Πανουργιάς: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μΧωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 24:
}}
 
Ο '''Δημήτριος Ξηρός''' ή '''Πανουργιάς''' ([[1759]] ή [[1767]]-[[1834]]) ήταν οπλαρχηγός της επαρχίας [[Άμφισσα|Αμφίσσης]] (Σάλωνα), καταγόμενος από τον [[Άγιο Γεώργιο Φωκίδος|Άγιο Γεώργιο]] και γεννημένος στη [[Πανουργιάς Φωκίδας|Δρέμισα]], από τους σημαντικότερους οπλαρχηγούς του [[Ελληνική Επανάσταση του 1821|Αγώνα]]<ref name=D/>.
 
==Βιογραφία==
Το όνομάόνομα της οικογενείαςοικογένειάς του είναιήταν '''Ξηρός''' και το πραγματικό όνομα θα ήταν Δημήτριος, αλλά το όνομα αυτό το πήρε από λάθος του νονού του, που κατά μία εκδοχή τον πέρασε για κορίτσι και τον βάφτισε Πανωραία<ref name=PF>[http://clubs.pathfinder.gr/eikosiena/222017</ref>. Το''Οπλαρχηγός [[1790]]Πανουργιάς'' εντάχθηκεαπό στοτο σώμα του [[κλέφτες|κλέφτη]pathfinder.gr]</ref>, [[Ανδρέαςενώ Βερούσης|Ανδρέωςκατά Βερούση]]δεύτερη {{εκκρεμείεξ΄ παραπομπή|και συμμετείχε στα [[Ορλωφικά]] ως πρωτοπαλίκαρο|Τααιτίας γεγονόταεπίθεσης των ΟρλωφικώνΤούρκων εξελίχθηκαντην το 1770}}. Το [[1813]] ο [[Αλή πασάς]] τον διόρισε [[αρματωλοί|αρματολό]]ώρα της βάφτισης<ref>[[Άμφισσα|Αμφίσσης]], αλλά τον αντικατέστησε γρήγορα με τον [[Σουλιώτες|Σουλιώτη]] Λάμπρο Κοσμάhttp://www.kathimerini.gr/327286/article/epikairothta/ellada/panoyrgias-panoyrgias-o-strathgos-poy-antista8hke-sth-xoynta Αργότερααπό όμωςτην μπήκε στην αυλή του [[Αλή Πασάς|Αλή πασά]]Καθημερινή, παρά τη σύγκρουσή του με τον [[Οδυσσέας Ανδρούτσος|Οδυσσέα Ανδρούτσο]2-7-2008]</ref>.
 
Σε νεαρή ακόμα ηλικία καταδικάστηκε σε θάνατο, αλλά ένας ισχυρός Οθωμανός της περιοχής, ο Δελή Αχμέτ αφού τον λυπήθηκε και μεσολάβησε ώστε να του χαρίσουν τη ζωή, τον πήρε στην υπηρεσία του. Όταν ο Δελή Αχμέτ έγινε [[κλέφτης]] τον πήρε μαζί του σαν πρωτοπαλίκαρο. Πεθαίνοντας ο Τούρκος κλέφτης, ο Πανουργιάς πήρε τη θέση του και συνεργαζόμενος με τον [[Ανδρέας Βερούσης|Ανδρέα Ανδρούτσο]] έλαβε μέρος στις επιχειρήσεις του [[Λάμπρος Κατσώνης|Λάμπρου Κατσώνη]] την περίοδο 1770-1792 του Ρωσσοτουρκικού Πολέμου και των [[Ορλωφικά|Ορλωφικών]]<ref name=PF/>. Το [[1813]] ο [[Αλή πασάς]], για να απαλλαγεί από τον επικίνδυνο αυτό κλέφτη, τον διόρισε [[αρματωλοί|αρματολό]] της [[Άμφισσα|Αμφίσσης]], αλλά γρήγορα τον αντικατέστησε με τον [[Σουλιώτες|Σουλιώτη]] Λάμπρο Κοσμά. Από το 1817 έως το 1820 ο Πανουργιάς έζησε στα [[Ιωάννινα]], επιτηρούμενος από τον Αλή Πασά, ο οποίος στη διαμάχη του με τον Σουλτάνο, του δίνει την άδεια να επιστρέψει και να αναλάβει ξανά το αρματολίκι των Σαλώνων<ref name=AA/>.
Μυήθηκε στη [[Φιλική Εταιρεία]] και προετοίμασε με επιτυχία την επανάσταση στην Παρνασσίδα στις [[24 Μαρτίου]] [[1821]]. Ηγήθηκε των οπλαρχηγών στην απελευθέρωση της [[Άμφισσα|Αμφίσσης]]. Έλαβε μέρος στις μάχες της [[μάχη της Αλαμάνας|Αλαμάνας]] και στο [[Χάνι της Γραβιάς]]. Λόγω ασθενείας δεν συμμετείχε στη [[Μάχη των Βασιλικών Φθιώτιδας|Μάχη των Βασιλικών]], αλλά έστειλε στη θέση του το γιο του, Νάκο, με το ένοπλο σώμα του.
 
