Περσικοί Πόλεμοι: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
μ μικροδιορθώσεις |
||
Γραμμή 16:
Οι '''Περσικοί Πόλεμοι''' ή '''τα Μηδικά''', διεξήχθησαν το πρώτο μισό του πέμπτου αιώνα π.Χ., μεταξύ των Ελλήνων και των Περσών. Οι διαμάχες αυτές ξεκίνησαν από την κατάκτηση της Ιωνίας από τον [[Κύρος Β΄|Κύρο Β´]]. Την πρώτη φάση των πολέμων, η οποία ήταν και η αιτία μετέπειτα συγκρούσεων, αποτέλεσε η [[Ιωνική Επανάσταση]], η οποία ξεκίνησε μετά την αποτυχημένη πολιορκία της Νάξου από τους Πέρσες.
Μετά την Ιωνική Επανάσταση, ο Πέρσης βασιλιάς [[Δαρείος Α'|Δαρείος]] αποφάσισε να εκδικηθεί την [[Αρχαία Αθήνα|Αθήνα]] και την [[Ερέτρια]], επειδή βοήθησαν τις ιωνικές πόλεις. Το 492 π.Χ, ο [[Μαρδόνιος]] κατέλαβε την Θράκη και τη Μακεδονία, ωστόσο ο στόλος του ναυάγησε στο Όρος [[Χερσόνησος του Άθω|Άθως]]. Δύο χρόνια αργότερα, ο [[Δάτης]] και ο [[Αρταφέρνης]] κατάφεραν να κατακτήσουν τις [[Κυκλάδες]], τη Νάξο και την Ερέτρια, ωστόσο υπέστησαν βαριά ήττα στον Μαραθώνα. Μετά τον θάνατο του Δαρείου, την ηγεσία των Περσών ανέλαβε ο [[Ξέρξης]], ο οποίος επιτέθηκε στην Ελλάδα, το 480 π.Χ, με σκοπό να την κατακτήσει ολόκληρη. Αν και αρχικά ο στρατός του είχε επιτυχίες (Θερμοπύλες, Αρτεμίσιο), οι Έλληνες κατάφεραν να νικήσουν τους Πέρσες στη [[ναυμαχία της Σαλαμίνας]] και το επόμενο έτος νίκησαν στις Πλαταιές και στη Μυκάλη.
Μετά τις τελευταίες δύο αναφερόμενες μάχες, οι Έλληνες επιτέθηκαν στη Μικρά Ασία. Τότε ιδρύθηκε η [[Δηλιακή Συμμαχία]], η οποία συνέχισε τον πόλεμο με τους Πέρσες
==Πηγές==
Γραμμή 25:
Κύρια πηγή για τους Περσικούς πολέμους αποτελεί ο Έλληνας ιστορικός [[Ηρόδοτος]]. Ο Ηρόδοτος, γνωστός ως «Πατέρας της Ιστορίας»,<ref>Κικέρων, Περί νόμων I, 5</ref> γεννήθηκε το 484 π.Χ. στην [[Αλικαρνασσός|Αλικαρνασσό]] της [[Μικρά Ασία|Μικράς Ασίας]], η οποία εκείνη την περίοδο βρισκόταν υπό περσική κατοχή. Έγραψε το έργο ''«Ιστορίαι»'' γύρω στα 440-430 π.Χ, προσπαθώντας να ανακαλύψει τις πραγματικές αιτίες των Περσικών πολέμων<ref>Ηρόδοτος, [[s:Ιστορίαι (Ηροδότου)/Κλειώ|Κλειώ (εισαγωγή)]].</ref>, οι οποίοι ολοκληρώθηκαν το 450 π.Χ.<ref name = hxvi/> Η μέθοδος του Ηρόδοτου αποτελούσε καινοτομία και σύμφωνα με μερικούς ιστορικούς, ο Ηρόδοτος έχει εφεύρει την ιστορία που ξέρουμε.<ref name = hxvi/> Κατά τον Παπαρρηγόπουλο: «Ο Ηρόδοτος είναι ο δημιουργός της αληθούς ιστορικής τέχνης...πρώτος ενόησεν ότι η ιστορία δεν είναι απλούς πραγμάτων κατάλογος, αλλά και η τεχνική των πραγμάτων τούτων συναρμολόγηση και η εξήγησις του χαρακτήρος αυτών».<ref>Παπαρρηγόπουλος, Βιβλίον Γ΄, κεφ. Γ΄, παράγρ. Α΄)</ref> Κατά τον Τομ Χόλλαντ: «Για πρώτη φορά, ένας ιστορικός αποφάσισε να αποκαλύψει τα αίτια ενός πολέμου, ο οποίος έληξε πρόσφατα, χωρίς να καταγράφει μύθους, αλλά αιτίες, τις οποίες θα μπορούσαμε να ελέγξουμε προσωπικά»<ref name = hxvi>Holland, σ. ''xvi''–''xvii''.</ref>
