Χρυσός: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
μ Αναστροφή της επεξεργασίας από τον 2A02:2149:8635:8200:28AD:BC29:61B9:E13E (συνεισφ.)... |
||
Γραμμή 1:
{{Πληροφορίες χημικού στοιχείου
Ο '''χρυσός''' (στα λατινικά ''Aurum'' και στα αγγλικά ''Gold'') είναι [[χημικό στοιχείο]], με [[χημικό σύμβολο]] '''Au, ''' [[ατομικός αριθμός|ατομικό αριθμό]] [[79 (αριθμός)|79]], [[Ατομικό βάρος|σχετική ατομική μάζα]] 196,966569, [[θερμοκρασία τήξης]] 1.064,43 °C και [[θερμοκρασία βρασμού]] 2.807 °C Ο χημικά καθαρός χρυσός, στις [[κανονικές συνθήκες|συνηθισμένες συνθήκες]], δηλαδή σε [[θερμοκρασία]] 25 °C και υπό [[πίεση]] 1 [[Ατμόσφαιρα (μονάδα)|atm]], είναι [[πυκνότητα|πυκνό]], μαλακό, αστραφτερό, [[Ελασιμότητα|ελατό]] και [[Ολκιμότητα|όλκιμο]] κίτρινο [[στερεό]]<ref>Εννοείται στις [[κανονικές συνθήκες|συνηθισμένες συνθήκες]], δηλαδή σε [[θερμοκρασία]] 25°C και υπό [[πίεση]] 1 [[ατμόσφαιρα (πίεση)|atm]]</ref> [[μέταλλα|μέταλλο]]. Ο χρυσός και ο [[χαλκός]] είναι τα δυο μοναδικά «[[χρώμα|έγχρωμα]] μέταλλα». Οι παραπάνω αναφερόμενε\[[ατμόσφαιρα|ικό αέρα]] ή σε [[νερό]]. Χημικά, ο χρυσός είναι [[Στοιχεία μετάπτωσης|μέταλλο μετάπτωσης]]. Πιο συγκεκριμένα, ο χρυσός ανήκει στην [[Ευγενή μέταλλα|ομάδα 11]] (πρώην I<sub>B</sub>) του [[Περιοδικός πίνακας των χημικών στοιχείων|περιοδικού συστήματος]]. Είναι ένα από τα λιγότερο δραστικά χημικά στοιχεία. Για το λόγο αυτό βρίσκεται συχνά στην ελεύθερη στοιχειακή μορφή, συνήθως στη μορφή σβώλων ή κόκκους, ανάμεσα σε [[Πέτρωμα|πετρώματα]], σε «φλέβες» ή και σε προσχωσιγενή κοιτάσματα. Έχει βρεθεί, επίσης, σε μορφή διαφόρων στερεών [[διάλυμα|διαλυμάτων]] με επίσης στοιχειακό [[άργυρος|άργυρο]] (Ag) , καθώς και σε φυσικά [[κράμα]]τα με [[χαλκός|χαλκό]] (Cu) και [[παλλάδιο]] (Pd). Λιγότερο συχνά, βρίσκεται σε [[ορυκτό|ορυκτά]] που περιέχουν [[χημική ένωση|χημικές ενώσεις]], συχνά με το χημικό στοιχείο [[τελλούριο]] (Te).▼
<!--------Χρώμα πίνακα--------->
|χρώμα =#ffc0c0
<!--Θέση του στοιχείου στον περιοδικό πίνακα-->
|αριστερά =[[Λευκόχρυσος]]
|δεξιά =[[Υδράργυρος]]
|πάνω = [[Άργυρος]]
|κάτω =[[Ρεντγκένιο]]
<!-----Κυρίως πληροφορίες----->
|όνομα =Χρυσός
|σύμβολο =Au
|εικόνα =Gold-crystals.jpg
|λεζάντα =Καθαρός, λαμπερός χρυσός
|εικόνα2 =Native gold nuggets.jpg
|λεζάντα2 =Ψήγματα χρυσού. <br />Άνω: [[Ουάσιγκτον]], [[Καλιφόρνια]] <br />Κάτω: Βικτόρια ([[Αυστραλία]])
|ατομικός αριθμός =79
|κατηγορία =[[Στοιχεία μετάπτωσης]]
|ομάδα =11 (I<sub>B</sub>)
|περίοδος =6
|τομέας =d
|σχετική ατομική μάζα = 196,966569
|φυσική κατάσταση =στερεό
|ηλεκτρονική διαμόρφωση = [Xe] 4f<sup>14</sup> 5d<sup>10</sup> 6s<sup>1</sup>
|EINECS =
|CAS numb =7440-57-5
|ατομική ακτίνα =144 pm
|ομοιοπολική ακτίνα =136±6 pm
|ακτίνα van der Waals =166 pm
|ηλεκτραρνητικότητα =2,54 (κλίμακα Pauling)
|αριθμοί οξείδωσης =-1, 1, 2, '''3''', 4, 5
|ενέργειες ιονισμού =
1η: 890,1 kJ / mol
2η: 1980 kJ / mol
|κρυσταλλικό σύστημα =
|κρυσταλλικό πλέγμα =κυβικό επικεντρικό
|σημείο τήξης =1064,18 ° C
