Ονομασίες των Ελλήνων: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Αφενός στη σωστή θέση, όχι όπου νάναι, αφετέρου παρακαλώ τεκμηρίωση |
μικρή επιμέλεια |
||
Γραμμή 1:
Οι '''Έλληνες''' ήταν γνωστοί με πολλά διαφορετικά ονόματα στην ιστορία. Οι πολεμιστές που έπεσαν στις Θερμοπύλες έπεσαν ως Έλληνες, ενώ αιώνες αργότερα όταν κήρυττε ο Ιησούς οποιοδήποτε πρόσωπο μη-εβραϊκής πίστης ήταν ένας Έλληνας. Ενώ επί του αυτοκράτορα [[Κωνσταντίνος Α΄ ο Μέγας|Μεγάλου Κωνσταντίνου]] ήταν γνωστοί
== Αχαιοί ==
Γραμμή 12:
Διάφορες ετυμολογίες που έχουν προταθεί για τη λέξη Έλληνας, αλλά καμία δεν είναι ευρέως αποδεκτή-Σαλ, προσεύχομαι' έλλ, ορεινός' σελ, φωτίζω. Μια πιό πρόσφατη μελέτη συνδέει το όνομα με την πόλη Ελλάς, δίπλα στον ποταμό Σπερχειό, που λεγόταν επίσης Ελλάς στην αρχαιότητα.{{ref|3}}
Ωστόσο, είναι γνωστό με σιγουριά ότι οι [[Έλληνες]] έχουν σχέση με τους Σελλούς, τους ιερείς της [[Δωδώνη]]ς στην [[Ήπειρος|Ήπειρο]]. Ο [[Όμηρος]] περιγράφει τον [[Αχιλλέας|Αχιλλέα]] να προσεύχεται στον Δωδώνιο Δία
Ο [[Κλαύδιος Πτολεμαίος|Πτολεμαίος]] αποκαλεί την [[Ήπειρος|Ήπειρο]] ''αρχέγονη Ελλάδα''{{ref|5}} και ο [[Αριστοτέλης]] αναφέρει για την ίδια περιοχή ότι συνέβη ένας αρχαίος κατακλυσμός
Η λέξη ''Έλληνες'' με την ευρύτερη σημασία της απαντάται για πρώτη φορά σε μια επιγραφή αφιερωμένη στον [[Ηρακλής|Ηρακλή]] για τη νίκη του στις Αμφικτυονίες {{ref|7}} και αναφέρεται στην 48η [[Ολυμπιακοί Αγώνες|Ολυμπιάδα]] ([[584 π.Χ.]]). Φαίνεται πως παρουσιάστηκε τον 8ο αιώνα π.Χ. με τους [[Ολυμπιακοί Αγώνες|Ολυμπιακούς Αγώνες]] και σταδιακά καθιερώθηκε μέχρι τον 5ο αιώνα π.Χ.
Μετά τον πόλεμο εναντίον των Περσών, αναρτήθηκε
Η ανάπτυξη [[μυθολογία|μυθολογικών]] γενεαλογιών από επώνυμους ιδρυτές, πολύ αργότερα μετά τη μετανάστευση προς τα νότια Αχαιών, Ιώνων, Αιολέων και Δωριέων, επηρέασε το πώς αντιμετωπίζονταν οι βορειότερες φυλές. Κατά τον [[Τρωικός Πόλεμος|Τρωικό Πόλεμο]], οι [[ήπειρος|Ηπειρώτες]], οι [[Μολοσσοί]] και οι [[Μακεδονία|Μακεδόνες]] δε θεωρούνταν Έλληνες, καθώς οι λαοί με αυτές τις ονομασίες δεν ήταν τότε παρά μια μικρή φυλή στη [[Θεσσαλία]], μέλος της οποίας ήταν ο [[Αχιλλέας]]. Ωστόσο, ακόμα κι όταν η ονομασία επεκτάθηκε, καλύπτοντας όλους τους λαούς νότια του [[Όλυμπος|Ολύμπου]], οι βορειότεροι λαοί με τις ίδιες ρίζες δεν αποκαλούνταν έτσι.
