Τύμβος Καστά: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Gts-tg (συζήτηση | συνεισφορές)
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 54:
 
==Ο λόφος Καστά - οι πρώτες ανασκαφές - Λόφος 133==
 
[[File:Kasta tumulus.jpg|thumb|right|400 px|Τύμβος Καστά]]
[[File:Kasta tumulus gr.jpg|thumb|Ο τύμβος Καστά και ο τάφος στην ίδια κλίμακα (η θέση του είναι ενδεικτική και μόνο)]]
Ο λόφος Καστά ήταν γνωστή περιοχή στην οποία βρισκόταν ταφικά μνημεία της Αμφίπολης. Ο αρχαιολόγος [[Δημήτρης Λαζαρίδης]] έκανε σημαντικό αριθμό δημοσιεύσεων για ευρήματα στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα. Είχε αρχίσει τις ανασκαφές στην περιοχή το 1954, ενώ οι πρώτες ανασκαφές στον περίβολο του τύμβου Καστά έγιναν το 1964 οπότε αποκάλυψε 41 μέτρα της περιμέτρου του<ref name="IstoriaAnaskafon">[http://news.in.gr/culture/article/?aid=1231341928 Η ιστορία των ανασκαφών στον Τύμβο Καστά στην Αμφίπολη], 21 Αυγ. 2014, in.gr</ref>. Το 1965 Ο Λαζαρίδης έκανε δοκιμαστικές τομές στον τύμβο που αποκάλυψαν ότι ο τύμβος ήταν τεχνητός και αποτελείτο από αλλεπάλληλα στρώματα λεπτής άμμου και σκληρού χώματος. Η αποκάλυψη του περιμετρικού τοίχου τον οδήγησαν στην εκτίμηση ότι στον τύμβο υπήρχε είτε μεγάλο ταφικό οικοδόμημα είτε περισσότεροι μικροί τάφοι<ref>[http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=36314&subid=2&pubid=64068171 Οι άγνωστες σημειώσεις για την Αμφίπολη, 1960-1965 Τα πρώτα σημάδια στον λόφο Καστά], ethnos.gr, 8/11/2014</ref>.
 
<gallery style='text-align:center' widths=250 heights=150>
[[File:Kasta tumulus gr.jpg|thumb|Ο τύμβος Καστά και ο τάφος στην ίδια κλίμακα (η θέση του είναι ενδεικτική και μόνο)]]
Kasta tumulus.jpg|Πανοραμική άποψη του τύμβου Καστά
</gallery>
 
Την περίοδο από το 1971 μέχρι το 1985 ανακαλύφθηκαν από την κορυφή του λόφου ασύλητοι τάφοι της [[Εποχή του Σιδήρου|εποχής του Σιδήρου]]. Συγκεκριμένα, ανασκάφηκε το βόρειο, το δυτικό και το ανατολικό μέρος του τύμβου. Το φυσικό έδαφος (ο βράχος) του τύμβου βρέθηκε στα δυο μέτρα από την επιφάνεια στο βόρειο τμήμα και στα 6,5 μ. στο δυτικό. Το 1982 βρέθηκαν δέκα κιβωτιόσχημοι ή λακκοειδείς τάφοι της όψιμης αρχαϊκής εποχής, από τους οποίους οι οκτώ ήταν στο βόρειο τμήμα του τύμβου και οι δυο στο ανατολικό<ref>[http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=36314&subid=2&pubid=64068184 Οι άγνωστες σημειώσεις για την Αμφίπολη, 1981-1983, Κορυφώνονται οι έρευνες για το αρχαίο Γυμνάσιο], ethnos.gr, 23/9/2014</ref>. Επιπλέον βρέθηκε οικοδόμημα με διαστάσεις 10x10 μ., με 5 μ. ύψος. Το κτίριο αυτό είχε αρχικά θεωρηθεί ταφικό σήμα, αργότερα όμως αναγνωρίστηκε ως θεμέλιο του βάθρου στο οποίο είχε τεθεί το γλυπτό που αποκαλείται σήμερα Λέων της Αμφίπολης.
Γραμμή 65 ⟶ 69 :
</ref>
 
