Νικόλαος Δημητρακόπουλος: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

 

Από το σύνολο των ποινικών και αστικού δικαίου νόμων που εισήγαγε ο Δημητρακόπουλος άξιοι ιδιαίτερης μνείας, που αποκαλύπτουν την επικρατούσα τότε κατάσταση είναι:

# ο νόμος '''ΓΩΛΖ΄/1911''' "Περί συμβατικού τόκου, τοκογλυφίας κλπ" με την εφαρμογή του οποίου πατάχθηκε με ακυρότητα, ακόμα και με αναδρομική ισχύ, οποιαδήποτε σύμβαση που αποδεικνυόταν τοκογλυφική, ή αισχροκερδής. Η σημαντικότητα αυτού του νόμου, που συνάμα υπήρξε πρωτοποριακός σε ευρωπαϊκό επίπεδο, διαφαίνεται από τον ίδιο τον εισηγητικό λόγο του Δημητρακόπουλου στη Βουλή για τους δανειολήπτες και κυρίως τους αγρότες<ref>Πετρακάκος σ.356</ref>: «''ίνα επαρκέσωσι εις επειγούσας ανάγκας και ιδίως προς καλλιέργειαν, λαμβάνουσιν ωρισμένας παροχάς, μη δυνάμενοι ι ίδιοι να υπολογίσωσι το μέγεθος της αντιπαροχής, ή πιεζόμενοι εξ ανάγκης υπόσχονται αντιπαροχήν πλεονεκτικήν, παρεχομένην εις το μέλλον, συνισταμένην δε κυρίως εις το προϊόν των κτημάτων των''», συμπληρώνοντας σχετικά «''σύμβαση κατά την οποίαν ο εις των συμβαλλομένων'' (πιστωτής), διαφαίνεται ότι εκμεταλλεύεται την επιπολαιότητα ή την γνωστήν εις αυτόν ανάγκην, την πνευματικήν αδυναμίαν, κουφότητα, απειρίαν ή την ψυχικήν έξαψιν του λαμβάνοντος την πίστωσιν, συνομολογών ή λαμβάνων υπέρ εαυτού, ή τρίτου, περιουσιακά ωφελήματα, τα οποία αναλόγως των ειδικών περιστάσεων εισίν εν προφανεί δυσαναλογία προς την γενομένην παρ΄ αυτού παροχήν καθίσταται άκυρος''». Ο νόμος αυτός περιελήφθη αργότερα στον [[Αστικός Κώδικας|Αστικό Κώδικα]] (αρθ.179, 294).

# ο νόμος '''ΓΨΠ΄/1911''' "Περί διαθηκών" με τον οποίο και δόθηκε τέλος στο περιβόητο "Ψήφισμα του Κυβερνήτου" της 11ης Φεβρουαρίου 1830, αναφερόμενο στον εγκάθετο υπό των Μεγάλων Δυνάμεων κυβερνήτη του τότε ελληνικού προτεκτοράτου των, [[Ιωάννης Καποδίστριας|Ιωάννη Καποδιστρια]]<ref>Όνομα εξελληνισμένο από τον τίτλο που είχε απονεμηθεί στον πατέρα του, Capo di Istria (= ακρωτηρίου της Ιστρίας)</ref>. Το ψήφισμα αυτό με το οποίο διεπόταν το δίκαιο των διαθηκών αποτελούσε συρραφή άρθρων εκ του ρωμαϊκού και βυζαντινού δικαίου τελείως αναχρονιστικού αλλά και δυσνόητου. Ο [[Παύλος Καλλιγάς]] σημείωνε ότι περιείχε «''όλως ανοικείους διατάξεις''". Στον εισηγητικό του λόγο για την ψήφιση του νέου νόμου, ο εισηγητής υπουργός Δημητρακόπουλος σημείωνε: «''Με την ψήφιση του παρόντος καταλύεται η δυναστεία του ψηφίσματος του Κυβερνήτου''»<ref>Δημητρακόπουλος "Πολιτικά" σ.363</ref>. Σημειώνεται ότι οι ρυθμιστικές διατάξεις του νόμου αυτού που ικανοποιούσαν πλέον τις σύγχρονες ανάγκες περιελήφθησαν ¨''αμετάβλητες''" στον ισχύοντα Αστικό Κώδικα, αφού όπως σημείωνε ο καθηγητής του Αστικού Δικαίου [[Γεώργιος Μπαλής]], "''ο νόμος του Δημητρακόπουλου "Περί διαθηκών", ήταν προϊόν επεξεργασίας εξόχων νομικών και ουδεμία συγκεκριμένη ατέλειά του διαπιστώθηκε''".