Εγκυκλοπαίδεια: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας Ετικέτα: μεγάλη αφαίρεση |
Αναίρεση έκδοσης 6150032 από τον 46.103.25.137 (Συζήτηση) |
||
Γραμμή 1:
{{πηγές|17|03|2015}}
[[Αρχείο:Ad Encyclopaedia-Britannica 05-1913.jpg|thumb|300px|right|Διαφήμιση του [[1913]] για την ''[[Encyclopædia Britannica]]'']]
Ο όρος '''εγκυκλοπαίδεια''' είναι [[Ελληνική γλώσσα|ελληνικός]] και πηγάζει από τις ελληνικές λέξεις «εγκύκλιος [[εκπαίδευση|παιδεία]]». Ουσιαστικά είναι μια [[σύνοψη]] της [[γνώση]]ς. Ο όρος σε όλες τις γλώσσες προέρχεται από τον [[Ελληνική γλώσσα|Ελληνικό]], που κυριολεκτικά σημαίνει «''η εν κύκλω προσφερομένη διδασκαλία''» και ο ακριβής τονισμός της στο ''Μέγα Ελληνικόν Λεξικόν της Ελληνικής Γλώσσης'', γνωστό επίσης ως ''Liddell-Scott'' είναι '''εγκυκλοπαιδεία''', λέξη που κατά τον λεξικογράφο συνιστά βαρβαρισμό. Σύμφωνα όμως με το ''Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας'' του Γ. Μπαμπινιώτη επειδή (στην αρχαία ελληνική) το -α στο «παιδεία» ήταν μακρό, ο κανονικός τονισμός του συνθέτου «εγκυκλοπαιδεία» είναι στη παραλήγουσα (σύμφωνα με το κανόνα ότι, όταν η λήγουσα είναι μακρά, δεν τονίζεται η τρίτη συλλαβή, η προπαραλήγουσα). Άρα το σωστό είναι '''εγκυκλοπαιδεία'''.
Ωστόσο, αναλογικώς προς τα πολλά ουσιαστικά σε -εια τα οποία τονίζονταν στη προπαραλήγουσα (κυρίως ως παράγωγα επιθέτων σε -ης με βραχύ το -α τού -εια) σχηματίστηκε και ο τύπος «εγκυκλοπαίδεια», όπως ευγένεια (<ευγενής), ασέβεια (<ασεβής), αμάθεια (<αμαθής), αλήθεια (<αληθής), ο οποίος τελικά επικράτησε αντί του ορθού εγκυκλοπαιδεία.
Οι εγκυκλοπαίδειες μπορούν να είναι γενικής φύσης, δηλαδή να περιέχουν άρθρα από θεματικές ενότητες πολλών διαφορετικών γνωστικών πεδίων, (η [[Αγγλική γλώσσα|αγγλική]] ''Britannica'', η [[Γερμανική γλώσσα|γερμανική]] ''Brockhaus'' και η αμιγώς ελληνική ''Πυρσός'' είναι πολύ γνωστά παραδείγματα), ή να εξειδικεύονται σε ειδικά θέματα, (για παράδειγμα εγκυκλοπαίδεια της [[Ιατρική]]ς, της [[Φιλοσοφία]]ς, ή του [[Δίκαιο|Δικαίου]]). Υπάρχουν επίσης εγκυκλοπαίδειες που καλύπτουν μια ποικιλία θεματικών ενοτήτων από μια ιδιαίτερη [[Πολιτισμός|πολιτισμική]], [[Έθνος (κοινωνιολογία)|εθνική]] ή [[Ιδεολογία|ιδεολογική]] προοπτική, (όπως για παράδειγμα η ''[[Μεγάλη Σοβιετική Εγκυκλοπαίδεια]]'', η ''Ιουδαϊκή Εγκυκλοπαίδεια, ''η ''Καθολική Εγκυκλοπαίδεια ''και η ''[[Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια]]''''.''
