Εστέρες: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Γραμμή 247:
Ως τάξη, οι καρβοξυλικοί εστέρες αποτελούν ομάδες «προστασίας» για καρβοξυλικές ομάδες. Η «προστασία» καρβοξυλικής ομάδας είναι χρήσιμη (για παράδειγμα) στην [[Πεπτίδιο|πεπτιδική σύνθεση]], για να αποφευχθούν ανεπιθύμητες αυτοαντιδράσεις διλειτουργικών [[Αμινοξέα|αμινοξέων]]. Συνήθως χρησιμοποιούνται μεθυλεστέρες και αιθυλεστέρες για πολλά αμινοξέα, ενώ οι τριτοταγείς βουτυλεστέρες τείνουν να αποφεύγονται, ως περισσότερο δαπανηροί. Ωστόσο, οι τριτοταγείς βουτυλεστέρες είναι ιδιαίτερα χρήσιμοι, γιατί υπό ισχυρά όξινες συνθήκες οι τριτοταγείς βουτυλεστέρες δίνουν ελεύθερο καρβοξυλικό οξύ και [[μεθυλοπροπένιο]] (αντί [[2-μεθυλο-2-προπανόλη]]), απλοποιώντας τη διεργασία απομάκρυνσης της ομάδας προστασίας.
== Λίστα καρβοξυλικών εστέρων που χρησιμοποιούνται ως αρωματικά πρόσθετα ==
Πολλοί καρβοξυλικοί εστέρες έχουν χαρακτηριστικές φρουτώδεις [[Οσμή|οσμές]]. Πολλοί από αυτούς υπάρχουν φυσικά σε [[Αιθέριο έλαιο|αιθέρια έλαια]] [[Φυτό|φυτών]]. Αυτό οδήγησε στο να συνηθίζεται η χρήση τους ως τεχνητά αρωματικά και ως αρώματα, όπου οι οσμές στοχεύουν στο να μιμηθούν τη [[φύση]].
{| class="wikitable"
! valign="top" align="left" |Ονομασία καρβοξυλικού εστέρα
! valign="top" align="left" |[[Χημικός τύπος|Χημικός]]
[[Χημικός τύπος|τύπος]]
! valign="top" align="left" |Οσμή ή και φυσική προέλευση, εφαρμογές
|-
|[[Εξανικός αλλυλεστέρας]] ή
εξανικός προπ-2-εν-1-υλεστέρας<ref name=":0">Σημείωση: Πλήρως συστηματική ονομασία, με βάση το χημικό τύπο.</ref>ή
καπροϊκός αλλυλεστέρας<ref>Σημείωση: Χρήση του εμπειρικού ονόματος του [[Εξανικό οξύ|εξανικού οξέος]] και της εμπειρικής ονομασίας της [[Προπεν-2-όλη|προπεν-2-όλης]].</ref>
|[[File:Prop-2-enyl_hexanoate.svg|σύνδεσμος=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Prop-2-enyl_hexanoate.svg|75x75εσ]]
CH<sub>3</sub>(CH<sub>2</sub>)<sub>4</sub>CO<sub>2</sub>CH<sub>2</sub>CH=CH<sub>2</sub>
|[[Ανανάς ο εύκομος|ανανάς]]
|-
|[[Αιθανικός βενζυλεστέρας]]<ref name=":0" /> ή οξικός βενζυλεστέρας
|[[File:Benzyl_acetate-structure.svg|σύνδεσμος=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Benzyl_acetate-structure.svg|75x75εσ]]
CH<sub>3</sub>CO<sub>2</sub>CH<sub>2</sub>Ph
|[[αχλάδι]], [[φράουλα]], [[γιασεμί]]
|-
|[[Αιθανικός βορνυλεστέρας]] ή οξικός βορνυλεστέρας ή αιθανικός 1,7,7-τριμεθυλοδικυκλο-[2.2.1]-επταν-2-υλεστέρας<ref name=":0" />
|[[File:Bornyl_acetate.svg|σύνδεσμος=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Bornyl_acetate.svg|101x101εσ]]
|[[πεύκο]]
|-
|[[Αιθανικός βουτυλεστέρας]]<ref name=":0" /> ή οξικός βουτυλεστέρας
|[[File:Butylacetat.svg|σύνδεσμος=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Butylacetat.svg|75x75εσ]]
CH<sub>3</sub>CO<sub>2</sub>(CH<sub>2</sub>)<sub>3</sub>CH<sub>3</sub>
|[[μήλο]], [[μέλι]]
|-
|[[Βουτανικός βουτυλεστέρας]]<ref name=":0" /> ή βουτυρικός βουτυλεστέρας
|[[File:Butyl_butyrate2.svg|σύνδεσμος=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Butyl_butyrate2.svg|75x75εσ]]
CH<sub>3</sub>(CH<sub>2</sub>)<sub>2</sub>CO<sub>2</sub>(CH<sub>2</sub>)<sub>3</sub>CH<sub>3</sub>
|ανανάς
|-
|[[Προπανικός βουτυλεστέρας]]<ref name=":0" /> ή προπιονικός βουτυλεστέρας
