Βασίλειο της Παμπλόνα: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Το '''Βασίλειο της Παμπλόνα''' ήταν ένα μεσαιωνικό βασίλειο της δυτικής Ευρώπης που από την ίδρυσή του το 814 μέχρι το 1035 έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στη διαδικασία της [[Χριστιανική ανακατάκτηση της Ιβηρικής χερσονήσου|χριστιανικής ανακατάκτηση της Ιβηρικής]]. Με κέντρο του τη [[Ναβάρρα|ναβαρική]] πρωτεύουσα, [[Παμπλόνα]], εκτεινόταν και στις δύο πλευρές των δυτικών Πυρηναίων· κάτω από την εξουσία του Σάντσο Γ΄ στις αρχές του 11ου αιώνα βρέθηκε να είναι επικυρίαρχο του συνόλου των χριστιανικών βασιλείων της Ιβηρικής. Μετά τη διάλυση της κοινοπολιτείας της Παμπλόνα με το [[Βασίλειο της Αραγωνίας|Βασίλειο της Αραγώνας]] τον 12ο αιώνα, όταν πλέον έχει αποκοπεί από την επέκταση εις βάρος της [[Αλ-Άνταλους]], λαμβάνει το όνομα [[Βασίλειο της Ναβάρρας|Βασίλειο της Ναβάρρας]].

Νέος βασιλιάς της Παμπλόνα ανακηρύχθηκε από τον Φερδινάνδο ο γιος του αποθανόντος, Σάντσο Δ΄. Ο διάδοχος του [[Ραμίρο Α΄Α´ της Αραγωνίας|Ραμίρο Α΄ της Αραγώνας]], [[Σάντσο Ραμίρεθ της Αραγωνίας|Σάντσο Α΄]], αδιαφόρησε για την υποταγή της Αραγώνας στην Παμπλόνα και προσέφερε το 1068 το βασίλειό του στον Πάπα. Ο δύσκολος χαρακτήρας του παμπλονέζου βασιλιά επέφερε τον Ιούνιο του 1076 τη δολοφονία του από τον αδερφό του. Τα δύο γειτονικά βασίλεια έδραξαν την ευκαιρία και διαμοίρασαν το τέως Βασίλειο της Παμπλόνα: η σημερινή αυτόνομη κοινότητα της [[Χώρα των Βάσκων (αυτόνομη κοινότητα)|Χώρας των Βάσκων]] πέρασαν υπό την κυριαρχία του Αλφόνσου Στ΄ της Λεόν και των [[Δουκάτο του Άρο|δούκων του Άρο]] και η Παμπλόνα με τα υπόλοιπα εδάφη υποτάχθησαν, με τη συνεργασία των ντόπιων ευγενών, στην Αραγώνα.<ref name=":0" />

Οι αραγωνέζοι μονάρχες, που έλεγχαν τον αυθεντικό πυρήνα του τέως Βασιλείου της Παμπλόνα προχώρησαν τα νότια σύνορά του εις βάρος κυρίως των μουσουλμανικών βασιλείων [[Τάιφα της Σαρακούστα]] και της [[Τουδέλα]]. Ο [[Αλφόνσος Α΄ της Παμπλόνα και της Αραγωνίας|Αλφόνσος Α΄ «ο Μαχητής» της Αραγώνας]], που χρησιμοποίησε πολλάκις τα παμπλονικά στρατεύματα στις κατακτήσεις του, κατέκτησε τη μελλοντικά ναβαρική πόλη της Τουδέλα τον Φεβρουάριο του 1119. Μεταξύ 1130-1131, αφού είχε σιγουρέψει την κατοχή των βασκικών περιοχών από την πλευρά του, έφτασε στο σημείο να πολιορκήσει ανεπιτυχώς την [[Μπαγιόν]] που βρισκόταν σε αγγλικά χέρια. Ο θάνατος του άτεκνου Αλφόνσου Α΄ έφερε, μετά από πενήντα χρόνια την διάσπαση του κοινού βασιλείου: στην Αραγώνα νέος βασιλιάς ορίστηκε ο τέως μοναχός [[Ραμίρο Α΄Β΄ της Αραγωνίας|Ραμίρο Β΄]] και στην Παμπλόνα ο Σάντσο ΣΤ΄. Ο τελευταίος, αν και αρχικά είχε αναγκαστεί να δηλώσει υποτελής του [[Βασίλειο της Καστίλης|Βασιλείου της Καστίλης]], εκμεταλλευόμενος την ανηλικότητα του μελλοντικού Αλφόνσου Θ΄ της Καστίλης, έσπασε τα δεσμά υποτέλειας και ανακηρύχθηκε επίσημα βασιλιάς της Ναβάρρας (Rex Navarre).