Μεσογειακή φώκια: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Xaris333 (συζήτηση | συνεισφορές)
μ →‎Παραπομπές: clean up, αντικατέστησε: {{reflist| → {{παραπομπές| με τη χρήση AWB
μ μικροδιορθώσεις
Γραμμή 37:
 
==Διατροφή==
Το θαλάσσιο περιβάλλον της Μεσογείου, όπου ζει μεγάλη ποικιλία ειδών αλλά σε μικρούς σχετικά αριθμούς, φαίνεται να ευνοεί την διατροφική προσαρμογή της φώκιας, η οποία δε δείχνει κάποια προτίμηση σε συγκεκριμένα είδη. Αντιθέτως τρέφεται με μια ποικιλία από [[οστεϊχθύες|οστεϊχθύς]], όπως [[Σαργός|σαργούς]], [[συναγρίδα|συναγρίδες]], [[Γόπα|γόπες]], [[μπαρμπούνι]]α και [[Κεφαλόποδα|κεφαλόποδων]] όπως [[χταπόδι]]α, [[σουπιά|σουπιές]] και [[καλαμάρι]]α, αλλά και [[καρκινοειδή]] όπως [[κάβουρας|καβούρια]].<ref name=momkat/><ref name=Road/> Το κυριότερο θήραμα των μεσογειακών φωκών αποτελούν τα χταπόδια και συγκεριμένα το ''[[Octopus vulgaris]]''<ref>{{Cite journal|url = http://www.mom.gr/LH2Uploads/ItemsContent/458/press.pdf|title = Diet of the Monk Seal (Monachus monachus) in Greek Waters|last = Graham J. Pierce, Gema Hernandez-Milian, Begoña Santos, Panagiotis Dendrinos, Marianna Psaradellis, Eleni Tounta, Evgenia Androukaki, and Alexius Edridge|first = |date = 2011|journal = Aquatic Mammals 2011, 37(3), 284-297|accessdate = 22/08/2015|doi = 10.1578/AM.37.3.2011.284}}</ref>
[[Αρχείο:Colonia de focas monje de Cabo Blanco (1945).jpg|thumb|left|Αποικία μεσογειακής φώκιας στο Λευκό Ακρωτήριο το 1945]]
 
Γραμμή 50:
Κάποτε η μεσογειακή φώκια ήταν εξαπλωμένη από τις ακτές της [[Μεσόγειος Θάλασσα|Μεσογείου]] και της [[Μαύρη Θάλασσα|Μαύρης Θάλασσας]] έως την βορειοδυτική ακτή της [[Αφρική]]ς στον [[Ατλαντικός Ωκεανός|Ατλαντικό]], μέχρι και τις [[Αζόρες]].<ref name="iucn">{{cite web | url=http://www.iucnredlist.org/details/summary/13653/0 | title=IUCN Εκτίμηση της κατάστασης της μεσογειακής φώκιας | accessdate=2012-12-15}}</ref>
 
Η δραματική μείωση του πληθυσμού οφείλεται κυρίως στον ανθρώπινο παράγοντα, από όλες του τις πλευρές. Από την αρχαιότητα κυνηγούνταν για εμπορικούς σκοπούς λόγω του δέρματος και του λίπους της. Οι [[Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία|Ρωμαίοι]] τις χρησιμοποιούσαν και για ψυχαγωγικούς λόγους στις ρωμαϊκές αρένες.<ref>{{cite news | url=http://www.tovima.gr/society/article/?aid=409700 | title=Το Βήμα - Οι περιπέτειες της μεσογειακής φώκιας στην Ελλάδα | accessdate=2012-12-22 | author=Τράτσα, Μάχη | date=2011-07-06}}</ref> Στο Αιγαίο παλιότερα έφτιαχναν από το δέρμα τους σανδάλια και ζώνες και το λίπος το χρησιμοποιούσαν στην παρασκευή κάποιου ματζουνιού.<ref name=Road/> Επίσης καταδιώκεται ως βλαβερό ζώο από τους ψαράδες λόγω της ζημιάς που μπορεί να προκαλέσει στα δίχτυα τους όταν μπλεχτεί σ' αυτά. Η ηθελημένη θανάτωσή τους από τον άνθρωπο στις ελληνικές θάλασσες, παραμένει η πρωταρχική αιτία θανάτου για τα ενήλικα άτομα του είδους.
 
