Ορυκτό: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Γραμμή 65:
Η υφή (αγγλ. texture) είναι το χαρακτηριστικό που εμφανίζουν τα αθροίσματα των κρυστάλλων ενός ορυκτού. Μπορεί, για παράδειγμα, τα συσσωματώματα να μοιάζουν με τσαμπί σταφυλιού, (βοτρυοειδής υφή), με βελόνες (βελονοειδής), με ισχυρά συνεκτική δομή (συμπαγής), με κόκκους (κοκκώδης), με επιφλοιώσεις (φλοιώδης) κτλ.
=== Χρώμα ===
To χρώμα των περισσοτέρων ορυκτών εξαρτάται από πολλές συνθήκες. Ωστόσο, μερικά ορυκτά δεν μεταβάλλουν το χρώμα τους: (ο [[σιδηροπυρίτης]] έχει το κίτρινο του ορείχαλκου, ο [[γαληνίτης]] είναι γκρίζος και ο [[χρυσός]] κίτρινος).<ref>Dyar and Gunter, p. 23</ref>
{{double image|right|Quartz-Uvarovite-LTH15C.JPG|150|Grossular-ww51a.jpg|161|Δείγματα διαφορετικών χρωματισμών [[Γρανάτης|γρανάτη]]|||}}
[[File:Tourmaline.xtal.750pix.jpg|Δείγμα [[Ελβαΐτης|ελβαΐτη]]|left|thumb]]
Το φαινόμενο του χρωματισμού προκαλείται από την [[ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία]] η οποία αλληλεπιδρά με τα [[ηλεκτρόνιο|ηλεκτρόνια]],<ref name="DG131144">Dyar and Gunter, pp. 131–144</ref> και υπάρχουν 2 γενικές κατηγορίες στοιχείων οι οποίες καθορίζονται από την συνεισφορά τους στον χρωματισμό ενός ορυκτού. Τα ''ιδιοχρωματικά'' στοιχεία, και τα ''αλλοχρωματικά'' -μαζί με τα ''ψευδοχρωματικά''-. Τα ιδιοχρωματικά στοιχεία, τα οποία είναι απαραίτητα για την σύνθεση του ορυκτού, προσδίδουν μόνιμο χρωματισμό στο ορυκτό.<ref name="B72">Busbey et al., p. 72</ref><ref name="DG24">Dyar and Gunter, p. 24</ref> Παραδείγματα ορυκτών αυτού του τύπου αποτελούν ο [[μαλαχίτης]] (πράσινο χρώμα) και ο [[αζουρίτης]] (γαλανό χρώμα). Αντίθετα, τα αλλοχρωματικά στοιχεία των ορυκτών παρουσιάζονται σε ιχνοστοιχεία ως ατέλειες. Παράδειγμα τέτοιου ορυκτού είναι το [[ρουμπίνι]] και το [[ζαφείρι]] τα οποία αποτελούν ποικιλίες του [[Κορούνδιο|κορούνδιου]],<ref name="DG24" /> ενώ στα ψευδοχρωματικά στοιχεία ο χρωματισμός είναι αποτέλεσμα της [[Συμβολή (φυσική)|συμβολής των κυμάτων του φωτός]] στο ορυκτό, όπως στον [[Λαβραδορίτης|λαβραδορίτη]] και τον [[Βορνίτης|βορνίτη]].
