Βελημάχι Αρκαδίας: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
συμπληρώσεις, προσθήκες, διορθώσεις, ομαδοποιήσεις κ.λπ.
Γραμμή 20:
| πρώην όνομα =
}}
Το '''Βελιμάχι''' [[Γορτυνία]]ς (ή και '''Βελημάχι)''' είναι μικρό χωριό της [[Γορτυνία]]ς στον [[Νομός Αρκαδίας|Αρκαδίας]]<ref name="eetaa.gr1">[http://web3.eetaa.gr:8080/metaboles/show_metaboles_oik.jsp?toponymio_code=10351 E.E.T.A.A. - Διοικητικές μεταβολές Βελιμαχίου Αρκαδίας], eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 10/11/2015.</ref>. Πρόκειται για ορεινό χωριό (860-880μ.) κτισμένο σε ένα καταπράσινο περιβάλλον που έχει πολλά νερά και πηγές ενώ στις παρακείμενες ρεματιές υπάρχουν ερειπωμένοι νερόμυλοι<ref>[http://www.exploring-greece.gr/el/show/24817/:ttd/VELIMACHI#.VkIYor_tukw «Βελημάχι»], exploring-greece.gr. Ανακτήθηκε: 10/11/2015.</ref>.
 
==Ιστορικά στοιχεία==
Υπάρχει μία άποψη ότι κατά την περίοδο της δημογραφικής ακμής του ομώνυμου χωριού [[Βελιμάχι Αχαΐας]] κάτοικοί του έφυγαν και δημιούργησαν το χωριό Βελιμάχι στη [[Γορτυνία]]<ref>Λουλούδης 2010, σελ. 228</ref>.
 
Σχετικά με την ονομασία του χωριού, όπως και για το [[Βελιμάχι Αχαΐας]], υπάρχει η παράδοση ότι πήρε την ονομασία του από τη λεγόμενη μάχη Βελή<ref>Τριανταφύλλου 1995, τ. Α', σελ. 304-305</ref>, δηλ. από τη μάχη που έδωσε ο Βελής πασάς με τους τουρκαλβανούς του [[Λάλας Ηλείας|Λάλα]], στην ευρύτερη περιοχή του Βελημαχίου, ερχόμενος το 1807 στην περιοχή της [[Γορτυνία]]ς από την [[Τρίπολη Αρκαδίας|Τρίπολη]]<ref name="Ιστορία του Βελημαχίου">[http://www.velimachi.gr/ιστορία-του-βελημαχίου/ «Ιστορία του Βελημαχίου»], velimachi.gr, κείμενο: του ΚωνσταντίνουΚωνσταντίνος Βασ. ΘωμάΘωμάς, 16/03/2015. Ανακτήθηκε: 10/11/2015.</ref>.
 
Ωστόσο, το 2006 ο Δρ. Levent Kayapinar, σε εργασία του που δημοσίευσε, αναφέρεται στο οθωμανικό κατάστιχο ΤΤ560 (της εποχής του [[Σελίμ Β΄]], δηλ. 1566-1574), όπου υπάρχει καταγραφή για το χωρίο "Velimahi" το οποίο είχε 203 σπίτια νοικοκυριά οικογενειών και 41 άγαμων, σύνολο 244 σπίτια Χριστιανών και επίσης 9 σπίτια Μουσουλμάνων, δηλ. πιθανόν να είχε 1.000 περίπου κάτοικους<ref name="Ιστορία του Βελημαχίου"/>.
 
Στα μέσα του 17ου αιώνα, σύμφωνα με τον ιστορικό [[Τάκης Κανδηλώρος|Τάκη Κανδηλώρο]], "ο Δημήτρης Κουριάκος «εύπορος και ισχυρός Προεστός, έχων πολλάς οικίας και τσιφλίκια μέχρι Λειβαρτζινού..», έρχεται να κατοικήσει στο Βελημάχι και ως μεγάλος και δυνατός επί τουρκοκρατίας δέσποζε στην όλη περιοχή"<ref name="Ιστορία του Βελημαχίου"/>. Μεταξύ των ετών 1804-1806 ο Sir William Gell έκανε ταξίδι στην Πελοπόννησο και κατέγραψε το ταξίδι του στο «Οδοιπορικό του Μοριά» στο οποίο αναφέρεται και στο Βελιμάχι ως "μεγάλο χωριό με ένα σπίτι οχυρωμένο που ανήκει σε ένα Τούρκο αγά"<ref name="Ιστορία του Βελημαχίου"/>.
 
