Νιτρώδες οξύ: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
|||
Γραμμή 128:
</div>
=== Αντιδράσεις
Η [[Οξειδοαναγωγή|αναγωγή]] του οξέος (ή των αλάτων του) δίνει διαφορετικά προϊόντα, ανάλογα με το αναγωγικό μέσο.<ref name="InorgChem">{{cite book|title=Inorganic Chemistry, 3rd Edition|publisher=Pearson|year=2008|isbn=978-0-13-175553-6|page=449|chapter=Chapter 15: The group 15 elements|author1=Catherine E. Housecroft|author2=Alan G. Sharpe}}</ref>
Γραμμή 141:
</div>Αν χρησιμοποιηθεί [[Μέταλλα|μεταλλικός]] [[ψευδάργυρος]] σε [[Βάση|αλκαλικό διάλυμα]], τότε παράγεται [[αμμωνία]] (NH<sub>3</sub>): <div style="text-align: center;">
<math>\mathrm{KNO_2 + 5H_2O + 3Zn \xrightarrow{OH^-} NH_3 + KOH + 3Zn(OH)_2}</math>
</div>Αν χρησιμοποιηθεί υδραζώνιο (N<sub>2</sub>H<sub>5</sub><sup>+</sup>), τότε αρχικά παράγεται [[υδραζωτικό οξύ]] (HN<sub>3</sub>) και τελικά υποξείδιο του αζώτυου και διάζωτο (N<sub>2</sub>):<div style="text-align: center;">
<math>\mathrm{HNO_2 + N_2H_5^+ \xrightarrow{} HN_3 + H_2O + H_3O^+}</math>
<math>\mathrm{HNO_2 + HN_3 \xrightarrow{} N_2O + N_2 + H_2O}</math>
</div>Η οξείδωση από νιτρώδες οξύ έχει [[Χημική κινητική|κινητικό]] έλεγχο έναντι [[Θερμοδυναμική|θερμοδυναμικού]] ελέγχου, όπως καλύτερα επισημαίνεται στο ότι το αραιό διάλυμα νιτρώδους οξέος μπορεί να οξειδώσει I<sup>-</sup> σε I<sub>2</sub>, ενώ αραιό διάλυμα νιτρικού οξέος δεν μπορεί:<div style="text-align: center;">
<math>\mathrm{I_2 + 2e^- \rightleftarrows 2I^- \; (E^0 = 0,54 \;V) }</math><div style="text-align: center;">
<math>\mathrm{NO_3^- + 3H^+ + 2e^-\rightleftarrows HNO_2 + H_2O \; (E^0 = 0,93 \;V) }</math><div style="text-align: center;">
<math>\mathrm{HNO_2 + H^+ + e^-\rightleftarrows NO + H_2O \; (E^0 = 0,98 \;V) }</math>
</div></div></div>Από τα παραπάνω, γίνεται φανερό ότι οι τιμές E<sup>0</sup> για αυτές είναι παρόμοιες, αλλά το νιτρικό οξύ είναι ισχυρότερο οξειδωτικό μέσο. Με βάση, λοιπόν, το γεγονός ότι το αραιό διάλυμα νιτρώδους οξέος μπορεί να οξειδώσει τα ανιόντα ιωδίδιου (I<sup>-</sup>) σε στοιχειακό ιώδιο (I<sub>2</sub>), ενώ το αραιό διάλυμα νιτρικού οξέος όχι δείχνει ότι το νιτρώδες οξύ δρα ταχύτερα από το νιτρικό οξύ, παρ' όλο που το τελευταίο είναι ισχυρότερο οξειδωτικό μέσο.<ref name="InorgChem" />
=== Εφαρμογές στις οργανικές συνθέσις ===
Το νιτρώδες οξύ χρησιμοποιείται στην παραγωγή διαζωνιακών αλάτων:<div style="text-align: center;">
<math>\mathrm{HNO_2 + A_rNH_2 + H^+ \xrightarrow{} ArN_2^+ + H_2O}</math>
</div>Όπου το A<sub>r</sub> παριστάνει μια ρίζα [[Αρύλια|αρυλίου]].
Τέτοια άλατα χρησιμοποιούνται ευρύτατα σε [[Οργανική χημεία|οργανικές συνθέσεις]], για παράδειγμα στην [[αντίδραση Σαντμέγιερ]] (''Sandmeyer reaction'') και στην παραγωγή [[Αζωχρώματα|αζωχρωμάτων]], που είναι έντοντα [[Χρώμα|έγχρωμες]] ενώσεις, οι οποίες αποτελούν τη βάση [[Ποιοτικός έλεγχος|ποιοτικού ελέγχου]] για παρουσία [[Ανιλίνη|ανιλινών]].<ref>Clarke, H. T.; Kirner, W. R. "Methyl Red" Organic Syntheses, Collected Volume 1, p.374 (1941). http://www.orgsyn.org/orgsyn/pdfs/CV1P0374.pdf</ref> Το νιτρώδες οξύ χρηισμοποιείται για την καταστροφή του [[Τοξικότητα|τοξικού]] και δυνάμει [[Έκρηξη|εκρηκτικού]] αζιδίου του νατρίου (NaN<sub>3</sub>). Για τις περισσότερες περιπτώσεις το νιτρώδες οξύ συνήθως παράγεται ''[[in situ]]'' με επίδραση [[Μεταπυριτικό οξύ|μεταπυριτικού οξέος]] σε [[νιτρώδες νάτριο]] (NaNO<sub>2</sub>).ch salts are widely used in [[:en:Organic_synthesis|organic synthesis]], e.g., for the Sandmeyer reaction and in the preparation [[:en:Azo_dye|azo dyes]], brightly colored compounds that are the basis of a qualitative test for [[:en:Aniline|anilines]].<ref>Clarke, H. T.; Kirner, W. R. "Methyl Red" Organic Syntheses, Collected Volume 1, p.374 (1941). http://www.orgsyn.org/orgsyn/pdfs/CV1P0374.pdf</ref> Nitrous acid is used to destroy toxic and potentially explosive [[:en:Sodium_azide|sodium azide]]. For most purposes, nitrous acid is usually formed ''in situ'' by the action of mineral acid on [[:en:Sodium_nitrite|sodium nitrite]]:<ref>{{cite book|url=http://books.nap.edu/openbook.php?record_id=4911&page=165|title=Prudent practices in the laboratory: handling and disposal of chemicals|publisher=[[National Academy Press]]|year=1995|isbn=0-309-05229-7|location=Washington, D.C.}}</ref> It is mainly blue in colour
Nitrous acid is used to prepare [[:en:Diazonium_salt|diazonium salts]]:
== Αναφορές και σημειώσεις ==
| |||