Κομητεία του Ουρζέλ: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μΧωρίς σύνοψη επεξεργασίας
μΧωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 13:
|ύμνος =
|χάρτης =Comtat d'Urgell.svg
| λεζάντα χάρτη =Η κομητεία του Ουρζέλ στα πλαίσια της Κορόνας της ΑραγόναςΑραγώνας στην Ιβηρική (14ος αιώνας).
| πλάτος χάρτη =220px
|θέση =
Γραμμή 35:
|επόμενο =
}}
Η '''Κομητεία του Ουρζέλ''' (στα [[καταλανικά]] ''Comtat d'Urgell'') ήταν μία από τις κύριες μεσαιωνικές κρατικές οντότητες που υπήρξαν στο έδαφος της σημερινής [[Καταλονία|Καταλονίας]]. Γεννήθηκε το 785 ως συνοριακή κομητεία του [[Φραγκικό Βασίλειο|Φραγκικού Βασιλείου]] και από τη στιγμή της ''[[de facto]]'' ανεξαρτητοποίησής του από την φραγκική εξουσία το 879 εξελίχθηκε σε σημαντικό παράγοντα της περιοχής. Το 1413 ενσωματώθηκε στο [[Στέμμα της ΑραγονίαςΑραγωνίας|Στέμμα της ΑραγόναςΑραγώνας]] μετά την κατάκτησή του από τον [[Φερδινάνδος Α' της ΑραγονίαςΑραγωνίας|Φερδινάνδο Α’]]. Γεωγραφικά επεκτεινόταν στις κοιλάδες του ποταμού Βαλίρα (που περιλαμβάνουν και τη σημερινή [[Ανδόρρα]]) και γύρω από τις όχθες του ποταμού [[Σέγρε]], έχοντας ως πυρήνα ήταν η σημερινή καταλανική κομητεία του [[Άνω Ουρζέλ]] (ή Ουρζελέτ) και σημαντικότερο αστικό του κέντρο η πόλη του Ουρζέλ, σήμερα γνωστή ως [[Λα Σέου δ' Ουρζέλ|Σέου δ’ Ουρζέλ]], έδρα της ομώνυμης επισκοπής.
 
==Απαρχές της κομητείας του Ουρζέλ==
Η κομητεία του Ουρζέλ διαμορφώθηκε ως υποκρατική οντότητα στα πλαίσια της φραγκικής [[Ισπανική Μαρκία|Ισπανικής Μαρκίας]]. Η κατάκτηση των αρχικών εδαφών της κομητείας πραγματοποιήθηκε μεταξύ 785 και 780 και ως πρώτος κόμης του Ουρζέλ ορίστηκε το 798 ο Μπορέλ του Ουρζέλ. Διαδοχικά η κομητεία πέρασε από τα χέρια των κομητών της ΑραγόναςΑραγώνας Αθνάρ Γκαλίντεθ και Γκαλίντο Α’ Αθνάρεθ, του οξιτανού Σουνιφρέδου Α’, κόμη παράλληλα και της [[Κομητεία της Σερδάνια|Σερδάνια]], του σχετικά άγνωστου Σολομώντα του Ουρζέλ μέχρι την ανάθεσή του στον [[Βιλφρέδος ο Τριχωτό|Βιλφρέδο τον Τριχωτό]] το 870.
 
