Ιερό των Μεγάλων Θεών: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
επιμέλεια
Γραμμή 3:
Το '''Ιερό των Μεγάλων Θεών''' είναι ναϊκό συγκρότημα στη [[Σαμοθράκη]] έκτασης περίπου 50 στρεμμάτων στο οποίο τελούνταν [[Μυστηριακές θρησκείες|μυστηριακές τελετές]] οι οποίες χρονολογούνται από τον 7ο αιώνα π.Χ.,<ref name=":2">{{Cite web|title = Ιερό των Μεγάλων Θεών – Παλαιόπολη Σαμοθράκης {{!}} ΕΒΡΟΣ-ΣΜΟΛΙΑΝ, ΔΡΟΜΟΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ|url = http://evros-smolyan.eu/el/node/27|website = evros-smolyan.eu|accessdate = 2016-02-23}}</ref> με τις θεότητες που λατρεύονταν να είναι διαφορετικές από αυτές των Ολύμπιων θεών του [[Δωδεκάθεο|δωδεκάθεου]], και να σχετίζονται με τις [[χθόνιες θεότητες]] των [[Κάβειροι|Κάβειρων]]. Βρίσκονταν κοντά στην αρχαία πόλη της Σαμοθράκης -σημερινή [[Παλαιόπολη Σαμοθράκης|Παλαιόπολη]]-, και δέχονταν αποστολές πρεσβευτών από άλλες [[πόλεις-κράτη]] στον χώρο κατά τη διάρκεια των εορτών.<ref name=":0">{{Cite web|title = Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού {{!}} Ιερό των Μεγάλων Θεών Σαμοθράκης|url = http://odysseus.culture.gr/h/3/gh351.jsp?obj_id=2510|website = odysseus.culture.gr|accessdate = 2016-02-23}}</ref><ref name=":1">{{Cite web|title = Ιερό των Μεγάλων Θεών {{!}} Σαμοθράκη {{!}} Terrabook|url = https://greece.terrabook.com/samothrace/el/page/iero-ton-megalon-theon|website = Σαμοθράκη {{!}} Terrabook|accessdate = 2016-02-23|language = el-GR}}</ref>
 
Υπήρξαν αρκετές διάσημες προσωπικότητες κατά την αρχαιότητα οι οποίες συμμετείχαν στα μυστήρια αυτά, όπως ο ιστορικός [[Ηρόδοτος]], ο Σπαρτιάτης ηγεμόνας [[Λύσανδρος]], και πολλοί Αθηναίοι, ενώ αναφορές στο ναϊκό συγκρότημα γίνονται από τον [[Πλάτων|Πλάτωνα]] και τον [[Αριστοφάνης|Αριστοφάνη]]. Κατά την περίοδο της βασιλείας του [[Φίλιππος Β΄ της Μακεδονίας|Φιλίππου Β´ της Μακεδονίας]] και την μετέπειτα [[ελληνιστική εποχή]] με την βασιλεία του [[Αλέξανδρος ο Μέγας|Μεγάλου Αλέξανδρου]], ο ναός αποτέλεσε ιερό των Μακεδόνων και κατά την περίοδο των [[Διάδοχοι του Μεγάλου Αλεξάνδρου|Διαδόχων του Μεγάλου Αλεξάνδρου]] το νησί αποτέλεσε σημείο σύγκρουσειςσύγκρουσης ως προς την κυριότητα του. Παρέμεινε σημαντική θρησκευτική τοποθεσία κατά τη [[Ρωμαϊκή περίοδος|Ρωμαϊκή περίοδο]], με τον αυτοκράτορα [[Αδριανός|Ανδριανό]] να το επισκέπτεται και τον συγγραφέα [[Μάρκος Τερέντιος Βάρρων|Μάρκο Τερέντιο Βάρρωνα]] να περιγράφει τα μυστήρια, πριν αρχίσει να ξεχνιέταιπερνά στην αφάνεια κατά την ύστερη αρχαιότητα.
 
Η τοποθεσία είναι επίσης γνωστή ως ο τόπος όπου στεγάζοντανβρισκόταν αρχικά το άγαλμα της [[Νίκη της Σαμοθράκης|Νίκης της Σαμοθράκης]].
 