Πολλά [[Λεξικό|λεξικά]] ''είναι εγκυκλοπαιδικά'' ως προς τη φύση τους, ιδιαίτερα εκείνα που σχετίζονται με ένα ιδιαίτερο πεδίο (όπως το ''Dictionary of National Biography'', το ''Dictionary of American Naval Fighting Ships ''και το ''Black's Law Dictionary''). Εγκυκλοπαιδικά έργα εκδόθηκαν σε ένα μεγάλο τμήμα της ανθρώπινης [[Ιστορία]]ς, αλλά ο όρος ''εγκυκλοπαίδεια'' δεν χρησιμοποιείτο για έργα τέτοιου είδους έως τον 16ο αιώνα. Το ''The Macquarie Dictionary: Australia's National Dictionary'', έγινε εγκυκλοπαιδικό λεξικό μετά την πρώτη του έκδοση σε αναγνώριση της χρήσης κατάλληλων ουσιαστικών, που σηματοδοτούνταν από το αρχικό κεφαλαίο γράμμα τους, καθώς και λέξεων που προέρχονταν από τέτοια κατάλληλα ουσιαστικά.
Υπάρχουν δύο κύριες μέθοδοι οργάνωσης των εγκυκλοπαιδειών: η μέθοδος της [[αλφαβητική τάξη|αλφαβητικής τάξης]], (τα άρθρα οργανώνονται με αλφαβητική τάξη), ή η οργάνωση βάσει [[Ιεραρχία|ιεραρχημένων]] κατηγοριών. Η πρώτη από τις δύο είναι η κοινότερη, ειδικά για γενικά έργα.
== Πρώιμα εγκυκλοπαιδικά έργα ==
Η ιδέα της συλλογής της γνώσης όλου του κόσμου σε μια κοινή στέγη ανάγεται στην αρχαία [[Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας]] και της [[Πέργαμος|Περγάμου]]. Πολλοί συγγραφείς της αρχαιότητας (όπως ο [[Αριστοτέλης]]) προσπάθησαν να γράψουν ευρέως για όλη την ανθρώπινη γνώση. Ο σημαντικότερος πιθανώς από αυτούς τους πρώιμους εγκυκλοπαιδιστές ήταν ο [[Πλίνιος ο Πρεσβύτερος]] του πρώτου μ.Χ. αιώνα, που έγραψε το ''[[Naturalis Historia]]'' (''Φυσική Ιστορία''), ένα 37τομο έργο περί του φυσικού κόσμου, ιδιαίτερα δημοφιλές στη δυτική [[Ευρώπη]] για ένα μεγάλο μέρος της [[Μεσαίωνας|μεσαιωνικής]] εποχής.
Η βυζαντινή [[Σούδα (λεξικό)|εγκυκλοπαίδεια του Σούδα]], του 10ου αιώνα και η οποία αριθμεί 30.000 σελίδες, είναι μια πολύτιμη πηγή πληροφοριών για τον κόσμο της αρχαιότητας και αυτόν του πρώιμου μεσαίωνα.
Ο [[Κίνα|Κινέζος]] αυτοκράτορας [[Γιονγκλί]] της [[Δυναστεία Μινγκ|δυναστείας των Μινγκ]] επέβλεψε τη σύνθεση της [[Εγκυκλοπαίδεια Γιόνγκλ|Εγκυκλοπαίδειας Γιόνγκλ]], μιας δηλαδή από τις μεγαλύτερες εγκυκλοπαίδειες της Ιστορίας, η οποία ολοκληρώθηκε το [[1408]] και συνίστατο από 11.000 χειρόγραφους τόμους, από τους οποίους μόνον 400 υπάρχουν σήμερα. Από την επόμενη [[δυναστεία Κινγκ]], ο αυτοκράτορας [[Κιαν Λονγκ]] συνέθεσε περίπου 4.000 ποιήματα, ως τμήμα μιας βιβλιοθήκης με 4,7 εκατομμύρια σελίδες, χωρισμένη σε τέσσερις κατηγορίες, στις οποίες περιλαμβάνονταν χιλιάδες πραγματείες. Έχει ενδιαφέρον εδώ να συγκρίνουμε τον τίτλο εκείνης της «εγκυκλοπαίδειας» (''Παρακολουθώντας τα κύματα στην Ιερή Θάλασσα'') με τον σημερινό όρο που καλύπτει το σύνολο της ανθρώπινης γνώσης.
