Χιναγιάνα: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Κεντρικό σημείο της διδασκαλίας του Τεραβάντα βουδισμού είναι το διαχρονικό θέμα που σχετίζεται με τον ανθρώπινο πόνο. Γιατί δηλαδή ο πόνος συνδέεται άρρηκτα με την ανθρώπινη ύπαρξη και πώς θα μπορέσει τελικά ο άνθρωπος να απαλλαγεί και να λυτρωθεί απ` αυτόν. Ο Γκαουτάμα Σιντάρτα, κατά κόσμον Βούδας υποστήριξε ότι βρήκε τη λύση στο αιώνιο αίτημα του ανθρώπου με τον προσωπικό του φωτισμό που συνόψισε σε τέσσερις ευγενικές και φιλοσοφικές αλήθειες και αποτελούν την πεμπτουσία της διδασκαλίας του: 1. Ιδού μοναχοί, η Άγια Αλήθεια για τον πόνο ( dukkha) : Η γέννηση είναι πόνος ,τα γηρατειά είναι πόνος, η αρρώστεια είναι πόνος, ο θάνατος είναι πόνος, η ένωση με εκείνο που δεν αγαπάμε είναι πόνος, ο χωρισμός με εκείνο που αγαπάμε είναι πόνος, η μη εκπλήρωση της επιθυμίας σου είναι πόνος, η ίδια η ύπαρξη στο σύνολό της και στα επιμέρους στοιχεία της είναι πόνος. 2. Η αιτία του πόνου είναι η επιθυμία ( tanha), η δίψα για απόλαυση υλικών επίγειων ευτελών αγαθών με τα οποία είναι προσκολλημένος ο άνθρωπος. Αυτή η δέσμευση και ομηρία οφείλεται στην άγνοια (avidja) και είναι καταλυτική. Ο προσκολλημένος άνθρωπος είναι τυφλά δέσμιος μιας ψευδαίσθησης για τον κόσμο και τον τρόπο που αντιλαμβάνεται την πραγματικότητα. Πιστεύει ότι τα πράγματα είναι συμπαγή και σταθερά ,ενώ στην πραγματικότητα είναι σύνθετα και μεταβλητά. Από ένα σπίτι για παράδειγμα, αν αφαιρεθεί η στέγη, Φαίνεται ότι δεν υπήρξε ποτέ συμπαγές, αλλά ένα σύνολο από πολλά μικρά κομμάτια. Επίσης , η αρχική ιδέα που έχουμε για ένα νόμισμα που φαντάζει από μακριά χρυσό, αν το πλησιάσουμε και διαπιστώσουμε ότι είναι κάλπικο, θα χάσει την αρχική του αξία στην αντίληψή μας και παράλληλα θα χαθεί και κάθε ενδιαφέρον μας με το αρχικό αντικείμενο του πόθου μας. Επιπροσθέτως, τα πάντα αλλάζουν με την πάροδο του χρόνου, επομένως τίποτα δεν παραμένει σταθερό στη συμπαντική εντροπία. Άρα η επιθυμία που συνδέεται με την ψευδή αισθητή πραγματικότητα είναι μάταιη, οφείλεται στην άγνοια και πρέπει να εξαλειφθεί. 3. Η κατάπαυση του πόνου, που ονομάζεται [[νιρβάνα]]. Η πρωτογενής σημασία της λέξης νιρβάνα είναι : σβήσιμο, κατάσβεση. Αναφέρεται στην κατάσβεση - εξάλειψη της άγνοιας, της επιθυμίας, της απέχθειας,δηλαδή με άλλα λόγια, κατάσβεση της αναπαραγωγής της ύπαρξης, της αυταπάτης του εαυτού, της φλόγας της ζωής (τα τελευταία λόγια του Σιντάρτα ήταν: "Δεν θα ξαναγεννηθώ πια" )<ref>σχολικό βιβλίο θρησκευτικών β` Λυκείου,σελ.283, Χιναγιάνα Βουδδισμός,διδασκαλία</ref>) . 4. Το οκταπλό μονοπάτι που οδηγεί στην κατάπαυση του πόνου. Ονομάζεται έτσι, γιατί αποτελείται από οκτώ στάδια: Ορθότητα στην α)κατανόηση, β) σκέψη, γ)ομιλία,δ)πράξη, ε)τρόπο ζωής,στ) προσπάθεια, ζ)φροντίδα-ανάπτυξη του νου, η) συγκέντρωση -αυτοβυθισμό.