|
''Δεν πρέπει να συγχέεται με την [[Αϊσέ Χατούν (σύζυγος του Σελίμ Α΄)|Αϊσέ Χατούν]], την [[Χαφσά Σουλτάνα (κόρη του Σελίμ Α΄)|Χαφσά ΣουλτάναΣουλτάν]] ή την [[Χαφσά Χατούν (σύζυγος του Βαγιαζήτ Α΄)|Χαφσά Χατούν]].''
{{Infobox Royalty
|όνομα = Αϊσέ Χαφσά ΣουλτάναΣουλτάν<br />عایشه حفصه سلطان
|τίτλος_ευγένειας =
|εικόνα = BustOfAyseHafsaSultan ManisaTurkey.jpg
|μέγεθος_εικόνας = 250px
|λεζάντα = Προτομή της Αϊσέ Χαφσά ΣουλτάναςΣουλτάν στην [[Μανίσα]]
|τίτλος = [[Βαλιντέ Σουλτάνα|Βαλιντέ Σουλτάν]]
|περίοδος_εξουσίας = 30 Σεπτεμβρίου 1520 – 19 Μαρτίου 1534
|προκάτοχος = [[Γκιουλμπαχάρ Χατούν Α΄Β΄|Γκιουλμπαχάρ Χατούν]] (ως Βαλιντέ Χατούν)
|διάδοχος = [[Μιχριμάχ Σουλτάνα|Μιχριμάχ Σουλτάν]]
|σύζυγος = [[Σελίμ Α']]
|επίγονοι = [[Σουλεϊμάν Α΄ ο Μεγαλοπρεπής|Σουλεϊμάν Α΄]] (γεν.1494)<br />[[Χατιτζέ Σουλτάνα|Χατιτζέ ΣουλτάναΣουλτάν]] (γεν.1496)<br />[[Φατμά Σουλτάνα (κόρη του Σελίμ Α΄)|Φατμά Σουλτάνα]] (γεν.1500)<br />[[Χαφσά Σουλτάνα (κόρη του Σελίμ Α΄)|Χαφσά ΣουλτάναΣουλτάν]] (γεν.1500)<br />Ηγεμόνας Κορκούτ<br />Ηγεμόνας Μουσά<br />Ηγεμόνας Ορχάν
|βασιλικός_οίκος = Γκιράϊ (από την γέννηση)<br />[[Οθωμανική Δυναστεία|Οσμανιδών]] (από τον γάμο)
|πατέρας = Μενλί Γκιράι
}}
Η '''Αϊσέ Χαφσά ΣουλτάναΣουλτάν''' (Τούρκικα: ''Ayşe Hafsa Sultan'', 5 Δεκεμβρίου 1479-19 Μαρτίου 1534) (Οθ. Τούρκικα:'''عایشه حفصه سلطان''') ήταν η πρώτη σύζυγος του [[Σελίμ Α΄]] και μητέρα του [[Σουλεϊμάν Α΄ ο Μεγαλοπρεπής|Σουλεϊμάν Α' του Μεγαλοπρεπούς]]. Ήταν η πρώτη [[Βαλιντέ Σουλτάνα|Βαλιντέ Σουλτάν]] της [[Οθωμανική Αυτοκρατορία|Οθωμανικής Αυτοκρατορίας]].<ref name="Hâfize">[http://web.archive.org/web/20060502150736/http://www.4dw.net/royalark/Turkey/turkey4.htm The Imperial House of Osman - 4]</ref><ref>''The Encyclopædia Britannica'', Vol.7, Edited by Hugh Chisholm, (1911), 3; ''Constantinople, the capital of the Turkish Empire...''</ref><ref>[http://concise.britannica.com/ebc/article-9368294/Istanbul Britannica, Istanbul]:''When the Republic of Turkey was founded in 1923, the capital was moved to Ankara, and Constantinople was officially renamed Istanbul in 1930.''</ref>
Κατά την περίοδο μεταξύ ενθρόνισης του γιου της το 1520 και το θάνατό της το 1534, ήταν μία από τα πλέον σημαίνοντα πρόσωπα της αυτοκρατορίας, ως συν-αντιβασιλέας του γιου της. Κατά τη διάρκεια αυτών των δεκατεσσάρων χρόνων, έρχεται δεύτερη στην κυριαρχία, όπως παρατηρήθηκε από τους πρέσβεις των Ευρωπαϊκών δυνάμεων στην Οθωμανική αυλή.