Ο [[Θουκυδίδης]] είχε αμφισβητήσει το έργο του Ηροδότου, καθώς η προσωπική άποψη του τελευταίου εμφανιζόταν συχνά στο έργο του.<ref>[http://www.fhw.gr/chronos/05/gr/culture/2131her_erga.html Ηροδότου Ιστορίαι - Κλασική εποχή]</ref><ref name = Fin15>Finley, σ. 15.</ref> Παρόλα αυτά, ο Θουκυδίδης αποφάσισε να ξεκινήσει το έργο του εκεί όπου ο Ηρόδοτος σταμάτησε (στην πολιορκία της Σηστού) αλλά σταμάτησε την προσπάθεια, επειδή πίστευε ότι το έργο του Ηροδότου δεν χρειαζόταν εκ νέου συγγραφή ή διορθώσεις, γιατί ήταν ακριβές.<ref name = Fin15/> Η αξιοπιστία του Ηροδότου έχει αμφισβητηθεί και από άλλους ιστορικούς. Ο [[Παυσανίας]], στα ''Φωκικά'', αναφέρεται στην περιγραφή του Ηροδότου για τη μάχη των Θερμοπυλών, όπου ο δεύτερος καταγράφει ότι οι Θηβαίοι παραδόθηκαν, όπως και 80 Μυκηναίοι<ref>Παυσανίας, [[s:Ελλάδος περιήγησις/Φωκικά, Λοκρών Οζόλων|Φωκικά, ΧΧ, 2]].</ref>. Ο [[Πλούταρχος]], στο έργο ''Περί της Ηροδότου κακοήθειας'' (αν όντως το έγραψε αυτός), κατηγορεί τον Ηρόδοτο επειδή ο τελευταίος ζήτησε χρήματα από τους Θηβαίους, και επειδή δεν τα έλαβε, έγραψε ότι οι Θηβαίοι δείλιασαν και παραδόθηκαν<ref>{{cite book |last=
Δυστυχώς, η στρατιωτική ιστορία της Ελλάδας από το τέλος της δεύτερης περσικής εισβολής στην Ελλάδα μέχρι τον [[Πελοποννησιακός πόλεμος|Πελοποννησιακό Πόλεμο]] (479-431 π.Χ) περιγράφεται ελάχιστα από τις αρχαίες πηγές. Αυτή η περίοδος, μερικές φορές αναφερόμενη και ως ''πεντηκονταετία'' από τους αρχαίους μελετητές, ήταν μια περίοδος ειρήνης και ευημερίας στην Ελλάδα.<ref name = Fin16>Finley, p. 16.</ref><ref name = Kag77>Kagan, p. 77.</ref> Η πλουσιότερη πηγή της περιόδου, και η πιο σύγχρονη, είναι η ''[[Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου]]'' του [[Θουκυδίδης|Θουκυδίδη]], η οποία γενικά θεωρείται από τους σύγχρονους ιστορικούς ως αξιόπιστη πρωτογενής πηγή.<ref name = Sea264>Sealey, p. 264.</ref><ref name = Fine336>Fine, p. 336.</ref><ref name = Fin29>Finley, pp. 29–30.</ref> Ο Θουκυδίδης αναφέρει αυτή την περίοδο σε μια παρέκβαση σχετικά με την ανάπτυξη της αθηναϊκής δύναμης στην πορεία προς τον Πελοποννησιακό Πόλεμο. Η αναφορά είναι σύντομη και στερείται βέβαιων χρονολογιών.<ref name = Sea248*>Sealey, pp. 248–250</ref><ref name = Fine343>Fine, p. 343.</ref> Παρ' όλα αυτά, η ιστορία του Θουκυδίδη χρησιμοποιείται από τους ιστορικούς για να καταρτίσουν ένα χρονολογικό σκελετό για την συγκεκριμένη περίοδο, στον οποίο υπάρχουν στοιχεία και από άλλες αρχαίες πηγές και συγγραφείς.<ref name = Sea248*/>
