Μυρμήγκι: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Ετικέτες: Επεξεργασία από κινητό Επεξεργασία από εφαρμογή κινητού
Rv
Γραμμή 1:
{{άλλεςχρήσεις4|1=στο έντομο|2=το ομώνυμο χωριό της Χίου|3=Μυρμήγκι Χίου}}
) τρέφεται με [[μέλι]]
{{Ταξινομοπλαίσιο
| name = Μυρμήγκι
{{Εύρος απολιθωμάτων|130|0|Χρονικό πλαίσιο απολιθωμάτων:
130-0Ma}}
| image = Meat eater ant feeding on honey02.jpg
| image_width = 220px
| image_caption = Ένα μυρμήγκι (Iridomyrmex purpureus) τρέφεται με [[μέλι]]
| regnum = [[Ζώα]] (Animalia)
| phylum = [[Τρώει πούτ*αΑρθρόποδα]] (Arthropoda)
| classis = [[Τσιμ*ουκ*νειΈντομα]] (Insecta)
| ordo = [[Γα*ώ την πα*αγ*α τουΥμενόπτερα]] (Hymenoptera)
| subordo = [[Απόκριτα]] (Apocrita)
| familia = [[Vespoidea]]
Γραμμή 9 ⟶ 16 :
| genus_authority = [[Pierre André Latreille|Latreille]], 1809
}}
Τα '''μυρμήγκια''' είναι κοινωνικά [[έντομα]] της οικογένειας Formicidae ( /fɔrˈmɪsɨdiː/) και μαζί με τις [[σφήκα|σφήκες]] και τις [[μέλισσα|μέλισσες]], αποτελούν την τάξη [[Υμενόπτερα]]. Τα μυρμήγκια εξελίχθηκαν από τους σφηκοειδείς προγόνους τους στα μέσα της [[Κρητιδική περίοδος|Κρητιδικής]] περιόδου 110 έως 130 εκατομμύρια χρόνια πριν και διαχωρίστηκαν από αυτούς μετά την εμφάνιση των ανθοφόρων φυτών. Υπολογίζεται ότι υπάρχουν 22.000 είδη από τα οποία έχουν ταξινομηθεί περισσότερα από 12.500. Διακρίνονται εύκολα από τις αρθρωτές κεραίες τους και τη χαρακτηριστική δομή του σώματός τους καθώς τα τμήματά του ενώνονται με μικρές αρθρώσεις και η μέση τους είναι ιδιαίτερα λεπτή.<ref>{{cite web
|url=http://atbi.biosci.ohio-state.edu:210/hymenoptera/tsa.sppcount?the_taxon=Formicidae
|title=Hymenoptera name server. Formicidae species count.
|publisher=[[Ohio State University]]
}}</ref><ref>{{cite book
|coauthors=Agosti D, Johnson, N F
|title = La nueva taxonomía de hormigas. Pages 45-48 in Fernández, F. Introducción a las hormigas de la región neotropical.
|publisher = Instituto Humboldt, Bogotá
|year = 2003
|url= http://antbase.org/ants/publications/20973/20973.pdf}}</ref>
 
Τα μυρμήγκια σχηματίζουν αποικίες με μέγεθος που ποικίλει από μερικές δεκάδες θηρευτές που ζουν σε μικρές φυσικές κοιλότητες έως κοινωνίες με υψηλή οργάνωση που καλύπτουν μεγάλες περιοχές και αποτελούνται από εκατομμύρια μέλη. Οι μεγαλύτερες αποικίες αποτελούνται κυρίως από στείρα άπτερα θηλυκά που σχηματίζουν τάξεις "ερεργατών", "στρατιωτών", ή άλλες εξειδικευμένες ομάδες. Σχεδόν όλες οι αποικίες μυρμηγκιών έχουν κάποια γόνιμα αρσενικά που αποκαλούνται ''[[Κηφήνας|κηφήνες]]'' και ένα ή περισσότερα γόνιμα θηλυκά που αποκαλούνται ''βασίλισσες''. Οι αποικίες περιγράφονται κάποιες φορές ως υπεροργανισμοί επειδή τα μυρμήγκια μοιάζουν να συμπεριφέρονται σαν μια ενιαία ύπαρξη, καθώς εργάζονται συλλογικά για να υποστηρίξουν την αποικία.<ref>{{cite book|author=Oster GF, Wilson EO|year=1978|title=Caste and ecology in the social insects|publisher=Princeton University Press, Princeton|pages=21–22|isbn=0-691-02361-1}}</ref> [[Αρχείο:HoneyAnt.jpg|thumb|right|250px|Τα μυρμήγκια μελιού αποθηκεύουν τροφή για να μην κινδυνέψει η αποικία από λιμό.]]
 
