Καφέ αρκούδα: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

{{Ταξινομοπλαίσιο

|όνομα = Καφέ αρκούδα

|βασίλειο= [[Ζώα]] ''(Animalia)''

|συνομοταξία= [[Χορδωτά]] ''(Chordata)''

Η '''καφέ αρκούδα''' ή '''φαιά αρκούδα''' ή '''κοινή αρκούδα''' ''(Άρκτος η άρκτος-Ursus arctos)'' είναι παμφάγο [[θηλαστικό]] [[ζώο]] και το είδος [[αρκούδα|αρκούδας]] (ίσως το γνωστότερο) με την μεγαλύτερη γεωγραφική εξάπλωση, που μπορεί να φτάσει σε μάζα από 170 μέχρι 300 κιλά. Υποείδος της είναι η ''Αρκούδα γκρίζλι'', διάσημη στις [[Ηνωμένες Πολιτείες]]. Στην [[Ελλάδα]], η καφέ αρκούδα υπάρχει κυρίως στη δυτική και βορειοδυτική Ελλάδα ωστόσο ο πληθυσμός της είναι περιορισμένος. Γενικότερα, απαντάται στην [[Ασία]], την [[Ευρώπη]], την [[Βόρεια Αμερική]] και τα όρη της βόρειας [[Αφρική|Αφρικής]]. Έχει μεγάλο κεφάλι, μικρά αυτιά, πατούσες με γερά νύχια και κοντή ουρά. Είναι μοναχικό ζώο. Ο ζωτικός χώρος των αρσενικών προστατεύεται από οποιονδήποτε αντίπαλο και φτάνει τα 1.000 τετρ. χλμ. Τρέφεται με φυτά, [[ψάρια]], [[μέλι]], [[πτηνά]] και [[τρωκτικά]]. Έχει οξεία όσφρηση και ασθενή όραση. Τα μικρά γεννιούνται τον χειμώνα, ζυγίζουν μερικές εκατοντάδες γραμμάρια και μένουν με την μητέρα τους πάνω από δύο χρόνια.

 

Μέσα από μια πορεία [[εξέλιξη (βιολογία)|εξέλιξης]] και επιβίωσης διάρκειας 35 εκατομμυρίων χρόνων, η καφέ αρκούδα, ζώο ιδιαίτερα προσαρμοστικό, εξαπλώθηκε από την [[τούνδρα]] της [[Αλάσκα]]ς και τις [[στέπα|στέπες]] της [[Ασία]]ς ως τα δρυοδάση των μεσογειακών χωρών. Η καφέ αρκούδα ως το [[15ος αιώνας|15ο αιώνα]], ζούσε σε ολόκληρη την [[Ευρώπη]]. Η καταστροφή των [[βιότοπος|βιοτόπων]] της και το κυνήγι της που έχει απαγορευτεί εδώ και δύο δεκαετίες περίπου, είναι οι κύριες αιτίες της σταδιακής εξαφάνισης της από τις περισσότερες χώρες. Σήμερα ζει σε μικρούς αποκομμένους [[πληθυσμός (βιολογία)|πληθυσμούς]] και κινδυνεύει να εξαφανιστεί. Στη [[Γαλλία]] έχουν απομείνει περίπου δέκα ενώ στην [[Ισπανία]] και την [[Ιταλία]] περίπου από πενήντα. Στην Ελλάδα έως το [[17ος αιώνας|17ο αιώνα]], η αρκούδα ζούσε ακόμη και στην [[Πελοπόννησος|Πελοπόννησο]], σήμερα έχει περιοριστεί στη βόρεια [[Πίνδος|Πίνδο]] και την κεντρική [[Ροδόπη]]. Ο [[πληθυσμός]] της δεν ξεπερνά τα 150 άτομα και αποτελεί το νοτιότερο τμήμα του Βαλκανικού πληθυσμού που δεν ξεπερνά τα 2.500 άτομα. Παρόλα αυτά είναι από τους μεγαλύτερους πληθυσμούς στην [[Ευρωπαϊκή Ένωση]]. Η φυσική σύνδεση των πληθυσμών της καφέ αρκούδας στα [[Βαλκάνια]] θα αυξήσει τις πιθανότητες επιβίωσης του είδους και στην [[Ελλάδα]].

