Αρχιεπισκοπή Αχρίδος (Βόρειας Μακεδονίας): Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μΧωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 12:
==Προϊστορία του σχίσματος==
[[Αρχείο:INICIJATIVEN ODBOR ZA mpc 1945.jpg|μικρογραφία|Επιστολή της Επιτροπής Πρωτοβουλίας που απευθύνεται στο Οικονομικό Συμβούλιο του προεδρείου της Αντιφασιστικής Συνέλευσης για την Λαϊκή Απελευθέρωση της "Μακεδονίας" (ASNOM), ζητώντας την οργάνωση της "Μακεδονικής" Ορθόδοξης Εκκλησίας, Σκόπια, 3 Φεβρουαρίου 1945.]]
Από το [[1922]] οι επαρχίες της σημερινής [[ΠΓΔΜ]] (Νότιας Σερβίας κατά τους Σέρβους) και Παλαιάς Σερβίας ανήκαν στο [[Πατριαρχείο Σερβίας]]. <ref> Δημήτριος Γόνης, Ιστορία των Ορθοδόξων Εκκλησιών Βουλγαρίας και Σερβίας, εκδ.Συμμετρία, Αθήνα, 1996, σελ.265</ref> Όταν στην διάρκεια του Β΄Παγκοσμίου πολέμου οι Βούλγαροι κατέλαβαν τη Νότια Σερβία, στα πλαίσια των μέτρων που έλαβαν για την προσάρτηση της περιοχής ήταν η απομάκρυνση των σέρβων επισκόπων και ιερέων και η αντικατάστασή τους από Βουλγάρους. Έτσι ο Σκοπίων Ιωσήφ και Ζλετόβου και Στρωμνίτσας Βικέντιος απομακρύνθηκαν. Όταν ολοκληρώθηκε ο πόλεμος οι απομακρυσμένοι σέρβοι ιερείς και αρχιερείς δεν τους επιτράπηκε από το Κομμουνιστικό Κόμμα Γιουγκοσλαβίας να γυρίσουν πίσω .
Όταν στην διάρκεια του Β΄Παγκοσμίου πολέμου οι Βούλγαροι κατέλαβαν τη Νότια Σερβία, στα πλαίσια των μέτρων που έλαβαν για την προσάρτηση της περιοχής ήταν η απομάκρυνση των σέρβων επισκόπων και ιερέων και η αντικατάστασή τους από Βουλγάρους. Έτσι ο Σκοπίων Ιωσήφ και Ζλετόβου και Στρωμνίτσας Βικέντιος απομακρύνθηκαν. Όταν ολοκληρώθηκε ο πόλεμος οι απομακρυσμένοι σέρβοι ιερείς και αρχιερείς δεν τους επιτράπηκε από το Κομμουνιστικό Κόμμα Γιουγκοσλαβίας να γυρίσουν πίσω .
 
=== Η α΄ Κληρικολαϊκή συνέλευση ===
Στα [[Σκόπια]] συγκροτήθηκε Επιτροπή πρωτοβουλίας με σκοπό την οργάνωση αυτοκέφαλης Ορθόδοξης Εκκλησίας στη σημερινή Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας. Στις [[4 Μαρτίου]] [[1945]] συγκαλείται Κληρικολαϊκή Συνέλευση στα Σκόπια και επικαλούμενη α)την εκκλησιαστική ιστορία και παράδοση β)τους κανόνες ιζ’ της Δ’ Οικουμενικής και λη’ της Πενθέκτης, γ) την ύπαρξη και διατήρηση της Αρχιεπισκοπής Αχρίδος για οκτώ αιώνες δ)την μη κατάργηση της Αρχιεπισκοπής αυτής το [[1767]] και τέλος ε)την ελευθερία και την κρατικότητα των Σκοπίων ζητούσε α)την ανανέωση της Αρχιεπισκοπής Αχρίδος ως Σλαβομακεδονικής Αυτοκέφαλης Εκκλησίας β)ο κλήρος και οι επίσκοποι να κατάγονται από τη γιουγκοσλαβική Μακεδονία γ) η σλαβομακεδονική γλώσσα να χρησιμοποιείται στη διοίκηση και τη λατρεία της Εκκλησίας. Παράλληλα ζητούσαν ο νέος αρχιεπίσκοπος να χειροτονηθεί στην Αχρίδα. <ref> Δημήτριος Γόνης, Ιστορία των Ορθοδόξων Εκκλησιών Βουλγαρίας και Σερβίας, εκδ.Συμμετρία, Αθήνα, 1996, σελ.266</ref>
 