Τα μυρμήγκια έχουν αποικίσει σχεδόν κάθε ηπειρωτική περιοχή της [[Γη|Γης]]. Τα μόνα μέρη στα οποία δεν υπάρχουν αυτόχθονες πληθυσμοί μυρμηγκιών είναι η [[Ανταρκτική]] και κάποια απομακρυσμένα ή αφιλόξενα νησιά. Τα μυρμήγκια ευημερούν σχεδόν σε όλα τα οικοσυστήματα, και αποτελούν ίσως και το 15-25% της βιομάζας των ζώων της ξηράς.<ref>Schultz TR (2000). "[http://www.pnas.org/content/97/26/14028.full In search of ant ancestors]". [http://en.wikipedia.org/wiki/Proceedings_of_the_National_Academy_of_Sciences Proceedings of the National Academy of Sciences 97] (26): 14028–14029. [http://en.wikipedia.org/wiki/Bibcode Bibcode] 2000PNAS...9714028S. [http://en.wikipedia.org/wiki/Digital_object_identifier doi]:[http://www.pnas.org/content/97/26/14028 10.1073/pnas.011513798]. [[PubMed Central|PMC]] [http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC34089/?tool=pmcentrez 34089]. [http://en.wikipedia.org/wiki/PubMed_Identifier PMID] [http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11106367 11106367].</ref> Η επιτυχία τους σε τόσα πολλά περιβάλλοντα έχει αποδοθεί στην κοινωνική τους οργάνωση και την ικανότητά τους να τροποποιούν οικοτόπους, να αξιοποιούν πόρους και να αμύνονται. Η μακροχρόνια παράλληλη εξελικτική πορεία τους με άλλα είδη δημιούργησε μιμητικές, συμβιωτικές, παρασιτικές σχέσεις και σχέσεις αμοιβαιότητας.<ref name=TheAntsRelations>Bert Hölldobler, Edward O. Wilson, ''The Ants'', Harvard University Press, 1990, p. 471</ref>
 
Όλες οι αποικίες παρουσιάζουν [[Καταμερισμός της εργασίας|καταμερισμό εργασίας]], επικοινωνία μεταξύ των ατόμων, και ικανότητα επίλυσης περίπλοκων προβλημάτων.<ref>Dicke E, Byde A, Cliff D, Layzell P (2004). "An ant-inspired technique for storage area network design". In A. J. Ispeert, M. Murata & N. Wakamiya. Proceedings of Biologically Inspired Approaches to Advanced Information Technology: First International Workshop, BioADIT 2004 LNCS 3141. pp. 364–379.</ref> Αυτοί οι παραλληλισμοί με τις ανθρώπινες κοινωνίες έχουν αποτελέσει πηγή έμπνευσης και αντικείμενο μελέτης.
 
== Μορφολογία ==
Τα μυρμήγκια διαφέρουν μορφολογικά από άλλα έντομα στο ότι έχουν αρθρωτές κεραίες, μεσοθωρακικούς αδένες, και μια έντονη συστολή της δεύτερου κοιλιακού τμήματός τους σε μία ένωση που θυμίζει μίσχο. Το κεφάλι, το μεσόσωμα, και το μετάσωμα ή γαστήρ είναι τα τρία διακριτά τμήματα του σώματός τους. Ο μίσχος σχηματίζει μια λεπτή μέση μεταξύ του μεσοσώματος (ο θώρακας εκτός από το πρώτο τμήμα της κοιλιάς) και τη γαστέρα (η κοιλά μείον τα κοιλιακά τμήματα του μίσχου). Ο μίσχος μπορεί να αποτελείται από μία ή δύο ενώσεις (Είτε μόνο από τη δεύτερη είτε τη δεύτερη και την τρίτη κοιλιακή τομή).<ref>Borror, Triplehorn & Delong (1989), p. 737</ref>
 
== Κατασκευή φωλιάς ==
Πολλά μυρμήγκια φτιάχνουν μεγάλες φωλιές, ενώ άλλα είδη είναι νομαδικά και δε χτίζουν μόνιμες κατασκευές. Τα μυρμήγκια φτιάχνουν είτε υπόγειες φωλιές, είτε τις κατασκευάζουν πάνω σε δέντρα. Οι μυρμηγκοφωλιές μπορεί να βρίσκονται στο έδαφος, κάτω από πέτρες, κάτω από πεσμένα τμήματα δέντρων ή μέσα σε αυτά, μέσα σε κοιλότητες κορμών ή ακόμα και σε βελανίδια. Τα υλικά που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή συμπεριλαμβάνουν χώμα καθώς και υλικά προερχόμενα από φυτά,<ref name = HolldoblerWilsonAnts2>Hölldobler & Wilson (1990), pp. 143-179</ref> και τα μυρμήγκια επιλέγουν προσεκτικά την τοποθεσία της φωλιάς τους. Τα μυρμήγκια του είδους ''Temnothorax albipennis'' αποφεύγουν τοποθεσίες όπου υπάρχουν νεκρά μυρμήγκια, καθώς μπορεί να υποδεικνύουν την ύπαρξη παρασίτων ή ασθενειών. Εγκαταλείπουν γρήγορα τη φωλιά τους στην πρώτη ένδειξη κινδύνου.<ref>{{cite journal|author=Franks NR, Hooper J, Webb C, Dornhaus A|year= 2005|title=Tomb evaders: house-hunting hygiene in ants|journal=[[Biology Letters]]|volume=1|issue=2|pages=190–192|doi=10.1098/rsbl.2005.0302|pmid=17148163|pmc=1626204}}</ref>
 