 

 

 

Η αρκούδα βαδίζει πατώντας σε όλο το πέλμα των ποδιών της (ανήκει δηλαδή στα [[πελματοβάμονα ζώα]]) και μπορεί να τρέξει με ταχύτητα 40-50 χιλιόμετρα την ώρα. Το ύψος ενός ενήλικου ζώου στον [[λαιμός|τράχηλο]] μπορεί να φτάσει τα 1,10 μέτρα, ενώ το συνολικό μήκος κυμαίνεται μεταξύ 1,70 και 2,20 μέτρα. Το ενήλικο θηλυκό ζυγίζει από 60 ως 120 κιλά, ενώ το ενήλικο αρσενικό είναι συνήθως πιο μεγαλόσωμο και το βάρος του κυμαίνεται από 110 ως 250 κιλά. Γενικά το βάρος της αρκούδας δεν είναι ποτέ σταθερό. Το [[φθινόπωρο]] γίνεται μέγιστο εφόσον το ζώο αποθηκεύσει μεγάλες ποσότητες [[Λίπος (βιολογία)|λίπους]] για να καλύψει τις ανάγκες του κατά την περίοδο του [[χειμέριος ύπνος|χειμέριου ύπνου]], ενώ την [[άνοιξη]] έχει το ελάχιστο βάρος αφού όλο το λίπος έχει ήδη καταναλωθεί κατά τη διάρκεια του χειμέριου ύπνου.

 

Η αρκούδα ζει περίπου 20 με 25 χρόνια και δεν είναι εκ φύσεως επιθετικό ζώο. Μπορεί βέβαια όπως κάθε αμυνόμενο ζώο να εκδηλώσει επιθετική συμπεριφορά για εκφοβισμό. Όταν σηκώνεται στα πισινά της πόδια δεν εκδηλώνει επιθετική διάθεση, η κίνηση αυτή είναι ανιχνευτική και έχει απλά σκοπό να αυξήσει το οπτικό της πεδίο. Αμυντικό ρόλο έχει το δυνατό της μούγκρισμα. Χαρακτηριστικά της στοιχεία είναι η μεγάλη ταχύτητα της, η ευκινησία της, η ικανότητα της να ψαρεύει, η ικανότητα της στην αναρρίχηση, η χρήση του μπροστινού ποδιού ως "χέρι" κ.α.

 

== Τροφή ==

Συμπληρώνει το διαιτολόγιο της με μέλι, μικρά και μεγάλα [[θηλαστικά]], [[έντομα]], [[μυρμήγκι]]α, [[βάτραχος|βατράχια]], [[σαλιγκάρι]]α, [[ψάρι]]α και [[χελώνα|χελώνες]]. Μια πιο αναλυτική προσέγγιση της σύστασης του διαιτολογίου της, δείχνει τη σαφή επικράτηση των τροφών φυτικής προέλευσης (84%) έναντι των τροφών ζωικής προέλευσης (16%).

 

 

* Κατά το χειμέριο ύπνο η θερμοκρασία του σώματος της αρκούδας ελαττώνεται κατά ένα βαθμό περίπου σε σχέση με την κανονική (38 °C), οι καρδιακοί παλμοί και ο αναπνευστικός ρυθμός δεν ελαττώνονται δραματικά και το επίπεδο εγρήγορσης είναι υψηλότερο από ότι στη χειμέρια νάρκη, γι' αυτό η αρκούδα ξυπνάει πολύ εύκολα όταν ενοχληθεί στη φωλιά της. Τέλος, πρέπει να προσθέσουμε ότι η αρκούδα δεν αποβάλλει ούρα ή κόπρανα γιατί τα ανακυκλώνει ο οργανισμός της.

Ο χειμέριος ύπνος είναι ένας ακόμα τρόπος προσαρμογής της αρκούδας στις αντίξοες συνθήκες του περιβάλλοντος όπου ζει. Είναι ουσιαστικά ο μόνος τρόπος επιβίωσης για ένα μεγαλόσωμο παμφάγο θηλαστικό κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Μια ακόμα βασική λειτουργία είναι η προστασία των ευάλωτων νεογνών, εφόσον γεννιούνται μέσα στη φωλιά υπό ιδανικές συνθήκες θερμοκρασίας σαν να είναι ένα είδος [[θερμοκοιτίδα]]ς.

 

* Η φόνευση της καφέ αρκούδας, είτε λόγω πρόκλησης ζημιών σε παραγωγικές μονάδες (κτηνοτροφικά ζώα, μελίσσια, καλλιέργειες), είτε τυχαία φόνευση κατά το [[κυνήγι]] ή σκόπιμη φόνευση για [[τρόπαιο]] ή σύλληψη των μικρών κ.λ.π.

 

 

== Το πρόβλημα της αιχμάλωτης αρκούδας ==

 

1. Οι χορεύτριες αρκούδες των [[Αρκουδιάρης|Αρκουδιάρηδων]]. Το φαινόμενο αυτό είναι γνωστό από πολλά χρόνια στην Ελλάδα και σε άλλες Βαλκανικές χώρες. Το ζώο συλλαμβάνεται μικρό για να μπορέσει να εκπαιδευτεί σωστά, αφού πρώτα φονευτεί η μητέρα του, που δε θα επέτρεπε σε κανέναν να πλησιάσει τα μικρά της. Έτσι κάθε σύλληψη και αιχμαλωσία αρκούδας σημαίνει ότι η φύση χάνει τουλάχιστον δύο άτομα. Η εκπαίδευση του ζώου αποτελεί διαδικασία μακρόχρονη και επώδυνη.