Μυήθηκε στη [[Φιλική Εταιρεία]] και προετοίμασε με επιτυχία την επανάσταση στην Παρνασσίδα στις [[24 Μαρτίου]] [[1821]]<ref name=D>''Εγκυκλοπαίδεια Δομή'', τομ. 12, Αθήνα, σελ. 384</ref>. Ηγήθηκε των οπλαρχηγών Μανίκα, Παπανδριά και Γούρα στην απελευθέρωση της πόλης της [[Άμφισσα | Άμφισσας]] στις 26 Μαρτίου 1821 και πολιόρκησε το κάστρο της, που τελικά παραδόθηκε στις 10 Απριλίου<ref name=AA>[https://archive.org/stream/hoiendoxoihelln00unkngoog#page/n547/mode/2up Αγαπητός Σ. Αγαπητός, ''Οι Ένδοξοι Έλληνες του 1821, ή Οι Πρωταγωνισταί της Ελλάδος'', Τυπογραφείον Α. Σ. Αγαπητού, Εν Πάτραις 1877, σελ. 482-483]</ref>. Έλαβε μέρος στις μάχες της [[μάχη της Αλαμάνας|Αλαμάνας]] και στο [[Μάχη στο Χάνι της Γραβιάς|της Γραβιάς]], όπου μαζί με τον [[Γιάννης Δυοβουνιώτης|Δυοβουνιώτη]] οχυρώθηκαν στα υψώματα γύρω από το χάνι. Λόγω ασθενείας δεν συμμετείχε στη [[Μάχη των Βασιλικών Φθιώτιδας|Μάχη των Βασιλικών]], αλλά έστειλε στη θέση του το γιο του, [[Νάκος Πανουργιάς|Νάκο]], με το ένοπλο σώμα του. Συμμετείχε στην [[Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου]] ως αντιπρόσωπος της επαρχίας [[Άμφισσα|Αμφίσσης]] και πρωταγωνίστησε στην παράδοση του [[Ακροκόρινθος|Ακροκορίνθου]] τον Ιανουάριο του [[1822]]<ref name=D/>.
Συμμετείχε στην [[Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου]] ως αντιπρόσωπος της επαρχίας [[Άμφισσα|Αμφίσσης]] και πρωταγωνίστησε στην παράδοση του [[Ακροκόρινθος|Ακροκορίνθου]] τον Ιανουάριο του [[1822]]. Εκπόνησε το σχέδιο καύσεως των σιτηρών κατά την κάθοδο του [[Δράμαλης|Δράμαλη]] και αφού αποχώρησε λόγω γήρατος από τον Αγώνα, έχρισε διάδοχό του το γιο του Νάκο στην αρχηγία του σώματός του.
 