Εκτός από τον απλό χρωματισμό του σώματος, τα ορυκτά μπορεί να διαθέτουν και άλλα ειδικά οπτικά χαρακτηριστικά, όπως ο συνδυασμός των χρωμάτων, ο [[Αστερισμός (ορυκτολογία)|αστερισμός]], ο [[ιριδισμός]], και ο [[πλεοχρωισμός]] τους, με αρκετές από τις ιδιότητες αυτές να καθορίζουν και τις χρωματικές ποικιλίες του ορυκτού. Ο συνδυασμός των χρωμάτων όπως στο [[οπάλιο]], έχει ως αποτέλεσμα την θέαση διαφόρων χρωμάτων καθώς το ορυκτό περιστρέφεται, ενώ ο πλεοχρωισμός αφορά την αλλαγή του χρώματος καθώς το φως διαπερνά το ορυκτό από διαφορετικές κατευθύνσεις. Κατά τον ιριδισμό, οι χρωματικές ποικιλίες προκαλούνται από την διασπορά του φωτός επί της επιφάνειας του ορυκτού η οποία μπορεί να αποτελείται από χημικώς διαφορετικά τμήματα.<ref name="DG2426">Dyar and Gunter, pp. 24–26</ref> Αντίθετα με τον ιριδισμό, οι χρωματικοί συνδυασμοί στο οπάλιο προκαλούνται από την αντανάκλαση του φωτός επί μικροσκοπικών σφαιρών [[σιλικόνη]]ς στην επιφάνεια του ορυκτού.<ref name="B73">Busbey et al., p. 73</ref> Στον αστερισμό, κατά την περιστροφή του ορυκτού δίνεται η εντύπωση σχηματισμού σχήματος αστεριού, κάτι που παρατηρείται συχνά στους πολύτιμους λίθους του [[κορούνδιο|κορούνδιου]].<ref name="DG2426" /><ref name="B73"/>
[[File:Streak plate with Pyrite and Rhodochrosite.jpg|thumb|Επιφάνεις εξέτασης ραβδώσεως ορυκτών]]
Η ''ράβδωση'' ενός ορυκτού αφορά τον χρωματισμό που έχει ενώ βρίσκεται σε μορφή σκόνης, ο οποίο πιθανώς να είναι ο ίδιος και με αυτόν που είχε το ορυκτό σε στερεή μορφή, χωρίς όμως κάτι τέτοιο να είναι βέβαιο.<ref name="DG24" /> Για την εξακρίβωση της ράβδωσης, συνήθως χρησιμοποιούνται ειδικές πορσελάνινες επιφάνειες λευκού ή μαύρου χρώματος επί των οποίων εξετάζονται τα ορυκτά. Η ράβδωση ενός ορυκτού είναι ανεξάρτητη από τα [[ιχνοστοιχείο|ιχνοστοιχεία]] του,<ref name="B72" /> η τον τύπο της επιφάνειας.<ref name="DG24" /> Ένα κοινό παράδειγμα ως προς την μεταβολή του χρώματος ενός ορυκτού κατά την στέρεη μορφή του και κατά αυτή της ράβδωσης, είναι ο [[αιματίτης]], όπου ως στέρεο μπορεί να έχει μαύρο, αργυρό ή ερυθρό χρώμα, ενώ ως ράβδωση διαθέτει ένα σκούρο ερυθρό με καφέ χρωματισμό.<ref name="B72" /><ref name="DG24" /> Η ράβδωση είναι συνήθως περισσότερη διακριτή στα μεταλλικά ορυκτά, σε αντίθεση με τα μη μεταλλικά όπου το χρώμα τους καθορίζεται από αλλοχρωματικά στοιχεία,<ref name="B72" /> ενώ η εξέταση της ράβδωσης εξαρτάται και από την σκληρότητα του ορυκτού.<ref name="DG24" />
=== Σκληρότητα ===
H σκληρότητα είναι η αντίσταση που εμφανίζουν τα ορυκτά σε εγχάραξη. Τα ορυκτά είναι τόσο σκληρότερα όσο τα άτομά τους είναι μικρότερα και πυκνότερα. Για τη μέτρηση της ιδιότητας αυτής χρησιμοποιείται η [[Κλίμακα Mohs|δεκάβαθμη σκληρομετρική κλίμακα Μος]] (Mohs). Κατά τη κλίμακα αυτή, ο [[τάλκης]] φέρεται ως το μαλακότερο ορυκτό (σκληρότητα 1), ενώ το διαμάντι ως το σκληρότερο (σκληρότητα 10). Αναλυτικότερα η κλίμακα αυτή, που επινοήθηκε από τον Μος (γι' αυτό και φέρει το όνομά του), αποτελείται από τα εξής δέκα ορυκτά, κατά σειρά από το μαλακότερο προς το σκληρότερο:
| |||