== Αναπαραγωγή και ανάπτυξη ==
Η ζωή του μυρμηγκιού ξεκινάει από ένα αυγό. Αν το αυγό είναι γονιμοποιημένο, το μυρμήγκι που θα γεννηθεί θα είναι θηλυκό ειδάλλως θα είναι αρσενικό. Τα μυρμήγκια αναπτύσσονται με πλήρη μεταμόρφωση με τις [[Προνύμφη|προνύμφες]] να περνούν από τη φάση της [[Νύμφη|νύμφης]] πριν να αναδυθεί ως ενήλικας. Η προνύμφη παραμένει σχεδόν ακίνητη και οι εργάτριες την ταΐζουν και τη φροντίζουν. Το φαγητό δίνεται στην κάμπια με [[τροφάλλαξη]]. Με τον ίδιο τρόπο μοιράζονται οι ενήλικες την τροφή που είναι αποθηκευμένη στο "κοινό στομάχι". Επίσης στις κάμπιες δίνεται κάποιες φορές στέρεα τροφή όπως [[Τροφικό αβγό|τροφικά αβγά]] (αυγά που έχουν γεννηθεί για να αποτελέσουν τροφή), τμήματα θηράματος και καρπούς που μεταφέρονται από πεπειραμένες εργάτριες. Σε κάποια είδη οι κάμπιες μεταφέρονται απευθείας επάνω στη λεία για να τραφούν. [[Αρχείο:Harpegnathos saltator fight.jpg|thumb|right|250px|Μία εργάτρια ''Harpegnathos saltator'' (''μυρμήγκι άλτης'')]]Οι κάμπιες αναπτύσσονται μέσα από μια σειρά αλλαγών μέχρι να εισέλθουν στη φάση της νύμφης. Η νύμφη ελεύθερες προεκτάσεις και όχι λιωμένες και ενωμένες με το σώμα όπως στις νύμφες της πεταλούδας.<ref>{{cite book|author=Gillott, Cedric|year=1995|title=Entomology|publisher=Springer|isbn=0-306-44967-6|page=325}}</ref>
 
== Μάθηση ==
Πολλά ζώα μπορούν να μάθουν διάφορες τακτικές μιμούμενα άλλα ζώα αλλά τα μυρμήγκια είναι πιθανότατα το μόνο είδος, πέραν των θηλαστικών, στο οποίο εμφανίζεται αμφίδρομη εκμάθηση.[[Αρχείο:Ant bridge.jpg|thumb|left|200px|Μυρμήγκια - στρατιώτες σχηματίζουν γέφυρα.]]
Στο είδος ''Temnothorax albipennis'' ένας πεπειραμένος συλλέκτης καθοδηγεί ένα άπειρο μέλος της αποικίας του σε μια πηγή τροφής που μόλις έχει ανακαλυφθεί σε μια διαδικασία που ονομάζεται ''[[tandem running]]''. Ο ακόλουθος αποκτά γνώση μέσα από την καθοδήγηση του καθοδηγητή του. Αμφότεροι, καθοδηγητής και ο ακόλουθος, λαμβάνουν ιδιαίτερα υπ' όψιν τη θέση και την κίνηση του άλλου με τον καθοδηγητή να επιβραδύνει όταν ο ακόλουθος καθυστερεί, και επιταχύνει όταν ο ακόλουθος πλησιάζει υπερβολικά κοντά.<ref>{{cite journal |author=Franks NR, Richardson T| year=2006 |title=Teaching in tandem-running ants|journal=[[Nature (journal)|Nature]] |volume=439 |issue=7073 |page=153|pmid=16407943 |doi=10.1038/439153a|bibcode = 2006Natur.439..153F }}</ref>
 
