Χαρτί: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας Ετικέτες: μεγάλη αφαίρεση Οπτική επεξεργασία |
μ Αναίρεση έκδοσης 6133378 από τον 94.66.65.166 (Συζήτηση) |
||
Γραμμή 5:
Η πρώτη ύλη για την κατασκευή του χαρτιού, είναι όλα εκείνα τα υλικά που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή του ινώδους εναιωρήματος, που μετά την κατάλληλη επεξεργασία (καθαρισμό, εξευγενισμό, διύλιση) εισάγεται στην χαρτοποιητική μηχανή η οποία με την προσθήκη βοηθητικών προϊόντων παρασκευάζει τα διάφορα είδη χαρτιού.
Για το εναιώρημα, χρειάζεται καταρχάς νερό, και ανάλογα με την ποιότητα και τον τύπο χαρτιού που θα παραχθεί, χρησιμοποιούνται ίνες [[κυτταρίνη|κυτταρίνης]] ([[Φυτό|φυτικές]] ίνες που περιέχονται στο [[βαμβάκι]], το [[λινάρι]], την [[κάνναβη]], το [[ξύλο]]), διάφοροι χαρτοπολτοί (από κομμάτια υφάσματος ή ξυλοπολτός), [[Ορυκτό|ορυκτές]] ή και τεχνητές ίνες. Κατά τη διαδικασία παραγωγής, τα υλικά απαλλάσσονται πρώτα από τις ακαθαρσίες, ακολουθεί η βελτίωση των ιδιοτήτων τους με διάφορες χημικές κατεργασίες (εξευγενισμός), προστίθενται τα βοηθητικά προϊόντα ([[ρητίνη]], ζωικές κόλλες, [[άμυλο]], [[καολίνη]], [[ταλκ]]) και διυλίζονται λίγο πριν εισαχθούν στην χαρτοποιητική μηχανή. Το ινώδες εναιώρημα, εκχέεται στην υφασμάτινη επιφάνεια μιας κυλιόμενης ταινίας όπου αποστραγγίζεται και οδηγείται στο ξηραντήριο. Η μηχανή, στο άκρο εξόδου της, οδηγεί την παραγόμενη χάρτινη ξηρή ταινία σε ειδικές μηχανές που την μετατρέπουν σε πηνία (τυλίγοντάς τη σε κυλίνδρους), ή σε κοπτικό εργαστήριο που δημιουργεί φύλλα προτύπων διαστάσεων, για να καταλήξει κατόπιν στο [[εμπόριο]].
== Ιστορία ==
=== Μια κινεζική εφεύρεση ===
Κατά παράδοση, οι [[Κίνα|Κινέζοι]] χρονολογούν την [[εφεύρεση]] του χαρτιού στα 105 μ.Χ., όταν ο ''[[Τσάι Λουν]]'', μεγάλος αξιωματούχος της Αυλής, εξέφρασε την έμπνευση του στον αυτοκράτορα ''Χο-Τι'' της δυναστείας των ''Χαν'' και κατόπιν, κατασκεύασε χαρτί από υλικά όπως ο φλοιός των δέντρων, ίνες από [[Κάνναβις|κάνναβη]], παλιά κουρέλια και κομμάτια μετάξι, που τα πολτοποιούσε σφυροκοπώντας τα μέσα στο νερό, έχυνε μετά τον πολτό επάνω σε μια πλάκα και το φύλλο που γινόταν έτσι το άφηνε να στεγνώσει στον [[Ήλιος|ήλιο]]. Αν και πολλοί θεωρούν ότι η ακριβής αυτή χρονολογία ανήκει στην περιοχή του θρύλου, αφού μια τέτοια εφεύρεση δεν μπορεί παρά να ήταν επιστέγασμα μακρόχρονης εμπειρίας, ωστόσο, οι ανακαλύψεις του αρχαιολόγου [[Marc Aurel Stein]] τείνουν να επιβεβαιώσουν την αρχαία αυτή παράδοση. Ο Stein, σε ένα πύργο του [[Σινικό τείχος|Σινικού Τείχους]], βρήκε το [[1907]] ένα κιβώτιο που περιείχε εκτός άλλων, εννέα επιστολές γραμμένες σε χαρτί. Σύμφωνα με τους ειδικούς, κανένα από τα έγγραφα του κιβωτίου δεν ήταν μεταγενέστερο από το έτος [[137]].
