Κλασική εποχή της μουσικής: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Dada (συζήτηση | συνεισφορές)
μΧωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Marcos.th (συζήτηση | συνεισφορές)
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 1:
Με τον όρο '''κλασσικήκλασική εποχή της μουσικής''' αναφερόμαστε στην κλασσικήκλασική περίοδο της Δυτικής [[μουσική|μουσικής]], η οποία ξεκίνησε περίπου το [[1750]] και τερματίστηκε μεταξύ του [[1810]] και [[1830]]. Η κλασσικήκλασική εποχή ακολούθησε την [[Μπαρόκ]] περίοδο και προηγήθηκε του [[ρομαντισμός|ρομαντισμού]]. Αποτέλεσε την περίοδο κατά την οποία ξεχώρισαν οι μορφές πολύ σημαντικών συνθετών, όπως του [[Ιωσήφ Χάυδν]], του [[Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ|Μότσαρτ]] και του [[Λούντβιχ βαν Μπετόβεν|Μπετόβεν]]. Η κλασσικήκλασική μουσικήεποχή της μουσικής μπορεί να ενταχθεί σε μια γενικότερη πολιτιστική αλλαγή που συντελέστηκε από τα μέσα του [[18ος αιώνας|18ου αιώνα]], έχοντας ως σημαντική επιρροή τις ιδέες του [[Διαφωτισμός|Διαφωτισμού]].
 
Η κλασσικήκλασική περιόδοςπερίοδος στη μουσική, αναγνωρίζεται ως μια εποχή εξαιρετικών μουσικών επιτευγμάτων και ο όρος ''κλασσική[[κλασική μουσική]]'' χρησιμοποιείται συχνά για να χαρακτηρίσει όλη τη Δυτική μουσική από το [[Μεσαίωνας|μεσαίωνα]] μέχρι τις μέρες μας. Επιπλέον ο όρος ''κλασσικόκλασικό'' χρησιμοποιείται και ευρύτερα για να περιγράψει ένα καλλιτεχνικό έργο μεγάλης και διαχρονικής αξίας.
 
==Ετυμολογία - Ορισμός==
[[Image:Haydn portrait by Thomas Hardy (small).jpg|thumb|right|150px|Πορτραίτο του Ιωσήφ Χάυδν, κορυφαίος κλασσικόςκλασικός συνθέτης ([[1792]]).]]
Το επίθετο -''κλασσικόςκλασικός'' προέρχεται από τη λατινική λέξη -''classicus'' δηλαδή κάτι ''εξαιρετικό''. Διάφοροι ορισμοί συνδέουν τον όρο με την ελληνική και λατινική αρχαιότητα, ως ''συμμόρφωση του ύφους ή της σύνθεσης με τα πρότυπα της ελληνικής και λατινικής αρχαιότητας'' (Oxford English Dictionary). Οι ορισμοί αυτοί μεταφέρθηκαν στην μουσική για να δηλώσουν περισσότερο την διάκριση μεταξύ της "έντεχνης" μουσικής από την λαϊκή ή παραδοσιακή. Η έννοια της κλασσικήςκλασικής μουσικής, παρέπεμπε επομένως σε μία "ανώτερη" μορφή μουσικής σύνθεσης, με "σοβαρούς" σκοπούς και πέρα από τον ψυχαγωγικό χαρακτήρα. Ο όρος "ΚλασσικήΚλασική Σχολή" χρησιμοποιήθηκε αργότερα στη [[Γερμανία]] το [[1830]] για το έργο των Χάυδν, Μότσαρτ και Μπετόβεν.
 
== Ιστορία της κλασσικήςκλασικής περιόδου ==
Η περίοδος του Μπαρόκ συνδέθηκε με την άνοδο του απολυταρχισμού στην [[Ευρώπη]] αλλά και με μια σταδιακή αναθεώρηση των παραδοσιακών ιδεών και αξιών. Ήδη από τον [[17ος αιώνας|17ο αιώνα]] οικοδομήθηκε μια νέα κοσμοαντίληψη περισσότερο ορθολογική και μηχανιστική, που θεμελιώθηκε από τον Καρτέσιο, τον Λοκ και τον Νεύτωνα. Η πνευματική αυτή επανάσταση αποτέλεσε και την βάση του πολιτιστικού κλίματος μέσα στο οποίο γεννήθηκε και ο [[Διαφωτισμός]]. Όπως ο Διαφωτισμός έτσι και ολόκληρη η καλλιτεχνική παραγωγή του 17ου και 18ου αιώνα αντανακλά ένα θαυμασμό για τον κλασσικόκλασικό κόσμο και οι δημιουργοί μιμούνται τα κλασσικάκλασικά πρότυπα.
 
