Αντιόχεια: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μ Αποσαφήνιση συνδέσμων προς Απάμεια (σύνδεσμος άλλαξε σε Απάμεια (Ορόντου))
→‎Ίδρυση: κατασκευασμένος θρύλος
Γραμμή 16:
=== Ίδρυση ===
 
ΣτηO θέσηΈλληνας ρήτορας του 4ου αι. μ.Χ., [[Λιβάνιος]], παραδίδει ότι, μετά τη νικηφόρα έκβαση της ακρόπολης[[Μάχη της ΑντιόχειαςΙσσού|μάχης φαίνεταιστην πωςΙσσό]] προϋπήρξετης [[Κιλικία]]ς (333 π.Χ.), , ο Αλέξανδρος σχεδίαζε να ιδρύσει πόλη στο σημείο όπου κατόπιν κτίστηκε η Αντιόχεια. Ωστόσο, κατά τον Λιβάνιο, δεν πρόλαβε παρά μόνο να αναγείρει βωμό προς τιμή του «''Βοττιαίου Διός''» και φρούριο (αρχ. ελληνικά: ''άκρα''), με το όνομα ''Ημαθία'', στις παρυφές του Σιλπίου όρους. Αυτό παραδίδει ο [[Λιβάνιος]]<ref>''Αντιοχικός'', σελ. 297 έκδοση Reiske: ''Αρχαί του κατοικισμού Ζεύς Βοττιαίος ιδρυθείς υπό Αλεξάνδρου ή τε άκρα της εκείνου πατρίδος λαβούσα τούνομα και Ημαθία κληθείσα''.</ref> Ωστόσο, σύγχρονοι ιστορικοί όπως οι Γκλάνβιλ Ντάουνι (Glanvill Downey) και Γκετζέλ Κοέν (Getzel M. Cohen) εκτιμούν ότι οι πληροφορίες του Λιβανίου πιθανότατα αποτελούν θρύλο που δημιουργήθηκε με σκοπό να δώσει ένδοξη προέλευση στην πόλη<ref>Cohen (2006) σ.403-4.</ref>.
 
Το [[300 π.Χ.]] περίπου, ο [[Σέλευκος Α' Νικάτωρ|Σέλευκος Α' ο Νικάτωρ]] ιδρύει στο σημείο του βωμούίδρυσε την Αντιόχεια, μόλιςαμέσως μετά τη νίκη του στη [[Μάχη της Ιψού]]. Κατά την ασιατική παράδοση, το σημείο ίδρυσης προήλθε από χρησμό που έλαβε ο Σέλευκος για να απαλλαγεί από την [[αϋπνία]] που τον βασάνιζε. Κατά την ελληνική παράδοση ο Σέλευκος Α', στην επιθυμία του να ιδρύσει μια μεγάλη πρωτεύουσα για τη χώρα του, προσέφερε θυσία προς τοτον [[Δίας (μυθολογία)|Δία]] στην Αντιγόνεια. Τότε εμφανίστηκε οιωνός, ένας [[αετός]] που άρπαξε μέρος του θηράματος και το απέθεσε στο βωμό του ''Διός του Βοττίου'', παρά το Σίλπιο όρος. Αυτό θεωρήθηκε καλός οιωνός, πείθοντας τον Σέλευκο για το σημείο ίδρυσης της νέας πόλης στη νότια όχθη του Ορόντη μέσα σε μια κοιλάδα,. περιώνυμη στον αρχαίο κόσμο.
Πολύ πιθανόν η ακρόπολη αυτή να ιδρύθηκε μετά τη νικηφόρα έκβαση της [[Μάχη της Ισσού|μάχης στην Ισσό]] της [[Κιλικία]]ς (333 π.Χ.), από τον Μέγα Αλέέξανδρο, για να ελέγχει τα μέρη της βορείου Συρίας. Την ονομασία της θα όφειλε λογικά σε [[Μακεδόνες]] στρατιώτες από την [[Ημαθία]] της [[Μακεδονία]]ς. Αργότερα όταν ο Σέλευκος ίδρυσε την Αντιόχεια (301 π.Χ.), η Ημαθία συμπεριελήφθη στον περίβολο της νέας πόλης. Σε απόσπασμα του Λιβανίου για την ίδρυση της Αντιοχείας, αναφέρεται η παράδοση για το σφάγιο στον βωμό του Βοττιαίου Διός κοντά στην [[Αντιγόνεια (Συρία)|Αντιγόνεια]] και σε πόλη με το όνομα ''Εμάθη''. Δεν αποκλείεται η πόλη αυτή να είναι το παρεφθαρμένο όνομα της Ημαθίας και όχι της νοτιώτερης Χαμάθ (που την εποχή εκείνη οι Έλληνες την έλεγαν Επιφάνεια). Φαίνεται πως σε αυτό το σημείο, διερχόμενος ο [[Μέγας Αλέξανδρος]] είχε αναγείρει βωμό προς τιμή του «''Βοττιαίου Διός''» και συνάμα μια μικρή πόλη (ακρόπολη), την Ημαθία, ενώ τη γύρω περιοχή ονόμασε Ολυμπιάδα, τιμώντας έτσι το όνομα της μητέρας του. Κατά το [[Λιβάνιος|Λιβάνιο]], αυτή η ενέργεια αποτελεί και την αρχή του εποικισμού της.
 