=== Η αντίδραση Σερβικής Εκκλησίας ===
Η κληρικολαϊκή συνέλευση χαρακτηρίστηκε ως αντικανονική. Μάλιστα σχεδιαζόταν να αποσταλεί στα Σκόπια ο Ιωσήφ Σκοπίων προκειμένου να εξετάσει από κοντά την κατάσταση, αλλά δεν του επετράπη από το Ομοσπονδιακό Υπουργείο Εξωτερικών. Όταν συνεκλήθη η Σύνοδος του Σερβικού Πατριαρχείου στις [[22 Σεπτεμβρίου]] του [[1945]], ζήτησε την επιστροφή στο πριν το [[1941]] καθεστώς για την Εκκλησία των Σκοπίων, δηλαδή ως αναπόσπαστου κομματιού του Σερβικού Πατριαρχείου.
 
=== Η αντίδραση των Σκοπίων ===
[[Αρχείο:Coat of arms of the Macedonian Orthodox Church.svg|thumb|150px|Πρώιμο έμβλημα της Μακεδονικής Ορθόδοξης Εκκλησίας - Αρχιεπισκοπή Οχρίδας.]]
 
Τον Μάιο του [[1946]] συγκαλείται συνέλευση των ιερέων της δημοκρατίας. Η συνέλευση υποχώρησε από το αίτημα της αυτοκεφαλίας συμβιβαζόμενη σε ένα καθεστώς εσωτερικής αυτοδιοίκησης. Ταυτόχρονα ζητούσε την διάλυση του Πατριαρχείου Σερβίας μέσα από την αντικατάστασή του από ‘’Αρχιερατική«Αρχιερατική Σύνοδο της Εκκλησίας της Γιουγκοσλαβίας’’Γιουγκοσλαβίας» στην οποία θα συμμετέχουν οι εθνικοί αρχιερείς κάθε μιας δημοκρατίας της Γιουγκασλαβίας. Δύο χρόνια αργότερα, τον Μάιο του [[1948]] επανήλθαν με νέες προτάσεις τους προς το Σερβικό Πατριαρχείο: εγκαταλείπουν την θέση της Πανγιουγκοσλαβικής Εκκλησίας, ικανοποιούνται με την αυτονομία και την εξάρτησή τους από Σερβικό Πατριαρχείο. Οι υποχωρήσεις τους θα συνεχιστούν ως προς την εξάρτηση από το Σερβικό Πατριαρχείο, προκειμένου να εξασφαλίσουν επισκόπους που δεν είχαν, αναγκαίους για να τελέσουν χειροτονίες κατώτερων κληρικών. Το [[1954]] η Επιτροπή πρωτοβουλίας επανήλθε με νέες υποχωρήσεις: η σλαβομακεδονική γλώσσα να χρησιμοποιείται μόνο στη διοίκηση της εκκλησίας ενώ η εκκλησιαστική σλαβονική στη λατρεία. Στάσιμη παρέμεινε η κατάσταση για όλα αυτά τα χρόνια . Όμως το [[1957]] και [[1958]] θα ανταλλαγούν επισκέψεις ανάμεσα στην Επιτροπή πρωτοβουλίας και τον Πατριάρχη Σερβίας Βικέντιο. Η Σερβική Εκκλησία προέβαλε όμως κανονικά κωλύματα για την εκλογή των νέων επισκόπων επειδή ήταν έγγαμοι.<ref> Δημήτριος Γόνης, Ιστορία των Ορθοδόξων Εκκλησιών Βουλγαρίας και Σερβίας, εκδ.Συμμετρία, Αθήνα, 1996, σελ.272</ref> Τελικά ο αιφνίδιος θάνατος του Βικεντίου ανέτρεψε τις εξελίξεις.
Δύο χρόνια αργότερα, τον Μάιο του [[1948]] επανήλθαν με νέες προτάσεις τους προς το Σερβικό Πατριαρχείο: εγκαταλείπουν την θέση της Πανγιουγκοσλαβικής Εκκλησίας, ικανοποιούνται με την αυτονομία και την εξάρτησή τους από Σερβικό Πατριαρχείο. Οι υποχωρήσεις τους θα συνεχιστούν ως προς την εξάρτηση από το Σερβικό Πατριαρχείο, προκειμένου να εξασφαλίσουν επισκόπους που δεν είχαν, αναγκαίους για να τελέσουν χειροτονίες κατώτερων κληρικών. Το [[1954]] η Επιτροπή πρωτοβουλίας επανήλθε με νέες υποχωρήσεις : η σλαβομακεδονική γλώσσα να χρησιμοποιείται μόνο στη διοίκηση της εκκλησίας ενώ η εκκλησιαστική σλαβονική στη λατρεία.
Στάσιμη παρέμεινε η κατάσταση για όλα αυτά τα χρόνια . Όμως το [[1957]] και [[1958]] θα ανταλλαγούν επισκέψεις ανάμεσα στην Επιτροπή πρωτοβουλίας και τον Πατριάρχη Σερβίας Βικέντιο. Η Σερβική Εκκλησία προέβαλε όμως κανονικά κωλύματα για την εκλογή των νέων επισκόπων επειδή ήταν έγγαμοι. <ref> Δημήτριος Γόνης, Ιστορία των Ορθοδόξων Εκκλησιών Βουλγαρίας και Σερβίας, εκδ.Συμμετρία, Αθήνα, 1996, σελ.272</ref> Τελικά ο αιφνίδιος θάνατος του Βικεντίου ανέτρεψε τις εξελίξεις.
 
