Βασίλειο της Αραγωνίας: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μΧωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
Ιστορία |
||
Γραμμή 2:
[[Αρχείο:Cortes de Aragón.jpg|thumb|right|Το παλάτι [[Αλχαφερία]].]]
Το '''Βασίλειο της Αραγωνίας''' ήταν [[Μεσαίωνας|μεσαιωνικό]] και πρώιμο σύγχρονο [[Μοναρχία|βασίλειο]] στην [[Ιβηρική Χερσόνησος|Ιβηρική Χερσόνησο]], που αντιστοιχεί στην σύγχρονη [[Αυτόνομες κοινότητες της Ισπανίας|αυτόνομη κοινότητα]] της [[Αραγωνία|Αραγωνίας]] (''Aragón''), στην [[Ισπανία]]. Δεν θα έπρεπε να συγχέεται με το ευρύτερο [[Στέμμα της Αραγωνίας]], του οποίου το Βασίλειο της Αραγωνίας ήταν ένα μέλος μαζί με άλλα εδάφη όπως το [[Βασίλειο της Βαλένθια]] ή η [[Κομητεία της Βαρκελώνης]], όλα υπό την διοίκηση του [[Βασιλιάς|Βασιλιά]] της Αραγωνίας.
== Ιστορία ==
=== Ανεξάρτητο βασίλειο ===
Η Αραγωνία ήταν αρχικά μία [[Αυτοκρατορία των Καρολιδών|Καρολίγγεια]] [[Φεουδαρχία|φεουδαρχική]] [[κομητεία]] γύρω από την πόλη της [[Χάκα (Αραγωνία)|Χάκα]], η οποία στο πρώτο μισό του 9ου αιώνα έγινε κράτος υποτελές στο βασίλειο της [[Παμπλόνα]] (αργότερα της [[Βασίλειο της Ναβάρρας|Ναβάρρας]]), και που η δυναστεία των κομητών του τελειώνει χωρίς αρσενικό κληρονόμο το 922. Το όνομα Aragón (Αραγωνία) είναι το ίδιο όπως και του ποταμού [[Ποταμος Αραγων|Αραγών]], ο οποίος ρέει δίπλα στην πόλη Χάκα. Είναι πιθανό το όνομα να προέρχεται από την [[Βασκική γλώσσα|Βασκική]] λέξη Aragona/Haragona που σημάινει "καλή άνω κοιλάδα" ("haran+goi+ona", όπου "haran" = κοιλάδα, "goi"= επάνω, ψηλά, και "ona"= καλό). Εναλλακτικά, το όνομα μπορεί να προέρχεται από την Ρωμαϊκή επαρχία της [[Ταρρακωνική|Ταρρακωνικής]] (Hispania Tarraconensis).
Μετά το θάνατο του [[Σάντσο Γκαρθές Γ΄|Σάντσο Γ΄ της Παμπλόνα]] το 1035, το [[Βασίλειο της Ναβάρρας]] χωρίστηκε σε τρία μέρη: (1) την [[Παμπλόνα]] και την ενδοχώρα της, μαζί με τις δυτικές και τις παράκτιες [[Χώρα των Βάσκων (αυτόνομη κοινότητα)|Βασκικές]] επαρχίες, (2) την [[Βασίλειο της Καστίλης|Καστίλλη]] και (3) τις περιοχές [[Sobrarbe]], [[Ribagorza]] και την [[Αραγωνία]]. Ο γιος του Σάντσο, Γκονζάλο κληρονόμησε τα Sobrarbe και Ribargorza, ενώ ο νόθος γιος του [[Ραμίρο Α΄ της Αραγωνίας|Ραμίρο]] έλαβε την Αραγωνία. Όμως ο Γκονζάλο σκοτώθηκε αμέσως μετά και όλη η γη που του άνηκε πέρασε στον αδελφό του Ραμίρο, και έγινε έτσι αυτός ο πρώτος [[de facto]] ο βασιλιάς της Αραγωνίας, αν και ο ίδιος ποτέ δεν χρησιμοποίησε αυτόν τον τίτλο.
Νικώντας ο Ραμίρο τον αδερφό του, [[Γκαρθία Σάντσεθ Γ΄ της Ναβάρρας]], επιτεύχθηκε η ανεξαρτησία της Αραγωνίας. Ο γιος του [[Σάντσο Α΄ της Αραγωνίας|Σάντσο Ραμίρεθ]], που κληρονόμησε το βασίλειο της Ναβάρρας, ήταν ο πρώτος που ονόμασε τον εαυτό του "Βασιλιά των Αραγωνέζων και των Παμπλόνων".<ref>Antonio Ubieto, ''Creación y desarrollo de la Corona de Aragón'', Anubar, Zaragoza, 1987, pp. 58–59. ISBN 84-7013-227-X</ref> Καθώς οι Αραγωνικές περιοχές επεκτάθηκαν προς τα νότια, κατακτώντας τη γη από την μουσουλμανική [[Αλ-Άνταλους]], η πρωτεύουσα μεταφέρθηκε από την Χάκα στην [[Ουέσκα]] (το 1096), και αργότερα στην [[Σαραγόσα]] (το 1118). Όταν ο [[Αλφόνσος Α΄ της Παμπλόνα και της Αραγωνίας|Αλφόνσος ο Μαχητής]] πέθανε άτεκνος το 1135, διαφορετικοί κυβερνώντες επιλέχθηκαν για την περιοχή της Ναβάρρας και της Αραγωνίας, και τα δύο βασίλεια έπαψαν να έχουν κοινή διοίκηση. Από 1285 οι νοτιότερες περιοχές της σημερινής [[Αραγωνία|Αραγωνίας]] καταλήφθηκαν από τους [[Μαυριτανοί|Μαυριτανούς]].
