Κόμμα Φιλελευθέρων (Ελλάδα): Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
|||
Γραμμή 11:
|διάσπαση =
|προκάτοχος = [[Εθνικόν Κόμμα]]
|διάδοχος = [[
|αρχηγείο =
|εφημερίδα =
Γραμμή 31:
Το '''Κόμμα Φιλελευθέρων''' (1910-1952) ιδρύθηκε από τον [[Ελευθέριος Βενιζέλος|Ελευθέριο Βενιζέλο]] και κυβέρνησε την [[Ελλάδα]] για αρκετά χρόνια στο πρώτο μισό του [[20ος αιώνας|20ου αιώνα]]. Ως σύμβολό του είχε την [[Άγκυρα πλοίου|άγκυρα]].
== Ιστορία
===Πρώτη περίοδος: 1910-1922===
Ιδρύθηκε από τον Ελευθέριο Βενιζέλο μετά την εκλογή του ως βουλευτή στις [[22 Αυγούστου]] του [[1910]]. Τον Οκτώβριο του 1910 σχημάτισε κυβέρνηση και προκήρυξε εκλογές Αναθεωρητικής Βουλής για τις 28 Νοεμβρίου του 1910. Από τις εκλογές απείχαν όλα τα κόμματα και έτσι κυριάρχησε το Κόμμα Φιλελευθέρων. Η Βουλή αυτή ψήφισε νέο Σύνταγμα ([[1911]]) και το Μάρτιο του [[1912]] έγιναν νέες εκλογές με γενική συμμετοχή όλων των κομμάτων, στις οποίες οι Φιλελεύθεροι νίκησαν και πάλι.
Γραμμή 38 ⟶ 39 :
Μετά το [[Προσωρινή Κυβέρνηση Εθνικής Άμυνας|κίνημα της Εθνικής Άμυνας]] και την παραίτηση του βασιλέα Κωνσταντίνου, ο Βενιζέλος σχημάτισε κυβέρνηση. Στις εκλογές της [[1 Νοεμβρίου|1ης Νοεμβρίου]] [[1920]], το Κόμμα των Φιλελευθέρων νικήθηκε, λαμβάνοντας, λόγω του περίπλοκου εκλογικού συστήματος, λιγότερες έδρες στη Βουλή, παρόλο που είχε περισσότερες ψήφους από το [[Λαϊκό Κόμμα]] του [[Δημήτριος Γούναρης|Δημητρίου Γούναρη]] (50,23% έναντι 49,29%), και ο Βενιζέλος εγκατέλειψε την Ελλάδα και εγκαταστάθηκε στη [[Γαλλία]].
===Δεύτερη περίοδος: 1922-1935===
Μετά τη [[Μικρασιατική Καταστροφή]] και το στρατιωτικό κίνημα του Σεπτεμβρίου του 1922, ο Βενιζέλος εκπροσώπησε το [[1923]] την Ελλάδα, στις εργασίες που οδήγησαν στη [[Συνθήκη της Λωζάνης]] και επέστρεψε στη χώρα όπου σχημάτισε κυβέρνηση στις [[11 Ιανουαρίου]] [[1924]], αλλά σύντομα παραιτήθηκε υποδεικνύοντας ως διάδοχό του τον [[Γεώργιος Καφαντάρης|Γεώργιο Καφαντάρη]], και εγκατέλειψε ξανά την Ελλάδα και εγκαταστάθηκε στο [[Παρίσι]]. Μετά τη δικτατορία του [[Θεόδωρος Πάγκαλος (στρατηγός)|Πάγκαλου]], το Κόμμα Φιλελευθέρων ήταν πρώτο κόμμα στην ελληνική πολιτική σκηνή, και ο Βενιζέλος βοήθησε να σχηματιστεί οικουμενική κυβέρνηση υπό τον [[Αλέξανδρος Ζαΐμης|Αλέξανδρο Ζαΐμη]]. Μετά την παραίτηση της πρώτης κυβέρνησης, ο Βενιζέλος γύρισε στην Ελλάδα, όπου λόγω διαφωνιών για την οικονομική πολιτική, το Κόμμα Φιλελευθέρων διασπάστηκε και ο Βενιζέλος ανέλαβε πάλι την αρχηγία.