=== Η β΄ Κληρικολαϊκή συνέλευση ===
Τον [[Οκτώβριος |Οκτώβριο]] του [[1958]] συγκλήθηκε νέα κληρικολαϊκή συνέλευση στην [[Αχρίδα]] και αποφάσισε α) την ανασύσταση της ‘’Αρχιεπισκοπής«Αρχιεπισκοπής Αχρίδος’’Αχρίδος», β) ψήφισε ένα καταστατικό της Εκκλησίας και γ) εξέλεξε έναν μητροπολίτη, τον μέχρι τότε βικάριο επίσκοπο Τόπλιτσας του Σερβικού Πατριαρχείου Δοσίθεο Stojkovic και δύο επισκόπους. Επίσης, δ) η ‘’Μακεδονική«Μακεδονική Ορθόδοξη Εκκλησία’’Εκκλησία» όπως ονομάστηκε, αποφάσισε να βρίσκεται σε κανονική ενότητα με το Σερβικό Πατριαρχείο. Η αρχιεπισκοπή αυτή αποτελείται από την αρχιεπισκοπή Αχρίδας και Σκοπίων με έδρα τα Σκόπια, και τις επισκοπές Πρέσπας – Βιτωλίων με έδρα τα Βιτώλια (Μοναστήρι) και Ζλετόβου – Στρωμνίτσας, με έδρα το Στιπ. <ref> Ιωάννης Ταρνανίδης, Ιστορία της Σερβικής Εκκλησίας, εκδ.Αφοί Κυριακίδη, Θεσσ/ίκη, 1988,σελ.111</ref> <ref>Δημήτριος Γόνης, Ιστορία των Ορθοδόξων Εκκλησιών Βουλγαρίας και Σερβίας, εκδ.Συμμετρία, Αθήνα, 1996, σελ.273</ref> Ο τότε πατριάρχης Γερμανός μετέβη στα Σκόπια και τον [[Ιούλιος | Ιούλιο]] του [[1959]] χειροτόνησε τον Πρεσπών και Βιτωλίων Κλήμεντα. Στη συνέχεια οι Δοσίθεος και Κλήμης χειροτόνησαν τον Ζλετόβου και Στρωμνίτσας Ναούμ.
Ο τότε πατριάρχης Γερμανός μετέβη στα Σκόπια και τον [[Ιούλιος | Ιούλιο]] του [[1959]] χειροτόνησε τον Πρεσπών και Βιτωλίων Κλήμεντα. Στη συνέχεια οι Δοσίθεος και Κλήμης χειροτόνησαν τον Ζλετόβου και Στρωμνίτσας Ναούμ.
 