Η Αντιόχεια χτίστηκε στην Άνω Συρία, στη χώρα που έφερε το όνομα Σελευκίδα, επί της αρχαίας οδού από [[Αλεξανδρέττα]] προς [[Δαμασκός|Δαμασκό]]. Βρισκόταν σε μικρή απόσταση από την ακτή (120 στάδια), στις βόρειες πλαγιές του [[Σίλπιο Όρος|Σιλπίου Όρους]], ακριβώς στο σημείο που ο ποταμός [[Ορόντης ποταμός|Ορόντης]] στρέφεται δυτικά, κοντά στην Αρχαία Βέροια (σημ. [[Βέροια Συρίας|Αλέπο]]), στην [[Απάμεια Ηλιουπόλεως]]. Κοντά στο βωμό του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ο στρατηγός [[Αντίγονος ο Μονόφθαλμος|Αντίγονος]] είχε ιδρύσει πόλη με το όνομα [[Αντιγόνεια (Συρία)|Αντιγόνεια]], ενώ υπήρχαν και παλαιότερες ελληνικές αποικίες όπως η [[Ιάπολη]] και η [[Pagus Bottia]].
 
Το [[300 π.Χ.]] περίπου, ο [[Σέλευκος Α' Νικάτωρ|Σέλευκος Α' ο Νικάτωρ]] ιδρύει στο σημείο του βωμού την Αντιόχεια, μόλις μετά τη νίκη του στη [[Μάχη της Ιψού]]. Κατά την ασιατική παράδοση, το σημείο ίδρυσης προήλθε από χρησμό που έλαβε ο Σέλευκος για να απαλλαγεί από την [[αϋπνία]] που τον βασάνιζε. Κατά την ελληνική παράδοση ο Σέλευκος Α' στην επιθυμία του να ιδρύσει μια μεγάλη πρωτεύουσα για τη χώρα του, προσέφερε θυσία προς το [[Δίας (μυθολογία)|Δία]] στην Αντιγόνεια. Τότε εμφανίστηκε οιωνός, ένας [[αετός]] που άρπαξε μέρος του θηράματος και το απέθεσε στο βωμό του ''Διός του Βοττίου'', παρά το Σίλπιο όρος. Αυτό θεωρήθηκε καλός οιωνός, πείθοντας τον Σέλευκο για το σημείο ίδρυσης της νέας πόλης στη νότια όχθη του Ορόντη μέσα σε μια κοιλάδα, περιώνυμη στον αρχαίο κόσμο.
 
Οι πρώτοι κάτοικοι της Αντιόχειας ήταν Έλληνες, από την κοντινή Αντιγόνεια. Ο Βυζαντινός χρονογράφος [[Ιωάννης Μαλάλας]] <ref>Ο Βυζαντινός χρονογράφος [[Μαλάλας]] διατεινόταν ότι στη θεμελίωση ο Σέλευκος Α' θυσίασε κόρη με το όνομα Αιμάθη δια του αρχιερέα Αμφίονα, ωστόσο ο ίδιος ισχυρίζεται ότι γι' αυτήν στήθηκε «χαλκή στήλη» που προφανώς είναι το περίφημο άγαλμα «η Τύχη της Αντιόχειας» - έργο του Ευτυχίδη, που βρίσκεται σήμερα στο [[Βατικανό]].</ref> διηγείται με αρκετή ακρίβεια ότι ο Σέλευκος μετοίκησε από την Αντιγόνεια 3.500 [[Αθήνα|Αθηναίους]] και [[Μακεδόνες]], καθώς και [[Κρήτη|Κρήτες]], [[Κύπρος|Κυπρίους]] και άλλους Έλληνες από τα περίχωρα. Σε λίγο χρόνο προσήλθαν και άλλοι σύμμεικτοι κατά φυλή κάτοικοι από τη Συρία και περιοχές της ελληνικής ανατολής. Λόγω του μεγάλου αριθμού των αθηναϊκής καταγωγής κατοίκων της πόλης, καθώς και της έντονης πνευματικής κίνησης, η πόλη αποκαλούνταν «''Συριάδες Αθήναι''»<ref>Αριστείδη Πανώτη, Το Συνοδικόν της εν Ελλάδι Εκκλησίας, Αθήνα 2008, ISBN 978-960-8116-17-7, τόμ. Α΄, σελ. 55</ref>. Στις 22 του μηνός Αρτεμισίου ([[Μάιος]]) του 300 π.Χ. και κατά τη πρώτη ώρα (την ανατολή του ηλίου), ο Σέλευκος Α' σε επίσημη τελετή έθεσε τα θεμέλια της νέας πρωτεύουσας της Αντιόχειας χαράσσοντας τα θεμέλια του τείχους που ανήγειρε. Ταυτόχρονα κτίσθηκε ιερό προς τιμή του «''Βροττίου Διός''» στήνοντας πλήθος κιόνων και αγαλμάτων αναμνηστικών, ενώ μπροστά στην πόλη έστησε έναν μεγάλο λίθινο αετό σε ανάμνηση του οιωνού που έλαβε χώρα κατά την τέλεση της θυσίας. Από τότε ο αετός καθίσταται το σύμβολο των Ελλήνων, αργότερα των Ρωμαίων και Βυζαντινών, εκτοπίζοντας σιγά σιγά εκείνο του [[Λιοντάρι|λέοντα]].
Γραμμή 113 ⟶ 111 :
 
==Πηγές==
* Cohen, Getzel M. (2006). ''The Hellenistic Settlements in Syria, the Red Sea Basin, and North Africa'', University of California Press. <nowiki>ISBN 0-520-24248-0</nowiki>.
* Johann Gustav Droysen, ''Ιστορία των Επιγόνων του Μεγάλου Αλεξάνδρου'', εκδ. Ελεύθερη σκέψις.