==Ανασκαφές στον τύμβο==
==Ο Λέων της Αμφίπολης - η αρχική του θέση ήταν στον λόφο Καστά==
[[File:Kasta tomb rooms gr.jpg|thumb|Τύμβος Καστά, σχηματική αναπαράσταση του τάφου]]
 
Οι πρώτες ανασκαφές του λόφου Καστά έγιναν το 1964, οπότε αποκαλύφθηκε η περίμετρος του τύμβου. Οι ανασκαφές συνεχίστηκαν μετά το 1971, αλλά επικεντρώθηκαν στην κορυφή του λόφου.
 
Οι πρώτες ανασκαφές του λόφου Καστά έγιναν το 1964, οπότε αποκαλύφθηκε η περίμετρος του τύμβου. Οι ανασκαφές συνεχίστηκαν μετά το 1971, αλλά επικεντρώθηκαν στην κορυφή του λόφου. Το 2012 ανασκάφηκε ο περίβολος του τύμβου Καστά<ref name="vima2013"/> και βρέθηκε να έχει μήκος 497 μέτρων και ύψος 3 μέτρων, κατασκευασμένος από 2.500 περίπου κυβικά μέτρα μαρμάρου από τη [[Θάσος|Θάσο]]. Υπεύθυνη της ανασκαφής είναιήταν η διευθύντριά της ΚΗ' Εφορείας Κλασικών και Προϊστορικών Αρχαιοτήτων [[Κατερίνα Περιστέρη]]. Τον Αύγουστο του 2014 η ανασκαφή αποκάλυψε την είσοδο του τύμβου, όπου βρέθηκε θύρα πάνω από την οποία υπάρχουν δύο μαρμάρινες [[Σφίγγα (μυθολογία)|σφίγγες]] στις οποίες λείπουν τα κεφάλια και τα φτερά. Κατά τη συνέχεια των ανασκαφών, στο εσωτερικό του τύμβου, πάνω σε πεσσούς, βρέθηκαν σκαλισμένες δύο [[Καρυάτιδες]]<ref name="sky">[http://www.skai.gr/news/culture/article/265065/amfipoli-anakalupsan-duo-karuatides-ston-tumvo-kasta-/ Αμφίπολη: Αποκαλύφθηκαν δυο καρυάτιδες στον τύμβο Καστά!], Σκάϊ.gr, 07/09/2014</ref>. Ήδη και από το εξωτερικό του μνημείου, αλλά και στις σφίγγες, στις Καρυάτιδες και στο μικρό τμήμα του μνημείου που έχει αποκαλυφθείαποκαλύφηκε, υπάρχουνυπήρχαν ίχνη χρωμάτων που διακοσμούσαν την κατασκευή και τα γλυπτά του. Τον Οκτώβριο του 2014 βρέθηκε επιδαπέδιο ψηφιδωτό στο δεύτερο θάλαμο με θέμα την [[Άδης (μυθολογία)#.CE.A0.CE.B5.CF.81.CF.83.CE.B5.CF.86.CF.8C.CE.BD.CE.B7|αρπαγή της Περσεφόνης από τον Πλούτωνα]]. Το θέμα είναι γνωστό από την [[ελληνική μυθολογία]] και έχει αναπαρασταθεί σε δύο τουλάχιστον περιπτώσεις σε μακεδονικό τάφο.
 
Τον Οκτώβριο του 2014 βρέθηκε επιδαπέδιο ψηφιδωτό στο δεύτερο θάλαμο με θέμα την [[Άδης (μυθολογία)#.CE.A0.CE.B5.CF.81.CF.83.CE.B5.CF.86.CF.8C.CE.BD.CE.B7|αρπαγή της Περσεφόνης από τον Πλούτωνα]]. Το θέμα είναι γνωστό από την [[ελληνική μυθολογία]] και έχει αναπαρασταθεί σε δύο τουλάχιστον περιπτώσεις σε μακεδονικό τάφο.
 
