Θράκη (διαμέρισμα): Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
IM-yb (συζήτηση | συνεισφορές) μΧωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
CHE (συζήτηση | συνεισφορές) Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
||
Γραμμή 2:
| bodyclass = vevent
| bodystyle = border-spacing: 3px; background-color: white;
|image
|headerstyle
|labelstyle
|datastyle
| abovestyle = font-size:1.25em; background-color: lightsteelblue;
| above = Θράκη
Γραμμή 29:
== Τοπολογία και ονοματολογία ==
Η Θράκη αποτελεί το βορειότερο αλλά και το ανατολικότερο γεωγραφικό διαμέρισμα διαμέρισμα της Ελλάδας. Ειδικότερα, η επιρροή της Ανατολής είναι φανερή, όχι τόσο στο περιβάλλον, που μοιάζει μ' εκείνο της υπόλοιπης ηπειρωτικής χώρας, όσο στον πολιτισμό (κτήρια, φαγητό, τραγούδι, χορός, δρώμενα, κοινωνικές εκδηλώσεις). Ο ποταμός [[Έβρος (Θράκη)|Έβρος]] αποτελεί το κατεξοχήν σύνορο της [[Ελλάδα|Ελλάδας]], αλλά ταυτόχρονα αποτελεί και μέσο επικοινωνίας και αλληλεπίδρασης μεταξύ των δύο λαών, [[Έλληνες|Ελλήνων]] και [[Τούρκοι (έθνος)|Τούρκων]].
Χωρίζεται στην έκτασή της με τις υπάρχουσες [[Περιφερειακές ενότητες της Ελλάδας|περιφερειακές ενότητες]] της [[Περιφερειακή Ενότητα Ξάνθης|Ξάνθης]], [[Περιφερειακή Ενότητα Ροδόπης|Ροδόπης]] και [[Περιφερειακή Ενότητα Έβρου|Έβρου]], που μαζί με τις αντίστοιχες ενότητες της [[Περιφερειακή Ενότητα Καβάλας|Καβάλας]], [[Περιφερειακή Ενότητα Δράμας|Δράμας]] και [[Περιφερειακή Ενότητα Θάσου|Θάσου]] αποτελούν την περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. Η περιοχή βρίσκεται στα ανατολικά του γεωγραφικού διαμερίσματος της Μακεδονίας, ενώ συνορεύει προς τα βόρεια με τη [[Βουλγαρία]] και τα ανατολικα με την [[Τουρκία]]. Το διαμέρισμα της Θράκης, αποτελεί τμήμα της ιστορικής περιοχής της [[Θράκη|Θράκης]]. Η περιοχή αναφέρεται και ως ''Δυτική Θράκη'' για να διακρίνεται από τις υπόλοιπες περιοχές της μεγάλης ιστορικής περιοχής της Θράκης, εδάφη της οποίας ανήκουν σήμερα στην Τουρκία και την Βουλγαρία και αναφέρονται γεωγραφικά και ιστορικά, για την περιοχή της Τουρκίας ως [[Ανατολική Θράκη]] και για την περιοχή της Βουλγαρίας ως [[Βόρεια Θράκη]].▼
▲