Γραμμή 31:
Περισσότερες πληροφορίες για αυτή την περίοδο δίνει ο [[Πλούταρχος]], στο έργο του ''Βίοι Παράλληλοι'' για τον Αριστείδη και για τον Κίμωνα. Ο Πλούταρχος έγραψε 600 χρόνια μετά τα γεγονότα, και θεωρείται δευτερογενής πηγή, αλλά αναφέρει ρητώς τις δικές του πηγές, οι οποίες μας επιτρέπουν να ελέγξουμε τα γραφόμενα.<ref>π.χ. [[s:Βίοι Παράλληλοι/Θεμιστοκλής#25|Θεμιστοκλής 25]] έχει άμεση παραπομπή στον Θουκυδίδη, [[s:Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου/Α#137|Α.137]].</ref> Στις βιογραφίες του, αντλεί πληροφορίες από αρχαίες πηγές οι οποίες δεν έχουν διασωθεί, και συχνά καταγράφονται πληροφορίες, τις οποίες παραλείπει ο Θουκυδίδης από την ''Ιστορία'' του. Η τελευταία σημαντική πηγή για την περίοδο είναι η παγκόσμια ιστορία (''[[Βιβλιοθήκη Ιστορική]]'') του ιστορικού του 1ου αιώνα π.Χ, [[Διόδωρος Σικελιώτης|Διόδωρου Σικελιώτη]]. Κύρια πηγή του Διόδωρου για αυτή την περίοδο φαίνεται να είναι ο Έλληνας ιστορικός [[Έφορος ο Κυμαίος]], ο οποίος επίσης έγραψε παγκόσμια ιστορία.<ref name = Fine360/> Ωστόσο, από τα λίγα που είναι γνωστά για τον Έφορο, οι ιστορικοί υποτιμούν την ιστορία του - για αυτή την περίοδο φαίνεται να αντλεί απλά πληροφορίες από τον Θουκυδίδη, αλλά οδηγείται σε εντελώς διαφορετικά συμπεράσματα.<ref name = Fin29/> Τα γραφόμενα του Διόδωρου, αμφισβητούνται από τους σύγχρονους ιστορικούς <ref>Green, p. ''xxiv''.</ref> και συνεπώς δεν θεωρείται ιδιαίτερα αξιόπιστη πηγή για αυτή τη χρονική περίοδο.<ref>Cawkwell, p. 134</ref>
Περαιτέρω διάσπαρτες περιγραφές μπορούν να βρεθούν στο ''Ελλάδος περιήγησις'' του [[Παυσανίας|Παυσανία]], ενώ στο [[Βυζαντινή Αυτοκρατορία|βυζαντινό]] [[Σούδα (λεξικό)|λεξικό του Σούδα]] (10ος αιώνας μ.Χ) παρουσιάζονται μερικά ανέκδοτα που δεν βρίσκονται πουθενά αλλού. Μικρότερες, σε σημασία, πηγές για αυτή την περίοδο αποτελούν τα έργα του [[Πομπήιος Τρόγος|Πομπήιου Τρόγου]] (επιτομήθηκε από τον [[Ιουστίνος (ιστορικός)|Ιουστίνο]]), του [[Κορνήλιος Νέπως|Κορνήλιου Νέπου]] και του [[Κτησίας|Κτησία]] (επιτομήθηκε από τον [[Πατριάρχης Φώτιος Α
==Υπόβαθρο==
Γραμμή 61:
=== Μάχη του Μαραθώνα ===
{{Κύριο|Μάχη του Μαραθώνα}}