== Λατρευτικές τελετές ==
Γραμμή 15:
* Η [[Μεγάλη Μητέρα]], ήταν η θεότητα η οποία συχνά απεικονίζεται στα νομίσματα της [[Σαμοθράκη|Σαμοθράκης]] ως καθιστή γυναίκα, με ένα [[λιοντάρι]] δίπλα της. Το πραγματικό μυστικό της όνομα ήταν ''[[Αξίερος]]'', και συσχετίζεται με την αντίστοιχη Μεγάλη Μητέρα της Ανατολίας, το όρος της [[Φρυγία|Φρυγίας]], και το [[Όρος Ίδη (Τρωάδα)|όρος Ίδη]] στην [[Τροία]]. Οι αρχαίοι Έλληνες την συσχέτιζαν με τη θεά της γονιμότητας [[Δήμητρα (μυθολογία)|Δήμητρα]].<ref name=":2" /> Η Μεγάλη Μητέρα ήταν η παντοδύναμη κυρίαρχος της άγριας φύσης των βουνών, και λατρεύονταν επί ιερών βράχων όπου οι θυσίες και τα αναθήματα προσφέρονταν προς τιμή της. Στο ιερό της Σαμοθράκης οι βωμοί αυτοί αποτελούνταν από βραχώματα [[Πορφυρίτης|πορφυρίτη]], και για τους πιστούς της η δύναμη της εκδηλώνονταν μέσω των φλεβών μαγνητικού [[Σίδηρος|σιδήρου]], από τον οποίο κατασκεύαζαν δαχτυλίδια τα οποία οι μυημένοι φορούσαν ως ένδειξη της μύησης τους. Πολλά από αυτά τα δαχτυλίδια έχουν ανακαλυφθεί στη γειτονική [[νεκρόπολη]].<ref name=":5" />
 
* Η [[Εκάτη]], η οποία κατά τα μυστήρια αναφέρονταν ως ''[[Ζηρυνθία]]'' και [[Αφροδίτη (μυθολογία)|Αφροδίτη]]-Ζηρυνθία, δύο σημαντικές θεότητες της φύσης οι οποίες λατρεύονται στον ίδιο βαθμό στη Σαμοθράκη. Η λατρεία τους δεν είναι στενά συνδεδεμένη με αυτή της Μεγάλης Μητέρας και σχετίζονται περισσότερο με τις θεότητες του [[Δωδεκάθεο|δωδεκάθεου]] που ήταν περισσότερο γνώριμες στους Έλληνες.
 
* Ο [[Καδμίλος]], ο οποίος ήταν ο σύζυγος της Αξιέρου, είναι θεός της γονιμότητας τον οποίο οι Έλληνες ταυτοποίησαν με τον [[Ερμής (μυθολογία)|Ερμή]]. Ήταν [[Φαλλός|φαλλική]] θεότητα της οποίας τα ιερά σύμβολα ήταν η κεφαλή ενός [[Κριάρι|κριαριού]] και το [[κηρύκειο]], με τις παραστάσεις αυτές να συναντώνται και σε νομίσματα της περιοχής.
Γραμμή 38:
 
=== Πρώτο στάδιο ===
Το πρώτο στάδιο της μύησης ήταν η γνωριμία του μυόμενου με τα ιερά σύμβολα και την ιστορία τους.<ref name=":6">Karl Lehman, Samothrace : A Guide to the Excavations and the Museum, Thessaloniki, Institute of Fine Arts of New York,‎ <time>1998</time>, <abbr>4th edition. σελ. 22, 26, 28, 42-47, 56-70, 73-89, 94-96, 109-111</abbr> </ref> Ο [[Ηρόδοτος]], ο οποίος είχε μυηθεί στα μυστήρια, αναφέρει πως του παρουσιάστηκαν τα φαλλικά σύμβολα του [[Ερμής (μυθολογία)|Ερμή]]-[[Καδμίλος|Καδμίλου]],<ref>[http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0125%3Abook%3D2%3Achapter%3D51 Ηρόδοτος, Ἰστορίαι, 2.51] - perseus.tufts.edu</ref> ενώ σύμφωνα με τον [[Μάρκος Τερέντιος Βάρρων|Μάρκο Τερέντιο Βάρρωνα]] τα σύμβολα αυτά συμβόλιζαν τον ουρανό και τη γη. Μετά την αρχική αυτή μύηση -η οποία κρατούνταν μυστική- ο μυημένος αποκτούσε την προστασία των θεών, όπως προστασία στη θάλασσα<ref name=":0" /> και πιθανώς και μια ευτυχισμένη μεταθανάτια ζωή. Κατά τη διάρκεια της τελετής ο μυόμενοςμυούμενος λάμβανε μια ερυθρά ζώνη η οποία δένονταν γύρω από τη μέση και είχε τη χρήση προστατευτικού [[Φυλαχτό|φυλαχτού]]. Πιθανώς προσφέρονταν επίσης και ένα σιδερένιο δαχτυλίδι το οποίο κατά τις ιέρειες κατείχε τη θεϊκή δύναμη των μαγνητικών πετρωμάτων ως ένα επιπλέον προστατευτικό φυλαχτό. [[Image:Samothraki propylon griffin.jpg|thumb|300px|[[Προμετωπίδα]] της δυτικής πρόσοψης των προπύλαιων του Πτολεμαίου Β´, όπου αναπαριστώνται [[Γρύπας|γρύπες]] να κατασπαράζουν ένα [[ελάφι]]]]
 