===Αρχική θέση του Λέοντα της Αμφίπολης===
{{κύριο|Λέων της Αμφίπολης}}
 
{{multiple image
| image1=Lion of Amphipolis.jpg
| alt1=Ο Λέων της Αμφίπολης
| caption1 = Ο Λέων της Αμφίπολης
| image2=Kasta tumulus and Lion of Amphipolis location map gr.jpg
| alt2=Η θέση του τύμβου Καστά, της Αμφίπολης και του Λέοντα
| caption2 = Η θέση του τύμβου Καστά / Αμφίπολης / Λέοντα
| width=160
}}
Ο [[Λέων της Αμφίπολης]] είναι γλυπτό μεγάλων διαστάσεων με ύψος 5,37 μ. του οποίου τα τμήματα βρέθηκαν αρχικά από Έλληνες στρατιώτες το 1913 και κατόπιν από Άγγλους στρατιώτες το 1916 που κατασκεύαζαν οχυρωματικά έργα στην ευρύτερη περιοχή, σε απόσταση 4,4 χλμ σε ευθεία γραμμή από τον τύμβο. Το γλυπτό απεικονίζει λιοντάρι που κάθεται στα πίσω του πόδια. Το 1936 συναρμολογήθηκε και τοποθετήθηκε κοντά στην περιοχή όπου βρέθηκε, στη δυτική όχθη του [[Στρυμόνας|Στρυμόνα]]. Αργότερα, από τις ανασκαφικές έρευνες αποδείχθηκε ότι η αρχική του θέση ήταν πάνω στο οικοδόμημα 10x10 μέτρων που βρέθηκε στην κορυφή του λόφου Καστά.
 
<gallery style='text-align:center' widths=250 heights=150>
==Η ανασκαφή του τύμβου Καστά==
|Lion alt1=of Amphipolis.jpg|Ο Λέων της Αμφίπολης
[[File:Kasta tomb scaled to tumulus.jpg|thumb|Ο τάφος στον τύμβο Καστά]]
|Kasta alt2=tumulus and Lion of Amphipolis location map gr.jpg|Η θέση του τύμβου Καστά, της Αμφίπολης και του Λέοντα
[[File:Kasta tomb rosette rodakas.jpg|thumb|Γεωμετρικό σχήμα, ρόδακας, ζωγραφισμένος στην οροφή του τύμβου Καστά]]
[[File:Kasta tomb scaled to tumulus.jpg|thumb|Ο τάφος στον τύμβο Καστά]]
Οι πρώτες ανασκαφές του λόφου Καστά έγιναν το 1964, οπότε αποκαλύφθηκε η περίμετρος του τύμβου. Οι ανασκαφές συνεχίστηκαν μετά το 1971, αλλά επικεντρώθηκαν στην κορυφή του λόφου. Το 2012 ανασκάφηκε ο περίβολος του τύμβου Καστά<ref name="vima2013"/> και βρέθηκε να έχει μήκος 497 μέτρων και ύψος 3 μέτρων, κατασκευασμένος από 2.500 περίπου κυβικά μέτρα μαρμάρου από τη [[Θάσος|Θάσο]]. Υπεύθυνη της ανασκαφής είναι η διευθύντριά της ΚΗ' Εφορείας Κλασικών και Προϊστορικών Αρχαιοτήτων [[Κατερίνα Περιστέρη]]. Τον Αύγουστο του 2014 η ανασκαφή αποκάλυψε την είσοδο του τύμβου, όπου βρέθηκε θύρα πάνω από την οποία υπάρχουν δύο μαρμάρινες [[Σφίγγα (μυθολογία)|σφίγγες]] στις οποίες λείπουν τα κεφάλια και τα φτερά. Κατά τη συνέχεια των ανασκαφών, στο εσωτερικό του τύμβου, πάνω σε πεσσούς, βρέθηκαν σκαλισμένες δύο [[Καρυάτιδες]]<ref name="sky">[http://www.skai.gr/news/culture/article/265065/amfipoli-anakalupsan-duo-karuatides-ston-tumvo-kasta-/ Αμφίπολη: Αποκαλύφθηκαν δυο καρυάτιδες στον τύμβο Καστά!], Σκάϊ.gr, 07/09/2014</ref>. Ήδη και από το εξωτερικό του μνημείου, αλλά και στις σφίγγες, στις Καρυάτιδες και στο μικρό τμήμα του μνημείου που έχει αποκαλυφθεί, υπάρχουν ίχνη χρωμάτων που διακοσμούσαν την κατασκευή και τα γλυπτά του. Τον Οκτώβριο του 2014 βρέθηκε επιδαπέδιο ψηφιδωτό στο δεύτερο θάλαμο με θέμα την [[Άδης (μυθολογία)#.CE.A0.CE.B5.CF.81.CF.83.CE.B5.CF.86.CF.8C.CE.BD.CE.B7|αρπαγή της Περσεφόνης από τον Πλούτωνα]]. Το θέμα είναι γνωστό από την [[ελληνική μυθολογία]] και έχει αναπαρασταθεί σε δύο τουλάχιστον περιπτώσεις σε μακεδονικό τάφο.
</gallery>
 