Οι Πέρσες, μετά από συμβουλή του Ιππία, στρατοπέδευσαν στον Μαραθώνα, περίπου 25 χιλιόμετρα από την Αθήνα.<ref>Ηρόδοτος, [[s:Ιστορίαι (Ηροδότου)/Ερατώ#102|Ερατώ 102]].</ref> Οι Αθηναίοι παρατάχθηκαν στον Μαραθώνα μαζί με χίλιους Πλαταιείς, ενώ παράλληλα έστειλαν τον [[Φειδιππίδης|Φειδιππίδη]] στη Σπάρτη για να ζητήσει βοήθεια. Ωστόσο, οι Σπαρτιάτες αρνήθηκαν, λέγοντας ότι γιόρταζαν τα Κάρνεια - αυτό σήμαινε ότι οι Αθηναίοι θα έμεναν χωρίς ενισχύσεις για δέκα μέρες.<ref>Ηρόδοτος, [[s:Ιστορίαι (Ηροδότου)/Ερατώ#105|Ερατώ 105]].</ref> Μετά από πέντε μέρες, οι Αθηναίοι αποφάσισαν να επιτεθούν και κατάφεραν να διαλύσουν τις πτέρυγες των Περσών. Κατά τον Ηρόδοτο, στη μάχη σκοτώθηκαν 6.400 Πέρσες<ref name = VI117>Ηρόδοτος, [[s:Ιστορίαι (Ηροδότου)/Ερατώ#96|Ερατώ 117]].</ref>, 192 Αθηναίοι<ref name = VI117/> και 11 Πλαταιείς.<ref name="DRJ">{{cite web|last=Siegel|first=Janice |title=Dr. J's Illustrated Persian Wars|date=August 2, 2005|url=http://lilt.ilstu.edu/drjclassics/lectures/history/PersianWars/persianwars.shtm|accessdate=2007-10-17}}{{dead link|date=June 2015}}</ref> Αμέσως μετά τη μάχη, ο περσικός στόλος έπλευσε από το Σούνιο για να επιτεθεί στην Αθήνα<ref name = VI115>Ηρόδοτος, [[s:Ιστορίαι (Ηροδότου)/Ερατώ#115|Ερατώ 115]].</ref>, αλλά οι Αθηναίοι κατάφεραν να φθάσουν εγκαίρως στην πόλη, αναγκάζοντας τους Πέρσες να υποχωρήσουν.<ref name = VI116>Ηρόδοτος, [[s:Ιστορίαι (Ηροδότου)/Ερατώ#116|Ερατώ 116]].</ref> Οι Σπαρτιάτες έφθασαν στην Αθήνα την επόμενη μέρα και όταν είδαν τα πτώματα των Περσών στον Μαραθώνα αναγνώρισαν τη μεγάλη νίκη των Αθηναίων.<ref>Ηρόδοτος, [[s:Ιστορίαι (Ηροδότου)/Ερατώ#120|Ερατώ 120]].</ref> Μ' αυτό τον τρόπο έληξε η πρώτη περσική εισβολή στην Ελλάδα.
==490-480 π.Χ: Στο μεσοδιάστημα των δύο εισβολών==
Γραμμή 86:
==== Ελληνική Συμμαχία ====
Το 481 π.Χ, ο Ξέρξης έστειλε πρεσβευτές σε όλες τις ελληνικές πόλεις-κράτη, με εξαίρεση την Αθήνα και τη Σπάρτη, ζητώντας γη και ύδωρ.<ref>Ηρόδοτος, [[s:Ιστορίαι (Ηροδότου)/Πολύμνια#32|Πολύμνια 32]].</ref> Η Σπάρτη και Αθήνα έλαβαν την υποστήριξη μερικών ελληνικών πόλεων, και το ίδιο έτος, στην Κόρινθο, συγκλήθηκε συνέδριο,<ref name=VII145>Ηρόδοτος, [[s:Ιστορίαι (Ηροδότου)/Πολύμνια#145|Πολύμνια 145]].</ref> όπου και δημιουργήθηκε η ελληνική συμμαχία. Το κάθε μέλος της συμμαχίας είχε την δυνατότητα να στέλνει
==Δεύτερη περσική εισβολή στην Ελλάδα (480-479 π.Χ)==
Γραμμή 109:
=== 27 Αυγούστου 479 π.Χ: Μάχες των Πλαταιών και της Μυκάλης ===
{{Κύριο|Μάχη των Πλαταιών|Μάχη της Μυκάλης}}