Τον Ιούλιο του [[1928]], η κυβέρνηση Ζαΐμη παραιτήθηκε. Μετά το σχηματισμό κυβέρνησης και τη μετατροπή του [[εκλογικό σύστημα|εκλογικού συστήματος]] από αναλογικό σε πλειοψηφικό, ο Βενιζέλος κέρδισε τις εκλογές στις [[19 Αυγούστου]] [[1928]], με 46,9% και 178 (από τις 250) έδρες. Τον Μάιο του [[1932]] παραιτήθηκε, ωστόσο σχημάτισε εκ νέου κυβέρνηση έπειτα από δέκα ημέρες. Επανέφερε το εκλογικό σύστημα από πλειοψηφικό σε αναλογικό και στις εκλογές του Σεπτεμβρίου 1932 έχασε την πλειοψηφία. Στήριξε την κυβέρνηση συνασπισμού [[Παναγής Τσαλδάρης|Τσαλδάρη]]-[[Γεώργιος Κονδύλης|Κονδύλη]]-[[Ιωάννης Μεταξάς|Μεταξά]], αλλά αργότερα την ανέτρεψε, σχημάτισε κυβέρνηση με άλλα κόμματα και μετέτρεψε εκ νέου το εκλογικό σύστημα από αναλογικό σε πλειοψηφικό, όμως στις εκλογές της [[5 Μαρτίου|5ης Μαρτίου]] [[1933]] ηττήθηκε εκ νέου. Το βράδυ της 5ης Μαρτίου εκδηλώθηκε πραξικόπημα από τον [[Νικόλαος Πλαστήρας|Νικόλαο Πλαστήρα]] υπέρ του Βενιζέλου, το οποίο απέτυχε. Νέα απόπειρα πραξικοπήματος την [[1 Μαρτίου|1η Μαρτίου]] [[1935]], είχε σαν αποτέλεσμα την αποχώρηση του [[Γεώργιος Παπανδρέου (πρεσβύτερος)|Γεωργίου Παπανδρέου]] από το Κόμμα Φιλελευθέρων, την έκδοση νόμων δίωξης των φιλοβενιζελικών και περιορισμού άρθρων του Συντάγματος, και την ερήμην καταδίκη σε θάνατο του Βενιζέλου και του Πλαστήρα.
===Μετα-Βενιζέλου πορεία===
Το [[1936]], μετά το θάνατο του Ελευθερίου Βενιζέλου, εκλέχθηκε στη διοικούσα επιτροπή του Κόμματος των Φιλελευθέρων, ο γιος του, [[Σοφοκλής Βενιζέλος]], ο οποίος κινούσε τα νήματα στην ηγεσία. Μετά το [[Β' Παγκόσμιος Πόλεμος|Β' Παγκόσμιο Πόλεμο]], αρχηγός του κόμματος ανακηρύχθηκε ο [[Θεμιστοκλής Σοφούλης]], με υπαρχηγό τον Σοφοκλή Βενιζέλο. Το Φεβρουάριο του [[1946]], το Κόμμα Φιλελευθέρων διασπάσθηκε. Οι Φιλελεύθεροι ενώθηκαν εκ νέου το [[1947]] και ο Σοφοκλής Βενιζέλος έγινε εκ νέου υπαρχηγός και κατόπιν αρχηγός του κόμματος (Νοέμβριος [[1948]]). Από τον Αύγουστο του [[1950]] έως τον Οκτώβριο του [[1951]], ο Σοφοκλής Βενιζέλος σχημάτισε τρεις διαδοχικές κυβερνήσεις, αρχικά σε συνεργασία με τον [[Κωνσταντίνος Τσαλδάρης|Κωνσταντίνο Τσαλδάρη]] και τον [[Παναγιώτης Κανελλόπουλος|Παναγιώτη Κανελλόπουλο]], και κατόπιν σε συνεργασία με τον Γεώργιο Παπανδρέου και τον [[Νικόλαος Πλαστήρας|Νικόλαο Πλαστήρα]], ως πρωθυπουργός και υπουργός Εξωτερικών. Μετά την ήττα των Φιλελευθέρων στις εκλογές του [[1952]] από τον [[Ελληνικός Συναγερμός|Ελληνικό Συναγερμό]] του [[Αλέξανδρος Παπάγος|Αλεξάνδρου Παπάγου]], ο Σοφοκλής Βενιζέλος αποσύρθηκε προσωρινά από την πολιτική και την ηγεσία του κόμματος ανέλαβε ο [[Γεώργιος Παπανδρέου]].▼