|CH<sub>3</sub>CH<sub>2</sub>CO<sub>2</sub>(CH<sub>2</sub>)<sub>3</sub>CH<sub>3</sub>
|αχλάδι
|-
|[[Αιθανικός αιθυλεστέρας]]<ref name=":0" /> ή οξικός αιθυλεστέρας
|[[File:Ethyl_acetate2.svg|σύνδεσμος=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ethyl_acetate2.svg|75x75εσ]]
CH<sub>3</sub>CO<sub>2</sub>CH<sub>2</sub>CH<sub>3</sub>
|αφαιρετικό χρώματος νυχιών, μοντέλο χρωμάτων, μοντέλο κόλλας [[Αεροσκάφος|αεροσκαφών]]
|-
|[[Βενζοϊκός αιθυλεστέρας]]
|[[File:Ethyl_benzoate_svg.svg|σύνδεσμος=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ethyl_benzoate_svg.svg|75x75εσ]]
PhCO<sub>2</sub>CH<sub>2</sub>CH<sub>3</sub>
|γλυκά, πυραλίς, φρουτώδεις οσμή, θεραπευτικό, [[κεράσι]], [[σταφύλι]]
|-
|[[Βουτανικός αιθυλεστέρας]]<ref name=":0" /> ή βουτυρικός αιθυλεστέρας
|[[File:Ethyl_butyrate2.svg|σύνδεσμος=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ethyl_butyrate2.svg|75x75εσ]]
CH<sub>3</sub>(CH<sub>2</sub>)<sub>2</sub>CO<sub>2</sub>CH<sub>2</sub>CH<sub>3</sub>
|[[μπανάνα]], ανανάς, φράουλα
|-
|[[Εξανικός αιθυλεστέρας]]<ref name=":0" /> ή καπροϊκός αιθυλεστέρας
|[[File:Ethyl-hexanoate.svg|σύνδεσμος=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ethyl-hexanoate.svg|75x75εσ]]
CH<sub>3</sub>(CH<sub>2</sub>)<sub>4</sub>CO<sub>2</sub>CH<sub>2</sub>CH<sub>3</sub>
|ανανάς, κυρώδης πράσινη μπανάνα
|-
|[[Κινναμικός αιθυλεστέρας]] ή
3-φαινυλοπροπενικός αιθυλεστέρας<ref name=":0" />
|[[File:Ethyl-cinnamate.svg|σύνδεσμος=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ethyl-cinnamate.svg|75x75εσ]]
PhCH=CHCO<sub>2</sub>CH<sub>2</sub>CH<sub>3</sub>
|[[κανέλα]]
|-
|[[Μεθανικός αιθυλεστέρας]]<ref name=":0" /> ή μυρμηγκικός αιθυλεστέρας ή φορμικός αιθυλεστέρας
|[[File:Ethyl-formate.svg|σύνδεσμος=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ethyl-formate.svg|75x75εσ]]
HCO<sub>2</sub>CH<sub>2</sub>CH<sub>3</sub>
|[[λεμόνι]], [[ρούμι]], φράουλα
|-
|[[Επτανικός αιθυλεστέρας]]<ref name=":0" /> ή ενανθικός αιθυλεστέρας
|[[File:Ethyl-heptanoate.svg|σύνδεσμος=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ethyl-heptanoate.svg|75x75εσ]]
CH<sub>3</sub>(CH<sub>2</sub>)<sub>5</sub>CO<sub>2</sub>CH<sub>2</sub>CH<sub>3</sub>
|[[Βερίκοκο|βερύκοκο]], [[κεράσι]], σταφύλι, [[Βατομουριά|βατόμουρο]]
|-
|[[Ισοβαλεριανικός αιθυλεστέρας]] ή
3-μεθυλοβουτανικός αιθυλεστέρας<ref name=":0" />
|[[File:Ethyl_isovalerate_structure.svg|σύνδεσμος=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ethyl_isovalerate_structure.svg|75x75εσ]]
(CH<sub>3</sub>)<sub>2</sub>CHCH<sub>2</sub>CO<sub>2</sub>CH<sub>2</sub>CH<sub>3</sub>
|μήλο
|-
|[[Γαλακτικός αιθυλεστέρας]] ή
2-υδροξυπροπανικός αιθυλεστέρας<ref name=":0" />
|[[File:Ethyl_lactate.svg|σύνδεσμος=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ethyl_lactate.svg|75x75εσ]]
|[[βούτυρο]], κρέμα
|-
|[[:en:Ethyl_nonanoate|Ethyl nonanoate]]
|[[File:Ethyl-nonanoate.svg|σύνδεσμος=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ethyl-nonanoate.svg|75x75εσ]]
|[[:en:Grape|grape]]
|-
|[[:en:Ethyl_pentanoate|Ethyl pentanoate]]
|[[File:Ethyl_valerate.svg|σύνδεσμος=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Ethyl_valerate.svg|75x75εσ]]
|[[:en:Apple|apple]]
|-