== Καλλιέργεια τροφίμων ==
Τα περισσότερα μυρμήγκια είναι αρπακτικά, πτωματοφάγοι, και έμμεσα φυτοφάγα, αλλά κάποια είδη έχουν αναπτύξει εξειδικευμένους τρόπους εξασφάλισης τροφής. Τα ''φυλλοκόπα μυρμήγκια (Atta και Acromyrmex)'' τρέφονται αποκλειστικά με ένα είδος μύκητα που φυτρώνει μόνο μέσα στις αποικίες τους. Συλλέγουν συνεχώς φύλλα τα οποία μεταφέρονται στην αποικία, κόβονται σε μικρά κομμάτια και τοποθετούνται σε κήπους μυκητών. Οι εργάτριες ειδικεύονται σε συγκεκριμένες διαδικασίες σύμφωνα με το μέγεθός τους. Τα μεγαλύτερα μυρμήγκια κόβουν τα τμήματα, οι μικρότερες εργάτριες μασάνε τα φύλλα, και τα μικρότερα φροντίζουν τους μύκητες.<ref name="Focusmag">[http://www.focusmag.gr/articles/view-article.rx?oid=2055 Περιοδικό Focus - Μυρμήγκια Α.Ε 23/10/2002]</ref><ref name="Schultz">{{cite journal|journal=Nature|year=1999|volume=398|title=Ants, plants and antibiotics|author=Schultz TR|pages=747–748 | doi = 10.1038/19619|issue=6730 |url=http://www.insecta.ufv.br/Entomologia/ent/disciplina/ban%20160/AULAP/aula2/AntsandBacteria.pdf|bibcode = 1999Natur.398..747S }}</ref> Τα μεσαίας βαθμίδας φυλλοκόπα μυρμήγκια του είδους ''Atta cephalotes'' έχουν αρκετά κοφτερές γνάθους, ωστόσο, καθώς κόβουν συνεχώς μεγάλες ποσότητες φύλλων, οι λεπίδες τους στομώνουν. Όταν συμβεί αυτό και για τη διάρκεια της υπόλοιπης ζωής τους παύουν να κόβουν φύλλα και αναλαμβάνουν τη μεταφορά των ήδη τεμαχισμένων φύλλων στη φωλιά.<ref>[http://www.nationalgeographic.gr/0611/geographica.html www.nationalgeographic.gr - ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΡΟΣΦΟΡΑ]</ref>
Τα ''φυλλοκόπα μυρμήγκια'' είναι αρκετά ευαίσθητα ώστε να αντιληφθούν την αντίδραση του μύκητα σε διάφορα φυτικά υλικά, προφανώς εντοπίζοντας χημικά σήματα των μυκητών. Αν ένας τύπος φύλλου είναι τοξικός για το μύκητα τα μέλη της αποικίας θα πάψουν να το συλλέγουν. Τα μυρμήγκια τρέφονται από δομές που παράγουν οι μύκητες, που ονομάζονται ''gongylidia''. Συμβιωτικά βακτήρια στην εξωτερική επιφάνεια των μυρμηγκιών παράγουν αντιβιοτικά που σκοτώνουν βακτήρια τα οποία μπορεί να είναι επιβλαβή για τους μύκητες.<ref name="Schultz"/>
 
==Φροντίδα εντόμων για δική τους χρήση==
Τα μυρμήγκια συχνά εκτρέφουν άλλα είδη εντόμων, τα οποία και χρησιμεύουν ως «ωφέλιμα οικιακά ζώα». Πρόκειται για έντομα που τρέφονται από τον χυμό φυτών, όπως αφίδες, ψύλλους ή τζιτζίκια, τα οποία ζουν μόνιμα στον φλοιό ή στα φύλλα ενός φυτού και απομυζούν τους χυμούς του. Επειδή ο χυμός των φυτών είναι κορεσμένος με υδατάνθρακες, αλλά φτωχός σε πρωτεΐνες, τα έντομα αυτά αποβάλουν συνεχώς μεγάλο μέρος του υγρού, το οποίο με την σειρά τους εκμεταλλεύονται τα μυρμήγκια. Για την υπηρεσία αυτή, τα μυρμήγκια προστατεύουν τα οικόσιτα έντομα από τις καιρικές συνθήκες και τους φυσικούς τους εχθρούς, ενώ στην ανάγκη κάνουνε και εκστρατείες συγκομιδής ζώων για νέα κοπάδια, ή μεταφέρουν επωάζοντα έντομα και πλεονάζοντα ζώα σε γειτονικά φυτά για να αποφύγουν τον ανεξέλεγκτο πολλαπλασιασμό τους.<ref>{{cite journal|journal=Annual Review of Entomology|year=2002|volume=47|pages=733–771|title=The ecology and evolution of ant association in the Lycaenidae (Lepidoptera)|author=Pierce NE, Braby MF, Heath A|doi=10.1146/annurev.ento.47.091201.145257|pmid=11729090}}</ref>
 
== Παραπομπές ==
{{Reflist|2}}