==Ο τάφος==
 
[[File:Kasta tomb rooms gr.jpg|thumb|Τύμβος Καστά, σχηματική αναπαράσταση του τάφου]]
===Είσοδος του τάφου: Οι σφίγγες και ο πρώτος διαφραγματικός τοίχος===
Η είσοδος βρίσκεται κάτω από την επιφάνεια του εδάφους. Ο εξωτερικός χώρος έχει βοτσαλωτό δάπεδο με άσπρα βότσαλα, οριοθετημένα σε ορθογώνια και τετράγωνα σχήματα από μαύρα βότσαλα. Το δάπεδο πλαισιώνεται στο κατώτερο επίπεδο των πλευρικών τοίχων με κυανή ταινία ([[σοβατεπί]]). Η πρόσβαση στον τάφο γίνεται από θύρα ανοίγματος 1,67 μέτρων, πάνω από την οποία, στο υπέρθυρο, εδράζονται οι δυο ακέφαλες [[Σφίγγα (μυθολογία)|σφίγγες]], από τις οποίες έλειπαν οι κεφαλές (από τις οποίες η μια βρέθηκε θαμμένη στον τρίτο θάλαμο του τάφου) και τα φτερά (τμήματα των οποίων επίσης βρέθηκαν στο εσωτερικό του τάφου, μαζί με την κεφαλή της σφίγγας). Οι σφίγγες μετρήθηκαν να έχουν ύψος 1,45 μ. και οι αρχαιολόγοι εκτιμούν ότι θα είχαν συνολικό ύψος 2 μ. περίπου, συνυπολογίζοντας τα μέρη που λείπουν. Ακριβώς πίσω από τη θύρα υπήρχε ο πρώτος διαφραγματικός τοίχος, ο οποίος εμπόδιζε την πρόσβαση.
 