Εκπόνησε το σχέδιο καύσεως των σιτηρών κατά την κάθοδο του [[Δράμαλης|Δράμαλη]] και αφού αποχώρησε λόγω γήρατος από τον Αγώνα, έχρισε διάδοχό του το γιο του Νάκο στην αρχηγία του σώματός του. Παρ΄ όλα αυτά, τον Ιούλιο του 1824, μετά από πρότασή του, οχυρώνεται στην Άμπλιανη όπου γίνεται μεγάλη μάχη και αποκρούονται πολυάριθμοι Τούρκοι με αρχηγούς τους Γιουσούφ και Αμπάζ Πασά (βλ. [[μάχη της Άμπλιανης]]}<ref>[https://archive.org/stream/hoiendoxoihelln00unkngoog#page/n547/mode/2up Αγαπητός Σ. Αγαπητός, ''Οι Ένδοξοι Έλληνες του 1821, ή Οι Πρωταγωνισταί της Ελλάδος'', Τυπογραφείον Α. Σ. Αγαπητού, Εν Πάτραις 1877, σελ. 486]</ref>. Ο Πανουργιάς δεν έλαβε μέρος στις εμφύλιες διαμάχες του 1825 και προσπάθησε, ανεπιτυχώς, να σώσει τον [[Οδυσσέας Ανδρούτσος|Οδυσσέα Ανδρούτσο]], διαφωνόντας ακόμα και με το γυιό του Νάκο (αναφέρεται χαρακτηριστικά υβριστική του επιστολή}<ref name=D/>.
Διορίστηκε το [[1833]] μέλος της οκταμελούς επιτροπής εκδουλεύσεων και πέθανε στις 4 Αυγούστου του [[1834]] στην [[Άμφισσα]].
 
Διορίστηκε το [[1833]] μέλος της οκταμελούς επιτροπής η οποία συστάθηκε στο Ναύπλιο για να εξετάσει τις υπηρεσίες που είχαν προσφέρει οι αγωνιστές κατά τη διάρκεια της επανάστασης. Πέθανε στις 4 Αυγούστου του [[1834]] στην [[Άμφισσα]]<ref name=PF/>.
Ο γιος του, [[Νάκος Πανουργιάς|Νάκος]] ή Ιωάννης (1801-1863), ήταν Υποστράτηγος και διατέλεσε βουλευτής, ενώ ο εγγονός του, Πανουργιάς (1844-1904), ήταν Συνταγματάρχης και βουλευτής την περίοδο 1892-1898.
 
Ο γιος του, [[Νάκος Πανουργιάς|Νάκος]] ή Ιωάννης (1801-1863), ήταν Υποστράτηγος και διατέλεσε βουλευτής, ενώ ο εγγονός του, Πανουργιάς (1844-1904), ήταν Συνταγματάρχης και βουλευτής την περίοδο 1892-1898.
 
==Βιβλιογραφία==
Γραμμή 47 ⟶ 50 :
| pages = 481-487
}}
 
==Πηγή==
* [http://www.fokidanet.com/ Φωκίδα Net]
{{reflist}}
 
==Εξωτερικές πηγές==
* [http://fokidanet.com/?action=cmsshow&cid=28&id=53&mid=2,28 Ο Πανουργιάς Πανουργιάς από το fokidanet]
*[https://www.perizitito.gr/w-images/FlippingBook/9789609527422/files/9789609527422.pdf ''Πανουργιάδες - Η ιστορία μιας οικογένειας από τα χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης του 1821'', τομ. 1ος, εκδ Ίκαρος, 2012]
*[http://www.e-istoria.com/2013_toyrkokrat%20%288%29.html Π. Πανουργιάς, ''Η μάχη στην Αγία Μαρίνα της Ρούμελης στα 1822'']