Φλάβιος Αέτιος: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
πολλές προσθήκες για τον Φλάβιο Αέτιο και συνδέσεις σε αλλα στοιχεία πληροφοριών. Ετικέτα: μεγάλη προσθήκη |
||
Γραμμή 1:
{{Άλλεςχρήσεις3|Αέτιος}}
{{πληροφορίες προσώπου}}Ο '''Φλάβιος Αέτιος'''<ref>Hughes, Ian.
Μαζί με τον αντίπαλο του τον Βονιφάτιο, συχνά αποκαλείται ως <nowiki>''</nowiki>ο τελευταίος των Ρωμαίων".[[File:Western Roman Empire.png|thumb|[[Δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία]]]]
== Βιογραφία ==
=== Καταγωγή και οικογένεια ===
Ο Φλάβιος Αέτιος γεννήθηκε στο [[Durostorum]] της [[Moesia Inferior|Κάτω Μοισίας]] (σημερινή [[Σιλίστρα]], [[Βουλγαρία]]), περίπου το 390 μ.Χ. (εφόσον το 405 εμφανίζεται στις πηγές σας έφηβος). Πατέρας του ηταν ο Γαουδέντιος και η μητέρα του ηταν μια πλούσια κυρία ιταλικής καταγωγής αλλα δυστυχώς δεν μας έχει διασωθεί το όνομα της.
Ο Αέτιος παντρεύτηκε την κόρη του Καρπίλιου ίσως πρίν το 425 καθώς ο Γρηγόριος της Τούρ αναφέρει οτι ο Αέτιος παντρεύτηκε πριν μπει στην υπηρεσία του σφετεριστή Ιωάννη και απέκτησαν ένα γιο τον Καρπίλιο.
Μετα το 432 ο Αέτιος φέρεται να ξαναπαντρεύεται με την Πελαγία χήρα του Κόμη της Αφρικής Βονιφάτιου με την οποία αποκτά ένα γιο τον Γαουδέντιο και ενδεχομένως μια κόρη της οποιας το όνομα δεν εχει διασωθεί και η οποία φέρεται να παντρεύτηκε εναν απο τους Αξιωματικούς του Αέτιου τον Θραυστίλα.
=== Πρώιμα χρόνια και θητεία υπό [[Ιωάννης (αυτοκράτορας)|Ιωάννη]] ===
Από το 405 φέρεται να υπηρετεί στην Αυτοκρατορική Αυλή στους Tribuni praetoriani partis militaris.
Για 3 όμως χρόνια ήταν όμηρος στα χέρια του Βισιγότθου [[Αλάριχος_Α΄|Αλάριχου]] (405-408).
Το 408 επέστρεψε, ο Αλάριχος τον ζήτησε πάλι πίσω σαν όμηρο λιγους μήνες αργότερα αλλα το αίτημα του απορρίφθηκε. Πάντως λίγο καιρό πιο μετά ο Αέτιος βρίσκεται ξανά όμηρος αλλα αυτή τη φορά στα χέρια των Ούννων.
Την περίοδο 423-425 βρίσκεται στην υπηρεσία του σφετεριστή Ιωάννη οπου κατείχε το αξίωμα του [[Κουροπαλάτης|Cura Palatii]]. Εστάλη υπο του Ιωάννου ως πρέσβης στους Ούννους μέ αιτημα για βοήθεια περι το 424. Επέστρεψε στην Ιταλία το 425 μαζί με ενα μεγάλο Ουνικό στρατό και παρότι ο Ιωάννης είχε ηδη ανατραπεί ο Αέτιος πολέμησε τον Ρωμαικό στρατό που ηταν υπο την διοίκηση του Άσπαρου. Μετά απο μερικές μάχες έκανε ειρήνη με τον Αυτοκράτορα [[Ουαλεντινιανός_Γ΄|Βαλεντινιανο Γ’]] και τη μητέρα του [[Γάλλα Πλακιδία|Πλακιδία]] και κανόνισε την ασφαλή επιστροφή του Ουνικού στρατού πίσω στην πατριδα τους με αντάλλαγμα να διοριστει Κόμης και Magister Utriusque Militum per Gallias.