=== Η αποξένωση ανάμεσα σε Βελιγράδι και Σκόπια ===
Σημεία τριβής μεταξύ των δύο μερών αποτέλεσαν η έκταση, το περιεχόμενο και ο χαρακτήρας της αυτονομίας της Σλαβομακεδονικής Εκκλησίας. Έτσι για την σερβική πλευρά η αυτονομία της Σλαβομακεδονικής Εκκλησίας ήταν στο εσωτερικό διοικητικό επίπεδο. Εξακολουθούσε όμως να είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ενιαίας Σερβικής Εκκλησίας. Για την Σλαβομακεδονική Εκκλησία από την άλλη μεριά ίσχυε πως θεωρούσε τον εαυτό της ανεξάρτητο. Συνδεόταν με τη σερβική Εκκλησία μόνο στο πρόσωπο του πατριάρχη. <ref> Γιάννα Κατσόβσκα –Μαλιγκούδη, Οι Σλάβοι των Βαλκανίων. Εισαγωγή στην ιστορία και τον πολιτισμό τους, εκδ.Gutenberg, Αθήνα, 2004, σελ.277</ref>
 
===Η πορεία προς το αυτοκέφαλο και το σχίσμα===
[[File:Macedonian cross.svg|thumb|130px|Μακεδονίτικος [[σταυρός]] από την [[Ελεούσα Στρώμνιτσας]] - ένα από τα σύμβολα της εκκλησίας.]]
 