== Καταγωγή ==
Η Αϊσέ Χαφσά Σουλτάν ήταν κόρη του Μενλί Γκιράι του [[Χανάτο της Κριμαίας|Χανάτου της Κριμαίας]]. Ήρθε στο παλάτι ως δώρο για τον [[Σελίμ Α΄|Σελίμ Α']].
Η Αϊσέ Χαφσά Σουλτάνα ήταν κόρη του Μενλί Γκιράι του [[Χανάτο της Κριμαίας|Χανάτου της Κριμαίας]]. Ήρθε στο παλάτι ως δώρο για τον [[Σελίμ Α΄|Σελίμ Α']]. Σύμφωνα με μια άλλη άποψη η κόρη του Μενλί Γκιράι ήταν μία άλλη σύζυγος του [[Σελίμ Α΄]], η Αϊσέ Χατούν, και όχι η Αϊσέ Χαφσά Σουλτάνα. Η Αϊσέ Χατούν ήταν η μητέρα της [[Μπεϊχάν Σουλτάνα|Μπεϊχάν Σουλτάνας]], [[Σαχ Σουλτάνα|Σαχ Σουλτάνας]] της Χαφιζέ Σουλτάνας, της Γκεβχερχάν Σουλτάνας και της Γενισάχ Σουλτάνας.<ref>{{cite book|author=Alan Fisher|editor-last1=İnalcık|editor-first1=Halil|editor-last2= Kafadar|editor-first2=Cemal|title=Süleymân The Second [i.e. the First] and his time|publisher=Isis Press|year=1993|chapter=The Life and Family of Suleyman I|pages=|isbn=|quote=That she was a Tatar, a daughter of the Crimean Khan Mengli Giray, was a story apparently begun by [[Jovius]], repeated by other western sources, and taken up by Merriman in his biography of Suleyman}}</ref><ref>[[Encyclopedia of Islam]] vol. IX (1997), s.v. ''Suleyman'' p.833</ref><ref>{{cite book|author=Janusz Duzinkiewicz|title=Derzhavi, Suspilʹstva, Kulʹtury: Skhid i Zakhid : Zbirnik Na Poshanu I︠A︡roslava Pelensʹkogo|publisher=Ross Pub.|year=2004|pages=|isbn=978-0-883-54181-4|quote=}}</ref>
Σύμφωνα με μια άλλη άποψη η κόρη του Μενλί Γκιράι ήταν μία άλλη σύζυγος του [[Σελίμ Α΄]], η Αϊσέ Χατούν, και όχι η Αϊσέ Χαφσά Σουλτάν.Η Αϊσέ Χατούν ήταν η μητέρα της [[Μπεϊχάν Σουλτάνα|Μπεϊχάν Σουλτάν]],της [[Σαχ Σουλτάνα|Σαχ Σουλτάν]] της Χαφσά Σουλτάν και της Γκεβχερχάν Σουλτάν.
Σύμφωνα με κάποιες πηγές,η Αϊσέ Χατούν και η Αϊσέ Χαφσά Σουλτάν ήταν αδελφές.Ήταν,δηλαδή,και οι δύο πριγκίπισσες του Χανάτου της Κριμέας.
== Ζωή ==
Η Αϊσέ Χαφσά ΣουλτάναΣουλτάν γεννήθηκε στις 5 Δεκεμβρίου 1479 στο [[Χανάτο της Κριμαίας]]. Από το 1513 μέχρι το 1520 κατοικούσε στην [[Μανίσα]] στη δυτική [[Τουρκία]] με τον γιο της, ο οποίος διαχειριζόταν την γύρω περιοχή. Σχεδόν 14 χρόνια (1520-1534) ήταν [[Βαλιντέ Σουλτάνα|Βαλιντέ Σουλτάν]] στον γιο της [[Σουλεϊμάν Α΄ ο Μεγαλοπρεπής|Σουλεϊμάν]].