To 429 δολοφονεί τον Μagister Militum Praesentalis (ανώτατο διοικητη του Στρατου της Δυτικής Ρωμαικής Αυτοκρατοριας) Φλάβιο Κωνσταντίνο Φήλιξ και τη γυναίκα του με την κατηγορία οτι συνομωτούσαν εναντίον του
Μετά τη δολοφονία του Φήλικος ο Αέτιος παρέμεινε μόνος de facto ανώτατος Στρατιωτικός Διοικητής της Δύσης (αν και δεν έιχε τον τίτλο του Πατρίκίου που εθιμοτυπικά έφεραν ολοι οι ανώτατοι διοικητες)
Το 430 νίκησε τους Αλαμανούς και σε μια αστραπιαια κίνηση κατέστρεψε μια ομάδα Βισιγότθων που λυμαίνονταν την περιοχή της Άρλ αιχμαλωτίζοντας μάλιστα και τον αρχηγό τους Ανάολσο.
Τον επόμενο χρόνο νίκησε τους Νόρι στην περιοχή του Νορικού και επέστρεψε στη Γαλατία οπου και συναντήθηκε με τον Επίσκοπο Aquae Flaviae Υδάτιο ο οποίος του έκανε παράπονα για την συμπεριφορά των Σουηβών στην Ισπανία.
=== Ο ανταγωνιστής Βονιφάτιος ===
Το 432 αφου νίκησε τους Φράγκους και έκλεισε ειρήνη μαζί τους έστειλε τον Επίσκοπο Υδάτιο πίσω στην Ισπανία συνοδευόμενο απο τον Κηνσόριο.
Η εκστρατεία όμως δεν είχε το αναμενόμενο αποτέλεσμα και ο Αέτιος υποσκελίστηκε απο τον Κόμη της Αφρικής Βονιφάτιο στην άσκηση επιρροής.
Πάντως το 432 ορίστηκε Ύπατος στη Δύση με συνύπατο τον Βαλέριο στην Ανατολή.
Ο Αέτιος και ο Βονιφάτιος ηταν δυο εξαίρετοι Στρατηγοί στην υπηρεσία του Βαλεντινιανού και της Πλακιδίας αλλα ηταν ανταγωνιστές και εχθροί και όσο ο Βονιφάτιος έλειπε στην Αφρική μεταξυ 425 και 432 ο Αέτιος έχτιζε το προφίλ και τις διασυνδέσεις του στη Ρώμη και μεταξυ 427 και 429 συνομωτούσε με σκοπό την ηθική εξόντωση του αντιπάλου του, κατι το οποίο είχε πετύχει μεχρι το 429 οποτε και αποκαλύφθηκε η αλήθεια και ο Βονιφάτιος αποκαταστάθηκε αλλα ο Αέτιος ηταν παντοδύναμος και ακομα και ο Αυτοκράτορας Βαλεντινιανός δεν μπορούσε να τον τιμωρήσει για τη συνομωσία του κατα του Βονιφάτιου.
Το 432 ο Βονιφάτιος επέστρεψε απο την Αφρική με στρατό και συναντησε τον Αέτιο σε μάχη κοντά στο Ρίμινι. Ο Βονιφάτιος νίκησε τον Αέτιο αλλα ο ίδιος τραυματίστηκε θανάσιμα στη μάχη.
Ο Αέτιος διέφυγε στα κτήματα του στην Β. Ιταλία αλλα μετά απο μια απόπειρα δολοφονίας διέφυγε στη Ρώμη και απο κει μέσω Δαλματίας και [[Παννονία|Παννονίας]] στους Ούννους.
Με την βοήθεια των Ούννων για δεύτερη φορά επέστρεψε και ξανακέρδισε τα αξιώματα του και την δύναμη του (φοβερίζοντας τον Βαλεντινιανό με Ουννική εισβολή) ενώ παράλληλα απαίτησε και πέτυχε την εξορία του Σεβαστιανού γαμπρού του Βονιφάτιου ισοβίως για να μην τον προκαλέσει (καθώς ο Βονιφάτιος ειχε ακόμα καποιους οπαδούς στο στρατο), παντρεύτηκε την Πελαγία χήρα του Βονιφάτιου και μέσω αυτής απέκτησε και την τεράστια περιουσία του Βονιφάτιου την οποία πρόσθεσε στην ηδη μεγάλη δικια του.
Το 435 παράλληλα με τα αξιώματα που του ξαναδόθηκαν έλαβε και τον τίτλο του [[Πατρίκιος_(τίτλος)|Πατρικίου]] (όλα τα αξιώματα του, τα κράτησε μέχρι το θάνατο του το 454).