====1936-1951====
▲Το [[1936]], μετά το θάνατο του Ελευθερίου Βενιζέλου, εκλέχθηκε στη διοικούσα επιτροπή του Κόμματος των Φιλελευθέρων, ο γιος του, [[Σοφοκλής Βενιζέλος]], ο οποίος κινούσε τα νήματα στην ηγεσία. Μετά το [[Β' Παγκόσμιος Πόλεμος|Β' Παγκόσμιο Πόλεμο]], αρχηγός του κόμματος ανακηρύχθηκε ο [[Θεμιστοκλής Σοφούλης]], με υπαρχηγό τον Σοφοκλή Βενιζέλο. Το Φεβρουάριο του [[1946]], το Κόμμα Φιλελευθέρων διασπάσθηκε. Οι Φιλελεύθεροι ενώθηκαν εκ νέου το [[1947]] και ο Σοφοκλής Βενιζέλος έγινε εκ νέου υπαρχηγός και κατόπιν αρχηγός του κόμματος (Νοέμβριος [[1948]]). Από τον Αύγουστο του [[1950]] έως τον Οκτώβριο του [[1951]], ο Σοφοκλής Βενιζέλος σχημάτισε τρεις διαδοχικές κυβερνήσεις, αρχικά σε συνεργασία με τον [[Κωνσταντίνος Τσαλδάρης|Κωνσταντίνο Τσαλδάρη]] και τον [[Παναγιώτης Κανελλόπουλος|Παναγιώτη Κανελλόπουλο]], και κατόπιν σε συνεργασία με τον Γεώργιο Παπανδρέου και τον [[Νικόλαος Πλαστήρας|Νικόλαο Πλαστήρα]], ως πρωθυπουργός και υπουργός Εξωτερικών
====1952-1961====
Μετά την ήττα των Φιλελευθέρων στις εκλογές του [[1952]] από τον [[Ελληνικός Συναγερμός|Ελληνικό Συναγερμό]] του [[Αλέξανδρος Παπάγος|Αλεξάνδρου Παπάγου]], ο Σοφοκλής Βενιζέλος αποσύρθηκε προσωρινά από την πολιτική και την ηγεσία του κόμματος ανέλαβε ο [[Γεώργιος Παπανδρέου]]. Υπό την ηγεσία του Παπανδρέου σταμάτησε η αυτόνομη κάθοδος του κόμματος. Λίγο αργότερα, ωστόσο, το Κόμμα Φιλελευθέρων διασπάστηκε και πάλι, όταν ο Σοφοκλής Βενιζέλος, επανήλθε στην πολιτική, ιδρύοντας την [[Φιλελευθέρα Δημοκρατική Ένωσις]] (ΦΔΑ). Στις εκλογές του 1956, τα δύο κόμματα αυτά, συμμετείχαν από κοινού στον εκλογικό συνασπισμό [[Δημοκρατική Ένωσις]], όπου το Κόμμα των Φιλελευθέρων κατέλαβε τις 42 έδρες από τις συνολικά 132 έδρες που κατέκτησε ο συνασπισμός. Συμμετείχε αυτόνομα στις εκλογές του 1958, όπου εξελίσσεται σε θρίλερ για το Κόμμα των Φιλελευθέρων, αφού καταλαμβάνει την τρίτη θέση, με ποσοστό 20,67% και καταλαμβάνοντας μόλις 36 έδρες. Αυτή ήταν και η τελευταία φορά που το Κόμμα των Φιλελεύθερων συμμετείχε σε εκλογική διαδικασία, αφού το [[1961]] συμμετείχε στην ίδρυση της [[Ένωσις Κέντρου]] και το Κόμμα των Φιλελεύθερων ανέστειλε την λειτουργία του, μετά από 42 συναπτά έτη πολιτικής του παρουσίας.
==Προεξέχοντα μέλη==
| |||