|[[:en:Geranyl_acetate|Geranyl acetate]]
|[[File:Geranyl-acetate.svg|σύνδεσμος=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Geranyl-acetate.svg|75x75εσ]]
|[[:en:Pelargonium|geranium]]
|-
|[[:en:Geranyl_butyrate|Geranyl butyrate]]
|[[File:Geranyl_butyrate.svg|σύνδεσμος=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Geranyl_butyrate.svg|75x75εσ]]
|[[:en:Cherry|cherry]]
|-
|[[:en:Geranyl_pentanoate|Geranyl pentanoate]]
|[[File:Geranyl_pentanoate.svg|σύνδεσμος=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Geranyl_pentanoate.svg|75x75εσ]]
|[[:en:Apple|apple]]
|-
|[[:en:Isobutyl_acetate|Isobutyl acetate]]
|[[File:Isobutyl-acetate.svg|σύνδεσμος=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Isobutyl-acetate.svg|75x75εσ]]
|[[:en:Cherry|cherry]], [[:en:Raspberry|raspberry]], [[:en:Strawberry|strawberry]]
|-
|[[:en:Isobutyl_formate|Isobutyl formate]]
|[[File:Isobutyl_formate.svg|σύνδεσμος=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Isobutyl_formate.svg|75x75εσ]]
|[[:en:Raspberry|raspberry]]
|-
|[[:en:Isoamyl_acetate|Isoamyl acetate]]
|[[File:Isoamyl_acetate.svg|σύνδεσμος=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Isoamyl_acetate.svg|75x75εσ]]
|[[:en:Pear|pear]], [[:en:Banana|banana]] (flavoring in [[:en:Pear_drop|Pear drops]])
|-
|[[:en:Isopropyl_acetate|Isopropyl acetate]]
|[[File:Isopropyl_acetate.svg|σύνδεσμος=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Isopropyl_acetate.svg|75x75εσ]]
|fruity
|-
|[[:en:Linalyl_acetate|Linalyl acetate]]
|[[File:Linalyl_acetate.svg|σύνδεσμος=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Linalyl_acetate.svg|75x75εσ]]
|[[:en:Lavender|lavender]], [[:en:Common_sage|sage]]
|-
|[[:en:Linalyl_butyrate|Linalyl butyrate]]
|[[File:Linalyl_butyrate.svg|σύνδεσμος=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Linalyl_butyrate.svg|75x75εσ]]
|[[:en:Peach|peach]]
|-
|[[:en:Linalyl_formate|Linalyl formate]]
|[[File:Linalyl_formate.svg|σύνδεσμος=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Linalyl_formate.svg|75x75εσ]]
|[[:en:Apple|apple]], [[:en:Peach|peach]]
|-
|[[:en:Methyl_acetate|Methyl acetate]]
|[[File:Methyl-acetate.svg|σύνδεσμος=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Methyl-acetate.svg|75x75εσ]]
|[[:en:Glue|glue]]
|-
|[[:en:Methyl_anthranilate|Methyl anthranilate]]
|[[File:Methyl_anthranilate.svg|σύνδεσμος=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Methyl_anthranilate.svg|75x75εσ]]
|[[:en:Grape|grape]], [[:en:Jasmine|jasmine]]
|-
|[[:en:Methyl_benzoate|Methyl benzoate]]
|[[File:Methyl_benzoate.svg|σύνδεσμος=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Methyl_benzoate.svg|75x75εσ]]
|fruity, [[:en:Ylang_ylang|ylang ylang]], [[:en:Feijoa|feijoa]]
|-
|[[:en:Methyl_butyrate|Methyl butyrate]] (methyl butanoate)
|[[File:Buttersauremethylester.svg|σύνδεσμος=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Buttersauremethylester.svg|75x75εσ]]
|[[:en:Pineapple|pineapple]], [[:en:Apple|apple]], [[:en:Strawberry|strawberry]]
|-
|[[:en:Methyl_cinnamate|Methyl cinnamate]]
|[[File:Methyl_cinnamate.svg|σύνδεσμος=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Methyl_cinnamate.svg|75x75εσ]]
