Ροτόντα (Θεσσαλονίκη): Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

H '''Ροτόντα''' είναι θολωτό στρογγυλό κτίσμα του [[4ος αιώνας|4ου αιώνα]] στη Θεσσαλονίκη, όμοιο με το οποίο[[Πάνθεον (Ρώμη)|Πάνθεον]] της [[Ρώμη]]ς, και προοριζόταν για ναόναός του [[Δίας (μυθολογία)|Διός]]. Λόγω της μη χρήσης του αργότερα, μετατράπηκε επί βυζαντίου σε χριστιανικό ναό τουτων [[Άγιος ΓεώργιοςΑσώματα|ΑγίουΑσωμάτων ΓεωργίουΔυνάμεων]] και συμπεριλήφθηκεμετά την Απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης το 1912 αφιερώθηκε στον Άγιο Γεώργιο. Συμπεριλαμβάνεται στα [[Παλαιοχριστιανικά και Βυζαντινά μνημεία της Θεσσαλονίκης]] ως [[Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς]] της [[Εκπαιδευτική Επιστημονική και Πολιτιστική Οργάνωση των Ηνωμένων Εθνών|UNESCO]].<ref>[http://whc.unesco.org/en/list/456/multiple=1&unique_number=528 Maps - Paleochristian and Byzantine Monuments of Thessalonika], Unesco World Heritage List</ref> Πρόκειται για θολωτό στρογγυλό κτίσμα του [[4ος αιώνας|4ου αιώνα]], όμοιο με το [[Πάνθεον (Ρώμη)|Πάνθεον]] στη [[Ρώμη]].

Οι [[αγιογραφία|αγιογραφίες]] είναι από τις αρχές του 5ου αιώνα, διότι οι εικονιζόμενοι άγιοι μαρτύρησαν όλοι μέχρι την εποχή του [[Διοκλητιανός|Διοκλητιανού]] και του [[Μαξιμιανός|Μαξιμιανού]]. Οι αγιογραφίες διασώζονται σήμερα μόνο κάτω από τον θόλο, ενώ οι υπόλοιπες καταστράφηκαν όταν ο ναός μεταβλήθηκε από τους [[Οθωμανική Αυτοκρατορία|ΟθωμανούςΤούρκους]] σε [[Τζαμί|μωαμεθανικό τέμενος]] από τον σεΐχη Σουλεϊμάν Χορτατζή Εφέντη το 1590. Τότε έγινε και η προσθήκη του μιναρέ. Τα ψηφιδωτά που σώζονται στις καμάρες και στα τόξα των φεγγιτών έχουν καθαρά διακοσμητικό χαρακτήρα. Εικονίζονται μέσα σε χρυσό φόντο γεωμετρικά σχήματα σε μεγάλη ποικιλία καθώς και θέματα από το φυσικό κόσμο, όπως καρποί, ζώα, πουλιά, κάνιστρα και άνθη με μια φυσιοκρατική διάθεση και ζωηρά χρώματα. Στον θόλο, στην κορυφή της μεγάλης ψηφιδωτής σύνθεσης εικονιζόταν όρθιος σταυροφόρος [[Χριστός]] γεγονός που μας αποκαλύπτεται από το διασωθέν περίγραμμα από κάρβουνο που απέμεινε πάνω σίαμα. Ο Χριστός εικονιζόταν μέσα σε πολύχρωμη «δόξα», τμήματα της οποία διασώζονται σήμερα, που την υποβάσταζαν τέσσερις άγγελοι. Κατά τον πρόσφατο καθαρισμό των ψηφιδωτών του μνημείου ήρθαν στο φως τα κεφάλια και τα φτερά των αγγέλων. Πιο κάτω υπάρχει μία ζώνη των ψηφιδωτών που έχει καταστραφεί. Χαμηλότερα η τρίτη ζώνη ψηφιδωτών είναι καλύτερα διατηρημένη. Είναι χωρισμένη σε οκτώ τμήματα, σε καθένα από τα οποία παριστάνεται ένα φανταστικό διώροφο πολυτελές και ανάλαφρο οικοδόμημα με πλήθος διακοσμητικών στοιχείων. Μπροστά από αυτά τα οικοδομήματα παριστάνονται, δύο ή τρεις άγιοι όλοι σε στάση δέησης. Οι επιγραφές που τους συνοδεύουν δηλώνουν το όνομα, την ιδιότητά τους και το μήνα που γιορτάζουν. Τα πρόσωπά τος, διατηρούν την [[Ελληνιστική περίοδος|ελληνιστική]] παράδοση και αποτελούν έξοχα δείγματα της πρώιμης χριστιανικής προσωπογραφίας. Στην κόγχη του ιερού υπάρχει τοιχογραφημένη η αγιογραφία της [[Ανάληψη]]ς, που έχει υποστεί φθορές.

Ροτόντα ονομάστηκε από το κυκλικό της σχήμα, ενώ το όνομα Άγιος Γεώργιος το έλαβεπήρε από το γειτονικό ομώνυμο εκκλησάκι, μετά την Απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης το 1912. Σήμερα λειτουργεί ως μουσείο.

== Ο μιναρές της Ροτόντας ==

Ο μιναρές της Ροτόντας σώζεται σήμερα χωρίς την κωνική στέγη του και με κατεστραμμένο μετά τον [[Σεισμός της Θεσσαλονίκης (1978)|σεισμό του 1978]] το υψηλότερο τμήμα του, όπως επίσης και τμήμα του εξώστη του. Το ύψος του μιναρέ φτάνει τα 35,85μ. Η βάση του είναι ορθογωνική, τετράγωνη σε κάτοψη, με μήκος πλευράς 5,65 μ. περίπου. Στο ύψος του κατωφλιού του ανοίγματος η βάση φαρδαίνει και δημιουργείται κρηπίδωμα που προεξέχει 14 εκ. περίπου περιμετρικά από την τοιχοποιία της βάσης. Το άνοιγμα του κλιμακοστασίου είναι κυκλικό με διάμετρο 1,80μ. Στο κέντρο του ανοίγματος είναι τοποθετημένος μαρμάρινος κίονας διαμέτρου 0,27 μ. και ύψους 2,27 μ. Αποτελεί τη βάση του κτισμένου πυρήνα του κλιμακοστασίου που δημιουργείται από επάλληλους πλίνθους κυκλικής διατομής. Το άνοιγμα που οδηγεί στο εσωτερικό του μιναρέ καταλήγει σε οξυκόρυφο τόξο κατασκευασμένο με πλίνθους. Σε χαμηλότερη στάθμη μαρμάρινο μέλος αποτελεί το οριζόντιο ανώφλι του ανοίγματος, ενώ το κενό ανάμεσα στο ανώφλι και το κατακόρυφο τόξο κλείνεται με δεύτερο ημικυκλικό τόξο και γέμισμα του τυμπάνου με λίθους<ref>{{Cite book|title = Ροτόντα, Αρχιτεκτονικά|last = Ν.Μουτσόπουλος|first = |publisher = |year = 1980|isbn = |location = Θεσσαλονίκη|pages = 554-564}}</ref>.