Πανουργιάς: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μΧωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
||
Γραμμή 24:
}}
Ο '''Δημήτριος Ξηρός''' ή '''Πανουργιάς''' ([[1759]] ή [[1767]]-[[1834]]) ήταν οπλαρχηγός της επαρχίας [[Άμφισσα|Αμφίσσης]] (Σάλωνα), καταγόμενος από τον [[Άγιο Γεώργιο Φωκίδος|Άγιο Γεώργιο]] και γεννημένος στη [[Πανουργιάς Φωκίδας|Δρέμισα]], από τους σημαντικότερους οπλαρχηγούς του [[Ελληνική Επανάσταση του 1821|Αγώνα]]<ref name=D/>.
==Βιογραφία==
Το
Σε νεαρή ακόμα ηλικία καταδικάστηκε σε θάνατο, αλλά ένας ισχυρός Οθωμανός της περιοχής, ο Δελή Αχμέτ αφού τον λυπήθηκε και μεσολάβησε ώστε να του χαρίσουν τη ζωή, τον πήρε στην υπηρεσία του. Όταν ο Δελή Αχμέτ έγινε [[κλέφτης]] τον πήρε μαζί του σαν πρωτοπαλίκαρο. Πεθαίνοντας ο Τούρκος κλέφτης, ο Πανουργιάς πήρε τη θέση του και συνεργαζόμενος με τον [[Ανδρέας Βερούσης|Ανδρέα Ανδρούτσο]] έλαβε μέρος στις επιχειρήσεις του [[Λάμπρος Κατσώνης|Λάμπρου Κατσώνη]] την περίοδο 1770-1792 του Ρωσσοτουρκικού Πολέμου και των [[Ορλωφικά|Ορλωφικών]]<ref name=PF/>. Το [[1813]] ο [[Αλή πασάς]], για να απαλλαγεί από τον επικίνδυνο αυτό κλέφτη, τον διόρισε [[αρματωλοί|αρματολό]] της [[Άμφισσα|Αμφίσσης]], αλλά γρήγορα τον αντικατέστησε με τον [[Σουλιώτες|Σουλιώτη]] Λάμπρο Κοσμά. Από το 1817 έως το 1820 ο Πανουργιάς έζησε στα [[Ιωάννινα]], επιτηρούμενος από τον Αλή Πασά, ο οποίος στη διαμάχη του με τον Σουλτάνο, του δίνει την άδεια να επιστρέψει και να αναλάβει ξανά το αρματολίκι των Σαλώνων<ref name=AA/>.
Μυήθηκε στη [[Φιλική Εταιρεία]] και προετοίμασε με επιτυχία την επανάσταση στην Παρνασσίδα στις [[24 Μαρτίου]] [[1821]]<ref name=D>''Εγκυκλοπαίδεια Δομή'', τομ. 12, Αθήνα, σελ. 384</ref>. Ηγήθηκε των οπλαρχηγών Μανίκα, Παπανδριά και Γούρα στην απελευθέρωση της πόλης της [[Άμφισσα | Άμφισσας]] στις 26 Μαρτίου 1821 και πολιόρκησε το κάστρο της, που τελικά παραδόθηκε στις 10 Απριλίου<ref name=AA>[https://archive.org/stream/hoiendoxoihelln00unkngoog#page/n547/mode/2up Αγαπητός Σ. Αγαπητός, ''Οι Ένδοξοι Έλληνες του 1821, ή Οι Πρωταγωνισταί της Ελλάδος'', Τυπογραφείον Α. Σ. Αγαπητού, Εν Πάτραις 1877, σελ. 482-483]</ref>. Έλαβε μέρος στις μάχες της [[μάχη της Αλαμάνας|Αλαμάνας]] και στο [[Μάχη στο Χάνι της Γραβιάς|της Γραβιάς]], όπου μαζί με τον [[Γιάννης Δυοβουνιώτης|Δυοβουνιώτη]] οχυρώθηκαν στα υψώματα γύρω από το χάνι. Λόγω ασθενείας δεν συμμετείχε στη [[Μάχη των Βασιλικών Φθιώτιδας|Μάχη των Βασιλικών]], αλλά έστειλε στη θέση του το γιο του, [[Νάκος Πανουργιάς|Νάκο]], με το ένοπλο σώμα του. Συμμετείχε στην [[Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου]] ως αντιπρόσωπος της επαρχίας [[Άμφισσα|Αμφίσσης]] και πρωταγωνίστησε στην παράδοση του [[Ακροκόρινθος|Ακροκορίνθου]] τον Ιανουάριο του [[1822]]<ref name=D/>.