Γραμμή 29:
Το πρώτο πράγμα που οι ελληνικές φυλές παρατήρησαν ήταν το γεγονός της διαφορετικότητας στην ομιλία με τους γειτονικούς λαούς. Στο γεγονός αυτό βασίζεται ουσιαστικά και ο χαρακτηρισμός βάρβαρος ("barbarian"), ο ομιλών ξενική γλώσσα ως προς τους Έλληνες.
Ο όρος «βάρβαρος» θεωρείται ότι προέρχεται από τη προσπάθεια απόδοσης της ξενικής αυτής ομιλίας, βάσει της ερμηνείας των παραγόμενων ήχων (bar-bar), που έφτανε στα αυτιά των διαφόρων ελληνικών φυλών ως κάποιο είδος ψευδισμού.{{ref|14}} Αυτό αλήθευε και για τους [[Αίγυπτος|Αιγύπτιους]], που, σύμφωνα με τον [[Ηρόδοτος|Ηρόδοτο]], αποκαλούσαν βαρβάρους όλους όσοι μιλούσαν διαφορετική γλώσσα{{ref|15}}, και για τους [[Σλάβοι|Σλάβους]] πιο πρόσφατα, οι οποίοι αποκαλούσαν τους [[Γερμανία|Γερμανούς]] με το όνομα ''nemec'', που σημαίνει ''τραυλός'' {{ref|16}}. Ο [[Αριστοφάνης]] στους [[όρνιθες (κωμωδία)|Όρνιθες]] αποκαλεί τον αγράμματο επιστάτη ''βάρβαρο'', ο οποίος όμως έμαθε στα πουλιά να μιλάνε {{ref|17}}.
Τελικά, ο όρος επεκτάθηκε σε ολόκληρο τον τρόπο ζωής των ξένων, ταυτίστηκε δηλαδή με τους όρους "αγράμματος" ή «απολίτιστος». Έτσι, «ένας αγράμματος άνθρωπος είναι κι αυτός βάρβαρος» {{ref|18}}. Σύμφωνα με
Η διάκριση ανάμεσα σε Έλληνες και βαρβάρους διήρκεσε μέχρι τον 4ο αιώνα π.Χ. Ο [[Ευριπίδης]] θεωρούσε λογικό να κυριαρχήσουν οι Έλληνες στους βαρβάρους, γιατί οι πρώτοι προορίζονταν για ελευθερία, ενώ οι δεύτεροι για σκλαβιά {{ref|21}}. Ο [[Αριστοτέλης]] κατέληξε στο συμπέρασμα πως "η φύση ενός βαρβάρου κι ενός δούλου είναι ένα και το αυτό" {{ref|22}}. Η φυλετική διαφοροποίηση άρχισε να ξεθωριάζει με τη διδασκαλία των [[Στωικισμός|Στωικών]], που δίδασκαν πως όλοι οι άνθρωποι είναι ίσοι απέναντι στο [[Θεός|Θεό]] κι έτσι από τη φύση τους δεν μπορεί να υπάρχει ανισότητα μεταξύ τους. Με τον καιρό, η ονομασία ''Έλληνας'' έγινε σημάδι διανόησης κι όχι καταγωγής, όπως είπε κι ο [[Ισοκράτης]].
Γραμμή 53:
== Αλλοίωση της σημασίας του «Έλληνα» ==
Η ονομασία ''Έλληνας'' απέκτησε
Με την κατάκτηση των Ελλήνων από τη [[Ρώμη]], όπως οι Έλληνες θεωρούσαν βαρβάρους όλους τους απολίτιστους λαούς, έτσι κι οι [[Εβραίοι]] θεωρούσαν όλους τους παγανιστές ''goyim'' (άπιστους, κυριολεκτικά "έθνη"). Η θρησκευτική αυτή διάκριση υιοθετήθηκε από τους πρώτους [[Χριστιανισμός|Χριστιανούς]] κι έτσι αναφέρονταν σε όλους τους [[Παγανισμός|παγανιστές]] ως ''Έλληνες''.
