Δήμος Βόλβης: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
|||
Γραμμή 190:
Η [[Αρχαία Εγνατία Οδός]] διερχόταν νότια από τις λίμνες Κορώνεια και Βόλβη, διέσχιζε τα Στενά της Ρεντίνας και περνώντας από τις βόρειες ακτές του Στρυμονικού Κόλπου ανηφόριζε προς το [[Παγγαίο όρος|Παγγαίο]] από τα [[Κερδύλια όρη|Κερδύλια]]<ref>Richard J. A. Talbert, [[Barrington Atlas of the Greek and Roman World]]: Map-by-map Directory, p. 749. Princeton University Press, 2000. ISBN 0-691-04945-9</ref>. Η [[Εγνατία Οδός|Εγνατία]] φαίνεται ότι χρησιμοποιείτο καθ' όλη τη διάρκεια της Βυζαντινής περιόδου<ref>John F. Haldon, Warfare, State and Society in the Byzantine World, p. 54. Routledge, 1999. ISBN 1-85728-495-X.</ref>. Στο "Δρομολόγιο του Αντωνίνου" αναφέρεται, ότι στην περιοχή υπήρχαν οι εξής σταθμοί αλλαγής ίππων (mutationes): η mutatio Pennana δέκα ρωμαϊκά μίλια (14-15 χλμ.) δυτικά της Αμφίπολης, η mutatio του Ευριπίδη -προς τιμήν του Ευριπίδη που θάφτηκε στην γειτονική αρχαία Αρέθουσα-, 10 μίλια δυτικότερα, πιθανόν κοντά στη Ρεντίνα, το όνομα της οποίας παραπέμπει σε σταθμό, η mutatio της Απολλωνίας 11 μίλια στα δυτικά και η mutatio Heracleustibus άλλα 11 μίλια δυτικά κοντά στο Στίβος<ref>Gustav Parthey, Itinerarium Antonini Avgvsti et Hierosolymitanvm: ex libris manvscriptis</ref>.
===Βυζάντιο
[[Αρχείο:Agia Marina Rentina 02.jpg|thumb|250px|Ο μεταβυζαντινός ναός της Αγίας Μαρίνας στη Ρεντίνα.]]
Ο [[Προκόπιος (ιστορικός)|Προκόπιος]] αναφέρει την ύπαρξη κάστρου του [[Ιουστινιανός Α'|Ιουστινιανού]] με το όνομα Βόλβος στην περιοχή<ref>Προκόπιος, Περί κτισμάτων, Δ'-β' 4</ref>, ερείπια του οποίου εμφανίζονται στην περιοχή της Μικρής Βόλβης στην όχθη της λίμνης, όταν τα νερά της αποτραβιούνται. Την ίδια εποχή οικοδομείται στην τοποθεσία Καλέδες της Ασπροβάλτας κάστρο για τον οπτικό έλεγχο της Εγνατίας και του Στρυμονικού κόλπου<ref name="atlas" />.
Γραμμή 205:
Το 1345, ο τσάρος της Σερβίας [[Στέφανος Ούρεσης Δ΄ Δουσάν της Σερβίας|Στέφανος Ούρεσης Δουσάν]] καταλαμβάνει για λίγα χρόνια την περιοχή και την εντάσσει στο βασίλειό του που μετονόμαστηκε σε "Αυτοκρατορία Σερβίας και Ρωμανίας"<ref name="imma" />. To 1371, μετά την ήττα των Σέρβων στο Τσίρμεν του Έβρου, η περιοχή ανακαταλαμβάνεται από τους Βυζαντινούς, για να πέσει στα χέρια των Τούρκων '''το 1383''' με την κατάληψη των Σερρών και την έναρξη της πολιορκίας της Θεσσαλονίκης<ref name="imma" />. Η χρονιά αυτή είναι ορόσημο, καθώς σηματοδοτεί την αρχή της Τουρκοκρατίας στην περιοχή, που διήρκεσε περίπου 500 χρόνια (με εξαίρεση τα έτη 1402-1423, που η νότια της λίμνης περιοχής επανήλθε σε βυζαντινή κυριαρχία).