Εκπόνησε το σχέδιο καύσεως των σιτηρών κατά την κάθοδο του [[Δράμαλης|Δράμαλη]] και αφού αποχώρησε λόγω γήρατος από τον Αγώνα, έχρισε διάδοχό του το γιο του Νάκο στην αρχηγία του σώματός του. Παρ΄ όλα αυτά, τον Ιούλιο του 1824, μετά από πρότασή του, οχυρώνεται στην Άμπλιανη όπου γίνεται μεγάλη μάχη και αποκρούονται πολυάριθμοι Τούρκοι με αρχηγούς τους Γιουσούφ και Αμπάζ Πασά (βλ. [[μάχη της Άμπλιανης]]}<ref>[https://archive.org/stream/hoiendoxoihelln00unkngoog#page/n547/mode/2up Αγαπητός Σ. Αγαπητός, ''Οι Ένδοξοι Έλληνες του 1821, ή Οι Πρωταγωνισταί της Ελλάδος'', Τυπογραφείον Α. Σ. Αγαπητού, Εν Πάτραις 1877, σελ. 486]</ref>. Ο Πανουργιάς δεν έλαβε μέρος στις εμφύλιες διαμάχες του 1825 και προσπάθησε, ανεπιτυχώς, να σώσει τον [[Οδυσσέας Ανδρούτσος|Οδυσσέα Ανδρούτσο]], διαφωνόντας ακόμα και με το γυιό του Νάκο (αναφέρεται χαρακτηριστικά υβριστική του επιστολή}<ref name=D/>.
Διορίστηκε το [[1833]] μέλος της οκταμελούς επιτροπής η οποία συστάθηκε στο Ναύπλιο για να εξετάσει τις υπηρεσίες που είχαν προσφέρει οι αγωνιστές κατά τη διάρκεια της επανάστασης. Πέθανε στις 4 Αυγούστου του [[1834]] στην [[Άμφισσα]]<ref name=PF/>.
Ο γιος του, [[Νάκος Πανουργιάς|Νάκος]] ή Ιωάννης (1801-1863), ήταν Υποστράτηγος και διατέλεσε βουλευτής, ενώ ο εγγονός του, Πανουργιάς (1844-1904), ήταν Συνταγματάρχης και βουλευτής την περίοδο 1892-1898.▼
▲Ο γιος του,
==Βιβλιογραφία==
Γραμμή 47 ⟶ 50 :
| pages = 481-487
}}
==Πηγή==
{{reflist}}
==Εξωτερικές πηγές==
* [http://fokidanet.com/?action=cmsshow&cid=28&id=53&mid=2,28 Ο Πανουργιάς Πανουργιάς από το fokidanet]
*[https://www.perizitito.gr/w-images/FlippingBook/9789609527422/files/9789609527422.pdf ''Πανουργιάδες - Η ιστορία μιας οικογένειας από τα χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης του 1821'', τομ. 1ος, εκδ Ίκαρος, 2012]
*[http://www.e-istoria.com/2013_toyrkokrat%20%288%29.html Π. Πανουργιάς, ''Η μάχη στην Αγία Μαρίνα της Ρούμελης στα 1822'']
|