Στα δυτικά και κοντά στον οικισμό [[Δίκαια Έβρου|Δίκαια]] στα βόρεια της περιφερειακής ενότητας Έβρου, βρίσκεται ένα από τα λεγόμενα "''τριεθνή"'' σημεία της ελληνικής ηπειρωτικής χώρας, αφού σε αυτό το σημείο συναντώνται οι συνοριακές γραμμές και των τριών [[Βαλκάνια|βαλκανικών]] κρατών. Οι ποταμοί Έβρος και Νέστος ορίζουν στο μεγαλύτερο μήκος τους τα ανατολικά και δυτικά όρια της επιφάνειάς της. Στην έκταση του γεωγραφικού διαμερίσματος περιλαμβάνεται το νησί της [[Σαμοθράκη|Σαμοθράκης]], το οποίο διοικητικά ανήκει στην περιφερειακή ενότητα Έβρου και είναι το μεγαλύτερο της περιοχής.{{πηγή}} Η μεγαλύτερη λίμνη υφάλμυρου νερού είναι η [[Βιστωνίδα]] και η μεγαλύτερη λίμνη γλυκού νερού μέχρι το 1986 ήταν η λίμνη [[Ισμαρίδα|Μητρικού]], οπότε η σύστασή της άλλαξε. Παράκτια με το Θρακικό Πέλαγος, υπάρχουν πολλές λιμνοθάλασσες με πιο αξιόλογη αυτή του [[Λιμνοθάλασσα Πόρτο Λάγος|Πόρτο Λάγος]].<ref>{{ cite web | url=http://filotis.itia.ntua.gr/biotopes/c/A00010004/ | title=Λίμνες της Θράκης | publisher=Εθνικό Μετρόβιο Πολυτεχνείο-Τομέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος-Φιλότης | accessdate=28 Μαΐου 2013}}</ref> Τα σημαντικότερα εθνικά πάρκα είναι το [[Εθνικό Πάρκο δάσους Δαδιάς, Λευκίμμης και Σουφλίου]], το [[Εθνικό Πάρκο Δέλτα Έβρου|Εθνικό υγροτοπικό Πάρκο Δέλτα Έβρου]], [[Εθνικό Πάρκο Ροδόπης|Εθνικό Πάρκο οροσειράς Ροδόπης]] και το [[Εθνικό Πάρκο Ανατολικής Μακεδονίας - Θράκης|Εθνικό Πάρκο Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης]]. Τα δύο τελευταία πάρκα περιλαμβάνουν εκτάσεις που βρίσκονται και στο γεωγραφικό διαμέρισμα της Μακεδονίας.
Γραμμή 176 ⟶ 178 :
|-
|}
==Ιστορία==
Τα πρώτα δείγματα ανθρώπινης παρουσίας στη Θράκη χρονολογούνται στους προϊστορικούς χρόνους. Επρόκειτο για νομάδες κυνηγούς και τροφοσυλλέκτες. Από τη [[Νεολιθική περίοδος|Νεολιθική περίοδο]] υπάρχουν αρκετά ευρήματα που δείχνουν ότι οι κάτοικοι της περιοχής ήταν πια μόνιμα εγκατεστημένοι σε οικισμούς και καλλιεργούσαν τη γη. Για την [[Εποχή του Ορείχαλκου|Εποχή του Χαλκού]] δεν υπάρχουν πολλές πληροφορίες. Αντίθετα, για την πρώιμη [[Εποχή του Σιδήρου]] είναι γνωστά αρκετά στοιχεία (ο [[Όμηρος]] αναφέρει τους [[Κίκονες]] και τον [[Μάρωνας|Μάρωνα]]).
Τον 7ο αι. π.Χ. άρχισαν να ιδρύονται οι πρώτες αποικίες στα παράλια της Θράκης από Έλληνες των νησιών του ανατολικού [[Αιγαίο Πέλαγος|Αιγαίου]] και των παραλίων της [[Μικρά Ασία|Μικράς Ασίας]]. Κάποιες από αυτές εξελίχτηκαν σε σημαντικές πόλεις-κράτη. Τον 5ο αι. π.Χ. δημιουργήθηκε το ισχυρό βασίλειο των [[Οδρύσαι|Οδρυσών]], που εκτεινόταν από τον [[Δούναβης|Δούναβη]] ως το Αιγαίο και από τον [[Στρυμόνας|Στρυμόνα]] ως τη [[Μαύρη Θάλασσα]]. Το βασίλειο των Οδρυσών διαλύθηκε στα μέσα του 4ου αι. π.Χ. από τον [[Φίλιππος Β΄ της Μακεδονίας|Φίλιππο Β']], ο οποίος ενσωμάτωσε τη Θράκη στο [[Μακεδονία (αρχαίο βασίλειο)|βασίλειο των Μακεδόνων]].