Τα πρώιμα έργα της [[Ισλάμ|ισλαμικής]] [[φιλοσοφία]]ς στον [[Μεσαίωνας|μεσαίωνα]] περιλάμβαναν έργα που σχετίζονταν με την εγκυκλοπαιδική γνώση, και υπήρξε ευρύτατη ανάπτυξη αυτού που αποκαλούμε σήμερα [[επιστήμη|επιστημονική]], [[ιστορία|ιστορική]] [[μέθοδος]] και [[παραπομπή]] ή ''μνεία''. Ανάμεσα στα σημαντικότερα έργα περιλαμβάνονται η ''Εγκυλοπαίδεια της Επιστήμης'' του Αμπού Μπακρ αλ-Ραζί (Abu Bakr al-Razi), το ''Μουτατζιλίτ'' του Αλ-Κίντι (Al-Kindi), μια γόνιμη απόδοση 270 βιβλίων, και η ιατρική εγκυκλοπαίδεια του Ιμπν Σινά, έργο αναφοράς επί αιώνες. Σημαντικά είναι, επίσης, έργα για την παγκόσμια Ιστορία (ή [[κοινωνιολογία]]) από τους Ασαρίτες αλ-Ταμπρί (al-Tabri), αλ-Μασουντί (al-Masudi), Ιμπν Ρουστάχ (Ibn Rustah), αλ-Αθίρ (al-Athir) και Ιμπν Κχαλντούν (Ibn Khaldun). Το έργο του τελευταίου, ''Μουκαντιμάχ'' (Muqadimmah), περιλαμβάνει οδηγίες για την πρόσληψη των γραπτών αρχείων που είναι εφαρμόσιμες ακόμη και σήμερα. Οι συγκεκριμένοι λόγιοι άσκησαν σημαντική επίδραση στις μεθόδους έρευνας και δημοσίευσης, οφειλόμενη εν μέρει στην ισλαμική πρακτική του ''[[ιζνάντ]]'', που έδινε έμφαση στην έρευνα των πηγών και τη σκεπτικιστική αναζήτηση.
Ωστόσο, όλα αυτά τα έργα σπάνια ήταν διαθέσιμα στο ευρύ κοινό. Τα χρησιμοποιούσαν εκείνοι που εξειδίκευαν προσέτι την γνώση παρά εκείνοι που την ασκούσαν στην πράξη, με κάποιες εξαιρέσεις στην ιατρική.
== Σύγχρονες εγκυκλοπαίδειες ==
[[Αρχείο:Elwiki main page.PNG|thumb|Η αρχική σελίδα της ελληνικής Βικιπαίδειας]]
Οι παλαιότερες εγκυκλοπαίδειες σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να παραβλέπονται, ιδιαίτερα όταν χρησιμοποιούνται ως αρχεία των αλλαγών που συνέβησαν στην επιστήμη και την τεχνολογία.
== Η δομή της εγκυκλοπαίδειας ==
Η εξελισσόμενη φύση της ιεραρχικής δομής της εγκυκλοπαίδειας είναι ιδιαίτερα προσαρμόσιμη σε ψηφιακή μορφή κατάλληλη για CD-ROM ή τον σκληρό δίσκο ενός [[Υπολογιστής|υπολογιστή]]. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα όλες οι μεγάλες εγκυκλοπαίδειες να στραφούν σε αυτή τη μορφή έκδοσης στα τέλη του 20ού αιώνα. Ψηφιακές εκδόσεις (σε τυπική [[CD-ROM]] μορφή) έχουν το πλεονέκτημα της φτηνής παραγωγής και της εύκολης χρήσης και μεταφοράς. Επιπλέον, περιλαμβάνουν [[πολυμέσα]] που δεν είναι δυνατό να συμπεριληφθούν στην έντυπη έκδοση. Επιπλέον, η [[Υπερκείμενο|υπερκειμενική]] δομή με κατάλληλους συνδέσμους είναι σημαντικό πλεονέκτημα. Οι [[Διαδίκτυο|διαδικτυακές]] εγκυκλοπαίδειες είναι δυνητικά δυναμικές. Η νέα πληροφορία προστίθεται άμεσα, χωρίς την αναμονή μιας νέας έκδοσης, (κάτι που συμβαίνει με το CD-ROM ή την έντυπη έκδοση). Όλα αυτά βέβαια για εκείνους που έχουν τη δυνατότητα πρόσβασης στο διαδίκτυο.