Στο γεγονός αυτό, σημαντική συμβολή έχουν και οι αρχαιολογικές αποστολές που πολλαπλασιάζονται και οδηγούν σε σημαντικές ανακαλύψεις στην [[Ελλάδα]], την [[Ιταλία]] και την [[Αίγυπτος|Αίγυπτο]]. Την περιόδο του κλασσικισμούκλασικισμού, το [[Λονδίνο]] και το [[Παρίσι]] αποτελούν σημαντικά αστικά κέντρα με έντονο καλλιτεχνικό στοιχείο. Στην Γερμανία και την Ιταλία υπάρχουν αρκετές μικρότερες πόλεις με αξιοσημείωτη καλλιτεχνική δραστηριότητα ενώ στην [[Αυστρία]], η [[Βιέννη]] μετατρέπεται σε τόπο συγκέντρωσης ευγενών και καλλιτεχνών από ολόκληρη την Ευρώπη. Στη Βιέννη πραγματοποιήθηκε η ανάμειξη όλων των διαφορετικών εθνικών χαρακτηριστικών στην τέχνη.
[[Image:Wolfgang-amadeus-mozart 1.jpg|thumb|right|150px|Ο Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ]]
 
Γραμμή 16:
 
==Χαρακτηριστικά γνωρίσματα==
Η κλασσικήκλασική μουσική χαρακτηρίζεται γενικά από μια ομοφωνική μουσική γραφή κατά την οποία κυριαρχεί μια βασική μελωδία ενώ τα υπόλοιπα συνοδευτικά μέρη υποστηρίζουν την μελωδία αυτή. Το ύφος αυτό ήταν σε πλήρη αντίθεση με την πολυφωνική και αντιστικτική δομή της προκλασσικήςπροκλασικής ή μπαρόκ μουσικής. Επιπλέον το κλασσικόκλασικό ύφος εισάγει μια μελωδική και αρμονική περιοδικότητα. Το μουσικό κείμενο χωρίζεται τις περισσότερες φορές σε σύντομες περιόδους ή φράσεις ενώ οι αρμονίες εναλλάσονται με βραδύτερο ρυθμό. Ένα επιπλέον χαρακτηριστικό της κλασσικήςκλασικής μουσικής είναι η εναλλαγή συναισθημάτων και διάθεσης, κάτι που δεν παρατηρείται στην μπαρόκ μουσική όπου ένα μουσικό κομμάτι εκφράζει από την αρχή ως το τέλος του μια συγκεκριμένη συναισθηματική κατάσταση.
 
==Μουσικά είδη==
===Όπερα===
====Κωμική όπερα====
Η ακμή της [[όπερα|όπερας]] και ειδικότερα της αποκαλούμενης ''κωμικής'' όπερας είναι βασικό γνώρισμα της κλασσικήςκλασικής περιόδου στη μουσική. Το είδος αυτό εμφανίστηκε ως ''opera buffa'' στην Ιταλία, ''opera comique'' στη Γαλλία, ''opera ballad'' στην [[Αγγλία]] ή ακόμα ως ''Singspiel'', παρεμφερές είδος που αναπτύχθηκε στη Γερμανία. Η παράδοση της "σοβαρής" όπερας συνεχίστηκε κυρίως στην Ιταλία και την Γαλλία (''opera seria'' ή ''tragedie lyrique'' αντίστοιχα). Το ιταλικό μουσικό θέατρο ήταν γενικότερα χώρος μουσικών καινοτομιών και διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην διαμόρφωση του κλασσικούκλασικού ύφους. Τα έργα διέθεταν συνήθως ηθικοπλαστικό χαρακτήρα ενώ αντιπροσωπευτικός συνθέτης ήταν ο Alessandro Scarlatti.
 