Μετά τη [[μάχη της Πύδνας]] και την επικράτηση των [[Ρωμαίοι|Ρωμαίων]] στην Ελλάδα, τα [[Άβδηρα]], η [[Αρχαία Μαρώνεια|Μαρώνεια]] και η [[Αίνος Θράκης|Αίνος]] ανακηρύχθηκαν ελεύθερες πόλεις. Στη βόρεια Θράκη ο [[Κότυς Α΄]], βασιλιάς των Οδρυσών, αναγκάστηκε να δεχτεί την επικυριαρχία των Ρωμαίων. Η Θράκη έγινε επίσημα ρωμαϊκή επαρχία το [[46|46 μ.Χ.]]. Στα χρόνια της Ρωμαιοκρατίας προχώρησε με γρήγορους ρυθμούς ο εξελληνισμός των Θρακών, οι οποίοι ασχολούνταν κυρίως με τη γεωργία και την κτηνοτροφία. Οι [[Κατάλογος Ρωμαίων Αυτοκρατόρων|Ρωμαίοι αυτοκράτορες]] συνέβαλαν στην ανάπτυξη της Θράκης, χτίζοντας αρκετές πόλεις και, πάνω απ' όλα, την [[Αρχαία Εγνατία Οδός|Εγνατία]] οδό, που συνέδεε το [[Βυζάντιο]] με το [[Δυρράχιο]] και αποτελούσε την κύρια οδική αρτηρία για πολλούς αιώνες.
Κατά τη [[Βυζαντινή Αυτοκρατορία|βυζαντινή]] εποχή η Θράκη αποτελούσε μία από τις πιο σημαντικές επαρχίες της αυτοκρατορίας. Ωστόσο, αυτό δεν την προφύλασσε από τις επιδρομές και τις λεηλασίες. Η πρώτη μεγάλη επιδρομή έγινε τον 5ο αι. από τους [[Ούννοι|Ούννους]] και τους [[Σλάβοι|Σλάβους]]. Από τα μέσα του 7ου αι. και ως τη διάλυση του βουλγαρικού κράτους το [[1018]] από τον [[Βασίλειος Β´|Βασίλειο Β']], οι [[Βούλγαροι]] πραγματοποιούσαν συνεχείς επιδρομές στη Θράκη. Η δημιουργία του δεύτερου βουλγαρικού κράτους, το [[1186]], είχε ως αποτέλεσμα την έναρξη και πάλι των βουλγαρικών επιδρομών στη Θράκη.
Μετά την [[Άλωση της Κωνσταντινούπολης (1204)|άλωση της Κωνσταντινούπολης]] από τους [[Δ΄ Σταυροφορία|Σταυροφόρους]], η Θράκη παραχωρήθηκε στη [[Λατινική Αυτοκρατορία]]. Όμως, οι Σταυροφόροι συνάντησαν την αντίδραση των Βουλγάρων, οι οποίοι μάλιστα κατόρθωσαν ως το [[1230]] να ελέγχουν όλη σχεδόν τη Θράκη, εκτός από τα παράλια του Αιγαίου. Η Θράκη ανακαταλήφθηκε από τους Βυζαντινούς στα μέσα του 13ου αι.
Η Θράκη ήταν επίσης η περιοχή που δέχτηκε τα μεγαλύτερα πλήγματα από τους εμφύλιους πόλεμους και τις δυναστικές έριδες του Βυζαντίου κατά τον 14ο αι. Εκτός από την καταστροφή πολλών πόλεων και φρουρίων, την ερήμωση της υπαίθρου και την οικονομική και φυσική εξόντωση των κατοίκων, οι έριδες αυτές είχαν ένα ακόμη θλιβερό αποτέλεσμα: έφεραν τους [[Οθωμανική Αυτοκρατορία|Οθωμανούς]] στη Θράκη, και κατ' επέκταση στην [[Ευρώπη]], αφού οι αντίπαλοι δεν δίσταζαν να χρησιμοποιούν Οθωμανούς για να υπερισχύσουν ο ένας εις βάρος του άλλου.
