Πειρατεία στον αρχαίο μεσογειακό κόσμο: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
MedMan (συζήτηση | συνεισφορές)
μ Ορθογραφικό / ετυμολογικό λάθος
Γραμμή 5:
 
== Αίτια του φαινομένου ==
Δεν είναι υπερβολή εάν ειπωθεί, πως η [[ιστορία]] της πειρατείας ξεκινά σχεδόν ταυτόχρονα με την ιστορία της [[ναυτιλία]]ς και του [[Εμπόριο|εμπορίου]].<ref name=FIMO>[[Διεθνής Οργανισμός Ναυσιπλοΐας]] (IMO), ''[http://www.imo.org/includes/blast_bindoc.asp?doc_id=433&format=PDF Focus on IMO, Ιαν. 2000]{{dead link|date=June 2015}}''</ref> Το πού ακριβώς ο άνθρωπος ξεκίνησε να χρησιμοποιεί συστηματικά θαλάσσια μέσα, το γνωρίζουμε: στη Μεσόγειο. Το πότε, δεν μπορεί να προσδιορισθείπροσδιοριστεί με ακρίβεια. Σίγουρα πάντως ήταν πολύ πριν απ' το [[3η χιλιετία π.Χ.|3000 π.Χ.]], όταν δημιουργήθηκαν οι πρώτες σωζόμενες αναπαραστάσεις πλοίων.<ref>Meijer, σελ. 1</ref> [[Τέχνεργο (αρχαιολογία)|Τέχνεργα]] από [[Οψιανός|οψιανό]] ([[ορυκτό]] [[γυαλί]] της [[Μήλος|Μήλου]]) που βρέθηκαν σε [[Νεολιθική περίοδος|νεολιθικούς]] οικισμούς της [[Μακεδονία]]ς, της [[Θεσσαλία]]ς και της [[Πελοπόννησος|Πελοποννήσου]], πιστοποιούν ότι η [[ναυσιπλοΐα]] δεν ήταν άγνωστη για τον κάτοικο της [[Νεολιθική Ελλάδα|νεολιθικής Ελλάδας]]. Στο ίδιο συμπέρασμα συνηγορεί η εμφάνιση ενός ώριμου πολιτισμού άγνωστης προέλευσης στην [[Κρήτη]] γύρω στο [[6η χιλιετία π.Χ.|6000 π.Χ]].<ref>Guest-Παπαμανώλη, σελ. 12</ref>
 
Τι παρακινούσε όμως τον ψαρά ή τον έμπορο της Μεσογείου να γίνει «ληστής της θάλασσας»; Η απάντηση δίνεται από τον ακόλουθο συνδυασμό παραγόντων<ref>Ormerod, σελ. 14-15</ref>:
Γραμμή 11:
* Επειδή μπορούσε. Καταγόταν από [[Κοινωνία|κοινωνίες]] με ναυτική πείρα, άρα διέθετε τις απαραίτητες δεξιότητες για να καταλάβει ένα πλοίο στη θάλασσα, ή να μεταφέρει άνδρες σε μια γειτονική στεριά, να την ληστέψει και μετά να εξαφανιστεί.
* Επειδή σε κάποιο βαθμό τού ήταν απαραίτητο. Συνήθως η πατρώα γη του ήταν πετρώδης και απέφερε χαμηλή ή μηδενική [[Αγροτική οικονομία|αγροτική παραγωγή]], η δε [[αλιεία]] δεν αρκούσε από μόνη της για να εξασφαλίσει ευημερία σε μεγάλη κλίμακα. Επομένως όσο ο [[πληθυσμός]] αυξανόταν, έπρεπε να βρει εναλλακτικές πηγές εισοδήματος γι' αυτόν και την κοινότητά του.
* Το κυριότερο, επειδή υπήρχε πρόσφορο έδαφος. Ο κύριος όγκος του εμπορίου διεκπεραιωνόταν μέσω θαλάσσης, αφού οι τρεις μεγάλες [[Χερσόνησος|χερσόνησοι]] του τότε γνωστού κόσμου ([[Μικρά Ασία]], [[Βαλκάνια|Βαλκανική]], [[Ιταλική χερσόνησος|Ιταλική]]), με τις απότομες [[Βουνό|οροσειρές]] και την έλλειψη πλωτών [[Ποταμός|ποταμών]], καθιστούσαν πολύ αργές και ακριβές τις χερσαίες μεταφορές ακόμα και μεταξύ γειτονικών περιοχών. Όμως η [[Ναυτική τέχνη|ναυτοσύνη]] δεν είχε ακόμα αναπτυχθεί σε τέτοιο βαθμό, ώστε να είναι εφικτή η ναυσιπλοΐα στην ανοιχτή θάλασσα. Συνήθως τα πλοία έπλεαν κοντά στην ξηρά για να είναι εύκολος ο [[προσανατολισμός]], για να βρουν γρήγορα αγκυροβόλιο εάν χαλάσει ο [[καιρός]] ή γιατί χρειάζονταν συχνό ανεφοδιασμό. Έτσι λοιπόν εντοπίζονταν εύκολα από κακόβουλα βλέμματα και ήταν ευάλωτα σε πειρατικές [[Ενέδρα|ενέδρες]].
 
Εξ' αιτίας των παραπάνω, η πειρατεία είχε ενδημικό χαρακτήρα στα περισσότερα ύδατα της Μεσογείου. Για να κατανοηθεί όμως καλύτερα, είναι απαραίτητο να έχουμε κατά νου και δύο παραμέτρους που όριζαν το ιδεολογικό πλαίσιο, εντός του οποίου μεμονωμένοι άνθρωποι ή ολόκληρες κοινότητες επιδίδονταν στη συγκεκριμένη δραστηριότητα:
* Πρώτον, στην αρχαιότητα δεν υφίστατο διάκριση μεταξύ πειρατείας και [[κουρσάρος|κούρσας]], συνεπώς δύσκολα διακρινόταν ηθικά και πολιτικά η καθαρή πειρατεία (με τα σημερινά κριτήρια) από τη λεηλασία ξένων πλοίων σε καιρό [[Πόλεμος|πολέμου]] ή τα [[αντίποινα]].<ref name="Βελισσαροπούλου">Βελισσαροπούλου</ref>
* Δεύτερον, ο βιοπορισμός μέσω της [[ληστεία]]ς (τόσο στην ξηρά όσο και στη θάλασσα) θεωρείτο φυσιολογικός ακόμα και στις πλέον εξελιγμένες κοινωνίες - χαρακτηριστικά, στα ''[[Πολιτικά]]'' του [[Αριστοτέλης|Αριστοτέλη]], ο «ληστρικός βίος» συμπεριλαμβάνεται στις πέντε κατά φύσιν δραστηριότητες με τις οποίες εξασφαλίζεται η [[αυτάρκεια]], δίπλα στην [[κτηνοτροφία]], την αλιεία, το [[κυνήγι]] και τη [[γεωργία (δραστηριότητα)|γεωργία]].<ref>Αριστοτέλης 1256b</ref>
 
== Λαοί της Θάλασσας ==