Μοχαμάντ Ρεζά Παχλαβί: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
CHE (συζήτηση | συνεισφορές) Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
||
Γραμμή 1:
{{πληροφορίες προσώπου}}
Ο '''Μοχάμεντ Ρεζά Παχλαβί''' (
Ο σάχης Στις αρχές της δεκαετίας του 1950, ο Μοχάμεντ Ρεζά Παχλαβί συγκρούστηκε πολιτικά με τον [[Μοχάμεντ Μοσαντέκ]], ο οποίος προώθησε την εθνικοποίηση της πετρελαϊκής βιομηχανίας, απέκτησε μεγάλη δημοτικότητα και διορίστηκε τελικά πρωθυπουργός το 1951. Ο σάχης αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη χώρα κάτω από την πίεση της κυβέρνησης του Μοσαντέκ, ωστόσο επανήλθε στην εξουσία το 1953 μετά από πραξικόπημα που οργάνωσαν οι ΗΠΑ και η Βρετανία, γνωστό με την ονομασία «[[Επιχείρηση Αίας]]», το οποίο σε μεγάλο βαθμό υπονόμευσε τη νομιμότητα του σάχη.
Ο Παχλαβί προσπάθησε να μετατρέψει με σειρά οικονομικών, κοινωνικών μέτρων το Ιράν σε μία σύγχρονη παγκόσμια δύναμη. Στον κοινωνικό τομέα η χώρα προσπάθησε να αποτινάξει τις παραδοσιακές [[Ισλάμ|μουσουλμανικές]] αντιλήψεις και να εκσυγχρονιστεί, ακόμη και στον τομέα της [[ισοτητα των φύλων|ισότητας ανδρών-γυναικών]]. Προώθησε κοινωνικές και οικονομικές μεταρρυθμίσεις, διατηρώντας παράλληλα στενούς δεσμούς με τη Δύση και ειδικά με τις [[ΗΠΑ]]. Το πρόγραμμά του, που ονομάστηκε «λευκή επανάσταση», περιλάμβανε την κατασκευή ενός εκτεταμένου σιδηροδρομικού, οδικού και αεροπορικού δικτύου, μια σειρά από αρδευτικά έργα, την προώθηση της βιομηχανικής ανάπτυξης, ενίχυση της παιδείας και της υγείας και κυρίως μια αγροτική μεταρρύθμιση που συνοδεύτηκε από αναδιανομή της γης. Με την πάροδο του χρόνου ο Παχλεβί έχασε την υποστήριξη του [[σιίτες|σιιτικού]] κλήρου, κυρίως λόγω των εκσυγχρονιστικών πολιτικών που ακολουθήθηκαν και των ανοιγμάτων στην εξωτερική πολιτική με το [[Ισραήλ]]. Οι συγκρούσεις με τους ισλαμιστές άρχισαν να διαφαίνονται από το 1953, όταν ο Μοχάμεντ Μοσαντέκ αναγκάστηκε σε παραίτηση.
Κρίνοντας πως η επανάσταση είχε πλέον δρομολογηθεί οριστικά, ο σάχης έδωσε το πράσινο φως για τη στέψη του εντός του [[1967]], ολοκληρώνοντας την πλέον καθυστερημένη στέψη στην ιστορία του θεσμού της μοναρχίας. Στις [[28 Οκτωβρίου]] του [[1967]], στο 48ο έτος της ζωής του και 27ο έτος της βασιλείας του, ο Ρεζά Παχλαβί στέφθηκε "βασιλεύς των βασιλέων" και "φως των Αρείων" και αμέσως γύρισε και τοποθέτησε στο κεφάλι της τρίτης συζύγου του, Φαράχ Ντιμπά, το στέμμα της αυτοκράτειρας (σαχ-μπανού). Η μεγαλοπρεπή τελετή έλαβε χώρα στα ανάκτορα του Γκολεστάν στην [[Τεχεράνη]], παρουσία και μελών της οικογενείας, μεταξύ των οποίων της δίδυμης αδελφής του σάχη, Ασράφ, και του μικρού πρίγκιπα διάδοχου Ρεζά. Για πρώτη φορά στα 2.500 χρόνια της περσικής μοναρχίας υπήρχε αυτοκράτειρα, μία πράξη σύμβολο της γυναικείας χειραφέτησης σε μια κοινωνία ακόμα οπισθοδρομική.
"''Θα δώσω τα πάντα, ακόμα και την ίδια μου τη ζωή, στην προσπάθεια να φθάσει το έθνος στο ίδιο επίπεδο με τις πλουσιότερες και προοδευτικές κοινωνίες του κόσμου μας, ανανεώνοντας την μεγαλοπρέπεια αυτού του ιστορικού τόπου''", δήλωσε μετά τη στέψη ο σαχ-αν-σαχ (βασιλεύς των βασιλέων) τον οποίο έκθεση της [[CIA]] χαρακτήριζε "ευφυέστατο αλλά επικίνδυνα μεγαλομανή" και [[Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής|Αμερικανοί]] διπλωμάτες απλώς "τρελό".
Το κύριο στοιχείο της "επανάστασης", ο αναδασμός της γης, έλαβε ωστόσο τη μορφή του διαμοιρασμού των τεράστιων τιμαρίων του ιερατείου και των γαιοκτημόνων μόνο στους εύπορους χωρικούς, αφήνοντας τους υπόλοιπους στην ίδια περίπου τραγική κατάσταση. Ωστόσο, ο κύριος στόχος, ο διχασμός του αγροτικού πληθυσμού, επιτυγχάθηκε, ενώ οι υπόλοιποι στόχοι -η πάταξη του αναλφαβητισμού, η βιομηχανική ανάπτυξη, η εξάλειξη της διαφθοράς και ο εκδημοκρατισμός- παρέμεναν μακρινό όνειρο για το Ιράν, κάτι που η λαμπρότητα της τελετής μπορούσε ίσως να κρύψει αλλά όχι και να θεραπεύσει<ref>''Η στέψη του Σάχη'', Ιστορικό Λεύκωμα 1967, σελ. 130-131, Καθημερινή (1997)</ref>.
Η αυταρχική διακυβέρνησή του, φαινόμενα διαφθοράς, η ανάμιξη ξένων δυνάμεων καθώς και η δράση της μυστικής υπηρεσίας [[Σαβάκ]] με στόχο να επιβληθεί σε όλες τις μορφές πολιτικής αντιπαράθεσης, προκάλεσαν κοινωνική δυσαρέσκεια που εκδηλώθηκε με την [[Ιρανική Επανάσταση]] και οδήγησε τελικά στην απομάκρυνσή του από τη χώρα ύστερα από 37 έτη βασιλείας, ενώ το Ιράν έγινε Ισλαμική Δημοκρατία με ηγέτη τον [[Αγιατολάχ Χομεϊνί]]. Εγκατέλειψε το Ιράν στις 16 Ιανουαρίου 1979 και ταξίδεψε στην [[Αίγυπτος|Αίγυπτο]], το [[Μαρόκο]], τις [[Μπαχάμες]] και το [[Μεξικό]] για να καταλήξει στις ΗΠΑ, στις 22 Οκτωβρίου του ίδιου έτους, όπου υποβλήθηκε σε θεραπεία για [[καρκίνος|καρκίνο]]. Πέθανε στις 27 Ιουλίου 1980 στο [[Κάιρο]].
== Παραπομπές ==
{{reflist}}
{{commonscat|Mohammad Reza Pahlavi}}
| |||