Μάχη της Ιμέρας (480 π.Χ.): Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
επιμέλεια
Γραμμή 20:
Η μάχη της Ιμέρας πραγματοποιήθηκε το [[480 π.Χ.]] ανάμεσα στις [[Συρακούσες]] και τον [[Ακράγαντας|Ακράγαντα]] κατά των [[Καρχηδόνα|Καρχηδονίων]] στην [[Ιμέρα]] κατά τους Σικελικούς Πολέμους. Η σύγκρουση έληξε με αποφασιστική νίκη των Ελλήνων και σήμανε τον τερματισμό των επιθετικών προσπαθειών των Καρχηδονίων στη Σικελία για τα επόμενα 71 χρόνια.
 
Κατά τον [[Ηρόδοτος|Ηρόδοτο]]<ref>[[Ηρόδοτος]]. vii. 166, 167 και l. c.</ref> και τον [[Αριστοτέλης|Αριστοτέλη]],<ref>[[Αριστοτέλης]]. ''Ποιητική'', Ι, 459, a324, όπως παρατίθεται από Asheri (1988), σ. 774.</ref> η μάχη της Ιμέρας πραγματοποιήθηκε την ίδια ημερομηνία με τη [[ναυμαχία της Σαλαμίνας]]. Κατά τον Τίμαιο, ο οποίος είναι η πηγή του [[Διόδωρος Σικελιώτης|Διοδώρου Σικελιώτη]] για την ιστορία της [[Σικελία]]ς, συνέπεσε με τη [[μάχη των Θερμοπυλών]]. Ο φημισμένος ποιητής [[Πίνδαρος]] τους επανέλαβε σε ωδή του, όμως είναι ελάχιστα πιθανό να είναι αληθινός κάποιος από αυτούς τους ισχυρισμούς, οι οποίοι απλά δείχνουν την επιθυμία των Ελλήνων να παραλληλίσουν τις αποφασιστικές νίκες τους σε Ανατολή και Δύση.<ref name=IEE356>''Ιστορία του Ελληνικού Έθνους'', σ.356.</ref>, στα πλαίσια χονδροειδούς πανελληνιστικής προπαγάνδας υπέρ του πανελληνίου ιδεώδους (η περίπτωση του Αριστοτέλη είναι διαφορετική, καθώς θεωρούσε ότι ο συγχρονισμός ήταν καθαρά τυχαίος). Φαίνεται πως η διάδοση του μύθου ξεκίνησε από την αυλή του [[Γέλων]]α, αμέσως μετά τη νίκη στην Ιμέρα.<ref>Asheri (1988), σ.772-773.</ref>
 
==Προοίμιο==
 
Μετά τη [[μάχη του Μαραθώνα]] και τη μεγάλη προετοιμασία του [[Ξέρξης|Ξέρξη]], οι [[Περσική αυτοκρατορία|Πέρσες]] εισέβαλλαν στην Ελλάδα (480 π.Χ.). Εν τω μεταξύ στη Δυτική [[Μεσόγειος|Μεσόγειο]], σύμφωνα με τον Διόδωρο Σικελιώτη, οι Καρχηδόνιοι είχαν έρθει σε συμφωνία με τους Πέρσες για να δημιουργήσουν αντιπερισπασμό στους Έλληνες της [[Μεγάλη Ελλάδα|Μεγάλης Ελλάδας]], για να μη στείλουν ενισχύσεις στους Έλληνες της Ανατολικής Μεσογείου.<ref name="battleofimera"/> Σύμφωνα όμως με τον [[Ηρόδοτος|Ηρόδοτο]], ο [[Θήρων ο Ακραγαντίνος|Θήρων]], [[τύραννος]] του Ακράγαντα, έδιωξε τον τύραννο της Ιμέρας, τον [[Τέριλλος|Τέριλλο]] κι εκείνος ζήτησε βοήθεια από τους Καρχηδόνιους,<ref>Ulrich Wilken, σ.192</ref> οι οποίοι άδραξαν την ευκαιρία προκειμένου να προλάβουν τη συνένωση της Σικελίας υπό τον τύραννο της Γέλας και των Συρακουσών, Γέλωνα.<ref name=IEE355/> Ο ίδιος ιστορικός αναφέρει πως ο Γέλων έστειλε τρία πλοία για να παρακολουθήσουν την περσική εισβολή στην Ελλάδα με σκοπό, αν νικούσαν οι Πέρσες, να δώσουν «γην και ύδωρ» (αναγνώριση υποτέλειας), καθώς και μεγάλο χρηματικό ποσό, στον Ξέρξη. Η πληροφορία αυτή θεωρείται πιθανή, αφού οι Πέρσες θα ήταν πιο χρήσιμοι από τους Έλληνες της κυρίως Ελλάδας, στον αγώνα του Γέλωνα εναντίον των Καρχηδονίων.<ref name=Cambridge772>Asheri (1988), σ.772.</ref>
 