Ο θάνατος φωκών από την παγίδευση τους σε αλιευτικά εργαλεία είναι πολύ συχνό φαινόμενο στις περισσότερες περιοχές εξάπλωσης του είδους. Τα ζώα παγιδεύονται και πνίγονται κυρίως σε στατικά δίχτυα που χρησιμοποιούνται ευρέως από την παράκτια αλιεία. Στοιχεία έρευνας στην Ελλάδα αποδεικνύουν ότι το πρόβλημα είναι ιδιαίτερα έντονο στα ανήλικα και άρα περισσότερο άπειρα άτομα.
Υπεραλίευση και παράνομη αλιεία έχουν οδηγήσει σε σημαντική μείωση τα ιχθυαποθέματα ώστε οι φώκιες να δυσκολεύονται να εξασφαλίσουν αρκετή τροφή από το φυσικό τους στοιχείο.<ref name="WWF">{{cite web | url=http://www.wwf.gr/index.php?option=com_content&view=category&layout=blog&id=138&Itemid=67 | title=WWF - Μεσογειακή φώκια (Monachus monachus) | accessdate=2012-12-17}}</ref> Παράλληλα ραγδαία αύξηση του ανθρώπινου πληθυσμού και η αστικοποίηση μαζί με την άνοδο του παραθαλάσσιου και θαλάσσιου τουρισμού υποβάθμισαν τον βιότοπο της μεσογειακής φώκιας και την εκδίωξαν από τις ανοιχτές παραλίες.
 
Σήμερα έχει κηρυχθεί [[Κατάσταση διατήρησης|είδος '''κρισίμως κινδυνεύον με αφανισμό''']]. Ο συνολικός πληθυσμός υπολογίζεται σε λιγότερα από 600 ζώα διεσπαρμένα σε τέσσερις απομονωμένους θύλακες στα νησιά [[Μαδέρα]] (25-35 άτομα), στο [[Λευκό Ακρωτήριο]] της [[Μαυριτανία]]ς (130 άτομα) στον [[Ατλαντικός Ωκεανός|Ατλαντικό]], στις [[Μεσόγειος|Μεσογειακές]] ακτές [[Μαρόκο]]υ και [[Αλγερία]]ς και στην Ανατολική Μεσόγειο ([[Αιγαίο]] και [[Ιόνιο Πέλαγος]]).
Μόνο δύο από τους θύλακες μπορούν να θεωρηθούν βιώσιμοι: ο ένας στο Αιγαίο Πέλαγος που αριθμεί περίπου 300 φώκιες στην Ελλάδα (στις Β. [[Σποράδες]], την [[Κίμωλος|Κίμωλο]] και την [[Κάρπαθος|Κάρπαθο]])και 100 στην [[Τουρκία]]. Ο άλλος στο Λευκό Ακρωτήριο, στην Μαυριτανία με 130 φώκιες. Οι δύο αυτές θέσεις βρίσκονται στα δύο ακραία σημεία της περιοχής εξάπλωσης της φώκιας και είναι αδύνατη η όποια επικοινωνία και ανταλλαγή των πληθυσμών μεταξύ τους και ο εμπλουτισμός του γενετικού τους υλικού. Όλοι οι υπόλοιποι πληθυσμοί αριθμούν λιγότερα από 50 άτομα. Στις περισσότερες περιπτώσεις πρόκειται για σκόρπιες ομάδες μέχρι 5 ατόμων.<ref name=iucn/>
 