|σημείο βρασμού =2856 ° C
|τριπλό σημείο =
|κρίσιμο σημείο =
|πυκνότητα =19,30 g/cm<sup>3</sup>
|ενθαλπία τήξης =
|ενθαλπία εξάτμισης =
|ειδική θερμοχωρητικότητα =(25 °C) 25,418 J/mol
|μαγνητική συμπεριφορά =διαμαγνητικό
|ειδική ηλεκτρική αντίσταση =(20 °C) 22,14 nΩ/m
|ειδική ηλεκτρική αγωγιμότητα =
|ειδική θερμική αγωγιμότητα =(300 K) 318 W/m
|σκληρότητα Mohs =2,5
|σκληρότητα Vickers =216 MPa
|σκληρότητα Brinell =25 HB MPa
|μέτρο ελαστικότητας =
|μέτρο ολίσθησης =
|μέτρο ελαστικότητας όγκου =180GPa
|λόγος Poison =0.44
|ταχύτητα του ήχου ='''(λεπτή βέργα)''' 2030 m/s
}}
[[Αρχείο:Electron shell 079 Gold.svg|thumb|right|Απλοποιημένη απεικόνιση της [[ηλεκτρόνιο|ηλεκτρονιακής δόμησης]] του [[άτομο|ατόμου]] του χρυσού (Μοντέλο κατά Bohr)]]
▲Ο '''χρυσός''' (στα λατινικά ''Aurum'' και στα αγγλικά ''Gold'') είναι [[χημικό στοιχείο]], με [[χημικό σύμβολο]] '''Au, ''' [[ατομικός αριθμός|ατομικό αριθμό]] [[79 (αριθμός)|79]], [[Ατομικό βάρος|σχετική ατομική μάζα]] 196,966569, [[θερμοκρασία τήξης]] 1.064,43 °C και [[θερμοκρασία βρασμού]] 2.807 °C Ο χημικά καθαρός χρυσός, στις [[κανονικές συνθήκες|συνηθισμένες συνθήκες]], δηλαδή σε [[θερμοκρασία]] 25 °C και υπό [[πίεση]] 1 [[Ατμόσφαιρα (μονάδα)|atm]], είναι [[πυκνότητα|πυκνό]], μαλακό, αστραφτερό, [[Ελασιμότητα|ελατό]] και [[Ολκιμότητα|όλκιμο]] κίτρινο [[στερεό]]<ref>Εννοείται στις [[κανονικές συνθήκες|συνηθισμένες συνθήκες]], δηλαδή σε [[θερμοκρασία]] 25°C και υπό [[πίεση]] 1 [[ατμόσφαιρα (πίεση)|atm]]</ref> [[μέταλλα|μέταλλο]]. Ο χρυσός και ο [[χαλκός]] είναι τα δυο μοναδικά «[[χρώμα|έγχρωμα]] μέταλλα». Οι παραπάνω
Ο χρυσός στο [[σύμπαν]] θεωρείται παραδοσιακά ότι προήλθε από [[πυρηνοσύνθεση]] σε [[υπερκαινοφανείς αστέρες]], που τροφοδοτούν τους δίσκους σκόνης από τους οποίους σχηματίζονται τα διάφορα [[πλανητικό σύστημα|αστρικά συστήματα]]. Επειδή η [[Γη]] είχε λιώσει, κατά το σχηματισμό της, θεωρείται ότι σχεδόν όλος ο αρχικός χρυσός που περιείχε βυθίστηκε στον πυρήνα της. Ο δε χρυσός που βρίσκεται στις μέρες μας στο φλοιό της και στο μανδύα της, θεωρείται ότι έπεσε αργότερα από τον αρχικό σχηματισμό του πλανήτη μας, κατά το σταδιακό μεταγενέστερο βαρύ βομβαρδισμό του από [[αστεροειδής|αστεροειδείς]] και [[κομήτης|κομήτες]], εδώ και περίπου 4 δισεκατομμύρια χρόνια<ref>[http://www.bbc.co.uk/news/science-environment-14827624 Meteorites delivered gold to Earth - BBC News<!-- Bot generated title -->]</ref><ref>[http://www.sciencedaily.com/releases/2011/09/110907132044.htm Where does all Earth's gold come from? Precious metals the result of meteorite bombardment, rock analysis finds - ScienceDaily<!-- Bot generated title -->]</ref><ref>http://www.ees.rochester.edu/ees119/reading2.pdf</ref><ref>[http://www.huffingtonpost.com/2011/09/10/meteor-shower-gold_n_955448.html Meteor Shower Rained Gold On Ancient Earth<!-- Bot generated title -->]</ref><ref>http://www.nature.com/nature/journal/v477/n7363/full/nature10399.html#/access</ref>.
| |||