Η πληροφορία σε μια έντυπη εγκυκλοπαίδεια χρειάζεται αναγκαστικά κάποια μορφή ιεραρχικής δομής. Παραδοσιακά η μέθοδος που χρησιμοποιείται, είναι η παρουσίαση της πληροφορίας ταξινομημένης αλφαβητικά, βάσει του τίτλου του άρθρου. Ωστόσο με την έλευση των δυναμικών ηλεκτρονικών μορφών έκδοσης η ανάγκη της προκαθορισμένης δομής δεν είναι αναγκαία. Παρόλα αυτά, όμως, οι περισσότερες ηλεκτρονικές εγκυκλοπαίδειες προσφέρουν ακόμη μια γκάμα οργανωτικών στρατηγικών για τα άρθρα, ανά θεματική ενότητα ή αλφαβητικά.
Οι νεότερες στρατηγικές για την κατασκευή εγκυκλοπαιδειών δίνουν έμφαση στη σύμπτωση πολλών πιθανών τρόπων οργάνωσης της γνώσης με τη χρήση μητρών για τον συνδυασμό, την αλληλεπίδραση και τη σύνθεση των κειμένων. Αυτή η μετα-εγκυκλοπαιδική προσέγγιση διαθέτει διαμεσολαβητές (interfaces) για τη συστηματική ταξινόμηση και σύνθεση των λέξεων, των αριθμών, των ήχων και των εικόνων. Με αυτόν τον τρόπο παράγει συναισθητική ([[τέχνη]]) και συγκριτική ([[επιστήμη]]) οργάνωση της γνώσης.
== Κατάλογος εγκυκλοπαιδειών ==
=== Εγκυκλοπαίδειες και εγκυκλοπαιδιστές πριν το 1700 ===
* [[Πλίνιος ο Πρεσβύτερος|Πλίνιου του Πρεσβύτερου]] ''Φυσική Ιστορία'' [[77]] μ.Χ. Άσκησε σημαντική επίδραση στον Μεσαίωνα.
* [[Κασσιόδωρος]] ''Institutiones'', [[560]] μ.Χ.. Πρώτη [[Χριστιανισμός|χριστιανική]] εγκυκλοπαίδεια.
* Άγιος [[Ισίδωρος της Σεβίλλης]] (St. Isidore of Seville) ''[[Etymologiae]]'', [[636]] μ.X. Χριστιανική εγκυκλοπαίδεια. Άσκησε σημαντική επιρροή στον πρώιμο [[Μεσαίωνας|μεσαίωνα]].
* ''Φα γιουάν τσου λιν'' (Fa yüan chu lin), [[668]] μ.Χ. [[Βουδισμός|Βουδιστική]] εγκυκλοπαίδεια 100 τόμων, που συντέθηκε από τον Τάο Σιχ [[Tao-shih]].
* ''Το Βιβλίο της Γνώσης'', (Adab al-kātib) από τον Ibn Qutayba (828-889). Το πρωιμότερο [[Αραβική γλώσσα|αραβικό]] έργο που θα μπορούσε να αποκληθεί εγκυκλοπαίδεια.
* [[Πατριάρχης Φώτιος Α΄]] ''Βιβλιοθήκη'' ([[9ος αιώνας]]). Το πρωιμότερο [[Βυζαντινή Αυτοκρατορία|βυζαντινό]] έργο που θα μπορούσε να αποκληθεί εγκυκλοπαίδεια.
* Hrabanus Maurus, 842. ''De rerum naturis'' (''Περί της φύσης των πραγμάτων''). Προήλθε από το κείμενο του Ισιδώρου.
* [[Σούδα (λεξικό)|Λεξικό Σουΐδα]] ([[10ος αιώνας]])
* Βαρθολομαίος της Γκλανβιλλά (Bartholomeus de Glanvilla), ''De proprietatibus rerum'', [[1240]]. Η περισσότερο διαβασμένη στην ύστερη μεσαιωνική περίοδο.
