Σχίσμα του 1054: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Η ηθική κατάπτωση του μοναστικού και του κοσμικού κλήρου ως απότοκος της εξάρτησης τους από τους κοσμικούς ηγεμόνες οδήγησε στην πρωτοβουλία ίδρυσης μονών με ελεύθερη εκλογή των ηγουμένων τους και την απαλλαγή τους από το φόρο της δεκάτης, υπό την προστασία της Αγίας Έδρας. Έχοντας παράλληλα την υποστήριξη και των Καπετιδών, η μεταρρύθμιση του Cluny έφερνε σε το μοναστικό κλήρο σε αντιπαράθεση προς τον επισκοπικό κλήρο, θέτοντας ταυτόχρονα στο επίκεντρο των μεταρρυθμιστικών κινήσεων την αναβάθμιση του ρόλου του Πάπα. Η επιχειρηματολογία για ανανέωση της Εκκλησίας συνδεόταν με την παπική εξουσία. Μόνο ο Πάπας θα μπορούσε να τους βοηθήσει να αποδεσμευθούν από τον επισκοπικό-αριστοκρατικό κλήρο.<ref>Νικολέττα Γιάντση-Μελετιάδη, «Η επίδραση της ιδεολογίας του Cluny στο Σχίσμα του 1054 », στο:Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών/Ινστιτούτο Βυζαντινών Ερευνών Η Αυτοκρατορία σε κρίση (;) Το Βυζάντιο τον 11ο αιώνα (1025-1081), Αθήνα, 2003, σελ.291-295</ref>Ο [[Πάπας Λέων Θ΄]], ο πρώτος κλουνιακός μεταρρυθμιστής κλήθηκε από τον Ερρίκο Γ' για να ορισθεί στον παπικό θρόνο, αλλά εκείνος δεν αποδέχθηκε, παρά μόνο όταν επικυρώθηκε η εκλογή του από τον ρωμαϊκό κλήρο και λαό. Αυτό του έδωσε μεγαλύτερο κύρος. Στενός συνεργάτης του ήταν ο καρδινάλιος Ουμβέρτος ο οποίος αξιοποίησε το κλουνιακό κίνημα για να ετοιμάσει τη Γρηγοριανή Μεταρρύθμιση. Οι επεξεργασίες του Ουμβέρτου αφορούν: α) το λειτουργικό και νομικό πρωτείο της Ρώμης, β) την ανεξαρτησία της πνευματικής εξουσίας από την κοσμική γ) την υπεροχή της απέναντι στις κοσμικές εξουσίες. Οι απόψεις του Ουμβέρτου αποκρυσταλλώθηκαν στο έργο του ''Collectio in LXXIV titulus'' ή ''Diversorum Patrum Senteniae'' - το πρώτο εγχειρίδιο του κανονικού Δικαίου της Μεταρρύθμισης του 11ου αιώνα, συνταγμένο το 1051. Οι διατυπώσεις των παπικών αντιπροσώπων στην Κωνσταντινούπολη το 1054 συνιστούν βελτιωμένο αναβαθμό των ''Senteniae'' του Ουμβέρτου.<ref>Νικολέττα Γιάντση-Μελετιάδη, «Η επίδραση της ιδεολογίας του Cluny στο Σχίσμα του 1054 », στο: Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών/Ινστιτούτο Βυζαντινών Ερευνών Η Αυτοκρατορία σε κρίση (;) Το Βυζάντιο τον 11ο αιώνα (1025-1081), Αθήνα, 2003, σελ.296-297</ref>Η κλουνιακή ιδεολογία είναι παρούσα στον αφορισμό που κατατέθηκε στην Αγία Τράπεζα της Αγίας Σοφίας στην μομφή προς τηντον ΟρθόδοξηΠατριάρχη ΕκκλησίαΚωσταντινουπόλεως [[Μιχαήλ Κηρουλάριος|Μιχαήλ Κηρουλάριο]] περί σιμωνίας,. σιμωνίαΗ η οποίασιμωνία υπήρξε μια από τις αιχμές των δοράτων του κλουνιακού κινήματος.<ref>Νικολέττα Γιάντση-Μελετιάδη, «Η επίδραση της ιδεολογίας του Cluny στο Σχίσμα του 1054 », στο: Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών/Ινστιτούτο Βυζαντινών Ερευνών Η Αυτοκρατορία σε κρίση (;) Το Βυζάντιο τον 11ο αιώνα (1025-1081), Αθήνα, 2003, σελ.304</ref>