=== Εκστρατείες εναντίων Βουργουνδών, Βισηγότθων, Βανδάλων, Φράγκων ===
Στις 5 Σεπτεμβρίου 435 ο Αυτοκράτωρ Βαλεντινιανός Γ’ τον ονόμασε Πατρίκιο στην Ραβέννα και εστάλη άμεσα να αντιμετωπίσει τους Βουργουνδούς.
Τον επόμενο χρόνο οι Βουργουνδοι υπο τον βασιλιά Γουνδίχαρο ηττήθηκαν και ο Αέτιος έκλεισε ειρήνη μαζί τους και έφυγε για την Αρμορίκη μαζί με τον Λιτόριο οπου ειχε ξεσπάσει επανάσταση. Αλλα το 437 έστειλε τους Ουννους εναντιων τους για να τους αποτελειώσουν.
Την ίδια χρονιά έγινε για δεύτερη φορά [[Ύπατος]] με συνύπατο τον Φλάβιο Σιγισβούλτο και συνόδευσε τον Βαλεντινιανό στην Κωνσταντινούπολη οπου ο τελευταίος παντρεύτηκε την Λικινία Ευδοξία.
Το 438 ο Αέτιος κατήγαγε μεγάλη νίκη εναντίων των Βησιγότθων (πιθανότατα η μάχη του Mons Colubrarius) και ο πόλεμος συνεχίστηκε μέχρι το 439 στην Γαλατία μεχρι την ήττα και το θάνατο του Λιτόριου στη μάχη οποτε και ο Αέτιος αναγκάστηκε να κλείσει ειρήνη με τους Βησιγότθους και να επιστρέψει στη Ιταλία.
Εκεί τιμήθηκε απο τη Σύγκλητο με ανέγερση αδριάντα στην Αγορά της Ρώμης.
Τον επόμενο χρόνο επέστρεψε στη Γαλατία αλλα ενα φραστικό επεισόδιο με τον Ύπαρχο του Πραιτωρίου της Γαλατίας Αλμπίνο παραλίγο να πάρει ανεξέλεγκτες διαστάσεις εμφυλίου. Τελικά παρενέβη ο Διάκονος Λέων (μελλοντικός Πάπας Λέων Α΄) και τους συμφιλίωσε.
Την ίδια χρονια οι Αλανοί υπο τον Σαμπιδα εγκαταστάθηκαν στην κοιλάδα του Ροδανού στην Γαλατία μετα απο πρόσκληση του Αέτιου.
Στη Γαλατία εμεινε πολύ λίγο καθώς τον Ιούνιο του ίδιου χρόνου επέστρεψε στην Ιταλία επικεφαλής ενος μεγάλου στρατού για να αντιμετωπίσει τις Βανδαλικές επιδρομές οπου και παρέμεινε μέχρι το 442 οπότε επέστρεψε στην Γαλατία για να αποκαταστήσει την τάξη στην Αρμορίκη επιτρέποντας στους Αλανους υπο τον βασιλιά Γκόαρ να εγκατασταθούν εκεί, και πιθανότατα ο Αέτιος εγκατέστησε όσους Βουργουνδούς γλιτωσαν απο τους Ούννους στην Σαβοία το 443.
Το 446 έγινε τρίτη φορά Ύπατος με συνύπατο τον Σύμμαχο.
Κατα τη διάρκεια της Υπατείας του έλαβε και την τελευταία έκκληση για βοήθεια απο την Βρεταννία την οποία η Ρωμαική Αυτοκρατορία είχε εγκαταλείψει απο το 410 και τώρα είχε πλημμυρίσει απο Σάξωνες, αλλα δεν είχε στρατιώτες για να στείλει.
Το 447 ξανάρχισαν τα προβλήματα στην Αρμορίκη ενω ο Αέτιος ηταν απασχολημένος στην Τούρ. Παράλληλα οι Φράγκοι εισέβαλλαν στην περιοχη Αττρεβάτη (σημερινό Βέλγιο) και ο Αέτιος αναγκάστηκε να πάει ο ίδιος στην περιοχή να επιληφθεί του προβλήματος δίνοντας μάχη με τους Φράγκους την ώρα που περνούσαν ενα ποτάμι στην περιοχή Vicus Helena.