Οι σχέσεις μεταξύ των Ελλήνων χειροτέρευσαν, καθώς οι Πελοποννήσιοι αρνήθηκαν να στείλουν στρατό στα βόρεια για να βοηθήσουν τους Αθηναίους· οι Αθηναίοι απέσυραν τον στόλο τους και την ηγεσία του ελληνικού στόλου ανέλαβε ο Λεωτυχίδας<ref>Ηρόδοτος, [[s:Ιστορίαι (Ηροδότου)/Ουρανία#131|Ουρανία 131]].</ref>. Ο ελληνικός στόλος βρίσκονταν στη Δήλο ενώ ο περσικός στη Σάμο. Αμφότερες οι πλευρές απέφευγαν την σύγκρουση, ενώ ο Μαρδόνιος αποφάσισε να μην επιτεθεί στον Ισθμό. Ο Μαρδόνιος με τη βοήθεια του [[Αλέξανδρος Α' της Μακεδονίας|Αλέξανδρου Α']] προσπάθησε να πείσει τους Αθηναίους να συγκατανεύσουν σε ειρήνη, αλλά οι τελευταίοι αφού εξασφάλισαν την βοήθεια των Σπαρτιατών αρνήθηκαν και σύμφωνα με τον Ηρόδοτο απάντησαν τα εξής: ''καὶ αὐτοὶ τοῦτό γε ἐπιστάμεθα ὅτι πολλαπλησίη ἐστὶ τῷ Μήδῳ δύναμις ἤ περ ἡμῖν, ὥστε οὐδὲν δέει τοῦτό γε ὀνειδίζειν. ἀλλ᾽ ὅμως ἐλευθερίης γλιχόμενοι ἀμυνεύμεθα οὕτω ὅκως ἂν καὶ δυνώμεθα'' (μετ. αν και ξέρουμε ότι οι Μήδοι είναι περισσότεροι από εμάς, εμείς όμως θα αμυνθούμε καθώς αγαπούμε την ελευθερία μας).<ref>Ηρόδοτος, [[s:Ιστορίαι (Ηροδότου)/Ουρανία#143|Ουρανία 143]].</ref> Οι Αθηναίοι εκκένωσαν την πόλη τους και την κατέλαβε ο Μαρδόνιος, ο οποίος επανάλαβε την προσφορά που είχε κάνει στη Σαλαμίνα. Οι Αθηναίοι ζήτησαν την άμεση βοήθεια της Σπάρτης<ref>Ηρόδοτος, [[s:Ιστορίαι (Ηροδότου)/Καλλιόπη#7|Καλλιόπη 7]].</ref>, αλλά η Σπάρτη γιόρταζε τα ''Υακίνθια'' και άργησε να δώσει απάντηση. Ωστόσο, ο Τεγεάτης Χίλεος έπεισε τους Σπαρτιάτες να στείλουν στρατό, τονίζοντας τα αρνητικά
Μαθαίνοντας για τις κινήσεις των Ελλήνων, ο Μαρδόνιος κινήθηκε προς τις Πλαταιές με σκοπό να δελεάσει τους Έλληνες σε σύγκρουση που θα γινόταν σε ανοικτό πεδίο ώστε να χρησιμοποιήσει το ιππικό του. Οι Έλληνες, υπό την ηγεσία του Παυσανία, έμειναν στα υψώματα. Αυτός ήταν ο λόγος που ο Μαρδόνιος διέταξε επίθεση του ιππικού,<ref>Ηρόδοτος, [[s:Ιστορίαι (Ηροδότου)/Καλλιόπη#20|Καλλιόπη 20]].</ref> η οποία αποκρούστηκε από τους Έλληνες.<ref>Ηρόδοτος, [[s:Ιστορίαι (Ηροδότου)/Καλλιόπη#23|Καλλιόπη 23]].</ref> Οι Έλληνες ήρθαν πιο κοντά στο περσικό στρατόπεδο με αποτέλεσμα το άνοιγμα των γραμμών τους και την επίθεση των Περσών στη μοναδική πηγή νερού των Ελλήνων.<ref>Ηρόδοτος, [[s:Ιστορίαι (Ηροδότου)/Καλλιόπη#25|Καλλιόπη 25]].</ref> Ο Παυσανίας διέταξε νυχτερινή υποχώρηση η οποία όπως πήγε στραβά, οπότε οι Αθηναίοι με τους Σπαρτιάτες και τους Τεγεάτες έμειναν για να καλύπτουν την υποχώρηση των Ελλήνων. Αυτό ώθησε τον Μαρδόνιο σε επίθεση.