[[Αρχείο:Making Paper.gif|thumb|300px|left|Παραγωγή χαρτιού στην [[Κίνα]]]]
Είναι αδύνατο να υπολογιστεί πόσο σύντομα το νέο υλικό μπήκε σε κυκλοφορία. Μολονότι κάποια κομμάτια χαρτί μπορούν ίσως να χρονολογηθούν στο 2ο μ.Χ. αιώνα, μπορεί να διατυπωθεί η υπόθεση ότι το χαρτί κυριάρχησε στον 3ο και 4ο αιώνα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι το [[ξύλο]] και το μετάξι ως γραφικές ύλες, ήταν τελείως απαρχαιωμένα εκείνη την εποχή.
Πάντως, η τεχνοτροπία παρασκευής του χαρτιού φυλάχθηκε με επιτυχία στην Άπω Ανατολή επί 600 περίπου χρόνia
=== Οι Άραβες γνωρίζουν το χαρτί ===
Όλα ξεκίνησαν το [[751]], κατά τη διάρκεια της κατάκτησης του [[Τουρκεστάν]]. Σε μάχη μεταξύ [[Άραβες|Αράβων]] και [[Κίνα|Κινέζων]], οι Άραβες συνέλαβαν αιχμαλώτους στην [[Σαμαρκάνδη]] (πρωτεύουσα ομώνυμης επαρχίας στη Δημοκρατία του [[Ουζμπεκιστάν]]) δύο Κινέζους στρατιώτες, χαρτοποιούς στο επάγγελμα και με τη βοήθεια τους, ο κυβερνήτης της [[Βαγδάτη|Βαγδάτης]] ίδρυσε μια χαρτοποιία στον τόπο της σύλληψής τους, μέρος κατάλληλο επειδή είχε αρκετό νερό, και ήταν πλούσιο σε καλλιέργειες λιναριού και κάνναβης, που αποτελούσαν την πρώτη ύλη κατασκευής. Το αρχαιότερο χρονολογημένο αραβικό χειρόγραφο σε χαρτί είναι του [[866]].
Πολύ γρήγορα το χαρτί έγινε πολύτιμο και περιζήτητο εμπόρευμα σε όλες τις χώρες της [[Μέση Ανατολή|Μέσης Ανατολής]]. Αμέσως ιδρύθηκαν άλλες βιομηχανίες χαρτοποιίας στο [[Χαλέπι]], στη [[Δαμασκός|Δαμασκό]] και σε άλλες μουσουλμανικές πόλεις. Από το όνομα μιας από τις πόλεις αυτές, η νέα ύλη γραφής ονομάστηκε συχνά ''βαμβύκινος'', γεγονός που μπορεί να ερμηνευτεί ικανοποιητικά μόνο αν συσχετίσουμε τη λέξη με την πόλη ''Βαμβύκη'' στα δυτικά του [[Ευφράτης|Ευφράτη]], ανάμεσα στην [[Αντιόχεια]] και στην Έδεσσα, που ήταν ίσως κέντρο εισαγωγής ή διάδοσης του αραβικού χαρτιού. Η μορφή ''"βαμβύκινος"'' ως χαρτί από [[βαμβάκι]], που θεωρήθηκε ''ανατολικού τύπου'', σε αντίθεση προς το χαρτί από [[ύφασμα]], το ''δυτικού τύπου'', φαίνεται ότι είναι μύθος, ενισχυμένος από την ύπαρξη της [[Ελλάδα|ελληνικής]] λέξης ''βαμβάκων''. Πιστεύεται, μάλιστα ότι το χαρτί, σε κάθε περίπτωση, φτιαχνόταν κυρίως από ύφασμα, και η λεγόμενη ''ανατολική κατασκευή'' διέφερε από τη ''δυτική'', μόνο ως προς την ύλη που χρησιμοποιούνταν για το κόλλημα. Μόνο με αυτή την έννοια μπορεί κανείς να χρησιμοποιήσει τους χαρακτηρισμούς, συνήθεις στους καταλόγους των χειρογράφων, ''βαμβύκινος'' (ανατολικής κατασκευής) και ''χαρτώος'' (δυτικής).
Τελικά, η παρασκευή του χαρτιού διαδόθηκε σύντομα στη [[Μικρά Ασία]], και από εκεί στη Βόρεια [[Αφρική]], στη [[Σικελία]] και τον 12o αιώνα έφτασε στην [[Ισπανία]], ακολουθώντας τις αραβικές κατακτήσεις. Κατά τον 14o αιώνα όλες σχεδόν οι [[Ευρώπη|ευρωπαϊκές]] χώρες διέθεταν εγκαταστάσεις παραγωγής χαρτιού.
