Κοντάκιο: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
Πρόσθεσα στήν δημιουργία καί περιγραφή |
||
Γραμμή 1:
'''Κοντάκιο''', (''κοντάκιον''), λέγεται συνήθως η απαρχή (το προοίμιο) Εκκλησιαστικών Ύμνων που εξ αυτού και μόνο ολόκληροι οι ύμνοι αυτοί χαρακτηρίζονται τελικά και ως κοντάκια . Αποτελεί δε ιδιαίτερο είδος της εκκλησιαστικής ποίησης, που ιστορικά φέρεται να καλλιεργήθηκε περί τον [[6ος αιώνας|6ο]] - [[7ος αιώνας|7ο αιώνα]] . Ἡ δημιουργία, ὀφείλεται ἰδιαίτερα στούς ὕμνους τοῦ Ἐφραίμ τοῦ Σύρου (4ος αἰ.) σέ ἑλληνική μετάφραση (μάλλον ἔπαιξε ρόλο καί τό '''''ἀντίφωνο''''', δλδ τά λόγια πού ἐπανελάμβανε τό ἐκκλησίασμα), σύζευξη Συριακῆς ὑμνογραφίας μέ ἑλληνική γλῶσσα. Ἀποτελεῖ σύνθεση Χριστιανικῆς ὀμιλίας καί ἑλληνικῆς ρητορικῆς καί ἐκφωνεῖται ἀπό ἄμβωνος ἐξελισσόμενο σέ ποιητική ὀμιλία στά τέλη τοῦ 5ου αἰ. καί οὐσιαστικά καταλήγει σέ μουσική ἀπαγγελία<ref>{{Cite book|title = Σημαντικοί Σταθμοί του Ελληνικού Πολιτισμού, στό: Εισαγωγή στον Ελληνικό Πολιτισμό, Τόμος Β΄,|last = Γιαννόπουλος|first = Ιωάννης|publisher = Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμο, ΕΛΠ10/Β|year = 2000|isbn = 960-538-135-4|location = Αθήνα|page = 365}}</ref>. <br />
Το όνομά του οφείλεται στο γεγονός ότι η χρήση του απέβλεπε ως «εισαγωγή» του θέματος του ύμνου που ακολουθούσε. Κάποιοι παράγουν (ετυμολογούν) το όνομα κοντάκιο από το περιορισμένο – σύντομο συνεπώς κοντό σε μήκος. Ενώ άλλοι δε, το όνομα κοντάκιο, το ετυμολογούν από το «κοντό» (= τράπεζα ψαλτηρίου) όπου οι ψάλτες άφηναν, ή συχνά ακουμπούσαν τα λειτουργικά κείμενα. Εξ αυτών ορθότερο φαίνεται μάλλον το πρώτο. Το κοντάκιο απαρτίζεται από μία και μόνο στροφή.
Γραμμή 26:
# Μέγας ποιητής του εκκλησιαστικού αυτού είδους ποίησης υπήρξε ο [[Ρωμανός ο Μελωδός]].
'''<u>Περιεχόμενο τῶν Κοντακίων:</u>'''
α) '''δογματικό''': 6ος-7ος αἰ. Ἀναφέρεται σέ ἐπεισόδια καί πρόσωπα ἀπό Διαθῆκες καί Χριστό, ὑπερασπίζεται ὀρθόδοξο δόγμα καί τό κάνει μέ ποιητικό τρόπο.
β) '''πανηγυρικό''' 8ος-11ος αἰ. ἑορταστικό, κυρίως στήν περίοδο παρακμῆς κοντακίου
γ) '''ἐπίκαιρο''' Ἀνάδειξη γεγονότων ἐπί παραδείγματι Στάση τοῦ Νίκα, θεμελίωση Ἁγίας Σοφίας.
'''<u>Δομή τῶν Κοντακίων:</u>'''
'''Προοίμιο''': μία ἤ δύο ἤ τρεῖς πρώτες στροφές, ἀλλά μέ διαφορετικό ἐφύμνιο, μέτρο καί μουσική ἀπό ὑπόλοιπες στροφές
'''Στροφές''': κυρίως σῶμα ἀπό 18-24 στροφές (ὁνομαζόμενες καί οἴκους ἀπό τήν Συριακή λέξη πού σημαίνει οἰκοδόμημα)
'''Εἰρμός''': ὁ πρώτος οἴκος πού δίνει τό μουσικό καί μετρικό ὑπόδειγμα τῶν ὑπολοίπων στίχων. Ὅταν τό κοντάκιο ἔχει δικό του
μέλος (μελωδία), ὁνομάζεται '''ἰδιόμελο'''. Ὅταν ἔχει πάρει τόν ''εἰρμό'' ἀπό ἄλλο κοντάκιο, ὁνομάζεται '''προσόμοιο'''.
'''Ἐφύμνιο''': Ὁ σύντομος ''στίχος'' μέ τόν ὁποίο κλείνει κάθε οἴκος καί τό προοίμιο.
'''Ἀκροστιχίδα''': Μία φράση πού ὁ ὑμνογράφος φροντίζει νά σχηματίζεται ἀπό τά πρώτα γράμματα τῶν οἴκων (ὄχι, ποτέ τοῦ προοιμίου).
Ἡ ἀκροστιχίδα εἶναι ἄλλοτε ἀλφαβητική (Α-Ω) καί ἄλλοτε ὁνομαστική (π.χ. ΤΟΥ ΤΑΠΕΙΝΟΥ ΡΩΜΑΝΟΥ).
<u>Σημείωση</u>: Στά μισά κοντάκια περίπου, ἡ τελευταῖα στροφή μπορεῖ νά περιέχει προσευχή ἤ νουθεσίες.
[[Κατηγορία:Εκκλησιαστική υμνολογία]]
[[Κατηγορία:Λειτουργική]]
| |||