===Τουρκοκρατία===
Κατά τη διάρκεια της τουρκοκρατίας, στην περιοχή εγκαθίστανται νομάδες Τουρκομάνοι Γιουρούκοι, οι οποίοι ίδρυσαν πολλούς οικισμούς. Οι τουρκικές αρχές ήταν γενικά ανεκτικές με τον υπόδουλο ελληνικό πληθυσμό, ο οποίος όμως αντιμετώπιζε συχνά προβλήματα από τις επιδρομές των Γιουρούκων, γεγονός που μαρτυρείται από σουλτανικό φιρμάνι του 1695. Οι Έλληνες κάτοικοι βόρεια της λίμνης ασπάστηκαν σταδιακά τη σλαβόφωνη μακεδονική διάλεκτο, ενώ οι κάτοικοι στα νότια παρέμειναν Ελληνόφωνοι, όπως και το σύνολο των κατοίκων της Χαλκιδικής<ref name="atlas" /><ref name="imma2">Ιωάννης Κολιόπουλος, Η διαμόρφωση της νέας Μακεδονίας (1798-1870), Ίδρυμα Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα</ref>.
Γραμμή 210 ⟶ 212 :
H περιοχή νότια της λίμνης Βόλβης υπαγόταν στην επαρχία (ναχιγιέ) της '''Παζαρούδας''', η οποία περιελάμβανε τα Ζερβοχώρια, τη βόρεια Χαλκιδική και τη [[Σιθωνία]]<ref>[http://doumbia-istoria.blogspot.gr/2010/12/18.html Νικόλαος Παπαοικονόμου, Φορολογικά στοιχεία για την οθωμανική Χαλκιδική]</ref>. Παζαρούδα ονομαζόταν η Απολλωνία, λόγω του μεγάλου παζαριού, που γινόταν εκεί μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα<ref name="ierissos" />, και συγκέντρωνε γύρω στους 10.000 ανθρώπους<ref name="atlas" />. Σημαντικό μουσουλμανικό κέντρο αποτέλεσαν επίσης τα '''Μπεσίκια''' (η Μικρή και Μεγάλη Βόλβη), όπου ο [[Εβλιγιά Τσελεμπή]] αναφέρει ότι υπήρχαν τζαμί, ιεροδιδακτήριο, γραμματοδιδασκαλείο, λουτρό, καραβάν σαράι, χάνι, αγορά, έδρα ιεροδίκη και αρχηγού γενιτσάρων<ref>[http://www.volvinews.gr/index.php/2012-01-13-10-31-19/13-villages volvinews - Απολλωνία<!-- Bot generated title -->]</ref>. Η σπουδαιότητα των οικισμών αυτών οφειλόταν στο γεγονός, ότι από εδώ περνούσε ένας από τους σημαντικότερους δρόμους των τουρκοκρατούμενων Βαλκανίων, ο οποίος συνέδεε το Μοναστήρι με τη Θεσσαλονίκη, την Καβάλα και την Κωνσταντινούπολη<ref name=":1">Στέφανος Ψημένος, Ανεξερεύνητη Κεντρική Μακεδονία, Εκδόσεις Road, Αθήνα 2002</ref>.
Στις αρχές του 17ου αιώνα, κλέφτες και ληστές του βουνού εγκαθίστανται στην εγκαταλελειμμένη πόλη της Ρεντίνας και γίνονται ο φόβος της περιοχής. Λέγεται μάλιστα, πως όταν, εν όψει της εκστρατείας για την κατάληψη της Βαγδάτης το 1638, ο σουλτάνος Μουράτ Δ΄ ζήτησε Εβραίους πολεμιστές από τη Θεσσαλονίκη, 8.000 Εβραίοι ξεκίνησαν αρματωμένοι για την Κωνσταντινούπολη, ώστε να ενταχθούν στο στρατό του σουλτάνου. Όταν όμως έμαθαν ότι στα
Κατά τον 18ο αιώνα, οι οικισμοί Σταυρός<ref>Αθανάσιος Μπακαλούδης, Συλέος πεδίον</ref> και Μόδι<ref name="atlas" /> συγκροτούν μαζί με άλλους οικισμούς της βόρειας Χαλκιδικής τα '''Μαντεμοχώρια''', των οποίων οι κάτοικοι εργάζονταν ως μεταλλωρύχοι στα μεταλλεία Ολυμπιάδας-Στρατωνίου.