<ref>Ηρόδοτος, [[s:Ιστορίαι (Ηροδότου)/Καλλιόπη#59|Καλλιόπη 59]].</ref> Στη μάχη που ακολούθησε οι Έλληνες διέλυσαν τον περσικό στρατό και σκότωσαν τον Μαρδόνιο.<ref>Ηρόδοτος, [[s:Ιστορίαι (Ηροδότου)/Καλλιόπη#63|Καλλιόπη 63]].</ref> Απ' τους Πέρσες, μόνο 40.000 άνδρες έμειναν ζωντανοί,<ref>Ηρόδοτος, [[s:Ιστορίαι (Ηροδότου)/Καλλιόπη#66|Καλλιόπη 66]].</ref> ενώ οι άλλοι σφάχθηκαν από τους Έλληνες.<ref>Ηρόδοτος, [[s:Ιστορίαι (Ηροδότου)/Καλλιόπη#65|Καλλιόπη 65]].</ref> Την ίδια μέρα ο ελληνικός στόλος επιτέθηκε εναντίον του περσικό στις ακτές της Μυκάλης.<ref>Ηρόδοτος, [[s:Ιστορίαι (Ηροδότου)/Καλλιόπη#100|Καλλιόπη 100]].</ref> Ο αθηναϊκός στόλος υπό τις διαταγές του Ξάνθιππου ενώθηκε με την υπόλοιπη ελληνικό ναυτική δύναμη και έπλευσε κοντά στη Σάμο.<ref name = IX96>Ηρόδοτος, [[s:Ιστορίαι (Ηροδότου)/Καλλιόπη#96|Καλλιόπη 96]].</ref> Μην επιθυμώντας την εμπλοκή του σε ναυμαχία με τους Έλληνες, οι Πέρσες υποχώρησαν στη Μυκάλη. Εκεί ο Ξέρξης άφησε στρατό 60.000 ανδρών ο οποίος ενώθηκε με τον στόλο.<ref name = IX96/> Οι Έλληνες, παρά την αριθμητική υπεροχή των Περσών, επιτέθηκαν και κατέστρεψαν ένα μεγάλο μέρος του περσικού στόλου πετυχαίνοντας μια σπουδαία νίκη και τερματίζοντας ουσιαστικά τη δεύτερη περσική εισβολή στην Ελλάδα.
Γραμμή 160:
Προς το τέλος των συγκρούσεων με την Περσία, η διαδικασία με την οποία η Δηλιακή Συμμαχία έγινε Αθηναϊκή Ηγεμονία έφθασε στο τέλος της.<ref name = h366*>Holland, pp. 366–367.</ref> Οι σύμμαχοι της Αθήνας δεν απαλλάχθηκαν από τις υποχρεώσεις τους στην παροχή χρημάτων ή πλοίων, παρά την παύση των εχθροπραξιών.<ref name = Sea282/> Στην Ελλάδα, ο [[Πρώτος Πελοποννησιακός Πόλεμος]] μεταξύ της Αθήνας και της Σπάρτης και των συμμάχων της, ο οποίος συνεχίστηκε από το 460 π.Χ, τελικά έληξε το 445 π.Χ, με ανακωχή τριάντα ετών.<ref>Kagan, p. 128.</ref> Ωστόσο, η αυξανόμενη εχθρότητα μεταξύ της Σπάρτης και της Αθήνας θα οδηγήσει, δεκατέσσερα χρόνια αργότερα, στο ξέσπασμα του Δεύτερου Πελοποννησιακού Πολέμου.<ref>Holland, p. 371.</ref> Αυτή η καταστροφική σύγκρουση, η οποία διήρκεσε 27 χρόνια, θα έχει ως αποτέλεσμα την ολοκληρωτική καταστροφή της αθηναϊκής δύναμης, την κατάλυση της Αθηναϊκής Ηγεμονίας και την ανάπτυξη της [[Σπαρτιατική ηγεμονία|σπαρτιατικής ηγεμονίας]] σε ολόκληρη την Ελλάδα.<ref>Ξενοφών, [[s:Ελληνικά (Ξενοφών)/Β'/II|Ελληνικά, Βιβλίο Β, Κεφάλαιο ΙΙ]].</ref> Ωστόσο, δεν είναι μόνο η Αθήνα που υπέστη μεγάλες απώλειες - ο πόλεμος αποδυνάμωσε όλη την Ελλάδα.<ref name = Dand256>Dandamaev, p. 256.</ref>