=== Το χαρτί σε Ανατολή και Δύση ===
Οι εχθροπραξίες ανάμεσα σε Άραβες και Βυζαντινούς ενδέχεται να είχαν δυσμενή αντίκτυπο στο εμπόριο, δεν υπάρχει όμως αμφιβολία ότι από τότε, η χρήση του χαρτιού πέρασε στο [[Βυζάντιο]]. Βέβαια, οι σημαντικές συνέπειες της νέας άφιξης δεν έγιναν αμέσως αισθητές. Οι αρχαιότερες αναφορές που έχουν επισημανθεί για τα ''βαμβύκινα'', σε αντίθεση προς τις [[Περγαμηνή|περγαμηνές]], ανάγονται στο δεύτερο μισό του 11ου αιώνα και τις βρίσκουμε στο έργο "Διάταξη", του ιστορικού [[Μιχαήλ Ατταλειάτης|Μιχαήλ Ατταλειάτη]] και στην αρχή του επόμενου αιώνα, στο "Τυπικόν" της αυτοκράτειρας [[Ειρήνη Δούκαινα|Ειρήνης Κομνηνής (Δούκαινας)]]. Οπως φαίνεται, στα αυτοκρατορικά έγγραφα, το χαρτί άρχισε να χρησιμοποιείται από τα μέσα του 11ου αιώνα και πέρα. Το αρχαιότερο βυζαντινό έγγραφο σε χαρτί είναι το [[χρυσόβουλο]] του [[Κωνσταντίνος Μονομάχος|Κωνσταντίνου Μονομάχου]] για τη [[Μονή Μεγίστης Λαύρας]], του Ιουνίου [[1052]].
Το χαρτί που εισάχθηκε από τις αραβικές χώρες χρησιμοποιήθηκε πριν από τα τέλη του 11ου αιώνα από τη γραμματεία των [[Νορμανδοί|Νορμανδών]] βασιλέων της Σικελίας κατά μίμηση της αραβικής γραμματείας. Κατόπιν, γύρω στα μέσα του 12ου αιώνα, χρησιμοποιήθηκε στη [[Γένοβα]], εξαιτίας των σχέσεων της πόλης αυτής με τον βυζαντινό κόσμο, που χρησιμοποιούσε εκτεταμένα, από έναν αιώνα περίπου το χαρτί αραβικής κατασκευής. Έπειτα επιβάλλεται το [[Ισπανία|ισπανικό]] χαρτί, λιγότερο ωραίο από το αυθεντικό αραβικό χαρτί, αλλά πιο προσιτό και πιο φτηνό. Τέλος, οι [[Ιταλία|Ιταλοί]] κατασκευάζουν οι ίδιοι χαρτί, με τις πρώτες επιτυχημένες προσπάθειες να γίνονται στην περιοχή της [[Γένοβα|Γένοβας]] γύρω στο 1210 και αργότερα στο [[Φαμπριάνο]].
Στο διάστημα των πέντε αιώνων που ακολούθησαν την κατασκευή χαρτιού από τους [[Άραβες]] στην Ανατολή, η παραγωγή του χαρτιού αυξήθηκε και συστηματοποιήθηκε στην Ανατολή και στη Δύση. Από τα μέσα του 13ου αιώνα, εισρέουν στο Βυζάντιο και οι δύο γνωστοί τύποι χαρτιού, ο ανατολικός και ο δυτικός, με αποτέλεσμα η πνευματική παραγωγή να έχει πλέον στη διάθεση της μια φθηνή ύλη γραφής.
Μετά το Φαμπριάνο, ιδρύθηκαν και σε άλλες πόλεις της [[Ιταλία|Ιταλίας]] εργοστάσια χαρτοποιίας. Από εκεί προμηθευόταν χαρτί η [[Γερμανία]] μέχρι τις αρχές του 14ου αιώνα, οπότε ίδρυσε δικά της εργοστάσια, εγκαταστημένα συνήθως μέσα σε [[Υδρόμυλος|υδρόμυλους]], όπου χρησιμοποιούνταν η κινητήρια δύναμη του νερού για την παρασκευή της χαρτομάζας. Το 14ο αιώνα μεγάλος αριθμός εργοστασίων χαρτοποιίας υπάρχει στην [[Ευρώπη]], ιδιαίτερα στην Ισπανία, Ιταλία, [[Γαλλία]], [[Γερμανία]], [[Αυστρία]], [[Ολλανδία]], [[Ελβετία]]. Κατά το 15ο αιώνα η [[Αγγλία]] που προμηθευόταν χαρτί από τη Γαλλία και Ιταλία απέκτησε δική της χαρτοβιομηχανία.
=== Επεξεργασία και κατασκευή ===
| |||