Οικογένειες που προέκυψαν μεταεπαναστατικά στο Βελιμάχι είναι λ.χ. οι Αγγελόπουλοι, οι Αργυρόπουλοι, η οικογένεια Αποσκίτη, η οικογένεια Ντόκα, η οικογένεια Τζανέτου, οι Χριστόπουλοι κ.ά.<ref name="Ιστορία του Βελημαχίου"/>
 
==Διοικητική εξέλιξη==
Την 20/04/1835 ορίζεται ως έδρα του τότε [[Δήμος Βελιμαχίας|Δήμου Βελιμαχίας]]<ref name="eetaa.gr1"/>. Με το ΦΕΚ 28Α της 21/06/1836 αποσπάται από την [[Επαρχία Διποταμίας]] του τότε [[Νομός Αχαΐας και Ήλιδος|Νομού Αχαΐας και Ήλιδος]], στην οποία υπαγόταν, και προσαρτάται στην [[Επαρχία Γορτυνίας]] του [[Νομός Αρκαδίας|Νομού Αρκαδίας]]<ref name="eetaa.gr1"/>. Με το ΦΕΚ 5Α της 08/03/1841 αποσπάται από το [[Δήμος Πανιών|Δήμο Πανιών]], στον οποίο είχε εν τω μεταξύ ενσωματωθεί, και προσαρτάται στο [[Δήμος Ελευσίνος Αρκαδίας|Δήμο Ελευσίνος (της Αρκαδίας)]]<ref name="eetaa.gr1"/>. Με το ΦΕΚ 252Α της 24/08/1912 αποσπάται από το [[Δήμος Ελευσίνος Αρκαδίας|Δήμο Ελευσίνος]] και ορίζεται έδρα της νεοπαγούς κοινότητας Βελιμαχίου<ref name="eetaa.gr2">[http://web3.eetaa.gr:8080/metaboles/show_metaboles_ota.jsp?toponymio_code=2016 E.E.T.A.A. - Διοικητικές μεταβολές Κοινότητας Βελιμαχίου Αρκαδίας], eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 12/09/2016.</ref><ref name="eetaa.gr1"/>. Με το ΦΕΚ 244Α της 04/12/1997, σύμφωνα με τη [[Σχέδιο Καποδίστριας|Διοικητική Μεταρρύθμιση "Καποδίστριας"]], προσαρτάται στο [[Δήμος Κοντοβάζαινας|Δήμο Κοντοβαζαίνης]] μέχρι το 2010 που εντάχθηκε στο [[Δήμος Γορτυνίας|Δήμο Γορτυνίας]] (ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010) βάσει της [[Πρόγραμμα Καλλικράτης|Διοικητικής Μεταρρύθμισης "Καλλικράτης"]]<ref>[http://web3.eetaa.gr:8080/metaboles/show_metaboles_oik.jsp?toponymio_code name=10351 E.E.T.A.A. - Διοικητικές μεταβολές Βελιμαχίου Αρκαδίας], "eetaa.gr. Ανακτήθηκε 10gr1"/11/2015</ref>.
 
==Δημογραφικά στοιχεία==
"Η περιοχή έχει γνωρίσει έντονη μετανάστευση προς την Αμερική. Το καλοκαίρι όμως οι οικισμοί ξαναζωντανεύουν από πολλούς που έλκουν την καταγωγή από το χωριό και που κατεβαίνουν από την Αθήνα και άλλες περιοχές για παραθερισμό"<ref name="Βελημάχι">[http://arcadia.ceid.upatras.gr/arkadia/places/velimahi.htm «Βελημάχι»], arcadia.ceid.upatras.gr. Ανακτήθηκε: 10/11/2015.</ref>. Στην απογραφή του 2011 ο οικισμός του Βελιμαχίου βρέθηκε να έχει 65 κάτοικους ενώ η Τοπική Κοινότητα Βελιμαχίου<ref name="eetaa.gr2"/>, η οποία απαρτίζεται επίσης από τους μικρούς οικισμούς [[Απόσκια Αρκαδίας|Απόσκια]] και [[Σούδελη Αρκαδίας|Σούδελη]], είχε 113 κάτοικους συνολικά με την Απόσκια και τη Σούδελη να έχουν 26 και 22 κάτοικους αντίστοιχα<ref>[http://web3.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_2011_monimos.pdf ΕΛ.ΣΤΑΤ. - Μόνιμος πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2011]</ref>. Το 2001 ο οικισμός είχε 104 μόνιμους κατοίκους και η κοινότητα (δημοτικό διαμέρισμα) 215<ref>[http://web3.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_2001_3.pdf Ε.Σ.Υ.Ε. - Μόνιμος Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001], Αθήνα 2004. ISSN 960-86704-8-9.</ref>
 
