Ναυμαχία της Ναυπάκτου (1571): Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

1.815 όπλα<ref name="Geoffrey Parker 87-88">Geoffrey Parker, ''The Military Revolution'', ppσσ. 87—88</ref>

Έτσι οι πλείστες δυνάμεις του συγκροτηθέντος συμμαχικού υπερ-στόλου των δυτικών χριστιανικών κρατών διατέθηκαν από την Βενετία που ήταν η περισσότερο πληγείσα στις κτήσεις της, ενώ στο στόλο της Ισπανίας συνενώθηκαν οι στόλοι της Νεάπολης και Σικελίας, που υπάγονταν σ΄σ' αυτήν και ο στόλος της Γένουας με τα σκάφη του Πάπα. Τον ενετικό στόλο που ήταν διαιρεμένος σε δύο μοίρες ηγούνταν οι ναύαρχοι [[Σεμπαστιάνο Βενιέρ]], ο [[Μάρκο Kουερίνι]] και ο [[Αγκοστίνο Μπαρμπαρίγκο]], του Παπικού στόλου ο ναύαρχος [[Μαρκαντόνιο Κολλόνα]], του Γενουατικού ο ναύαρχος [[Τζαναντρέα Ντόρια]] και τέλος του ισπανικού ο αδελφός του Βασιλέως της Ισπανίας Δον [[Ιωάννης ο Αυστριακός]] (Don Juan d' Austria), υπό την αρχηγία του οποίου τέθηκε όλος ο στόλος. Έτσι στα μέσα του [[1571]] ο στόλος αυτός, συγκεντρώθηκε στη σικελική [[Μεσσήνη (Ιταλία)|Μεσσήνη]].<br />Στις [[17 Σεπτεμβρίου]] ο συμμαχικός στόλος που αριθμούσε 6 [[Γαλεάσσα|Γαλεάσσες]] και [[Γαλέρα|Γαλέρες]] (σύνολο 212 πλοία), και μεταφέροντας δύναμη πεζικού περίπου 28.000 ανδρών: 10.000 Ισπανοί απλού πεζικού άριστης ποιότητας, 7.000 Γερμανοί και Κροάτες, 5.000 Ιταλοί μισθοφόροι πληρωμένοι από την Ισπανία και 5.000 Βενετοί στρατιώτες. Απέπλευσε από Μεσσήνη για τα ελλαδικά ύδατα προς συνάντηση του οθωμανικού στόλου. Στις 26 Σεπτεμβρίου ο συμμαχικός στόλος καταπλέει στη [[Κέρκυρα]] όπου μετά από μικρή ανάπαυση απέπλευσε προς Νότο όπου και παραπλέοντας την ηπειρωτική ακτή και φθάνοντας στις Εχινάδες νήσους του Κόλπου της Ναυπάκτου έγινε αντιληπτός ο οθωμανικός στόλος.

ΟΟι ΤουρκικόςΟθωμανικές στόλοςγαλέρες κυρίωςεπανδρώθηκαν αιγυπτιακόςαπό 13.000 έμπειρους ναύτες, ενισχυμένοςγενικά καιαπό ναυτικά έθνη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ονομαστικά από τονΒέρβερους, ΑλγερινόΈλληνες, στόλοΣύριους έπλεεκαι Αιγύπτιους, και 34.000στρατιώτες. Έπλεε κι΄κι εκείνος προς συνάντηση του χριστιανικού. Αποτελείτο από 210222 πλοία μεγέθουςπολεμικές γαλέραςγαλέρες και 6356 τύπουγαλιότες γαλιότας,και (σύνολομερικά 273μικρότερα πλοία). Αρχιναύαρχος του οθωμανικού στόλου ήταν ο [[Καπουδάν πασάς]] [[Αλή Ζαζέ μουεζίν]] έχοντας υπ΄υπ' αυτόν τον αρνησίθρησκο [[Νάπολη|Ναπολιτάνο]] [[Μπέης|Μπέη]] του [[Αλγέρι|Αλγερίου]] [[Ουλούτς Αλή]] και τον Μπέη της [[Αλεξάνδρεια|Αλεξανδρείας]] [[Μεχμέτ Σιρρόκο]].

