Αθηναϊκή δημοκρατία: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Με την πάροδο του χρόνου διάφορες ομάδες που περιέβαλλαν την εξουσία ελάμβαναν κατακερματισμένα δικαιώματα συνεξουσίας, μέσω της συμμετοχής τους σε διοικητικές δομές-αξιώματα, αλλά το μεγαλύτερο τμήμα των κατοίκων παρέμεινε κατεξουσιαζόμενο, μέσω των αποφάσεων που οι γενάρχοντες απλώς τους ανακοίνωναν, αλλά και μέσω της δικαστικής εξουσίας που αυτοί διόριζαν, εκ των μελών τους.

 

Το αποτέλεσμα της αδικίας επί των εξουσιαζόμενων και τις διαμάχες μεταξύ τους ορίσθηκε να διαιτητεύσει άλλος λεγόμενος '''μεταρρυθμιστής ο [[Σόλων ο Αθηναίος|Σόλων]]''', όπου μεταξύ μέτρων, κατάργησε μέσω της [[Σεισάχθεια|Σεισάχθειας]] (απόρριψη του βάρους), το δικαίωμα των ισχυρών να δουλοποιούν τους δανειζομένους και τα μέλη των οικογενειών τους λόγω χρεών και εκμηδένισε τα χρέη των ιδιωτών μεταξύ τους και προς το κράτος. Επίσης ο Σόλων, θέλοντας να μειώσει τους “ουδέτερους” θέσπισε ότι σε περίπτωση τυραννίας οι πολίτες έπρεπε να παίρνουν τα όπλα είτε υπέρ είτε εναντίον της.

 

Ο διαρκής ανταγωνισμός των αρχηγών των γενών (ονομαζόμενων πλέον αρχόντων) για την εξουσία διατηρούσε ένα σύστημα εξουσίας υπό διαρκή ταραχή και ανωμαλία. Οι αρχηγοί (άρχοντες) των γενών δεν στηρίζονταν στην προσωπική τους αξία ώστε να αναλάβουν την εξουσία, αλλά στη δύναμη του γένους τους και των συμμαχιών τους. Το σύστημα παρήκμασε.

 

'''Ο άρχων [[Κλεισθένης]]''' (του γένους των Αλκμεωνιδών) το 511 π.χ. διαβλέποντας το πρόβλημα, αποδυνάμωσε τα γένη, ορίζοντας (σύμφωνα με χρησμό της Πυθίας) 10 νέες φυλές, δίνοντάς τους ονόματα “επωνύμων” ηρώων. Διαίρεσε τις φυλές σε [[Τριττύα|τριττύες]], όπου κάθε φυλή είχε ένα τμήμα παράλιο, ένα αστικό και ένα μεσόγειο. Οι δήμοι ήταν υποδιαιρέσεις των τριττυών. Οι κάτοικοι ονοματίζονταν σύμφωνα με τον πατέρα τους, το όνομα του δήμου τους και της φυλής που ανήκαν. Παλιοί και νέοι κάτοικοι ισχυρού γένους ή μη, ορίσθηκαν ανεξαιρέτως όλοι Αθηναίοι.

 

Όμως ο Κλεισθένης όπως και οι προηγούμενοι μεταρρυθμιστές δεν κατάργησαν το [http://users.sch.gr/pchaloul/timokratia.htm τιμοκρατικό σύστημα] δηλαδή την κατάταξη των κατοίκων και των πολιτικών δικαιωμάτων τους, ανάλογα με το ετήσιο εισόδημά τους. Η οικονομική τάξη του κάθε Αθηναίου πολίτη, καθόριζε τη φορολόγησή του και κατ’ επέκταση τα πολιτικά του δικαιώματα.

 

* Ιππείς (Τριακοσιομέδιμνοι)

* Ζευγίτες (Διακοσιομέδιμνοι)

Πέρα από τους πολίτες, στην Αθήνα άλλες σημαντικές πληθυσμιακές ομάδες ήταν οι μέτοικοι, οι δούλοι και οι γυναίκες.

 

* Οι 10 άρχοντες που εκλέγονταν αποκλειστικά εκ των 500μέδιμνων, ένας από κάθε φυλή

 

 

* Η συνέλευση των πολιτών όπου συμμετέχουν όλοι οι πολίτες της Αθήνας

 

Εξέλιξη υπήρξε το γεγονός πως οι βουλευτές έπαψαν να εκλέγονται μόνο από την τάξη των πεντακοσιομεδίμνων και εκλέγονταν πλέον και από τους τριακοσιομέδιμνους και τους ζευγίτες .

Από το 479 π.χ. αντιτιθέμενη στις μεταρρυθμίσεις του Κλεισθένη, στην Αθήνα εγκαθίσταται μια ιδιόμορφη ολιγαρχία καθώς, την εξουσία αναλαμβάνει το συμβούλιο των ευγενών, ο Άρειος Πάγος, επικαλύπτοντας τα καθήκοντα της εποπτείας και τις θεσπισμένες αρχές. Η ιδιότυπη και αναχρονιστική αυτή χούντα δημιούργησε ισχυρές αντιπάθειες, χωρίζοντας τους Αθηναίους σε ολιγαρχικούς και λαϊκούς.

 

Με πρωτεργάτες τους '''[[Εφιάλτης ο Αθηναίος|Εφιάλτη του Σοφωνίδη]]''' (δεν πρέπει να συγχέεται με τον [[Εφιάλτης ο Ευρυδήμου|Εφιάλτη τον Τραχίνιο]] που πρόδωσε τον Λεωνίδα) και '''Αρχέστρατο''', όταν, ως αρχηγοί του λαϊκού κινήματος, κατηγόρησαν τους “ευγενείς” Αρεοπαγίτες για κακοδιαχείριση και η εκκλησία του Δήμου ψήφισε την παραπομπή τους στα δικαστήρια της Ηλιαίας. Οι ποινές για τους ενόχους αρεοπαγίτες ήταν εξοντωτικές.