Γραμμή 66:
''Ρωμαίοι'' είναι η ονομασία με την οποία οι [[Έλληνες]] ήταν γνωστοί κατά τον [[Μεσαίωνα]]. Ενώ η [[Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία]] εκχριστιανιζόταν, η θρησκευτική αλλοίωση του ονόματος ''Έλλην'' ολοκληρώθηκε. Στη διάρκεια εκείνης της περιόδου οι Έλληνες της Αυτοκρατορίας υιοθέτησαν την ονομασία ''Ρωμαίοι'', επειδή η προηγούμενη είχε χάσει την παλαιότερη σημασία της. Έτσι ενώ η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία εξελληνιζόταν, το όνομα των Ελλήνων εκρωμαϊζόταν.
Το ξένο δανεικό όνομα αρχικά είχε περισσότερο πολιτική παρά εθνική σημασία, η οποία συνοδοιπορούσε με την οικουμενική ιδεολογία της Ρώμης που φιλοδοξούσε να περικλείσει όλα τα έθνη του κόσμου κάτω από ένα αληθινό Θεό. Μέχρι τις αρχές του 7ου αιώνα, όταν η Αυτοκρατορία ακόμη έλεγχε μεγάλες εκτάσεις και πολλούς ανθρώπους, η χρήση του ονόματος ''Ρωμαίος'' πάντα δήλωνε την κατοχή πολιτικών δικαιωμάτων και ποτέ καταγωγή. Διάφορες εθνότητες μπορούσαν να χρησιμοποιούν τα [[εθνικό όνομα|εθνικά ονόματά]] τους ή τα [[τοπωνύμιο|τοπωνύμια]] τους, για να αποσαφηνίζουν την κατοχή πολιτικών δικαιωμάτων από τη γενεαλογία, γι’ αυτό ο ιστορικός [[Procopius]] προτιμά να αποκαλεί τους [[Βυζαντινοί|Βυζαντινούς]] ''Εξελληνισμένους Ρωμαίους''{{ref|34}}, ενώ άλλοι συγγραφείς χρησιμοποιούν ''Ρωμαιοέλληνες'' και ''Ελληνορωμαίοι''{{ref|35}}, αποβλέποντας στο να δηλώσουν καταγωγή και κατοχή πολιτικών δικαιωμάτων συγχρόνως. Οι εισβολές των [[Λομβαρδοί|Λομβαρδών]] και των [[Άραβες|Αράβων]] τον ίδιο αιώνα είχαν ως αποτέλεσμα την απώλεια των περισσότερων επαρχιών, συμπεριλαμβανομένων και της [[Ιταλίας]] και όλης της [[Ασία]]ς, εκτός από την [[Ανατολία]]. Οι περιοχές που διατηρήθηκαν ήταν κυρίως [[Έλληνες|ελληνικές]], μετατρέποντας έτσι την Αυτοκρατορία σε μια πολύ πιο συνεκτική ενότητα που τελικά εξελίχτηκε σε μια σαφώς ενσυνείδητη ταυτότητα. Διαφορετικά απ’ ότι τους προηγούμενους αιώνες, προς το τέλος της πρώτης χιλιετίας μ.Χ. εκφράζεται στα βυζαντινά έγγραφα μια ξεκάθαρη αίσθηση [[εθνικισμός|εθνικισμού]]
Η αποτυχία των Βυζαντινών να προστατεύσουν τον [[Πάπας|Πάπα]] από τους [[Λομβαρδοί|Λομβαρδούς]] εξανάγκασε τον Πάπα να αναζητήσει βοήθεια αλλού. Στο αίτημά του απάντησε ο [[Πιπίνος II]] από την Ακουϊτανία, τον οποίο είχε ονομάσει "Πατρίκιο", ένα τίτλο που προκάλεσε μια σοβαρή σύγκρουση. Το [[772]], η Ρώμη έπαψε να μνημονεύει τον αυτοκράτορα που πρώτα κυβερνούσε από την Κωνσταντινούπολη, και στα [[800]] ο [[Καρλομάγνος]] στέφθηκε Ρωμαίος αυτοκράτορας από τον ίδιο τον Πάπα, επίσημα απορρίπτοντας τους [[Βυζαντινοί|Βυζαντινούς]] ως πραγματικούς Ρωμαίους. Σύμφωνα με τη ερμηνεία των γεγονότων από τους Φράγκους, ο [[παπισμός]] κατάλληλα "μετέφερε τη ρωμαϊκή αυτοκρατορική εξουσία από τους Έλληνες στους Γερμανούς, στο όνομα της Μεγαλειότητός του, του Καρόλου".