Ο θάνατος του [[Λουδοβίκος ο Τραυλός|Λουδοβίκου του Τραυλού]] το 879 επέφερε την αυτονόμηση των καταλανικών κομητειών από την φραγκική εξουσία. Στα πλαίσια αυτά ο Βιλφρέδος ο Τριχωτός, κύριος όλων των καταλανικών κομητειών, μοίρασε τις κομητείες στους γιους του, με το Ουρζέλ να περνάει στον Σουνιφρέδο Β’. Με τον θάνατο του διαδόχου του, Μπορέλ Β’, κόμη και της Βαρκελώνης, της Ζιρόνα και της Οζόνα, και την ανάδειξη το 992 του Ερμενγκόλ Α’ σε κόμη του Ουρζέλ, δημιουργήθηκε η πρώτη δυναστεία που έφερε το όνομα Ουρζέλ-Βαρκελώνης. Η δυναστεία αυτή, που έμεινε στην εξουσία μέχρι το 1231, κατέκτησε τις περιοχές του Μέσου και Κάτω Ουρζέλ (που αντιστοιχούν σε μέρος της σημερινής κομητείας της [[Νογέρα (κομητεία)|Νογέρα]] και σε ολόκληρη την έτερη σημερινή κομητεία του Ουρζέλ), το [[Μπαλαγέ]], που αυτομάτως έγινε και πρωτεύουσα της κομητείας και απέκτησε ως φέουδο την πόλη της [[Λιέιδα]], λόγω της συμμετοχής της στην κατάληψή της.
Γραμμή 54:
==Δεύτερη δυναστεία, Καβρέρα-Ουρζέλ==
[[Αρχείο:Cabrera-Urgell.png|thumb|Το έμβλημα της δυναστείας Καβρέρα-Ουρζέλ.]]
Η πρώτη δυναστεία του Ουρζέλ εξαφανίσθηκε όταν το 1231 πέθανε η κόμισσα Αουρεμπιάις χωρίς να αφήσει διάδοχο. Τότε ξέσπασαν συγκρούσεις μεταξύ του οίκου των Καβρέρα, που διατηρούσαν δικαιώματα στον θρόνο λόγω της συγγένειάς τους με την δυναστεία του Ουρζέλ, και του [[Στέμμα της ΑραγονίαςΑραγωνίας|βασιλιά της ΑραγόναςΑραγώνας]] και κόμη της Βαρκελώνης, [[Ιάκωβος Α’Α΄ της ΑραγονίαςΑραγωνίας|Ιάκωβου Α’]], Οι εντάσεις έληξαν το 1236 με τη συμφωνία της Τάρεγα, που από τη μία αναγνώριζε τον Πόνς Α’ ως κόμη του Ουρζέλ, αλλά από την άλλη μετέτρεπε την κομητεία από ανεξάρτητη σε υποτελή της κομητείας της Βαρκελώνης. Η νέα δυναστεία βασίλεψε μέχρι το 1314.
 
Αναλυτικά, οι κόμητες της δυναστείας Καβρέρα-Ουρζέλ (''Cabrera-Urgell'') ήταν οι εξής:
Γραμμή 61:
* Άλβαρ (1243-1267)
* Ερμενγκόλ Ι' (1267-1314)
==Τρίτη δυναστεία, ΑραγόναΑραγώνα-Ουρζέλ==
[[File:Blason Pierre d'Aragon, Comte d'Urgel (selon Gelre).svg|thumb|165x165px|Το έμβλημα της δυναστείας ΑραγόναΑραγώνα-Ουρζέλ.]]
Με τον θάνατο του Ερμενγκόλ Ι’ του Ουρζέλ η κομητεία πέρασε στα χέρια της Τερέζα της Εντένσα, για να καταλήξει στον δευτερότοκο γιο του [[Πέτρος Δ’Δ΄ της ΑραγόναςΑραγωνίας|Πέτρου Δ’]], Ιακώβου. Από αυτόν ξεκίνησε η τρίτη δυναστεία, που μέτρησε τρεις συνολικά κόμητες: πέραν του Ιακώβου Α’, τον Πέδρο Β’ και τον Ιάκωβο Β’. Ο τελευταίος θα πρωταγωνιστούσε στην λεγόμενη «Εξέγερση του κόμη του Ουρζέλ», όταν και διεκδίκησε ''manu militari'' το [[Στέμμα της ΑραγονίαςΑραγωνίας|Στέμμα της ΑραγόναςΑραγώνας]] από τον εκλεγμένο βασιλιά κατά τη Συμφωνία του Κάσπε, [[Φερδινάνδος Α΄ της ΑραγονίαςΑραγωνίας|Φερδινάνδου της Αντεκέρα]]. Ως αποτέλεσμα του θανάτου του Ιακώβου Β’ του Ουρζέλ στην φυλακή, μετά την αποτυχία της εξέγερσής του, η κομητεία του Ουρζέλ ενσωματώθηκε οριστικά στο Στέμμα της ΑραγόναςΑραγώνας.
 
Αναλυτικά, οι κόμητες της δυναστείας Αραγόνα-Ουρζέλ (''Aragó-Urgell'') ήταν οι εξής:
* [[Ιάκωβος Α΄ του Ουρζέλ|Ιάκωβος της ΑραγόναςΑραγώνας και της Εντένσα]] ή Ιάκωβος Α' του Ουρζέλ (1336-1347)
* [[Πέτρος Β'Β΄ του Ουρζέλ]] (1347-1408)
* [[Ιάκωβος Β'Β΄ του Ουρζέλ]] (1408-1413)
==Βιβλιογραφία==
*ABADAL i de VINYALS, Ramon d'. ''Els primers comtes catalans''. La Magrana, 2011