Γρηγόριος Νεοκαισαρείας: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Κατόπιν, επέστρεψε στον [[Πόντος|Πόντο]] γύρω στο [[238]], όπου και χειροτονήθηκε ως [[επίσκοπος]]. Αν και λέγεται ότι το εκκλησίασμά του αποτελούνταν από μόνο 17 Χριστιανούς αρχικά, ο ιεραποστολικός του ζήλος είχε ως αποτέλεσμα τη μεταστροφή της πλειονότητας των παγανιστών της πόλης στον Χριστιανισμό, σε βαθμό που παρέμειναν μόνο 17 παγανιστές όταν πέθανε. Θεωρείται ότι εκτέλεσε μεγάλο αριθμό [[Θαύμα|θαυμάτων]] και γι' αυτό το λόγο του δόθηκε η προσωνυμία «Θαυματουργός»<ref>«{{Πολυτονικό|Ἐν προσευχαῖς γρηγορῶν, ταῖς τῶν θαυμάτων ἐργασίαις ἐγκαρτερῶν, ἐπωνυμίαν ἐκτήσω τὰ κατορθώματα, ἀλλὰ πρέσβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ, Πάτερ Γρηγόριε, φωτίσαι τὰς ψυχὰς ἡμῶν, μὴ ποτὲ ὑπνώσωμεν, ἐν ἁμαρτίαις εἰς θάνατον}}». (''Απολυτίκιον'', Ήχος πλ. δ') «{{Πολυτονικό|Θαυμάτων πολλῶν, δεξάμενος ἐνέργειαν, σημείοις φρικτοῖς, τοὺς δαίμονας ἐπτόησας, καὶ τὰς νόσους ἤλασας τῶν ἀνθρώπων, πάνσοφε Γρηγόριε· διὸ καλῇ θαυματουργός, τὴν κλῆσιν ἐξ ἔργων κομισάμενος}}». (''Κοντάκιον'', Ήχος β', «Τα άνω ζητών»)</ref>. Σύμφωνα με τον [[Γρηγόριος Νύσσης|Γρηγόριο Νύσσης]]<ref>''Εις τον Βίον του Αγίου Γρηγορίου του Θαυματουργού'', διαθέσιμο [http://patrologia.ct.aegean.gr/PG_Migne/Gregory%20of%20Nyssa_PG%2044-46/De%20vita%20Gregorii%20Thaumaturgi.pdf εδώ], στον ιστότοπο [http://patrologia.ct.aegean.gr/ patrologia.ct.aegean.gr] {{pdf}}.</ref>, ο οποίος αποτελεί την πιο αξιόπιστη βιογραφική πηγή εν μέσω ασαφειών και θρύλων, θεωρείται ότι ήταν το πρώτο άτομο που είναι γνωστό ότι έλαβε όραμα της [[Παναγία|Παναγίας]] (μαζί με τον [[Ιωάννη τον Βαπτιστή]]), βάσει του οποίου κατέγραψε μια ομολογία σχετικά με το δόγμα της [[Αγία Τριάδα|Αγίας Τριάδας]]. Ο [[Βασίλειος Καισαρείας]] καταγράφει σε έναν λόγο του ότι για τα πνευματικά του χαρίσματα και την χάρη των θαυμάτων του Γρηγορίου «{{Πολυτονικό|δεύτερος [[Μωυσής|Μωϋσῆς]] παρ΄ αὐτῶν τῶν ἐχθρῶν τῆς Ἐκκλησίας ἀνηγορεύετο}}»<ref>«{{Πολυτονικό|Οἷόν τινα λαμπτῆρα περιφανῆ μέγαν ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ τοῦ Θεοῦ διαλάμψαντα· ὃς φοβερὸν μὲν εἶχεν ἐκ τῆς τοῦ Πνεύματος συνεργίας κατὰ δαιμόνων τὸ κράτος· τοσαύτην δὲ ἔλαβε τοῦ λόγου τὴν χάριν εἰς ὑπακοὴν πίστεως ἐν τοῖς ἔθνεσιν͵ ὥστε ἑπτακαίδεκα μόνους Χριστιανοὺς παραλαβών͵ ὅλον τὸν λαὸν τόν τε ἀστικὸν