{{ref|36}} Στο εξής, ένας πόλεμος ονομάτων ξέσπασε γύρω από τα ρωμαϊκά αυτοκρατορικά δικαιώματα. Αδυνατώντας να αρνηθούν ότι υπήρχε ένας αυτοκράτορας στην Κωνσταντινούπολη, ικανοποιούνταν αποκηρύσσοντας τον ως διάδοχο της ρωμαϊκής κληρονομιάς με το επιχείρημα ότι οι [[Έλληνες]] δεν είχαν καμιά σχέση με τη ρωμαϊκή κληρονομιά. Ο [[Πάπας Νικολάος Α']] έγραψε στον [[Αυτοκράτορα]] [[Μιχαήλ Γ']], "''Παύσατε να αποκαλείστε 'Αυτοκράτωρ Ρωμαίων,' αφού οι Ρωμαίοι των οποίων ισχυρίζεστε ότι είστε Αυτοκράτορας, είναι στην πραγματικότητα βάρβαροι, κατά τη γνώμη σας''".{{ref|37}}
Στο εξής, ο αυτοκράτορας στην Ανατολή ήταν γνωστός και μνημονευόταν ως ''Αυτοκράτωρ Ελλήνων'' και η χώρα τους ως ''Ελληνική Αυτοκρατορία'', διατηρώντας και τους δύο "Ρωμαϊκούς" τίτλους για τον Φράγκο βασιλιά. Το ενδιαφέρον και των δύο πλευρών ήταν περισσότερο κατ’ όνομα παρά πραγματικό. Καμιά γη δε διεκδικήθηκε ποτέ, αλλά η προσβολή που οι [[Βυζαντινοί]] αισθάνθηκαν για την κατηγορία καταδεικνύει πόσο συναισθηματικά συνδεδεμένοι ήταν με το όνομα ''Ρωμαίος''
===Οι Ρωμαίοι ως έθνος μετά τον 13ο αιώνα===
Σύμφωνα με ορισμένους ιστορικούς οι «Ρωμαίοι» των τελευταίων αιώνων του Βυζαντίου αποτελούσαν έθνος που σε μεγάλο βαθμό, και ειδικά μετά την κατάκτηση της Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους το 1204, ταυτίζεται με το νεώτερο ελληνικό έθνος.<br />
Ο πρώτος που διατύπωσε αυτή την άποψη ήταν ο Α. Καλδέλλης (καθηγητής βυζαντινολόγος στο Παν/μιο του Οχάιο). Κατά τη γνώμη του οι Ρωμαίοι δεν θεωρούσαν τον εαυτό τους Έλληνες πριν το 1204 και ο Ελληνισμός ήταν μια κατασκευή των μορφωμένων η οποία κατά την Αυτοκρατορία της Νίκαιας έγινε το κύριο συστατικό μια εθνικιστικής ιδεολογίας.<ref>Kaldellis Anthony, Hellenism in Byzantium: The Transformations of Greek Identity and the Reception of the Classical Tradition. Cambridge University Press, 31 Ιαν 2008. Διαθέσιμο στο books.google.gr με περιορισμούς.[http://books.google.gr/books?id=iWs0Lh57NvwC&printsec=frontcover&hl=el&source=gbs_v2_summary_r&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false] . Αναφέρεται στο Malatras Christos (2010), υποσημ. 3)</ref>. <br />
Ο Χρήστος Μαλατράς διαπιστώνει ότι οι Ρωμαίοι των πηγών του 12ου-13ου αιώνα αποτελούν εθνική ομάδα που αναφέρεται με τους πρακτικά συνώνυμους όρους ''γένος, έθνος'' και ''φύλο''. Ο όρος «Ρωμαίος» δεν ταυτίζεται με τον υπήκοο του Βυζαντίου αφού αποδίδεται και σε χριστιανούς υπό τον Τούρκο σουλτάνο ενώ υπάρχουν υπήκοοι του Βυζαντίου που δεν θεωρούνται Ρωμαίοι αλλά «αλλογενείς» και «βάρβαροι». Επίσης διαπιστώνει ότι ο όρος δεν είναι κατασκευή των μορφωμένων αφού αναγνωρίζεται και από
=== Βυζαντινοί ===
|