Ζωφόρος: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μΧωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 1:
[[Εικόνα:Doric.png|thumb|200 px|right|Ένδειξη θέσης ζωφόρου]]
Με τη λέξη "'''ζωφόρος"''' ή ''διάζωμα'' στην [[αρχιτεκτονική]] και την [[αρχαιολογία]] χαρακτηρίζεται σπουδαίο αρχιτεκτονικό στοιχείο που προσδίδει μια κομψότητα στο επιστέγασμα των κτιρίων. Αποτελεί μια διακοσμητική ταινία που περιτρέχει το οικοδόμημα. Βρίσκεται συνήθως στην εξωτερική όψη του κτιρίου που μαζί με το [[γείσο]] και το [[επιστύλιο]] αποτελούν το λεγόμενο [[Θριγκός|θριγκό]]. Όταν αυτό το διάζωμα φέρει μεταξύ των άλλων παραπάνω τμημάτων του Θρογκούθριγκού ανάγλυφες παραστάσεις τότε η δημιουργούμενη σειρά αυτών λέγεται '''ζωφόρος'''. Η διαφορά της ζωφόρου από το απλό διάζωμα βρίσκεται στην ίδια την ετυμολογία της λέξης, που σημαίνει κυριολεκτικά ''φέρω ζωή''.
 
Εν γένει αποτελεί τμήμα της ανωδομής των αρχαίων ναών και συγκεκριμένα του [[σηκός|σηκού]] και βρίσκεται κοντά στην μαρμάρινη οροφή. Στην προκειμένη περίπτωση η ζωφόρος στην αρχαιότητα είναι γεμάτη παραστάσεις ανθρώπων, ζώων ή μυθικών πλασμάτων και αποτελεί ιδιαίτερο γνώρισμα του [[Ιωνικός ρυθμός|ιωνικού ρυθμού]]. Απαντάται όμως και σε αρχαίους ναούς δωρικού ρυθμού. Ειδικά στον [[Παρθενώνας|Παρθενώνα]] που ανήκει στον [[Δωρικός ρυθμός|δωρικό ρυθμό]] η ζωφόρος περιτρέχει όλο το πάνω μέρος του σηκού ενώ η εξωτερική ανωδομή του ναού επιστέφεται από μετόπες και τρίγλυφα.
*Σημειώνεται ότι ενώ στους ναούς δωρικού ρυθμού αντί ζωφόρου φέρονται μετόπες και τρίγλυφα, στον Παρθενώνα συνδυάζονται και τα δύο αυτά αρχιτεκτονικά στοιχεία.
Όταν το διάζωμα φέρει ανάγλυφη και συνεχή μυθολογική ή ιστορική παράσταση και στις τέσσερις πλευρές του μνημείου ή ολοκυκλικά θόλων ή περιμετρικά πολύπλευρών μνημείων τότε είναι ισοϋψής με το κάτω αυτής επιστύλιο που στηρίζεται στους [[κίονας|κίονες]]. Ειδικότερα η ζωφόρος του Παρθενώνα καλύπτει και τις τέσσερις πλευρές στη οποία και απεικονίζεται "εν σειρά" η πομπή των [[Παναθήναια|Παναθηναίων]] επί φερώνυμων πλακών από [[Πεντελικό όρος#Το μάρμαρο Πεντέλης|πεντελικό μάρμαρο]] ύψους 1 μέτρου και μήκους 1,60 μ. Στην ανατολική πλευρά απεικονίζεται η ετοιμασία προς θυσία, στη δυτική η προετοιμασία της πομπής και στις εκατέρωθεν πλευρές η όλη πομπή (οδηγοί μεσφάγια, κιθαριστές, αυλιτές, πλήθος κόσμου, άρματα και ιππείς.
 
Το ανώτερο μέρος των τοίχων του [[πρόναος|πρόναου]] και του [[οπισθόδομος|οπισθοδόμου]] του [[Ναός του Ηφαίστου|ναού του Ηφαίστου]] (του άλλοτε Θησείου), είχε κοσμηθεί με ζωφόρο με παράσταση της μάχης των [[Λαπίθες|Λαπιθών]] και των [[Κένταυροι|Κενταύρων]] (δυτικά), και της μάχης του [[Θησέας|Θησέα]] και των [[Παλλαντίδες|Παλλαντιδών]], (ανατολικά). Επίσης το επιστύλιο του αρχαίου ναού στην Άσσο της Τρωάδας[[Τρωάδα]]ς, δωρικού ρυθμού, έφερε ζωφόρο με μυθικές αυτούσιες παραστάσεις, σφίγγες, τον Ηρακλή κατά Κενταύρων, συμπόσιο, και [[Νηρηίδες]] απομακρυνόμενες.<br>
Αντίθετα σε πολλούς αρχαίους ναούς στη [[Μικρά Ασία]], ιωνικού ρυθμού, δεν απαντάται ζωφόρος. Σ΄ αυτούς πάνω από το επιστύλιο είναι οι οδοντωτές προεξοχές του γείσου που λέγονται ''γεισίποδες'' ή ''οδόντες'' (γείσου). Αυτή την αρχιτεκτονική γραμμή τήρησαν οι αρχιτέκτονες μέχρι την [[ελληνιστική περίοδος|ελληνιστική περίοδο]] όπου και απαντάται στο βωμό της [[Πέργαμος|Περγάμου]]. Αν και θεωρείται πως η ζωφόρος εισήχθηκε στην αρχαία ελλαδική ηπειρωτική χώρα από την Ίωνία εντούτοις στον αττικο-ιωνικό ρυθμό "γεισίποδες" δεν υπάρχουν, αντ΄ αυτών αναπτύχθηκε η ζωφόρος που περιβάλλει το οικοδόμημα χωρίς διακοπή.
 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/wiki/Ζωφόρος"