=== Εισβολές των Ούννων σε Γαλατία και Ιταλία ===
[[File:Attila in Gaul 451CE.svg|300px|thumb|Η πιθανή διαδρομή των Ούννων κατά την εισβολή τους στην Γαλατία που οδήγησε στην μάχη στα [[Μάχη_των_Εθνών|Καταλαυνικά πεδία]]]]
Το 448 ο Αέτιος διαπραγμετεύτηκε μια συμφωνία με τον Αττίλα με την οποία οι Ούννοι θα έπερναν μια περιοχή στην Παννονία κοντά στον ποταμό Σαύο επίσης έστειλε το Κωνστάντιο στον Αττίλα σαν προσωπικό του γραμματέα (ο οποίος θα τον κατασκόπευε κιόλας και θα έστελνε αναφορά στον Αετιο για τις κινήσεις του Αττίλα)
Το 449 εστειλε στον Αττίλα μια πρεσβεία με επικεφαλής τον Ρωμύλο η οποία ειχε σκοπό να εξευμενίσει τον Αττίλα ο οποίος είχε εξαγριωθεί απο την κλοπή ενος χρυσού δίσκου απο Ρωμαίο υπηρέτη. Ο Αττίλας δέχτηκε να μην προβεί σε αντίποινα και χάρισε στον Αέτιο τον νάνο γελωτοποιό Ζέρκο τον οποιο είχαν πιάσει αιχμάλωτο σε επιδρομή στην Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Ο Αέτιος τον ξανάδωσε πίσω στον προηγούμενο αφέντη του Άσπαρ (από τον οποίο τον είχε αιχμαλωτίσει ο Αττίλας).
Το 450 ο βασιλιάς των Φράγκων με τους οποίους ο Αέτιος ηταν φιλικά διακείμενος απεβίωσε και ο Αέτιος υποστήριξε τον νέοτερο γιο του ως διάδοχο (ο οποίος βρισκόταν στη Ρώμη σε πρεσβεία όταν πέθανε ο πατέρας του) τον οποίο και υιοθέτησε και τον έστειλε πίσω με δώρα.
Εδώ ο Πρίσκος μάλλον κάνει λάθος είτε έχοντας μπλέξει τους Φράγκους με τους Βησιγότθους. Ο βασιλιάς που πέθανε πρεπει να είναι ο Θεοδώριχος Α’ (σκοτώθηκε στην Μάχη των Καταλαυνικών Πεδίων το 451) και ο νεοτερος γιος που υποστηρίχθηκε πρέπει να είναι ο Θορισμούνδος. Είτε έχοντας κάνει λάθος με το θάνατο του βασιλιά των Φράγκων (ο Αέτιος ηταν όντως φιλικά διακείμενος προς τον Χιλδέριχο αλλά ο Μερόβις δεν πέθανε το 450-451).
Οταν ο Αττίλας σχεδίαζε να εισβάλλει στην Γαλατία η πρώτη του σκεψη πριν καταστρωσει σχεδια ηταν πως θα εξουδετερώσει τον Αέτιο ο οποίος απο το 451 είχε αναλάβει προσωπικά την διοίκηση του στρατού της Γαλατίας απέναντι απο τους Ούννους.
Μέσα σε σύντομο διάστημα με τη βοήθεια του Αβίτου κατορθώνει να κλείσει συμμαχία με τους Βησιγότθους εναντίον των κοινών εχθρών τους Ούννων και απο τη νότια Γαλατία κινήθηκαν βόρεια και οι δυο στρατοί συναντήθηκαν στην Ορλεανη την οποία ηδη πολιορκούσε ο Αττίλας.
Ο Αττίλας έλυσε την πολιορκία και πέρασε στα Καταλαυνικά πεδία αναζητώντας πιο πρόσφορο έδαφος για μάχη.
Τελικά η μάχη δόθηκε στα [[Μάχη_των_Εθνών|Καταλαυνικά πεδία]] (451) και παρότι δεν υπήρχε καθαρός νικητής ο Αέτιος είχε το στρατηγικό πλεονέκτημα και ο Αττίλας αναγκάστηκε να υποχωρήσει καθώς ειχε αποδυναμωθεί πολύ και μια επίθεση θα ηταν αρκετη για να διαλύσει τελείως το στρατό του.
Στη μάχη σκοτώθηκε ο βασιλιάς των Βησιγότθων Θεοδώριχος Α΄ και ο Αέτιος εδωσε μεγάλο αγώνα να συγκρατήσει τον γιο του Θορισμούνδο απο το να επιτεθεί και να εξοντώσει τους Ούννους (καθώς εαν εξέλειπαν οι Ούννοι τελείως, οι Βησιγότθοι θα έσπαγαν την συμμαχία και θα επιτίθονταν στη Ρώμη) και τον συμβούλεψε να γυρίσει αμέσως στην Τολόσα για να υπερασπιστεί τα δικαιώματα του εναντι των αδελφών του. Ετσι ο Αέτιος κράτησε όλα τα λάφυρα για τον στρατό του.