[[Αρχείο:Suleyman I of the Ottoman Empire.jpg|left|thumb|Ο γιος της Αϊσέ Χαφσά Σουλτάν, [[Σουλεϊμάν Α΄ ο Μεγαλοπρεπής|Σουλειμάν Α']]]]
Πρώτα γέννησε τον [[Σουλεϊμάν Α΄ ο Μεγαλοπρεπής|Σουλεϊμάν Α΄]], (6 Νοεμβρίου 1494 στην [[Τραπεζούντα]]) σε ηλικία 15 ετών. Είχε 32 κόρες την [[Χατιτζέ Σουλτάνα|Χατιτζέ ΣουλτάναΣουλτάν]], και την [[Φατμά Σουλτάνα (κόρη του Σελίμ Α΄)|Φατμά Σουλτάνα]] και την [[Χαφσά Σουλτάνα (κόρη του Σελίμ Α΄)|Χαφσά ΣουλτάναΣουλτάν]]. Ήταν μητριά της [[Μπεϊχάν Σουλτάνα|Μπεϊχάν ΣουλτάναςΣουλτάν]], της [[Σαχ Σουλτάνα|Σαχ ΣουλτάναςΣουλτάν]], της Γκεβχερχάν ΣουλτάναςΣουλτάν και της Γενισάχ ΣουλτάναςΣουλτάν. Είχε και 3 γιους, οι οποίοι πέθαναν όταν ήταν παιδιά, τον Ορχάν, τον Μουσά και τον Κορκούτ. Ο Μύθος λέει πως τους σκότωσε ο πατέρας τους, [[Σελίμ Α΄|Σελίμ Α']].
Στην ιστορία της [[Μανίσα]] πολλά μέλη της [[Οθωμανική Δυναστεία|Οθωμανικής Δυναστείας]] έχουν αφήσει το σημάδι τους, όμως η Αϊσέ Χαφσά ΣουλτάναΣουλτάν διακρίθηκε. Είχε κάνει μεγάλες προσπάθειες για την ευημερία της επαρχίας που είχε ανατεθεί στον γιο της. Διέταξε να κατασκευαστούν στην [[Μανίσα]] μεγαλόπρεπα [[Τζαμί|τζαμιά]], σχολεία και νοσοκομεία.
Για το μεγαλύτερο μέρος της βασιλείας του γιου της η Αϊσέ Χαφσά ΣουλτάναΣουλτάν ήταν το πιο σημαντικό πρόσωπο στο χαρέμι. Είχε τον σεβασμό, ακόμη και την επιρροή, όχι μόνο στο παλάτι, αλλά και πέραν αυτού. Συχνά παρενέβη και στη δημόσια τάξη.
== Θάνατος ==
Η Αϊσέ Χαφσά ΣουλτάναΣουλτάν πέθανε τον Μάρτιο του 1534 σε ηλικία 54 ετών (54 ετών, 3 μήνες και 14 ημέρες) και θάφτηκε κοντά στον σύζυγό της στο [[Τέμενος Γιαβούζ Σελίμ|Γιαβούζ Σελίμ Τζαμί]], στην περιοχή [[Φατίχ]] της [[Κωνσταντινούπολη|Κωνσταντινούπολης]]. Στο [[Τέμενος Γιαβούζ Σελίμ|Γιαβούζ Σελίμ Τζαμί]] έχουν ταφεί επίσης η κόρη της [[Χατιτζέ Σουλτάνα|Χατιτζέ Σουλτάν]],καθώς και η [[Σαχ Σουλτάνα|Σαχ Σουλτάν]] και η [[Μπεϊχάν Σουλτάνα|Μπεϊχάν Σουλτάν]].
Το μαυσωλείο καταστράφηκε σε μεγάλο βαθμό από σεισμό το 1884. Η προσπάθεια ανασυγκρότησης που ξεκίνησε το 1900 διακόπηκε και ο τάφος της σήμερα είναι πολύ πιο απλός από όταν χτίστηκε αρχικά.
Την ημέρα του θανάτου της Αϊσέ Χαφσά ΣουλτάναΣουλτάν τη μνημονεύουν ακόμα στην [[Τουρκία]], ως για ένα από τα πιο αγαπημένα και σεβαστά πρόσωπα.
==Απεικονίσεις στη λογοτεχνία και στον λαϊκό πολιτισμό==
*Στην τουρκική τηλεοπτική σειρά [[Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπής (σειρά)|Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπής]], η Αϊσέ Χαφσά ΣουλτάναΣουλτάν ενσαρκώθηκε από την Νεμπαχάτ Τσεχρέ.
==Παραπομπές==
| 