Οι Καρχηδόνιοι όρισαν αρχηγό τον καλύτερο στρατηγό τους, τον Αμίλκα, ο οποίος και κατεύθυνε την προετοιμασία της εκστρατείας. Το εκστρατευτικό σώμα έφτανε, κατά τους αρχαίους ιστορικούς, τους 300.000 άνδρες και 200 πλοία, όμως οι πραγματικές δυνάμεις των Καρχηδονίων πρέπει να ήταν πολύ μικρότερες.<ref name=IEE355>''Ιστορία του Ελληνικού Έθνους'', σ.355.</ref>, ίσως όχι πολύ μεγαλύτερες από τις δυνάμεις των Ελλήνων αντιπάλων τους.<ref name=Cambridge773>Asheri (1988), σ.773.</ref> Το αποτελούσαν, στο μεγαλύτερο βαθμό, μισθοφόροι από όλες τις περιοχές της Δυτικής Μεσογείου, όπως [[Φοίνικες]] Καρχηδόνιοι πολίτες, Λίβυοι, [[Ίβηρες]], [[Λιγουρία|Λίγυρες]], [[Σαρδηνία|Σαρδηνοί]], Κύρνιοι ([[Κορσική|Κορσικανοί]]) καθώς και επίλεκτοι Καρχηδόνιοι στρατιώτες.<ref name=IEE355/><ref name=Cambridge772/>
 
==Απόβαση στη Σικελία και πολιορκία της Ιμέρας==
 
Οι λεπτομέρειες της σύγκρουσης αναφέρονται, με πολύ αναξιόπιστο και ρητορικό τρόπο, από τον Διόδωρο Σικελιώτη, του οποίου οι πηγές φτάνουν μέχρι τον [[Έφορος (ιστορικός)|Έφορο]].<ref name=Cambridge773/>
 
Ο στόλος διέσχισε το [[Λιβυκό πέλαγος]], αν και σε μια τρικυμία έχασεχάνοντας πολλά αποβατικά πλοία σε τρικυμία. Τελικά έφτασε στο λιμάνι του Πανόρμου (σημ. [[Παλέρμο]]), όπου ο Αμίλκας ξεκούρασε για τρεις ημέρες τους άνδρες του. Από εκεί κατευθύνθηκε στην Ιμέρα. Μόλις έφτασε έστησε δύο στρατόπεδα ενώ οι Ιμεραίοι τρομοκρατήθηκαν.<ref name="battleofimera"/> Ο Θήρων του επιτέθηκε αιφνιδιαστικά αλλά νικήθηκε και, αφού κλείστηκε πίσω από τα τείχη της Ιμέρας, ζήτησε βοήθεια από τον Γέλωνα, τον τύραννο των Συρακουσών. Εκείνος συγκέντρωσε 50.000 άνδρες και 5.000 ιππείς, κυρίως μισθοφόρους. Όταν έφτασε ο Γέλωνας, στρατοπέδευσε κοντά στην πολιορκημένη πόλη και έδωσε εντολή στο [[ιππικό]] του να καταστρέψει την ύπαιθρο, ώστε να δυσχεράνει τον ανεφοδιασμό των αντιπάλων. ΜεΤο ηθικό των κατοίκων της Ιμέρας εξυψώθηκε με την άφιξη του Γέλωνα και των πολυάριθμων Καρχηδονίων αιχμαλώτων, τους οποίους οι ιππείς φέρεται να συνέλαβαν κατά την επιδρομή στην ύπαιθρο, το ηθικό των κατοίκων της Ιμέρας εξυψώθηκε.
 