Το 452 όμως ο Αέτιος απέτυχε να πάρει τα κατάλληλα μέτρα για να προασπίσει τις Άλπεις και ο Αττίλας τις διέσχισε χωρις να ενοχληθεί καν από τις Ρωμαικές φρουρές και εισέβαλλε στην Ιταλία. Αφού λαφυραγώγησε όλη την Β. Ιταλία, ο Αττίλας σταμάτησε στη Ρώμη μετά απο παρέμβαση του [[Πάπας_Λέων_Α΄|Πάπα Λέοντα Α’]] και γύρισε πίσω όπου λίγο αργότερα πέθανε είτε από φυσικά αίτια είτε δηλητηριασθείς (ο Ιωάννης Μαλάλας αναφέρει ότι ο Αέτιος πλήρωσε έναν από τους σωματοφύλακες του να τον δολοφονήσει)
Μεταξύ του 451 και 453 παράλληλα με τις Ουνικές εισβολές ο Αέτιος κατάφερε να σταματήσει την επέκταση του Βησιγοτθικού Βασιλείου προς βόρραν στο Λίγηρα αλλά δεν κατάφερε να σπάσει την πολιορκία της Αρλ η οποία έπεσε στα χέρια των Βησιγότθων.
=== Δολοφονία Αέτιου και συνέπειες αυτής ===
Το 454 ο Αέτιος συμφώνησε με τον Αυτοκράτορα Βαλεντινιανό Γ’ να νυμφευθεί ο γιος του Γαουδέντιος την κόρη του Αυτοκράτορα με απώτερο σκοπό να τοποθετήσει τον γιο του στη θέση του Βαλεντινιανού, αλλά ο [[Ρωμαϊκή_Σύγκλητος|Συγκλητικός]] Πετρώνιος Μάξιμος συνομώτησε εναντίον του Αέτιου και αποκάλυψε στον Βαλεντινιανό τα σχέδια του Αέτιου ο οποίος τον κάλεσε στα ανάκτορα στην Ραβέννα στις 21 Σεπτεμβρίου 454 με το πρόσχημα οτι ηθελε μια οικονομική αναφορά και τον δολοφόνησε με τα ίδια του τα χέρια την ώρα που του παρέδιδε την αναφορά μαζί με τον Ύπαρχο του Πραιτωρίου Βοήθιο ο οποίος ήταν μαζί με τον Αέτιο.
Περίπου 1 χρόνο μετά ο [[Πετρόνιος_Μάξιμος|Πετρόνιος Μάξιμος]] οργάνωσε την δολοφονία του Αυτοκράτορα Βαλεντινιανού Γ’ πείθοντας τους 2 Γότθους Αξιωματικούς του Αέτιου τον Οπτίλα και τον Θραυστίλα να δολοφονήσουν τον Αυτοκράτορα για να εκδικηθούν τον θάνατο του Αέτιου.
Η δολοφονία έγινε και ο Πετρώνιος Μάξιμος ανακηρύχτηκε Αυτοκράτορας μονο για να ανατραπεί και να εκτελεστεί 77 μέρες μετα.
Ηταν για χρόνια ο πλέον παντοδύναμος άνθρωπος στην Δυτική Ρωμαική Αυτοκρατορία και οι μελλοντικοι Αυτοκράτορες Μαιοριανός (και ο πατέρας του) και Άβιτος υπηρέτησαν υπο τις διαταγές του.
=== Συμπεράσματα ===
Πολλοί τον θεώρησαν απλό καιροσκόπο που έπαιζε διπλό παιχνίδι μεταξυ Ρώμης και βαρβαρών εξυπηρετώντας δικά του σχέδια και άλλοι των θεωρούν ως τον "τελευταίο των Ρωμαίων" και τον άνθρωπο που έσωσε την Δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία απο βέβαιο θάνατο όταν επιτέθηκαν οι Ούννοι και οι λοιπές βαρβαρικές φυλές.
==Παραπομπές==
{{παραπομπές}}
== Πηγές ==
* Jones, Arnold Hugh Martin, John Robert Martindale,
* [[Ιωάννης_Μαλάλας|Ιωάννης Μαλάλας]], ''Χρονογραφία''
* [[Προκόπιος_(ιστορικός)|Προκόπιος]], ''Υπέρ των πολέμων λόγοι''
* [[Ζώσιμος]], ''Νέα Ιστορία''
{{Authority control}}
| |||