Οι Οθωμανοί, πάντως, εμφανίστηκαν και πάλι στη Θράκη στα μέσα του 14ου αι., όχι πλέον ως σύμμαχοι κάποιου επίδοξου διεκδικητή του θρόνου, αλλά ως φιλόδοξοι κατακτητές. Οι Βυζαντινοί κατόρθωσαν προς στιγμήν να τους απωθήσουν και τους ανάγκασαν το [[1357]] να συνάψουν συνθήκη ειρήνης. Ο βίος, όμως, της συνθήκης αυτής ήταν εξαιρετικά βραχύς, καθώς το [[1361]] οι Οθωμανοί ξεκίνησαν ιερό πόλεμο, με σκοπό να διαδώσουν την [[Ισλάμ|ισλαμική πίστη]] στους πληθυσμούς της Θράκης. Το 1361 καταλήφθηκε το [[Διδυμότειχο]], το [[1363]] η [[Κομοτηνή]], η Μαρώνεια και η [[Ξάνθη]], ενώ μετά τη [[μάχη του Μαρίτσα]], το [[1371]], η Θράκη ανήκε πλέον στους Οθωμανούς, εκτός από κάποια φρούρια κοντά στην [[Κωνσταντινούπολη]].
Επειδή η Θράκη ήταν η πρώτη ευρωπαϊκή περιοχή που κατέλαβαν οι Οθωμανοί, τουλάχιστον τα πρώτα χρόνια χρησίμευσε ως τόπος εκτοπισμού των ετερόδοξων [[Δερβίσης|δερβίσηδων]], των τυχοδιωκτών πολεμιστών και των νομάδων. Οι εξισλαμισμοί των χριστιανών είχαν αρχίσει από νωρίς, αλλά εντάθηκαν ιδιαίτερα στο β' μισό του 15ου αι. Οι χριστιανοί, προκειμένου να γλιτώσουν, εγκατέλειψαν τις πόλεις και τα χωριά και μετακινήθηκαν προς ορεινές και απομακρυσμένες περιοχές. Όσοι επέλεξαν να παραμείνουν και να διατηρήσουν την πίστη τους μεταβλήθηκαν σε δουλοπάροικους, οι οποίοι καλλιεργούσαν τα χωράφια που ανήκαν σε Τούρκους γαιοκτήμονες.
Από τα τέλη του 16ου και τις αρχές του 17ου αι. η πορεία αυτή μεταστράφηκε. Η απαρχή της παρακμής της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ταυτίζεται χρονικά με την εγκατάσταση [[Εβραίοι|Εβραίων]] προσφύγων και την επάνοδο των Ελλήνων στα πεδινά, αφού πια αδυνατούσαν να επιβιώσουν στις ορεινές περιοχές. Μάλιστα, στο πλαίσιο των πληθυσμιακών μετακινήσεων, συμπαγείς ελληνικοί πληθυσμοί από την [[Πελοπόννησος|Πελοπόννησο]], τη [[Θεσσαλία]] και τη [[Μακεδονία (διαμέρισμα)|Μακεδονία]] μετακινήθηκαν προς τη Θράκη. Οι ελληνικοί πληθυσμοί συνέχισαν να αυξάνονται και να πλουτίζουν σε όλη τη διάρκεια του 18ου αι. Ελληνικά σχολεία λειτουργούσαν και κατά τους πρώτους αιώνες της οθωμανικής κατάκτησης στη Θράκη, όμως αυτά ήταν λίγα και βρίσκονταν μόνο στα μεγάλα αστικά κέντρα. Με την εμφάνιση του [[Νεοελληνικός διαφωτισμός|νεοελληνικού διαφωτισμού]] όμως, τα ελληνικά σχολεία πολλαπλασιάστηκαν.