Επανειλημμένως νικημένοι στις μάχες από τους Έλληνες, και εξαντλημένοι από τις εσωτερικές διαμάχες, ο Αρταξέρξης και οι διάδοχοι του
Αν οι πόλεμοι της Δηλιακής Συμμαχίας άλλαξαν την ισορροπία δυνάμεων μεταξύ Ελλάδας και Περσίας υπέρ των Ελλήνων, τότε οι πόλεμοι του επόμενου μισού του αιώνα έκαναν πολλά για να αποκατασταθεί η ισορροπία δυνάμεων στην Περσία. Το 387 π.Χ, η Σπάρτη, μπροστά από μια συμμαχία της Κορίνθου, της Θήβας και της Αθήνας κατά τη διάρκεια του [[Κορινθιακός Πόλεμος|Κορινθιακού Πολέμου]], ζήτησε τη βοήθεια της Περσίας για να ενισχύσει τη θέση της. Χάρη στη γνωστή ''[[Ανταλκίδειος ειρήνη|Ειρήνη του Βασιλέως]]'', η οποία έφερε τέλος στον πόλεμο, ο Αρταξέρξης Β' απαίτησε και πέτυχε την επιστροφή των πόλεων της Μικράς Ασίας από τους Σπαρτιάτες, και σε αντάλλαγμα υποσχέθηκε ότι η Περσία θα κήρυσσε πόλεμο σε οποιαδήποτε ελληνική πόλη που δεν θα δεχόταν την ειρήνη.<ref>Ξενοφών, [[s:Ελληνικά (Ξενοφών)/Ε'/I|Ελληνικά, Βιβλίο Ε, Κεφάλαιο Ι, 31]].</ref> Με αυτή την ταπεινωτική συνθήκη, η οποία ανέτρεψε όλα τα ελληνικά κέρδη του προηγούμενου αιώνα, θυσιάστηκαν οι Έλληνες της Μικράς Ασίας ώστε οι Σπαρτιάτες να μπορέσουν να διατηρήσουν την ηγεμονία τους στην Ελλάδα.<ref>Dandamaev, p. 294.</ref> Μετά την υπογραφή αυτής της συνθήκης οι Έλληνες ρήτορες άρχισαν να παραπέμπουν στην Ειρήνη του Καλλία (είτε πραγματική είτε όχι), ως αντίστιξη για τη ντροπή της Ειρήνης του Βασιλέως, και ως ένα λαμπρό παράδειγμα των «καλών παλιών ημερών» όταν οι Έλληνες του Αιγαίου και της Μικράς Ασίας απελευθερώθηκαν από την περσική κατοχή από τη Δηλιακή Συμμαχία.<ref name = Fine360/>
Γραμμή 183:
* {{cite book | last=Boardman J, Bury JB, Cook SA, Adcock FA, Hammond NGL, Charlesworth MP, Lewis DM, Baynes NH, Ostwald M & Seltman CT | first= | title=The Cambridge Ancient History, vol. 5 | publisher=Cambridge University Press | year=1988 | isbn=0521228042}}
* {{cite book | last=Burn | first=A.R. | chapter=Persia and the Greeks| title=The Cambridge History of Iran, Volume 2: The Median and Achaemenid Periods The Cambridge Ancient History, vol. 5 | publisher=Cambridge University Press | editor = Ilya Gershevitch, ed.| year=1985 | isbn=0521228042}}
* {{cite book | last=Dandamaev | first=M. A.
*de Souza, Philip (2003). ''The Greek and Persian Wars'', 499-386 BC. Osprey Publishing, (ISBN 1-84176-358-6)
* {{cite book | last= Farrokh | first=Keveh | title=Shadows in the Desert: Ancient Persia at War | publisher= Osprey Publishing | year=2007 | isbn=1846031087}}
| |||