=== Δυναστική ένωση με την Κομητεία της Βαρκελώνης ===
Το Βασίλειο της Αραγωνίας έδωσε το όνομα στο [[Στέμμα της Αραγωνίας]], μετά τη [[δυναστική ένωση]] το 1150 της Βασίλισσας της Αραγωνίας ([[Πετρονίλα της Αραγωνίας]]) με τον Κόμη της Βαρκελώνης ([[Ραϋμόνδος Βερεγγάριος Δ΄ της Βαρκελώνης|Ραϋμόνδο Βερεγγάριο Δ΄]]), ο γιος τους κληρονόμησε όλα τα εδάφη του [[Κατάλογος μοναρχών της Αραγωνίας|Οίκου της Αραγωνίας]] και του [[Οίκος της Βαρκελώνης|Οίκου της Βαρκελώνης]]. Οι Βασιλείς της Αραγωνίας στο εξής είχαν επίσης και τον τίτλο του Κόμη της Βαρκελώνης και κυβερνούσαν εδάφη που περιλάμβαναν όχι μόνο την παρούσα διοικητική περιφέρεια της Αραγωνίας, αλλά και την [[Καταλονία]], και αργότερα τα βασίλεια της [[Μαγιόρκα]], της [[Βασίλειο της Βαλένθια|Βαλένθια]], τη [[Βασίλειο της Σικελίας|Σικελία]], τη [[Βασίλειο της Νάπολης|Νάπολη]] και τη [[Βασίλειο της Σαρδηνίας|Σαρδηνία]]. Ο Βασιλιάς της Αραγωνίας ήταν ο άμεσος Βασιλιάς της Αραγωνικής περιοχής, και κατείχε επίσης τον τίτλο του Κόμη της [[Προβηγκία|Προβηγκίας]], [[Κομητεία της Βαρκελώνης|Κόμη της Βαρκελώνη]]<nowiki/>ς, Κύριος του [[Μονπελιέ]], και Δούκα των [[Δουκάτο των Αθηνών|Αθηνών]] και [[Δουκάτο Νέων Πατρών|Νέων Πατρών]]. Κάθε ένας από αυτούς τους τίτλους του έδινε την κυριαρχία πάνω σε μια συγκεκριμένη περιοχή, και αυτοί οι τίτλοι άλλαζαν ανάλογα με το πως έχανε και κέρδιζε εδάφη. Τον 14ο αιώνα, η δύναμη του ήταν πολύ περιορισμένη εξ αιτίας της [[Ένωση της Αραγωνίας|Ένωσης της Αραγωνίας]].
Το Στέμμα της Αραγωνίας έγινε μέρος της [[Ισπανική Αποικιακή Αυτοκρατορία|ισπανικής μοναρχίας]] μετά την δυναστική ένωση με την [[Στέμμα της Καστίλης|Καστίλη]], την οποία υπέθετε την ''de facto'' ενοποίηση των δύο βασιλείων κάτω από ένα κοινό μονάρχη. Αφού συνέβη αυτό, η Αραγωνία διατήρησε τα δικά της θεσμικά όργανα, όπως το τοπικό κοινοβούλιο (Corts), μέχρι που τα διατάγματα [[Nueva Planta]], που εκδόθηκαν μεταξύ του 1707 και του 1715 στον απόηχο του [[Πόλεμος της Ισπανικής Διαδοχής|Πολέμου της ισπανικής Διαδοχής]], έδωσαν τέλος σε αυτά.<ref>I. Ruiz Rodríguez, ''Apuntes de historia del derecho y de las instituciones españolas'', Dykinson, Madrid, 2005, [https://books.google.com/books?id=38I0BeDpwLsC&pg=PA179 p. 179]. (Στα ισπανικά)</ref> Τα διατάγματα τερμάτισαν τα βασίλεια της Αραγωνίας, της Βαλένθια και της Μαγιόρκα και το Πριγκιπάτο της Καταλονίας, και συγχωνεύθηκαν με την Καστίλη ώστε να πάρει επισήμως μορφή το Ισπανικό Βασίλειο.<ref name="albareda">{{cite book |last=Albareda Salvadó |first=Joaquim |authorlink=Joaquim Albareda |title=La Guerra de Sucesión de España (1700-1714) |year=2010 |publisher=Crítica |location=Barcelona |isbn=978-84-9892-060-4 |pages= 228–229}}</ref> Ένα νέο διάταγμα Nueva Planta το 1711 αποκατέστησε κάποια δικαιώματα στην Αραγωνία, όπως το πολιτικό δικαίωμα των πολιτών της Αραγωνίας, αλλά διατήρησε το τέλος της πολιτικής ανεξαρτησίας του βασιλείου.<ref name="albareda"/>
== Βλέπε επίσης ==
| |||