολικά και πατερικά δόγματα''. Τέλος συντάχθηκε με τους θεολογικούς αντιπάλους του συναδέλφου της Ιωάννη Καλέκα, για να τον απομακρύνει ως αιρετικό, ενώ μνημονεύεται στο ''Συνοδικό της Ορθοδοξίας.''<ref>όπ.π, σελ.157-159</ref> Τελικά ο φόβος του πάπα Ιωάννη ΚΒ΄ πως ήταν πολύ πιθανό να ασπασθεί η γυναίκα (δηλαδή η Άννα), τη θρησκεία του συζύγου της και όχι το αντίστροφο επιβεβαιώθηκε.<ref>Αγγελική Λαΐου, «Ο αυτοκράτωρ Ανδρόνικος Γ΄ και το ζήτημα της ενώσεως των Εκκλησιών», Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, τομ. Θ (1980), σελ.172</ref>
Τελικά ο φόβος του πάπα Ιωάννη ΚΒ΄ πως ήταν πολύ πιθανό να ασπασθεί η γυναίκα (δηλαδή η Άννα), τη θρησκεία του συζύγου της και όχι το αντίστροφο επιβεβαιώθηκε. <ref>Αγγελική Λαΐου, «Ο αυτοκράτωρ Ανδρόνικος Γ΄ και το ζήτημα της ενώσεως των Εκκλησιών», Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, τομ. Θ (1980), σελ.172</ref>
 
==Μετά την επικράτηση του Ιωάννη ΣΤ΄==
Η Άννα τήρησε στάση διαλλακτική και μια μέρα πριν την είσοδο στην βυζαντινή πρωτεύουσα του Ιωάννη ΣΤ΄ προήδρευσε συνόδου επισκόπων στην οποία ο Ιωάννης Καλέκας εκθρονίστηκε. Πιθανώς φοβόταν για την τύχη της και του γιου της, αλλά δεν κατόρθωσε να φυγαδευθεί, επειδή το πλοίο που οι Γενουάτες της είχαν στείλει γι' αυτό το σκοπό, έγινε αντιληπτό και επέστρεψε πίσω. Ο Καντακουζηνός θέλησε να έλθει σε επαφή μαζί της και τελικά στις [[8 Φεβρουαρίου]] του [[1347]] κατέληξαν σε συμφωνία χωρίς να προβεί σε αντίποινα για την ίδια και τον γιο της. Τον έστειλε μάλιστα στην [[Θεσσαλονίκη]] ως δεύτερο, κατώτερο αυτοκράτορα, προκειμένου να αποτρέψει νέα εμφύλια σύγκρουση. Εκεί δεν θα αργήσει ο γιος της Άννας να βρει υποστηρικτές με πιο σημαντικό τον Στέφανο Δουσάν. Τότε ο Ιωάννης ΣΤ΄ θα στείλει την μητέρα του να μεσολαβήσει στον γιο της και στον Σέρβο ηγεμόνα για να μην προχωρήσουν σε καμία από κοινού επίθεση εναντίον του Ιωάννη ΣΤ' και της Κωνσταντινούπολης. «Ήταν μια αξιόλογη διπλωματική επιτυχία».<ref>Donald M. Nicol, Οι Βυζαντινές Δεσποσύνες: Δέκα πορτρέτα: 1250-1500, μτφρ.Στάθης Κομνηνός, εκδ. Παπαδήμας, Αθήνα, 1996, σελ.155</ref> Έκτοτε και για δεκατέσσερα χρόνια θα βασιλεύσει ως αυτοκράτειρα στην περιοχή της Θεσσαλονίκης: εξέδιδε δικά της διατάγματα, είχε κόψει το δικό της νόμισμα, έκανε δωρεές. Μια σειρά αρχαιολογικών τεκμηρίων πιστοποιούν την ιδιότητά και την εξουσία της, όπως νομίσματα και προσωπογραφίες που την απεικονίζουν εστεμμένη με το μονόγραμμα ''Α'' δηλαδή ''Αυγούστα''. Πέθανε το [[1365]] ως μοναχή ''Αναστασία''.
 
==Παραπομπές==
Γραμμή 38 ⟶ 36 :
 
==Πηγές==
* Donald Μ. Nicol, Βυζάντιο και Βενετία, μτφρ. Χριστίνα –Αντωνία– Αντωνία Μουτσοπούλου, εκδ. Παπαδήμας, Αθήνα, 2004
* Donald M. Nicol, Οι τελευταίοι αιώνες του Βυζαντίου: 1261-1453, μτφρ. Στάθης Κομνηνός, εκδ. Παπαδήμας, Αθήνα, 1996
* Donald M. Nicol, Οι Βυζαντινές Δεσποσύνες: Δέκα πορτρέτα: 1250-1500, μτφρ. Στάθης Κομνηνός, εκδ. Παπαδήμας, Αθήνα, 1996, σελ. 139-160
* Συλλογικό: Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, τομ. Θ (1980)