===Ο πρώτος θάλαμος και οι Καρυάτιδες στο βάθος του===
 
[[Εικόνα:Kasta Tomb, Amphipolis, Greece - Illustration of Caryatids according to findings.jpg|thumb|Αναπαράσταση των Καρυάτιδων]]
Ο πρώτος θάλαμος βρίσκεται μεταξύ του πρώτου και του δεύτερου διαφραγματικού τοίχου και έχει μήκος 6 μέτρα και πλάτος 4,5 μέτρα, ενώ το ύψος του είναι στις άκρες περίπου 4 μέτρα και στο μέσο (όπου βρίσκεται ο θόλος),ακόμη μεγαλύτερο. Ενδεικτικά, οι Καρυάτιδες μαζί με το βάθρο τους φτάνουν τα 3,67 μέτρα από το επίπεδο του εδάφους του πρώτου θαλάμου. Η πρόσβαση γίνεται από τη θύρα με τις σφίγγες και στο βάθος του πρώτου θαλάμου βρισκόταν ο δεύτερος διαφραγματικός τοίχος, πίσω από τον οποίο υπήρχαν στήλες με δυο Καρυάτιδες με το ένα χέρι της μιας απλωμένο προς την πλευρά της άλλης. Οι Καρυάτιδες είναι σκαλισμένες σε πεσσούς από [[μάρμαρο]] Θάσου διατομής 0,20 μ. επί 0,60 μ.
 
<gallery style='text-align:center' widths=250 heights=150>
Kasta tomb rosette rodakas.jpg|Αναπαράσταση γεωμετρικό σχήματος ρόδακα, του τύπου που βρέθηκε στην οροφή του πρώτου θαλάμου
Floor, 1st chamber, Amphipolis tomb.jpg|Το δάπεδο του πρώτου θαλάμου
[[Εικόνα:Kasta Tomb, Amphipolis, Greece - Illustration of Caryatids according to findings.jpg|thumb|ΑναπαράστασηΚαλλιτεχνική αναπαράσταση των Καρυάτιδων]] σύμφωνα με τα ευρήματα
</gallery>
 
Έχουν ύψος 2,27 μ. και βρίσκονται σε βάθρα από μάρμαρο με μήκος 1,33 μ. και πλάτος 0,68μ. Τα βάθρα έχουν ύψος 1,40 μ., πλάτος 1,36 μ. και πάχος 0,72 μέτρα. Το άνοιγμα που σχηματίζουν τα βάθρα και οι Καρυάτιδες έχει πλάτος 1,68 μ., όσο είναι και το πλάτος της πρώτης θύρας (της θύρας με με τις σφίγγες)<ref name="imer1">[http://www.imerisia.gr/article.asp?catid=26513&subid=2&pubid=113351939 Αμφίπολη: Στον τέταρτο θάλαμο το μεγάλο μυστικό; Οι εντυπωσιακές Καρυάτιδες, τα πανέμορφα χρώματα και η μαρμάρινη πόρτα], ''Ημερησία'', 21/9/2014</ref>. Το πάτωμα του πρώτου θαλάμου έχει κόκκινο χρώμα με μικρά λευκά τμήματα μαρμάρου, το οποίο δημιουργεί μια εικόνα μωσαϊκού. Ο πρώτος θάλαμος είχε βρεθεί σχεδόν γεμάτος με χώματα. Οι τοίχοι στον πρώτο θάλαμο έχουν μαρμάρινη επικάλυψη. Η οροφή είναι θολωτή και βρέθηκε σε καλή κατάσταση.
 