Οι δύο στόλοι βρέθηκαν "«εν αλλήλοις"» (συναντήθηκαν) στις [[7 Οκτωβρίου]] οπότε και έλαβαν αμφότεροι παράταξη μάχης (''τάξη μάχης''). Το κέντρο του συμμαχικού στόλου κατείχε ο Δον Ιωάννης, την διοίκηση της αριστερής πτέρυγας της παράταξης ανέλαβε ο Ενετός ναύαρχος Βαρβαρίγος, της δε δεξιάς ο Γενουάτης ναύαρχος Ντόρια, ενώ όπισθεν του κέντρου είχε παραταχθεί εφεδρική δύναμη. Αντίθετα ο οθωμανικός στόλος απέβλεψε εξ αρχής στην κύκλωση των χριστιανικών πλοίων. Και πράγματι, ενώ φαινόταν πως είχε παρακάμψει την αριστερή πτέρυγα του συμμαχικού στόλου, επιτέθηκαν οι Ενετοί οι οποίοι και διασπούν την αιγυπτιακή γραμμή επιφέροντας την τέλεια καταστροφή της. Στην αρχική αυτή μάχη φονεύθηκαν ο Ενετός αλλά και Αιγύπτιος ναύαρχος, ενώ διακρίθηκαν ιδιαίτερα τα επτανησιακά των Ενετών. Στον ίδιο χρόνο στο κέντρο των παρατάξεων η μάχη ήταν σφοδρότερη, έφθασε μάλιστα να γίνεται "εκ του συστάδην" όταν τα πλοία άρχισαν να πλευρίζουν. Οι δε δύο ναυαρχίδες, του Δον Ιωάννη και του Καπουδάν Πασά, έφθασαν πολύ κοντά βάλλοντας με τα τηλεβόλα τους, υπερτερούσε όμως η ισπανική, από το πυρ της οποίας φονεύθηκε ο Καπουδάν Πασάς και η ναυαρχίδα του τελικά κατελήφθη.

Έτσι η ναυμαχία αυτή έληξε με πλήρη νίκη των συμμαχικών πλοίων εκ των οποίων μόνο 15 βυθίστηκαν και φονεύθηκαν περί τους 8.000 εκ των πληρωμάτων τους. Οι απώλειες του οθωμανικού στόλου ήταν τεράστιες, μόλις 40 πλοία εκ των 273 διέφυγαν την καταστροφή ή την αιχμαλωσία, υπό τον Ουλούτς Αλή ή [[Κιλίτζ Αλή Πασάς|Κιλίτζ Αλή Πασά]], (όπως ήταν το μετέπειτα όνομά του), στο δε έμψυχο οι απώλειες υπολογίσθηκαν σε 30.000 νεκρούς, και 15.000 αιχμαλώτους εκ των οποίων 1.500 ήταν Έλληνες των ελλαδικών και τουρκικών παραλίων που υπηρετούσαν στον οθωμανικό στόλο και απελευθερώθηκαν.<br />Την καταστροφή του τουρκικού στόλου συμπλήρωσε νυκτερινή καταιγίδα με μεγάλη τρικυμία στη θαλάσσια περιοχή, η οποία έπληξε τα τουρκικά πλοία που είχαν διαφύγει στα ανοικτά, εκ των οποίων σώθηκε μόνο η αλγερινή ναυαρχίδα.

:''βροντάνε τα τρομπόνια'' (= τα κανόνια)

:''σκοτώθη κι ο Αλή Πασάς'' (= ο ναύαρχος)

* Στη Ναυμαχία αυτή έλαβε μέρος ως υπαξιωματικός της γαλέρας ''Μαρκέσα (Marquesa)'', ο μετέπειτα διάσημος Ισπανός συγγραφέας [[Μιγκέλ ντε Θερβάντες]]. Αν και άρρωστος με πυρετό την ημέρα εκείνη, ο Θερβάντες πολέμησε και πληγώθηκε τρεις φορές από σφαίρα, δύο στο στήθος και μία που του άφησε μόνιμη αναπηρία στο αριστερό του χέρι. Στο «Ταξίδι στον Παρνασσό» (1614) αναφέρει ότι στη Ναύπακτο αχρηστεύτηκε το αριστερό του χέρι "«προς δόξαν του δεξιού"» (υπαινισσόμενος την κατοπινή επιτυχία του πρώτου μέρους του Δον Κιχώτη). Ο Θερβάντες πάντα ένοιωθε υπερήφανος για τη συμμετοχή του στη Ναυμαχία, και πίστευε ότι είχε λάβει μέρος στην πιο ένδοξη μάχη που είδαν ή θα δουν οι αιώνες,<ref>"«Δον Κιχώτης"» μέρος Β΄, εισαγωγή.</ref> (που όπως αποδείχθηκε ιστορικά δεν είχε άδικο), ενώ συμπλήρωνε σε κείμενό του γι΄γι' αυτήν: "«''την ημέρα εκείνη διαλύθηκε σε ολόκληρο τον κόσμο η μέχρι τότε υφιστάμενη πεποίθηση, ότι οι Τούρκοι ήταν στη θάλασσα αήττητοι''"».<ref>C. Qualia, ''Cervantes, Soldier and Humanist'', 1</ref> Δυστυχώς όμως οι τότε Ηγεμόνες άργησαν πολύ να επωφεληθούν των νέων αυτών δυναμικών που παρουσίασε εκείνη η ναυμαχία σε αντίθεση με τη ναυτική τέχνη και βεβαίως τη ναυπηγική που έσπευσαν αμέσως να προσαρμοστούν επ΄ αυτών.