Γραμμή 216 ⟶ 218 :
Το 1775 τα Μαντεμοχώρια συνέπηξαν συνεταιρισμό και αιτήθηκαν από την Πύλη να τους παραχωρηθεί η κοινοτική εκμετάλλευση των μεταλείων, με αντάλλαγμα την υποχρέωση να καταβάλλουν ως φόρο ένα μέρος από την παραγωγή τους. Έτσι, τα χωριά αυτά απέκτησαν μια σχετική αυτονομία, υπαγόμενα απευθείας στο Σουλτάνο<ref>Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Αρναίας, Ιστορικά Στοιχεία</ref>.
Με την '''[[Ελληνική Επανάσταση του 1821]]''' και τον ξεσηκωμό των κατοίκων της Χαλκιδικής, ο [[Εμμανουήλ Παπάς]] κατέλαβε την περιοχή από τα Στενά της Ρεντίνας μέχρι και τη Νέα Απολλωνία, για να αντιμετωπίσει τα επελαύνοντα τουρκικά στρατεύματα. Εναντίον του στάλθηκε ο Μπαϊράμ Πασάς με ισχυρές δυνάμεις, που αποδεκάτισαν μεν τους Έλληνες επαναστάτες κατά τη μάχη του Εγρή Μπουτζάκ (στη σημερινή Νέα Απολλωνία)
Στα ίδια Στενά, συγκεντρώθηκαν Μακεδόνες πολεμιστές το 1828 για να ανακόψουν την πορεία των οθωμανικών στρατευμάτων, που βάδιζαν προς τη Νότια Ελλάδα για να καταστείλουν την επανάσταση<ref name="atlas" />. Σημαντικοί αγωνιστές, των οποίων σώζονται τα ονόματα, ήταν οι Αναστάσιος (Τάσιος) Κωνσταντίνου<ref name="agonistes">Γενικά Αρχεία του Κράτους, Φάκελοι Αγωνιστών του 1821</ref><ref group="group="" " name=autogenerated1>Από το ιστολόγιο του αρχαιολόγου Νικόλαου Παπαοικονόμου: doumbia-istoria.blogspot.com</ref> και Γεώργιος Χρήστου από το Στίβο, ο Παναγιώτης Κυριάκου από το Νικομηδινό, οι Αθανάσιος Ευαγγέλου<ref name="agonistes" /><ref group="group="group="" " " name=autogenerated2>Από το ιστολόγιο του αρχαιολόγου Νικόλαου Παπαοικονόμου: doumbia-istoria.blogspot.com</ref> και Γεώργιος Κωνσταντίνου από την Απολλωνία, ο Στέφανος Ευθυμίου από το Μελισσουργό<ref name="agonistes" /><ref name="Σημείωση1" group="Σημ.">Από το ιστολόγιο του αρχαιολόγου Νικόλαου Παπαοικονόμου: doumbia-istoria.blogspot.com</ref> και ο αξιωματικός και πληρεξούσιος [[Δημήτριος Κοκκαλιώτης]] που πήρε μέρος στην [[Γ' Εθνοσυνέλευση Επιδαύρου|Γ΄ Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου]]<ref>[http://doumbia-istoria.blogspot.gr/2010/02/1821_07.html Νικόλαος Παπαοικονόμου, Aγωνιστές του 1821 από τη βόρεια Χαλκιδική και τα Μαντεμοχώρια]</ref>. Η ίδρυση της αυτόνομης βουλγαρικής Εξαρχίας το 1870 αποτέλεσε την έναρξη προπαγανδιστικών κινητοποιήσεων στη σλαβόφωνη περιοχή βόρεια της λίμνης Βόλβη. Στο πλαίσιο αυτό, η λειτουργία της Εκκλησίας και του σχολείου είναι καθοριστική για την τόνωση της ελληνικής εθνικής συνείδησης, γλώσσας και ιδεολογίας των κατοίκων και την καλλιέργεια του πνεύματος αντίστασης. Σε ολόκληρη την περιοχή ιδρύονται σχολεία, με την οικονομική στήριξη της τοπικής κοινωνίας και την ενίσχυση της εκπαιδευτικής του δραστηριότητας από φιλολογικά σωματεία. Το πρώτο σχολείο χτίστηκε στον Προφήτη το 1870. Έτσι, σύντομα οι κάτοικοι ανέκτησαν τη χρήση της ελληνικής γλώσσας<ref name="atlas" />.
Κατά τη διάρκεια του '''[[Μακεδονικός Αγώνας|Μακεδονικού Αγώνα]]''' ([[1904]]-[[1908]]), κάτοικοι από
===Νεότερη ιστορία===
| |||