* [[Βενσάν της Μπωβαί]] (Vincent de Beauvais), ''[[Speculum Maius]]'', ολοκληρώθηκε το [[1250]]. Η πλέον φιλόδοξη εγκυκλοπαίδεια της ύστερης μεσαιωνικής περιόδου με πάνω από 3 εκατομμύρια λέξεις.
* ''[[Εγκυκλοπαίδεια Γιόνγκλ]]'' ([[1403]]-[[1408]]). Πρώιμη [[Κίνα|κινεζική]] εγκυκλοπαίδεια.
* Τέοντορ Τσβίνγκερ (Theodor Zwinger) (1533-1588), ''Theatrum Vitae Humanae'', [[1588]].
* Λουΐ Μορερί (Louis Moréri), ''The Great Historical Dictionary'', [[1671]].
* Πιέρ Μπελ (Pierre Bayle), ''Historical and Critical Dictionary'', [[1695]].
* [[Βιντσέντζο Κορονέλλι]], εκδότης της ''Biblioteca Universale Sacro-Profana'', αρχές του 18ου αιώνα. Η πρώτη αλφαβητική εγκυκλοπαίδεια.
* Τζον Χένρι Όλστεντ (John Henry Alsted).
* Τζον Τζέικομπ Χόφμαν, (John Jacob Hoffman).
=== Εγκυκλοπαίδειες που εκδόθηκαν από το 1700 έως το 1800 ===
* ''Lexicon technicum'' ([[1704]])
* ''Cyclopaedia, or Universal Dictionary of Arts and Sciences'', ([[1723]].
* ''An Universal History of Arts and Sciences'', ([[1745]]).
* ''Encyclopædia Britannica'', ([[1771]], και τρεις επανεκδόσεις έως το [[1800]])
* ''Encyclopædia Perthensis'' ([[1796]]-[[1806]], δύο επανεκδόσεις έως το [[1816]])
==== Γαλλικές εγκυκλοπαίδειες ====
* ''Encyclopédie'' ([[1751]]-[[1772]])
* ''Encyclopédie Méthodique''
* [[Πιέρ Λαρούς]] (Pierre Larousse), ''Grand dictionnaire universel du XIXme siècle''.
* Κλοντ Οζέ (Claude Auge'), ''Nouveau Petit Larousse Illustre'''
==== Γερμανικές εγκυκλοπαίδειες ====
* ''Grosses vollständiges Universal-Lexicon'' ([[1751]]-[[1754]])
* ''Conversations Lexikon mit vorzüglicher Rücksicht auf die gegenwärtigen Zeiten'' ([[1796]]-[[1808]])
=== Εγκυκλοπαίδειες που εκδόθηκαν από το 1800 έως το 1900 ===
* ''Rees's Cyclopaedia'', ([[1802]]–[[1819]])
* ''Encyclopædia Britannica'', (εκδ. 4-9 έως το [[1900]])
* ''Edinburgh Encyclopaedia'', ([[1808]])
* ''British Encyclopaedia'', ([[1809]])
* ''Encyclopaedia Londinensis'', ([[1810]])
* ''Pantologia'', ([[1813]])
* ''Encyclopaedia Metropolitana'', ([[1817]]–[[1845]])
* ''Penny Cyclopaedia'' ([[1833]]–[[1846]])
* ''English Encyclopaedia'' ([[1854]]–[[1862]], συμπλ. [[1869]]–[[1873]])
* ''Chambers's Encyclopaedia'' ([[1860]]–[[1868]]
==== Ειδικές εγκυκλοπαίδειες ====
* ''Engineer's and Mechanic's Encyclopaedia'', ([[1836]]/[[1837]], 2η έκδ. [[1849]])
* ''Cyclopaedia of Useful Arts and Manufactures'', ([[1852]])
* ''A Dictionary of Greek and Roman Antiquities'' ,([[1842]])
* ''Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology'', ([[1870]])
==== Αμερικανικές εγκυκλοπαίδειες ====
* ''New American Encyclopaedia'', ([[1858]]–[[1863]] ετήσια συμπληρώματα έως το [[1902]])