Γραμμή 64:
== Διατήρηση και προστασία ==
[[Αρχείο:Phoque Moine Monachus.jpg|thumb|Φώκια κοντά στη [[Σέριφος|Σέριφο]]. Φωτογραφήθηκε το 2007]]
Σημαντικό βήμα για την προστασία της μεσογειακής φώκιας και των βιοτόπων της αποτέλεσε η ανακήρυξη της περιοχής των Βορείων Σποράδων σε προστατευόμενη και η ίδρυση του [[Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Αλοννήσου Βορείων Σποράδων|ΕθνικουΕθνικού Θαλάσσιου Πάρκου Αλοννήσου Βορείων Σποράδων]] (ΕΘΠΑΒΣ)<ref name="ΕΘΠΑ">{{cite web | url=http://www.alonissos-park.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=60:the-park-description&catid=3:thepark&Itemid=63 | title=Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Αλοννήσου - Ίδρυση του πάρκου | accessdate=2012-12-17}}</ref>. Καθοριστική υπήρξε η συμβολή της μη κερδοσκοπικής, [[μη κυβερνητική οργάνωση|μη κυβερνητικής οργάνωσης]] ''[[ΜOm|ΜOm /Εταιρία για τη Μελέτη και Προστασία της Μεσογειακής Φώκιας]]'' στην οργάνωση και λειτουργία δραστηριοτήτων όπως η ενημέρωση του κοινού και η παρακολούθηση της κατάστασης του πληθυσμού της Μεσογειακής φώκιας, σε συνεργασία με τις αρμόδιες αρχές. Σύμφωνα με τα στοιχεία του οργανισμού, τουλάχιστον 55 διαφορετικά ενήλικα ζώα έχουν αναγνωριστεί να συχνάζουν στην περιοχή του θαλάσσιου πάρκου, ενώ υπολογίζεται γεννιούνται άλλα οχτώ τον χρόνο.<ref name="mofi">{{cite web | url=http://mofi.mom.gr/fokia_alieia1.htm | title=MOFI - Η μεσογειακή φώκια στην Ελλάδα | accessdate=2012-12-17}}</ref>
 
Μέρος της δράσης της MOm είναι η ευαισθητοποίηση και ενημέρωση των ντόπιων κατοίκων και ψαράδων όπως και η διάσωση και περίθαλψη άρρωστων, τραυματισμένων και ορφανών ζώων. Γι αυτόν τον λόγο δημιούργησε το ''Κέντρο Περίθαλψης Μεσογειακής Φώκιας'' στην [[Αλόννησος|Αλόννησο]], το οποίο είναι το μοναδικό στη Μεσόγειο και λειτουργεί σε συνδυασμό με το ''δίκτυο διάσωσης και συλλογής πληροφοριών'' της MOm<ref name="mom2">{{cite web | url=http://www.mom.gr/displayITM1.asp?ITMID=56 | title=MΟm - Περίθαλψη και διάσωση | accessdate=2012-12-17}}</ref>. Εκεί φιλοξενούνται μόνο τα νεογέννητα, κατά κύριο λόγο, ορφανά φωκάκια που χωρίστηκαν από τη μητέρα τους, συνήθως λόγω καιρικών συνθηκών. Η περίθαλψη των μεγαλύτερων ζώων γίνεται επί τόπου. Το δε ''Δίκτυο Διάσωσης και Συλλογής Πληροφοριών'' (RINT) βασίζεται σε μέλη από όλη την Ελλάδα, κατά πλειοψηφία μη ειδικούς, που αποστέλλουν τακτικά πληροφορίες και ενημέρωση από τις παράκτιες και νησιωτικές περιοχές<ref>{{cite web | url=http://www.mom.gr/displayITM1.asp?ITMID=51 | title=MOm - Δίκτυο Διάσωσης και Συλλογής Πληροφοριών | accessdate=2012-12-18}}</ref>.
Γραμμή 77:
 
==Η φώκια στην λογοτεχνία==
Αναφορές στη φώκια γίνονται στην «Οδύσσεια», στις Ραψωδίες Δ' και Ο' όπως αναφέρθηκε παραπάνω, αλλά και σε έργα του [[Αριστοφάνης|Αριστοφάνη]]. Σύγχρονα κείμενα όπου γίνονται αναφορές στη μεσογειακή φώκια είναι το ''Μοιρολόγι της Φώκιας'' του [[Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης|Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη]], το ''ΑξιονΆξιον Εστί'' του [[Οδυσσέας Ελύτης|Οδυσσέα Ελύτη]] και το ''Το Μόνον της Ζωής του Ταξείδιον'' του [[Γεώργιος Βιζυηνός|ΓεώργιουΓεωργίου Βιζυηνού]].
 
==Παραπομπές==