Γαζής: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

[[Αρχείο:Osman.jpg|thumb|right|200px|Εικονογράφηση του Γαζήγαζή [[Οσμάν Α΄]]]]

Η λέξη "γαζής" είναι αραβική, από τη λέξη '''Ghazw''' (غزو, ''ġazw),'' που προϊσλαμικά είχε την έννοια της επιδρομής με σκοπό το πλιάτσικο.<ref>{{Cite book |title=Μωάμεθ |last=Maxime |first=Rodinson |publisher=Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης |year=(2006), |isbn=960-524-223-0σελ. |location=Ηράκλειο |page=33}}.</ref> Μετά τις [[Άραβες|Αραβικές]] κατακτήσεις του 7ου αιώνα η λέξη ανασημασιοδοτείται και παίρνει την έννοια του "μαχητή της πίστης" (βλ. [[Τζιχάντ]]). Επίσης, χρησιμοποιείται ως τίτλος τιμής στην [[Οθωμανική αυτοκρατορίαΑυτοκρατορία]] από τους [[Μουσουλμάνοι|Μουσουλμάνους]], που συνήθως μεταφράζεται ως "ο θριαμβευτής", και δίδεται σε υψηλόβαθμους αξιωματούχους του στρατού, οι οποίοι έχουν διακριθεί στη μάχη εναντίον εχθρών μη-Μουσουλμάνων.<ref name="eb1911">EB (1911), σελ. 917.</ref>

== Γαζήδες και Οθωμανική Αυτοκρατορία ==
Για τον ρόλο των γαζήδων στην δημιουργία του Οθωμανικού [[Εμιράτο]]υ αρχικά, και έπειτα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ο Πωλ Βίττεκ (Paul Wittek) διατύπωσε τη ''Θέση του Γαζά'' (''Gaza Thesis''), σε μια σειρά διαλέξεων στο School of Oriental and African Studies (SOAS) του [[Πανεπιστήμιο του Λονδίνου|Πανεπιστημίου του Λονδίνου]]. Ο Βίττεκ υποστήριξε πως ο [[Τζιχάντ|Ιερός Πόλεμος]] κατά των απίστων [[Χριστιανοί|χριστιανών]], ήταν ο κύριος ενοποιητικός παράγοντας μεταξύ των μουσουλμάνων τουρκόφωνων νομάδων της [[Μεσαίωνας|Μεσαιωνικής]] [[Μικρά Ασία|Μικράς Ασίας]], στην οποία είχαν εγκατασταθεί μόνιμα από το 1071 και εξής. Οι νομάδες κατά τον Βίττεκ διέθεταν θρησκευτικό ζήλο ο οποίος εκδηλωνόταν με το γαζά και άρα την εδαφική επέκταση και την μεγέθυνση της σφαίρας επιρροής.<ref>{{Cite book |last=Βίττεκ |first=Πωλ |title=Η γένεση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας |publisher=Πορεία |year=(1991), |isbn=978-9-6070-4309-2σελ. |location=Αθήνα |page=43}}.</ref>

Ο Κεμάλ Καφαντάρ (Cemal Kafadar), μεθοδικά διάνθισε αυτή τη θέση, εστιάζοντας στο χώρο της μεθορίου μεταξύ της [[Βυζαντινή Αυτοκρατορία|Βυζαντινής Αυτοκρατορίας]] και των Μουσουλμανικών Εμιράτων της Μικράς Ασίας από τον 13ο αιώνα και εξής, και συγκεκριμένα στον χώρο της [[Βιθυνία]]ς, όπου έζησε, διαμορφώθηκε και έδρασε ο γενάρχης της Οθωμανικής δυναστείας, [[Οσμάν Α΄]]. Ο Καφαντάρ συγκρίνοντας σημαντικά χρονικά της μεθορίου, μιας και οι πηγές της εποχής είναι περιορισμένες, βλέπει πως ο γαζής μπορούσε να συνδυάζει θρησκευτικό ζήλο με επικερδείς δραστηριότητες. Η ισλαμική ηθική δεν απαγόρευε ακόμα και σε [[δερβίσηδες]], δηλαδή μουσουλμάνους μυστικιστές, να περηφανεύονται για τη λεία που απέκτησαν με γενναιότητα σε κάποια επιδρομή. Στις τάξεις των γαζήδων συμμετείχαν και πρώην χριστιανοί όπως ο Κιοσέ Μιχάλ, γενάρχης της οικογένειας των Μιχάλογλου και άλλοι, φανερώνοντας έτσι την δεκτική πλευρά των μαχητών της μεθορίου, όπου οι κοινοί στόχοι, δηλαδή το κέρδος, υπερτερούσαν της μισαλλοδοξίας και της απομόνωσης. Οι γαζήδες είχαν βεβαίως επικεφαλείς, αλλά σε γενικές γραμμές ήταν ίσοι μεταξύ τους. Όταν αυτή η ισορροπία του "πρώτου μεταξύ ίσων" διαταράχθηκε κατά τη βασιλεία του [[Μεχμέτ Β΄]] του Πορθητή, τον 15ο αιώνα πια, οι εκπρόσωποι των "μαχητών της πίστης" αντέδρασαν, καθώς άρχισαν σταδιακά να παραγκωνίζονται μέσα σε ένα κράτος στη διαμόρφωση του οποίου είχαν συμβάλει σημαντικά. Ο Καφαντάρ παραθέτει το στοιχείο πως όταν σάλπιζε ο [[παιάνας]] των γαζήδων που τους καλούσε για μάχη, ο [[σουλτάνος]] έστεκε όρθιος αποδίδοντας τιμή. Ο Μεχμέτ Β΄, ήταν ο πρώτος Οθωμανός σουλτάνος που δεν έστεκε όρθιος, μεταφέροντας και σε συμβολικό επίπεδο την ανάδυση μιας κεντρικής αυτοκρατορικής εξουσίας, έναντι ενός μεθοριακού Εμιράτου γαζήδων.<ref>{{Cite book |last=Καφαντάρ |first=Κεμάλ |title=Ανάμεσα σε δύο κόσμους, η κατασκευή του Οθωμανικού κράτους |publisher=Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης (ΜΙΕΤ2008), |year=2008σσ. |isbn=978-9-6025-0409-3 |location=Αθήνα |pages=15–45}}.</ref>

* [[Ταμερλάνος]], όταν αυτο-ονομάστηκε Γαζής για την αποφασιστική νίκη του στη [[Σμύρνη]] ενάντια στους [[Χριστιανοί|Χριστιανούς]] εχθρούς του, τους περίφημους [[Ιωαννίτες Ιππότες]].<ref>{{Cite book |last=Marozzi |first=Justin |title=Tamerlane: sword of Islam(2004), conqueror of the world |year=2004 |publisher=Harper-Collins-Publisher |location=Μεγάλη Βρετανίασελ. |page=91}}.</ref>

{{παραπομπές|3}}