* ''American Encyclopaedia'', ([[1873]]–[[1876]])
* ''New Universal Encyclopaedia'', ([[1875]]–[[1877]])
* ''Johnson's Universal Encyclopaedia'', ([[1893]]–[[1895]])
* ''Encyclopedia Americana'', ([[1839]]–[[1847]])
* ''International Encyclopaedia'', ([[1884]]–[[1898]])
* ''New International Encyclopaedia'', ([[1902]])
* ''Collier's Encyclopedia'', ([[1951]]–[[1952]])
* ''The Nuttall Encyclopaedia''
==== Γερμανικές εγκυκλοπαίδειες ====
* ''Ökonomische Encyklopädie'', εκδότης D. Johann Georg Krünitz (242 τόμοι [[1773]]–[[1858]])
* ''Brockhaus]]'', (εκδ. 1–14 έως το [[1900]])
* ''Pierers Universal-Lexikon'', ([[1824]]–[[1836]], 7η έκδ. [[1888]]–[[1893]])
* ''Meyers Konversations-Lexikon'', ([[1839]]–[[1855]], 5η έκδ. [[1893]]–[[1897]])
* ''Herders Konversations-Lexikon'' ([[1854]]–[[1857]], 2η έκδ. [[1875]]–[[1879]])
==== Σουηδικές εγκυκλοπαίδειες ====
* ''Nordisk familjebok'' ([[1876]]–[[1899]], 2η έκδ. [[1904]]–[[1926]])
=== Εγκυκλοπαίδειες που εκδόθηκαν από το 1900–2000 ===
* ''Encyclopædia Britannica'', (εκδ. 10–16 έως το [[2000]])
* ''Harmsworth's Encyclopaedia'', ([[1905]]; γνωστή στις ΗΠΑ ως ''Nelson's Encyclopaedia'')
* ''Everyman Encyclopaedia'', (c. [[1910]])
* ''The Children's Encyclopedia'', ([[1911]])
* ''World Book|World Book Encyclopedia'', ([[1917]])
* ''Encyclopedia International'', ([[1963]])
* ''Encarta'', ([[1993]]) (ενσωματωμένο περιεχόμενο από την Funk and Wagnalls)
* ''[[Ιρανική εγκυκλοπαίδεια|Encyclopædia Iranica]]'', [[1973]]
* ''Encyclopedia of Life Support Systems''
* ''Funk and Wagnalls'', ([[1912]]–[[2001]]?)
==== Ελληνικές εγκυκλοπαίδειες ====
[[Αρχείο:Helios-encyclopaedia.jpg|thumb|Το ''Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν Ήλιος'']]
* ''Λεξικόν Εγκυκλοπαιδικόν'', Μπαρτ-Χιρστ, 1889 - 1898, 6 τόμοι (επιμέλεια Ν. Γ. Πολίτου)
* ''[[Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια]]'', Πυρσός / Δρανδάκης / Φοίνιξ, 1926 - 1934, 24 τόμοι, συμπλ. το [[1965]] (4 τόμοι συμπληρωμάτων και ειδικός τόμος ΕΛΛΑΣ)
* ''[[Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν (Ελευθερουδάκη)|Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν]]'', Ελευθερουδάκης, 1927 - 1932, 12 τόμοι, συμπλ. 1964 (12 τόμοι με συμπλήρωμα σε κάθε ένα ξεχωριστά και ένας μικρός τόμος με τα ελληνικά τοπωνύμια)
* ''[[Μεγάλη Στρατιωτική και Ναυτική Εγκυκλοπαίδεια]]'', Αθήνα 1929 - 1930 (έκδοση Μεγάλης Στρατιωτικής και Ναυτικής Εγκυκλοπαιδείας), 6 τόμοι
* ''[[Ήλιος (Εγκυκλοπαίδεια)|Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν (Ήλιος)]]'', εκδ. «Ήλιος», αρχές δεκαετίας 1950, 18 τόμοι