==Αξιοθέατα==
Στην γεμάτη πλατάνια πλατεία του χωριού βρίσκεται ο ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, που είναι πετρόκτιστη τρίκλιτη Βασιλική με τρούλο, και φέρει σκάλισμα με το σήμα της Φιλικής Εταιρείας και την χρονολογική ένδειξη 1823 ενώ γύρω από το χωριό υπάρχουν διάφορα ξωκλήσια, με σημαντικότερα αυτά της Αγίας Παρασκευής, της Αγίας Ανάληψης και του Αγ. Ανδρέα<ref name="Βελημάχι"/>. Άξια επίσκεψης είναι συν τοις άλλοις το Ηρώο Πεσόντων Βελημαχιτών καθώς και το ιστορικό παλιό κτίριο που λειτούργησε το Σχολαρχείο<ref name="Αρχική σελίδα: Αξιοθέατα">[http://www.velimachi.gr/ «Αρχική σελίδα: Αξιοθέατα»], velimachi.gr. Ανακτήθηκε: 10/11/2015.</ref>.
 
==Πολιτισμός==
Κάθε καλοκαίρι απο το 2003 κ.εξ. διοργανώνεται στο αθλητικό κέντρο Βελημαχίου, από τον Σύλλογο Βελημαχίου Γορτυνίας, η λεγόμενη «γιορτή της σαρδέλας» ενώ από το 2011 κ.εξ. έχει ενταχθεί σε αυτή τη γιορτή και ο λεγόμενος «διαγωνισμός καλύτερου Μουστακιού Γορτυνίας»<ref>[http://moriasnow.gr/event/giorti-sardelas-diagonismos-moystakioy-belimaxi «Γιορτή Σαρδέλας και Διαγωνισμός Μουστακιού στο Βελημάχι»], moriasnow.gr,. 04/08/2015. Ανακτήθηκε: 10/11/2015.</ref><ref>[http://www.kalimera-arkadia.gr/gortynia/item/24349-to-pio-omorfo-moustaki-vraveytike-sto-velimaxi-gortynias-eikones.html «Το … πιο όμορφο μουστάκι βραβεύτηκε στο Βελημάχι Γορτυνίας (εικόνες)!»], kalimera-arkadia.gr,. 17/08/2014. Ανακτήθηκε: 10/11/2052015.</ref>. Στην περιοχή του χωριού διοργανώνονται επίσης θρησκευτικά πανηγύρια αφιερωμένα στη μνήμη των τιμώμενων αγίων των ναών και ξωκλησιών<ref name="Αρχική σελίδα: Αξιοθέατα"/><ref>Βλ. λ.χ. [http://kontovazaina.blogspot.gr/2015/07/25-7-2017.html «Πανηγύρι στο Βελημάχι της 25-7-2017»], ιστολόγιο σχετικό με την Κοντοβάζαινα Αρκαδίας. Ανακτήθηκε: 10/11/2015.</ref>.
 
==Λοιπά στοιχεία==
Γραμμή 51:
{{Παραπομπές|2}}
 
==Βιβλιογραφία - Πηγές==
* [http://web3.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_2011_monimos.pdf Αποτελέσματα της Απογραφής Πληθυσμού-Κατοικιών 2011 που αφορούν στο Μόνιμο Πληθυσμό της Χώρας], ''Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας'', τχ. 2ο, φ. 3465 (28 Δεκεμβρίου 2012)
 
* [http://web3.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_2001_3.pdf Ε.Σ.Υ.Ε. - Μόνιμος Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001], Αθήνα 2004. ISSN 960-86704-8-9.
 
==Βιβλιογραφία==
* Θεόδωρος Η. Λουλούδης, ''Αχαΐα. Οικισμοί, οικιστές, αυτοδιοίκηση'', Νομαρχιακή Επιχείρηση Πολιτιστικής Ανάπτυξης Ν.Α. Αχαΐας, Πάτρα 2010
* Κώστας Ν. Τριανταφύλλου, ''Ιστορικόν Λεξικόν των Πατρών'', Τόμος Α', Τυπογραφείο Πέτρου Χρ. Κούλη, Πάτρα 1995, Τρίτη Έκδοση, λήμμα "Βελιμάχι"
 
==Εξωτερικοί σύνδεσμοι==
* [http://web3.eetaa.gr:8080/metaboles/show_metaboles_oik.jsp?toponymio_code=10351 E.E.T.A.A. - Διοικητικές μεταβολές Βελιμαχίου Αρκαδίας], eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 10/11/2015.
* [http://web3.eetaa.gr:8080/metaboles/show_metaboles_ota.jsp?toponymio_code=2016 E.E.T.A.A. - Διοικητικές μεταβολές Κοινότητας Βελιμαχίου Αρκαδίας], eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 12/09/2016.
* [http://www.velimachi.gr/ Ιστοσελίδα του Συλλόγου Βελημαχιτών Αρκαδίας για το χωριό], velimachi.gr. Ανακτήθηκε: 10/11/2015.
 
[[Κατηγορία:Χωριά του νομού Αρκαδίας]]