Η προετοιμασία για την μύηση γινόταν σε ένα μικρό δωμάτιο νοτίως του Ανακτόρου, το οποίο είχε χρήση ιεροφυλάκιου και ο μυόμενοςμυούμενος ντυνόταν στα λευκά και του δίνονταν ένας [[φανός]]. Η μύηση συνέβαινε στο ''Ανάκτορο'',<ref name=":1" /><ref name=":2" /> το οποίο ήταν μια μεγάλη αίθουσα με μαρμάρινο δάπεδο η οποία είχε αρκετό χώρο για να φιλοξενήσει μεγάλο αριθμό μυόμενων και ήδη μυημένων, με τους μυημένους να παρακολουθούν την τελετή καθισμένοι σε πάγκους οι οποίοι βρισκόταν περιμετρικά των επιχρισμένων τειχισμάτων του κτηρίου.<ref name=":3" /> Ο μυόμενοςμυούμενος πλενόταν τελετουργικά σε μια λεκάνη η οποία βρισκόταν στη νοτιοανατολική πλευρά του οικοδομήματος και κατόπιν έμπαινε σε ένα κυκλικό λάκκο από όπου προσέφερε σπονδή στους θεούς. Στο τέλος της τελετής, ο μυόμενοςμυούμενος καθόταν σε μια στρόγγυλη ξύλινη βάση η οποία βρισκόταν απέναντι από την κύρια πύλη, και κατόπιν γινόταν οι τελετουργικοί χοροί των χορευτριών γύρω του. Κατόπιν οδηγούνταν στον βόρειο θάλαμο, τον κεντρικό χώρο του ιερού, όπου του γινόταν η πλήρης αποκάλυψη του μυστηρίου. Η πρόσβαση στη συγκεκριμένη τοποθεσία απαγορεύονταν στους μη μυόμενουςμυημένους. Στον νεομυημένο δινόταν μια βεβαίωση η οποία επικύρωνε την μύηση του στα μυστήρια, και επιπλέον μπορούσε αργότερα να πληρώσει ώστε το όνομα του να χαραχτεί πάνω σε μια αναμνηστική πλάκα στο χώρο του ιερού.
 
=== Δεύτερο στάδιο ===
Γραμμή 58:
Στο άνοιγμα του μονοπατιού που οδηγεί στο ιερό, συναντάται και το κτήριο της [[Ζωφόρος|ζωφόρου]] των χορευτριών, το οποίο εναλλακτικά καλείται και Τέμενος<ref name=":1" /><ref name=":2" /><ref name=":7" /> καθώς αντιστοιχεί σε ένα μεγάλου μεγέθους περιτείχισμα μιας πολύ παλαιότερης τοποθεσίας θυσιών. Ο χώρος αποτελεί ένα χώρο αυλής μπροστά από τον οποίο υπάρχει ένα [[Ιωνικός ρυθμός|ιωνικού ρυθμού]] προπύλαιο το οποίο είναι διακοσμημένο με τη ζωφόρο. Ο αρχιτέκτονας [[Σκόπας]] πιθανώς ήταν ο σχεδιαστής του οικοδομήματος.<ref name=":6" />
 
Το ποιόπιο σημαντικό κτήριο του ιερού είναι το ''Εποπτείο'' ή ''Ιερόν'',<ref name=":2" /><ref name=":6" /><ref name=":7" /> το οποίο βρίσκεται νοτίως του Τεμένους. Στο κτήριο υπάρχει η επιγραφή με ένδειξη ''Ιερόν''. Μοιάζει με ναϊκό οικοδόμημα, ωστόσο δεν υπάρχει [[περιστήλιο]] παρά μόνο ένα απλό [[προστήλιο]]. Η αρχιτεκτονική διακόσμηση της [[Προμετωπίδα|προμετωπίδας]] είναι περίτεχνη, ενώ το εσωτερικό του κτηρίου έχει έκταση 11 μέτρων. Στο νότιο άκρο του κτηρίου υπάρχει μια [[αψίδα]] στην οποία βρισκόταν ο πλέον ιερός χώρος. Η αψίδα πιθανώς αντιπροσώπευε τον χώρο ως είδος σπηλαίου, όπου γινόταν τα τελετουργικά προς τις χθόνιες θεότητες. Ο κυρίως βωμός και το κτήριο όπου προσφέρονταν τα αναθήματα, βρίσκονται στα δυτικά του Ιερού.<ref name=":6" />
 
Το ''Ανάκτορο'',<ref name=":1" /><ref name=":2" /> το κτήριο εντός του οποίου εισέρχονταν αρχικά οι μυούμενοι, βρίσκεται βορείως της ροτόντας της Αρσινόης, αν και διασώζεται μόνο το κτήριο όπως ήταν κατά τη [[Ρωμαϊκή περίοδος|Ρωμαϊκή περίοδο]] και όχι παλαιότερα.<ref name=":6" />