|[[:en:Strawberry|strawberry]]
|-
|[[:en:Methyl_pentanoate|Methyl pentanoate]] (methyl valerate)
|[[File:Methyl_pentanoate.svg|σύνδεσμος=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Methyl_pentanoate.svg|75x75εσ]]
|[[:en:Flower|flowery]]
|-
|[[:en:Methyl_phenylacetate|Methyl phenylacetate]]
|[[File:Methyl_phenylacetate.svg|σύνδεσμος=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Methyl_phenylacetate.svg|75x75εσ]]
|[[:en:Honey|honey]]
|-
|[[:en:Methyl_salicylate|Methyl salicylate]] ([[:en:Oil_of_wintergreen|oil of wintergreen]])
|[[File:Methyl_salicylate.svg|σύνδεσμος=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Methyl_salicylate.svg|75x75εσ]]
|Modern [[:en:Root_beer|root beer]], [[:en:Wintergreen|wintergreen]], [[:en:Germolene|Germolene]] and [[:en:Ralgex|Ralgex]] ointments (UK)
|-
|[[:en:Nonyl_caprylate|Nonyl caprylate]]
|[[File:Nonyl_caprylate.svg|σύνδεσμος=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Nonyl_caprylate.svg|75x75εσ]]
|[[:en:Orange_(fruit)|orange]]
|-
|[[:en:Octyl_acetate|Octyl acetate]]
|[[File:Octyl_acetate.svg|σύνδεσμος=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Octyl_acetate.svg|75x75εσ]]
|fruity-[[:en:Orange_(fruit)|orange]]
|-
|[[:en:Octyl_butyrate|Octyl butyrate]]
|[[File:Octyl_butyrate.svg|σύνδεσμος=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Octyl_butyrate.svg|75x75εσ]]
|[[:en:Parsnip|parsnip]]
|-
|[[:en:Amyl_acetate|Amyl acetate]] (pentyl acetate)
|[[File:Amyl_acetate.svg|σύνδεσμος=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Amyl_acetate.svg|75x75εσ]]
|[[:en:Apple|apple]], [[:en:Banana|banana]]
|-
|[[:en:Pentyl_butyrate|Pentyl butyrate]] (amyl butyrate)
|[[File:Pentyl_butyrate.svg|σύνδεσμος=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pentyl_butyrate.svg|75x75εσ]]
|[[:en:Apricot|apricot]], [[:en:Pear|pear]], [[:en:Pineapple|pineapple]]
|-
|[[:en:Pentyl_hexanoate|Pentyl hexanoate]] (amyl caproate)
|[[File:Pentyl_hexanoate.svg|σύνδεσμος=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pentyl_hexanoate.svg|75x75εσ]]
|[[:en:Apple|apple]], [[:en:Pineapple|pineapple]]
|-
|[[:en:Pentyl_pentanoate|Pentyl pentanoate]] (amyl valerate)
|[[File:Pentyl_pentanoate.svg|σύνδεσμος=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Pentyl_pentanoate.svg|75x75εσ]]
|[[:en:Apple|apple]]
|-
|[[:en:Propyl_acetate|Propyl acetate]]
|[[File:Propyl_acetate.svg|σύνδεσμος=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Propyl_acetate.svg|75x75εσ]]
|[[:en:Pear|pear]]
|-
|[[:en:Propyl_hexanoate|Propyl hexanoate]]
|[[File:Propyl-hexanoate.svg|σύνδεσμος=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Propyl-hexanoate.svg|75x75εσ]]
|[[:en:Blackberry|blackberry]], [[:en:Pineapple|pineapple]], [[:en:Cheese|cheese]], [[:en:Wine|wine]]
|-
|[[:en:Propyl_isobutyrate|Propyl isobutyrate]]
|[[File:Propyl_isobutyrate.svg|σύνδεσμος=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Propyl_isobutyrate.svg|75x75εσ]]
|[[:en:Rum|rum]]
|-
|[[:en:Terpenyl_butyrate|Terpenyl butyrate]]
|[[File:Terpenyl_butyrate.svg|σύνδεσμος=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Terpenyl_butyrate.svg|75x75εσ]]
|[[:en:Cherry|cherry]]
|}
== Αναφορές και σημειώσεις ==
| |||