Το σχέδιο του Γέλωνα ήταν να καταφέρει ισχυρό χτύπημα στον εχθρό χωρίς να διατρέξει κίνδυνο. Η ευκαιρία του δόθηκε όταν οι άνδρες του συνέλαβαν έναν γραμματοκομιστή, ο οποίος θα έφερνε ένα γράμμα στον Αμίλκα από την ελληνική αποικία του [[Σελινούντας Σικελίας|Σελινούντα]]. Το γράμμα αυτό επιβεβαίωνε ότι, σε συμφωνημένη ημερομηνία, οι Σελινούντιοι θα έστελναν ιππείς στους Καρχηδόνιους, ως βοήθεια. Επιπλέον, εκείνη την ημέρα, ο Αμίλκας θα προσέφερε θυσία.<ref name="battleofimera"/> Έτσι ο Γέλωνας συνέλαβε το τολμηρό σχέδιο να εισβάλλει αμαχητί στο καρχηδονιακό στρατόπεδο, στέλνοντας δικούς του ιππείς αντί για τους Σελινούντιους, οι οποίοι θα έκαιγαν τα εχθρικά πλοία, θα σκότωναν τον Αμίλκα και θα έδιναν το σύνθημα για γενική επίθεση.
 
==Η μάχη==
Γραμμή 42:
==Μετά τη μάχη==
 
Μετά την ήττα τους οι Καρχηδόνιοι ζήτησαν ανακωχή. Οι όροι που τους επέβαλλε ο Γέλωνας ήταν μετριοπαθείς. Δεν ζήτησε την αποχώρηση των καρχηδονιακών φρουρών και την απαγόρευση εγκατάστασης αποίκων τους στη Σικελία. Οι Καρχηδόνιοι θα κατέβαλλαν αποζημίωση 2.000 αργυρών [[Τάλαντο|ταλάντων]] και θα κατασκεύαζαν δύο ναούς όπου θα χαραζότανχαρασσόταν το κείμενο της συνθήκης. Έχει εκφραστεί η υπόθεση ότι η μετριοπάθεια αυτή οφειλόταν στην απροθυμία του Γέλωνα να μειωθεί η καρχηδονιακή δύναμη στη Σικελία, την οποία ήθελε ως αντίβαρο στην ανερχόμενη δύναμη του Ακράγαντα. Είναι όμως πιθανό απλά να μην επιθυμούσε πόλεμο μεγαλύτερης διάρκειας, με την Καρχηδόνα.<ref name=IEE356/> Οι Σελινούντιοι παρέμειναν σύμμαχοι των Καρχηδονίων αλλά, όπως και ο [[Αναξίλαος|Αναξίλας]], τύραννος της [[Ζάγκλη]]ς και του [[Ρήγιο|Ρηγίου]], ήρθαν σε συμβιβασμό με τον Γέλωνα ενώ η Ιμέρα φαίνεται πως εντάχθηκε στον άξονα Συρακουσών-Ακράγαντα.<ref name=Cambridge775>Asheri (1988), σ.775.</ref>
 
Ο Γέλωνας, εμεταλλευόμενος στο έπακρο την ευκαιρία που του δόθηκε με το γράμμα των Σελινούντιων, κέρδισε μια περήφανηπερηφανή νίκη και απέκτησε τεράστια δόξα στην πατρίδα του ενώ οι Συρακούσες αναδείχτηκαν στο μεγαλύτερο πολιτικό και πολιτιστικό κέντρο της ελληνικής Δύσης. Από τα λάφυρα και την αποζημίωση, οι Συρακούσιοι και οι Ακραγαντίνοι έχτισαν πολλούς ναούς και έστειλαν αναθήματα στους Δελφούς και την Ολυμπία. Επιπλέον, ο Θήρωνας, με τα χρήματα από τα λάφυρα και την εργασία των αιχμαλώτων, έκανε τον Ακράγαντα την πιο όμορφη πόλη της Σικελίας.<ref name=IEE356/>
 
Οι ήττα οδήγησε τους Καρχηδόνιους σε δραστική αλλαγή πολιτικής για τις επόμενες δεκαετίες. Σταμάτησαν τις προστριβές με τους Έλληνες της Σικελίας, περιόρισαν τις εκεί κτήσεις τους στο νοτιοδυτικό άκρο της και αφοσιώθηκαν στην παγίωση της αφρικανικής αυτοκρατορίας τους και τα ταξίδια προς τη Δυτική Μεσόγειο και τον [[Ατλαντικός Ωκεανός|Ατλαντικό Ωκεανό]]. Τα αρχαιολογικά ευρήματα από την περίοδο αυτή δείχνουν σημαντική μείωση των καρχηδονιακών εισαγωγών από τους Έλληνες, τους [[Ετρούσκοι|Ετρούσκους]] και τη Φοινίκη.<ref name=Cambridge775/>