Η γαλλική κωμική όπερα αποτέλεσε ουσιαστικά μείξη της ιταλικής ''opera buffa'' με το παραδοσιακό γαλλικό είδος ''vaudeville'', λαϊκοί σκοποί που παίζονταν σε παρισινές γιορτές. Οι σκοποί αυτοί αντικαταστήθηκαν από [[άρια|άριες]] (''ariettes''). Μια από τις πιο γνωστές κωμικές όπερες με σημαντική επιτυχία ήταν η ''Le devin du village'' (ελλ. μφ. ''Ο μάντης του χωριού'') του [[Ζαν Ζακ Ρουσσώ|Ρουσσώ]].
Γραμμή 31:
===Οργανική μουσική===
====''Empfindsamer Stil''====
Η οργανική μουσική της κλασσικήςκλασικής περιόδου ξεχωρίζει για την εμφάνιση της αισητικής του ''Empfindsamer Stil'', που σημαίνει ''Ευαίσθητο ύφος''. Το "είδος" αυτό χαρακτηρίζεται από έντονο συναισθηματισμό και εκπροσωπείται κατά κύριο λόγο από τους Carl Philipp Emanuel Bach και Wilhelm Friedemann Bach (γιοί του [[Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ]]). Η μουσική γραφή αυτής της αισθητικής είναι περισσότερη εκκεντρική με εκπλήξεις στην ανάπτυξη του μουσικού κειμένου και ασύμμετρες μουσικές φράσεις. Το ''Empfindsamer Stil'' έφτασε στην ακμή του περίπου τη δεκαετία του [[1760]].
 
==Μουσικά όργανα==
Τα βασικά όργανα που κυριαρχούν στην μουσική της κλασσικήςκλασικής περιόδου είναι:
*το [[πιάνο]] (''pianoforte''), που σταδιακά αντικαθιστά το προγενέστερο [[κλειδοκύμβαλο]]
*το βαρύτονο (baryton), μπάσο έγχορδο όργανο που παιζόταν με δοξάρι
Γραμμή 40:
*το φυσικό [[κόρνο]], χάλκινο πνευστό
 
Αρκετά όργανα υπέστησαν τροποποιήσεις κατά την κλασσικήκλασική περίοδο. Για παράδειγμα, το "κλασσικόκλασικό" κόρνο διέφερε σημαντικά από το μπαρόκ κόρνο καθώς ενσωμάτωνε και τη δυνατότητα αλλαγής τονικότητας, χάρη σε επινόηση του κατασκευαστή Michael Leichnamshneider. Επιπλέον στο κλαρινέτο, διάφορες παραλλαγές του έκαναν την εμφάνισή τους, όπως το βαρύτερο τονικά κόρνο ''di bassetto'', από τα αγαπημένα όργανα του Μότσαρτ.
 
Αξίζει να σημειωθεί ακόμα ότι η κλασσικήκλασική περίοδος χαρακτηρίστηκε και από την εμφάνιση της αποκαλούμενης ''Harmonie'', ενός συνόλου πνευστών οργάνων που περιλάμβανε μέχρι δώδεκα όργανα, κυρίως χάλκινα πνευστά αλλά και κλαρινέτα, [[όμποε]] ή [[φαγκότο|φαγκότα]]. Αρκετοί συνθέτες αξιοποίησαν τέτοιου είδους σύνολα, τα οποία ήταν ιδαίτερα δημοφιλή.
 
==ΚλασσικήΚλασική Ορχήστρα==
Στην κλασσικήκλασική μουσική εμφανίστηκαν αλλαγές στα όργανα που χρησιμοποιούνταν, γεγονός που οδήγησε και σε αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο αυτά συνδυάζονταν. Στις [[Συμφωνική ορχήστρα|ορχήστρες]] της κλασσικήςκλασικής περιόδου παύει η κυριαρχία των βιολιών ενώ καθιερώνονται και επιμέρους ομάδες τους (''πρώτα'' ή ''δεύτερα'' βιολιά). Διευρύνεται η χρήση των πνευστών μέσα στις ορχήστρες, κυρίως σε ότι αφορά τα όμποε και τα κόρνα, χωρίς να αποκλείεται όμως και η χρήση κλαρινέτων και χάλκινων γενικά πνευστών. Σπανιότερα, οι κλασσικοίκλασικοί συνθέτες εμπλούτιζαν την ορχήστρα με όργανα όπως τα κύμβαλα, το τρίγωνο ή η γκραν κάσα. Στο σύνολο της η κλασσικήκλασική ορχήστρα διακρίνεται από περισσότερα όργανα, είναι πιο ευέλικτη με εναλλαγές οργάνων ενώ διαθέτει και δυνατότερο ήχο γεγονός που συνδυάζεται και με την εμφάνιση δημόσιων συναυλιών σε μεγαλύτερους χώρους.
==Σημαντικοί κλασσικοίκλασικοί συνθέτες==
*[[Ιωσήφ Χάυδν]] ([[1732]]-[[1809]])
*[[Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ]] ([[1756]]-[[1791]])
Γραμμή 58:
*Carl Philipp Emanuel Bach ([[1714]]-[[1788]])
*Wilhelm Friedemann Bach ([[1710]]-[[1784]])
 
==Δείτε επίσης==
*[[Κατάλογος των συνθετών κλασσικής μουσικής]]
 
==Εξωτερικοί σύνδεσμοι==