Με επιστολή της στις [[5 Δεκεμβρίου]] του [[1966]] η Σύνοδος της Σλαβομακεδονικής Ορθόδοξης Εκκλησίας προς την Αρχιερατική Σύνοδο της Σερβικής Εκκλησίας ζητά να της χορηγήσει το αυτοκέφαλο. Σε ειδική συνεδρία που έγινε το επόμενο έτος η Σερβική Σύνοδος απέρριψε το αίτημα. <ref> Δημήτριος Γόνης, Ιστορία των Ορθοδόξων Εκκλησιών Βουλγαρίας και Σερβίας, εκδ.Συμμετρία, Αθήνα, 1996, σελ.274</ref> Στις [[17 Ιουλίου]] του [[1967]] συγκλήθηκε η Γ΄ Κληρικολαϊκή Συνέλευση η οποία ανακήρυξε αυτοκέφαλη την Σλαβομακεδονική Ορθόδοξη Εκκλησία. Τροποποιήσεις έγιναν και στον Καταστατικό χάρτη της Εκκλησίας καθώς προστέθηκαν δύο νέες επισκοπές: Δεβρών-Κιτσέβου και Αμερικής-Καναδά-Αυστραλίας. Ο προκαθήμενός της φέρει τον τίτλο του «αρχιεπισκόπου Αχρίδας και Μακεδονίας». Ο Σλαβομακεδόνας αρχιεπίσκοπος Δοσίθεος σε επιστολή του προς τον πατριάρχη Σερβίας, Γερμανό, ζήτησε να ανταποκριθεί σε ένα «δίκαιο αίτημα του μακεδονικού λαού».<ref> Δημήτριος Γόνης, Ιστορία των Ορθοδόξων Εκκλησιών Βουλγαρίας και Σερβίας, εκδ.Συμμετρία, Αθήνα, 1996, σελ.275 .</ref> Στις 14-15 Σεπτεμβρίου του ίδιου έτους συγκλήθηκε έκτακτη Σύνοδος της Ιεραρχίας της Σερβικής Εκκλησίας η οποία κήρυξε την ηγεσία της Σλαβομακεδονικής Εκκλησίας σχισματική, όχι όμως και τους πιστούς της.<ref> Γιάννα Κατσόβσκα –Μαλιγκούδη, όπ.π,σελ.278</ref> Όμως ο εκάστοτε τοποτηρητής της Μητροπόλεως των Σκοπίων εμποδιζόταν να επικοινωνήσει με το ποίμνιό του καθώς οι πολιτικοεκκλησιαστικές αρχές των Σκοπίων προέβαλαν προσκόμματα.<ref> Δημήτριος Γόνης, Ιστορία των Ορθοδόξων Εκκλησιών Βουλγαρίας και Σερβίας, εκδ.Συμμετρία, Αθήνα, 1996, σελ.275 </ref> Το αυτοκέφαλο της Σλαβομακεδονικής Ορθόδοξης Εκκλησίας δεν έχει αναγνωριστεί ως σήμερα από καμιά άλλη ορθόδοξη Εκκλησία, αν και σε προσωπικό επίπεδο οι ιεράρχες της σχετίζονται με εκπροσώπους άλλων θρησκευτικών δογμάτων.
Στις [[17 Ιουλίου]] του [[1967]] συγκλήθηκε η Γ΄ Κληρικολαϊκή Συνέλευση η οποία ανακήρυξε αυτοκέφαλη την Σλαβομακεδονική Ορθόδοξη Εκκλησία. Τροποποιήσεις έγιναν και στον Καταστατικό χάρτη της Εκκλησίας καθώς προστέθηκαν δύο νέες επισκοπές: Δεβρών-Κιτσέβου και Αμερικής-Καναδά-Αυστραλίας. Ο προκαθήμενός της φέρει τον τίτλο του 'αρχιεπισκόπου Αχρίδας και Μακεδονίας'. Ο Σλαβομακεδόνας αρχιεπίσκοπος Δοσίθεος σε επιστολή του προς τον πατριάρχη Σερβίας, Γερμανό, ζήτησε να ανταποκριθεί σε ένα ‘’δίκαιο αίτημα του μακεδονικού λαού’’. <ref> Δημήτριος Γόνης, Ιστορία των Ορθοδόξων Εκκλησιών Βουλγαρίας και Σερβίας, εκδ.Συμμετρία, Αθήνα, 1996, σελ.275 .</ref>
Στις 14-15 Σεπτεμβρίου του ίδιου έτους συγκλήθηκε έκτακτη Σύνοδος της Ιεραρχίας της Σερβικής Εκκλησίας η οποία κήρυξε την ηγεσία της Σλαβομακεδονικής Εκκλησίας σχισματική, όχι όμως και τους πιστούς της. <ref> Γιάννα Κατσόβσκα –Μαλιγκούδη, όπ.π,σελ.278</ref> Όμως ο εκάστοτε τοποτηρητής της Μητροπόλεως των Σκοπίων εμποδιζόταν να επικοινωνήσει με το ποίμνιό του καθώς οι πολιτικοεκκλησιαστικές αρχές των Σκοπίων προέβαλαν προσκόμματα. <ref> Δημήτριος Γόνης, Ιστορία των Ορθοδόξων Εκκλησιών Βουλγαρίας και Σερβίας, εκδ.Συμμετρία, Αθήνα, 1996, σελ.275 </ref>
Το αυτοκέφαλο της Σλαβομακεδονικής Ορθόδοξης Εκκλησίας δεν έχει αναγνωριστεί ως σήμερα από καμιά άλλη ορθόδοξη Εκκλησία, αν και σε προσωπικό επίπεδο οι ιεράρχες της σχετίζονται με εκπροσώπους άλλων θρησκευτικών δογμάτων.
 
==Παραπομπές==