καὶ τὸν χωριτικὸν διὰ τῆς ἐπιγνώσεως προσήγαγε τῷ Θεῷ. Ἐκεῖνος καὶ ποταμῶν ῥεῖθρα μετέστησεν͵ ἐπιτάξας αὐτοῖς ἐν τῷ ὀνόματι τῷ μεγάλῳ τοῦ Χριστοῦ· καὶ λίμνην ἐξήρανεν ὑπόθεσιν πολέμου φέρουσαν ἀδελφοῖς πλεονέκταις. Αἱ δὲ τῶν μελλόν των προαγορεύσεις τοιαῦται͵ ὡς μηδὲν τῶν μεγάλων προφητῶν ἀποδεῖν. Καὶ ὅλως μακρὸν ἂν εἴη τοῦ ἀνδρὸς διηγεῖσθαι τὰ θαύματα͵ ὃς τῇ ὑπερβολῇ τῶν ἐν αὐτῷ χαρισμάτων͵ τῶν ἐνεργουμένων ὑπὸ τοῦ Πνεύματος ἐν πάσῃ δυνάμει καὶ σημείοις καὶ τέρασι͵ δεύτερος Μωϋσῆς παρ΄ αὐτῶν τῶν ἐχθρῶν τῆς Ἐκκλησίας ἀνηγορεύετο. Οὕτως αὐτῷ ἐν παντὶ λόγῳ καὶ ἔργῳ τῶν ἐπιτελουμένων διὰ τῆς χάριτος οἷόν τι φῶς ἐπέλαμπε͵ μήνυμα τῆς οὐρανίου δυνάμεως͵ τῆς ἐκ τοῦ ἀφανοῦς παρεπομένης αὐτῷ}}». ([[Βασίλειος Καισαρείας]], ''Περί του Αγίου Πνεύματος'', κεφ. ΚΘ' [29.74.8-26])</ref>. Αναφέρεται ότι η [[αγία Μακρίνα η Πρεσβυτέρα]] άκουσε πολλά από τα κηρύγματα του Γρηγορίου όταν ήταν νέα, με συνέπεια να τα μεταδώσει στους εγγονούς της [[Βασίλειος Καισαρείας|Βασίλειο Καισαρείας]] και [[Γρηγόριος Νύσσης|Γρηγόριο Νύσσης]].

Τα έργα του Γρηγόριου έχουν διασωθεί σε ιδιαίτερα αποσπασματική κατάσταση. Ονομαστός παραμένει ο αποχαιρετιστήριος λόγος του ''Εις Ωριγένην Προσφωνητικός'' μετά το πέρας των σπουδών του, όπου εξυμνείται η διδακτική δεινότητα του Ωριγένη. Άλλα έργα του που σώζονται είναι η ''Επιστολή Κανονική Περί των εν τη Καταδρομή των Βαρβάρων [[Ειδωλόθυτα]] Φαγόντων ή και Έτερα τινά Πλημμελησάντων'', ''Προς Τατιανόν Περί Ψυχής Λόγος Κεφαλαιώδης'', Λόγοι ''Εις τον Ευαγγελισμόν της Παναγίας Θεοτόκου και Αεί Παρθένου της Μαρίας'', ''Λόγος εις τους Αγίους Πάντας'', Ομιλία ''Εις τον Εκκλησιαστήν'', αποσπάσματα από σχολιολόγια στο [[Ευαγγέλιο του Ματθαίου]], στον [[Ιερεμία (βιβλίο)|Ιερεμία]] και στον [[Ιώβ (βιβλίο)|Ιώβ]]. Ο Γρηγόριος μετέφρασε σε απλούστερα [[Ελληνική γλώσσα|ελληνικά]] το βιβλίο του [[Εκκλησιαστής (βιβλίο)|Εκκλησιαστή]] με βάση τη [[Μετάφραση των Εβδομήκοντα]]<ref>''Μετάφρασις εις τον Εκκλησιαστήν του Σολομώντος'', διαθέσιμο [http://patrologia.ct.aegean.gr/PG_Migne/Gregory%20Thaumaturgus_PG%2010/Metaphrasis%20in%20Ecclesiasten%20Salamonis.pdf εδώ], στον ιστότοπο [http://patrologia.ct.aegean.gr/ patrologia.ct.aegean.gr] {{pdf}}. Διαθέσιμο στα αγγλικά [http://www.catholic-forum.com/saints/stg40003.htm εδώ], στον ιστότοπο [http://www.catholic-forum.com/ catholic-forum.com].</ref>.