* ''Νέα Παγκόσμιος Εγκυκλοπαίδεια'', Μορφωτική Εταιρία, 1960, 30 τόμοι (28 και 2 τόμοι ΕΛΛΑΣ)
* ''Για σας παιδιά''
* ''Μεγάλη Αμερικανική Εγκυκλοπαίδεια'', εκδόσεις Κωνσταντίνου Εμμανουήλ - Δ. Κιτσιά, δεκαετία 1960, 18 τόμοι
* ''[[Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια]]'', 1962 - 1968, 12 τόμοι, εκδότης Αθανάσιος Μαρτίνος
* ''[[Παγκόσμιος Σοβιετική Εγκυκλοπαίδεια]]'', 1965 - 1967 (από μετάφραση 11 τόμοι)
* ''[[Γενική Παγκόσμιος Εγκυκλοπαιδεία]]'', Πάπυρος - Λαρούς, αρχές δεκαετίας 1960, 12 τόμοι και συμπλήρωμα 3 τόμων 1968 - 1969 με τη δεύτερη έκδοση)
* ''[[Νέα Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια]]'' «Χάρη Πάτση», 1966 - 1975, 24 τόμοι (22 + 2 τόμοι «Αθήναι», «Ελλάς»)
* ''[[Εγκυκλοπαίδεια ΔΟΜΗ]]''(Πολύτομη, αρκετές εκδόσεις με κάποιες από τις νεότερες να αποτελούνται από 32 έως και 42 τόμους, επίσης ψηφιακές εκδόσεις των 32 CD-ROM, είτε του 1 είτε των 6 DVD-RΟΜ, 1971; - 2007;
==== Γερμανικές εγκυκλοπαίδειες ====
* ''Brockhaus'' (εκδ. 15–20 έως το [[2000]])
* ''[http://susi.e-technik.uni-ulm.de:8080/Meyers2/index/index.html Meyers Konversations-Lexikon 4.ed. 1885-1892]''
* ''Meyers Konversations-Lexikon'' (6η έκδ. [[1902]]–[[1908]], 9η (τελική) έκδ. [[1971]]–[[1979]])
* ''Herders Konversations-Lexikon'' (3η έκδ. [[1902]]–[[1907]], 5η έκδ. [[1952]]–[[1956]])
==== Θρησκευτικές εγκυκλοπαίδειες ====
* ''Jewish Encyclopedia'', ([[1901]]–[[1906]])
* ''[[Encyclopedia Judaica]]''
* ''Catholic Encyclopedia'', ([[1913]])
* ''Schaff-Herzog Encyclopedia of Religious Knowledge'', ([[1914]])
* ''[[Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια]]'', ([[1962]] - [[1968]])
* ''Encyclopedia of Mormonism'', ([[1992]])
* ''Orthodox Encyclopedia'', (Serbe)
* ''Encyclopedia of Islam''
==== Σοβιετικές εγκυκλοπαίδειες ====
* ''[[Μεγάλη Σοβιετική Εγκυκλοπαίδεια]]''
=== Εγκυκλοπαίδειες που εκδόθηκαν από το 2000 και εντεύθεν ===
* [[Wikipedia]], ([[2001]] και εντεύθεν)
* Everything2
* Open Site, ([[2002]] και εντεύθεν)
==== Ισπανικές εγκυκλοπαίδειες ====
* ''Gran Enciclopedia Planeta'' (2004, [[Ισπανία]])
== Προτεινόμενη βιβλιογραφία ==
* Robert Collison, ''Encyclopaedias: Their History Throughout the Ages'', 2nd ed. (New York, London: Hafner 1966)
== Εξωτερικοί σύνδεσμοι ==
* [http://stommel.tamu.edu/~baum/hyperref.html Μακρύς κατάλογος λεξικών και εγκυκλοπαιδειών (τελ. αναθ. Νοέμβριος 1999)]
* [http://www.search.com/search?channel=19&cat=63 CNET's encyclopedia meta-search] (περιλαμβάνει τη Wikipedia)
* [http://c2.com/cgi-bin/wiki?EncyclopediaSystematica Encyclopedia Systematica-Wiki]
{{authority control}}
[[Κατηγορία:Εγκυκλοπαίδειες|*]]
| |||