===Ο δεύτερος θάλαμος και το δάπεδο με την αρπαγή της Περσεφόνης===
 
[[File:The Abduction of Persephone by Pluto, Amphipolis.jpg|thumb|Το ψηφιδωτό του δεύτερου θαλάμου με τη σκηνή της [[Άδης (μυθολογία)#.CE.A0.CE.B5.CF.81.CF.83.CE.B5.CF.86.CF.8C.CE.BD.CE.B7|αρπαγής της Περσεφόνης από τον Πλούτωνα]]]]
Ο δεύτερος θάλαμος βρίσκεται πίσω από το δεύτερο διαφραγματικό τοίχο και είσοδό του αποτελούν οι στήλες με τις Καρυάτιδες. Ο δεύτερος θάλαμος είναι υπερυψωμένος σε σύγκριση με τον πρώτο κατά 7 εκ., διαφορά που καλύπτεται με ένα σκαλοπάτι μικρού ύψους, κάτω από τις Καρυάτιδες, χρωματισμένο με μπλε χρώμα στο κάθετό του μέρος. Ο δεύτερος θάλαμος είχε βρεθεί σχεδόν γεμάτος με χώματα, όπως και ο πρώτος. Εκτίμηση των αρχαιολόγων ήταν ότι τα χώματα είχαν αφεθεί από τους κατασκευαστές του τάφου, για να εμποδιστεί η σύλησή του<ref>[http://www.kathimerini.gr/783744/article/epikairothta/ellada/koryfwnetai-h-agwnia-gia-to-mysthrio-poy-kryvei-h-amfipolh Κορυφώνεται η αγωνία για το «μυστήριο» που κρύβει η Αμφίπολη], ''Καθημερινή'', 14.09.2014</ref>.

<gallery style='text-align:center' widths=250 heights=150>
The Abduction of Persephone by Pluto, Amphipolis.jpg|Το ψηφιδωτό του δευτέρου θαλάμου με τη σκηνή της [[Άδης (μυθολογία)#.CE.A0.CE.B5.CF.81.CF.83.CE.B5.CF.86.CF.8C.CE.BD.CE.B7|αρπαγής της Περσεφόνης από τον Πλούτωνα]]
Winged figure, 2nd chamber, Amphipolis tomb.jpg|Φτερωτή μορφή σε τοίχο του δευτέρου θαλάμου
Human figures, 2nd chamber, Amphipolis tomb.jpg|Ανθρώπινες μορφές με ζώο ανάμεσα τους
</gallery>

Οι τοίχοι του δευτέρου θαλάμου έχουν μαρμάρινη επικάλυψη. Η οροφή είναι θολωτή και βρέθηκε σε καλή κατάσταση. Το ύψος του είναι περίπου 6 μέτρα, έχει 4,5 μέτρα πλάτος και 3 μέτρα μήκος. Στο πάτωμα του δεύτερου θαλάμου βρέθηκε ψηφιδωτό με διαστάσεις 4,5 x 3 μέτρα (καλύπτει όλο το δάπεδο του θαλάμου) που απεικονίζει τον μύθο της αρπαγής της [[Περσεφόνη]]ς από τον [[Άδης (μυθολογία)|Πλούτωνα]]. Το ψηφιδωτό να έχει υποστεί φθορά κυκλικού σχήματος στο κέντρο του. Η παράσταση περιλαμβάνει άρμα με δυο λευκά άλογα το οποίο οδηγεί στεφανωμένος γενειοφόρος άνδρας (ο Πλούτων), δίπλα στον οποίο βρίσκεται γυναίκα (η Περσεφόνη). Μπροστά, και δίπλα στα άλογα, τρέχει ο Ψυχοπομπός [[Ερμής (μυθολογία)|Ερμής]] με φτερωτά σανδάλια, κρατώντας το [[κηρύκειο]], φορώντας [[πέτασος|πέτασο]] και μανδύα. Στο βάθος του δευτέρου θαλάμου υπήρχε ο τρίτος διαφραγματικός τοίχος. Στο βάθος του δεύτερου θαλάμου υπάρχει μαρμάρινο θύρωμα με άνοιγμα 1,50 μ., που οδηγεί στον τρίτο θάλαμο<ref name="imer1"/>. Στο κάτω της μέρος υπάρχει μαρμάρινο κατώφλι το οποίο έχει διακόσμηση ιωνικού κυματίου.<ref>[http://www.yppo.gr/2/g22.jsp?obj_id=58792 Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, Δελτίο Τύπου για την ανασκαφική έρευνα στον λόφο Καστά Αμφίπολης], Κυριακή, 12 Οκτωβρίου 2014</ref>.
 
===Ο τρίτος θάλαμος, ο τάφος και σκελετικά κατάλοιπα===