Η Θράκη ήταν μία από τις λίγες περιοχές που δεν έλαβε ενεργά μέρος στην [[Ελληνική Επανάσταση του 1821]]. Δημιουργήθηκαν κάποιες μικρές επαναστατικές εστίες, αλλά όλες έσβησαν πολύ γρήγορα. Το πεδινό του εδάφους, η μόνιμη παρουσία τουρκικού στρατού και η μικρή απόσταση από την Κωνσταντινούπολη ήταν οι κύριες αιτίες που εμπόδιζαν τη συμμετοχή του ελληνισμού της Θράκης στον μεγάλο ξεσηκωμό.
Τα επόμενα χρόνια η οθωμανική διοίκηση σκλήρυνε απέναντι στο ελληνικό στοιχείο. Αλλά και η γενικότερη παρακμή της οικονομίας και η αποσύνθεση της δημόσιας διοίκησης οδήγησε σε επιδείνωση της ζωής των χριστιανών (και ιδιαίτερα των Ελλήνων) της Θράκης.
Την ίδια εποχή ολοένα και περισσότεροι Βούλγαροι αρχίζουν να αποκτούν εθνική συνείδηση και να ανταγωνίζονται τους Έλληνες σε όλες τις κοινωνικές και άλλες δραστηριότητες. Από το [[1897]] άρχισαν να κάνουν την εμφάνισή τους -στη Μακεδονία κυρίως, και λιγότερο στη Θράκη- βουλγαρικά ένοπλα σώματα (κομιτατζήδες), τα οποία πίεζαν τους χριστιανούς να ενταχθούν στην [[Βουλγαρική Εξαρχία|Εξαρχία]] και να στέλνουν τα παιδιά τους σε βουλγαρικά σχολεία. Η ελληνική αντί-προπαγάνδα άρχισε να γίνεται αισθητή μετά το [[1906]]. Παρά την έντασή της πάντως, η βουλγαρική προπαγάνδα κατάφερε να δημιουργήσει λιγότερα ερείσματα στη Θράκη σε σχέση μ' εκείνα που δημιούργησε στη Μακεδονία κατά την πρώτη δεκαετία του 20ου αι.
Στον [[Α΄ Βαλκανικός Πόλεμος|Α' Βαλκανικό Πόλεμο]] η Θράκη καταλήφθηκε από τον βουλγαρικό στρατό. Στον [[Β΄ Βαλκανικός Πόλεμος|Β' Βαλκανικό Πόλεμο]] ο ελληνικός στρατός έφτασε ως την Αλεξανδρούπολη, διώχνοντας τους Βούλγαρους. Ωστόσο, με τη [[Συνθήκη Βουκουρεστίου (1913)|Συνθήκη του Βουκουρεστίου]] η Θράκη επιδικάστηκε στους Βούλγαρους. Τελικά, με τη [[Συνθήκη του Νεϊγύ]] η Ελλάδα προσάρτησε τη Θράκη.
Μετά τη [[Μικρασιατική καταστροφή]], εγκαταστάθηκαν στη Θράκη περισσότεροι από 145.000 πρόσφυγες από την Ανατολική Θράκη, τη Μικρά Ασία, τη Βουλγαρία, τον [[Καύκασος|Καύκασο]] και την [[Αρμενία]], ενώ αναχώρησαν για τη Βουλγαρία 23.000 άτομα. Οι μουσουλμάνοι παρέμειναν στις εστίες τους, ως αντάλλαγμα για την παραμονή των Ελλήνων στην Κωνσταντινούπολη.
Κατά τον [[Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος|Β' Παγκόσμιο Πόλεμο]] η Θράκη καταλήφθηκε από τον [[Ναζιστική Γερμανία|γερμανικό]] και τον βουλγαρικό στρατό και τέθηκε υπό βουλγαρική διοίκηση. Τελικά, οι Βούλγαροι αποχώρησαν το [[1944]] και η Θράκη πέρασε και πάλι υπό ελληνική κυριαρχία<ref>''Μια ματιά στην Ιστορία'', σελ. 14-21, Ανατολική Μακεδονία, Θράκη, Explorer (2002)</ref>.
== Παραπομπές ==
| |||